Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Lucas
An Tataramon ni Jehova Buhay
Tampok na mga Kabtang sa Libro nin Lucas
AN EBANGHELYO ni Mateo minimidbid na isinurat sa pangenot para sa mga Judiong parabasa, asin an Ebanghelyo ni Marcos, para sa mga bakong Judio. Minsan siring, an Ebanghelyo ni Lucas isinurat para sa mga tawo kan gabos na nasyon. Isinurat mga 56-58 C.E., an libro nin Lucas sarong kompletong pagkasaysay dapit sa buhay asin ministeryo ni Jesus.
Sinusog ni Lucas, na mapagmakolog asin maingat na doktor, “nin eksakto an gabos na bagay poon sa kapinonan” asin iyan naglawig nin 35 taon—poon 3 B.C.E. sagkod 33 C.E. (Luc. 1:3) An haros 60 porsiento kan impormasyon sa Ebanghelyo ni Lucas mayo sa iba pang mga Ebanghelyo.
AN PAGPOPOON SA MINISTERYO
Pakasaysay nin mga detalye manongod sa pagkamundag ni Juan na Bautisador asin ni Jesus, sinabi sa sato ni Lucas na pinonan ni Juan an saiyang ministeryo kan ika-15 taon kan paghade ni Tiberio Cesar, an boot sabihon, kan tigsoli nin 29 C.E. (Luc. 3:1, 2) Si Jesus binautismohan ni Juan kan tigrakdag kan taon na iyan. (Luc. 3:21, 22) Kan 30 C.E., ‘si Jesus nagbuelta sa Galilea asin nagpoon na magtokdo sa saindang mga sinagoga.’—Luc. 4:14, 15.
Pinonan ni Jesus an saiyang enot na paghuhulit sa bilog na Galilea. Sinabihan nia an kadaklan: “Kaipuhan na ipahayag ko sa iba pa man na mga siudad an maogmang bareta kan kahadean nin Dios.” (Luc. 4:43) Iniba nia si Simon na parasira asin an iba pa. Sia nagsabi: “Poon ngonyan an dadakopon mo mga tawong buhay.” (Luc. 5:1-11; Mat. 4:18, 19) Kaibanan ni Jesus an 12 apostol sa saiyang ikaduwang paghuhulit sa bilog na Galilea. (Luc. 8:1) Sa ikatolong paghuhulit, isinugo nia an 12 “tanganing ihulit an kahadean nin Dios asin magpaomay.”—Luc. 9:1, 2.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
1:35—Igwa daw nin ano man na kabtang an semilya ni Maria sa pagbados nia? Tanganing an aki ni Maria magin tunay na naggikan sa saiyang mga apoon na si Abraham, Juda, asin David, siring kan ipinanuga nin Dios, kinaipuhan na gamiton an semilya ni Maria tanganing magbados sia. (Gen. 22:15, 18; 49:10; 2 Sam. 7:8, 16) Minsan siring, an banal na espiritu ni Jehova an ginamit sa pagbalyo kan sangkap na buhay kan Aki nin Dios asin pagpangyari na mangidam si Maria. (Mat. 1:18) Minalataw na hinale kaini an ano man na pagkabakong sangkap na yaon sa semilya ni Maria asin sa kapoonpooni pa sana prinotehiran na kaini sa ano man na depekto an nagtatalubong embrion (embryo).
1:62—Si Zacarias daw nagin pula asin bungog? Dai. An saiyang pagtaram sana an naapektaran. An iba naghapot “paagi sa mga senyas” kun ano an gusto niang ingaran sa aki alagad bakong huli ta bungog si Zacarias. Posibleng marhay nanggad na nadangog nia an sinabi kan saiyang agom manongod sa ingangaran sa saindang aking lalaki. Tibaad an iba naghapot ki Zacarias manongod digdi paagi sa pagsenyas o pagmustra. An bagay na an saiyang pagtaram sana an kinaipuhan na ibalik nagpaparisa na dai naapektaran an pandangog ni Zacarias.—Luc. 1:13, 18-20, 60-64.
2:1, 2—Paano nakakatabang an pagkasambit sa “enot na pagrehistrong ini” na madeterminaran an panahon kan pagkamundag ni Jesus? Sa pamamahala ni Cesar Augusto, labi pa sa sarong pagrehistro an nangyari—an enot kan 2 B.C.E. bilang kaotoban kan Daniel 11:20 asin an ikaduwa kan 6 o 7 C.E. (Gibo 5:37) Si Quirinio an naglingkod bilang gobernador nin Siria durante kan duwang pagrehistrong ini, na minalataw na duwang beses siang naglingkod sa katongdan na iyan. An pagkasambit ni Lucas sa enot na pagrehistro nangangahulogan na namundag si Jesus kan 2 B.C.E.
2:35—Sa anong paagi na an “sarong halabang espada” papalagbason sa kalag ni Maria? Nanonongod ini sa kasakitan na maeeksperyensiahan ni Maria huli sa pakaheling sa mayoriya kan mga tawo na isinisikwal si Jesus bilang an Mesiyas, asin sa kamondoan na mamamatean nia huli sa makolog na pagkagadan kaini.—Juan 19:25.
9:27, 28—Taano ta sinabi ni Lucas na an transpigurasyon nangyari “walong aldaw” pakatapos na manuga si Jesus sa saiyang mga disipulo na an nagkapira sa sainda “dai na nanggad makakanamit nin kagadanan” sagkod na maheling ninda sia na minadatong sa saiyang Kahadean, mantang sinabi ni Mateo sagkod ni Marcos na iyan nangyari “pakalihis nin anom na aldaw”? (Mat. 17:1; Mar. 9:2) Minalataw na iniba ni Lucas an duwa pang aldaw—an aldaw kan pagpanuga asin an aldaw kan transpigurasyon.
9:49, 50—Taano ta dai pinugolan ni Jesus an sarong tawo sa pagpaluwas nin mga demonyo, minsan ngani an tawong iyan dai nagsusunod sa saiya? Dai pinugolan ni Jesus an tawong iyan huli ta dai pa nabilog kaidto an Kristianong kongregasyon. Huli kaini, dai kaipuhan na an tawong iyan umiba ki Jesus tanganing magtubod sa ngaran ni Jesus asin makapaluwas nin mga demonyo.—Mar. 9:38-40.
Mga Leksion Para sa Sato:
1:32, 33; 2:19, 51. Rinimpos ni Maria sa saiyang puso an mga pangyayari asin mga sinabi na nag-otob sa mga hula. Rinirimpos daw niato sa satong puso an ihinula ni Jesus manongod sa “pagtatapos kan sistema nin mga bagay,” na ikinokomparar an sinabi nia sa nangyayari ngonyan?—Mat. 24:3.
2:37. An halimbawa ni Ana nagtotokdo sa sato na maninigo kitang danay na sumamba ki Jehova, ‘magmaigot sa pamimibi,’ asin dai pagpabayaan “an satong pagtorotiripon” bilang mga Kristiano.—Roma 12:12; Heb. 10:24, 25.
2:41-50. Inenot ni Jose an espirituwal na intereses sa saiyang buhay asin inasikaso nia an pisikal saka espirituwal na kapakanan kan saiyang pamilya. Sa mga bagay na ini, nagtao sia nin marahayon na halimbawa para sa mga payo nin pamilya.
4:4. Dai niato maninigong palampason an sarong aldaw na dai ineestudyaran an espirituwal na mga bagay.
6:40. An sarong paratokdo kan Tataramon nin Dios dapat na magtao nin tamang halimbawa sa saiyang mga inaadalan sa Biblia. Dapat niang isagibo kun ano an ihinuhulit nia.
8:15. Tanganing ‘maingatan an tataramon asin mamunga na may pakatagal,’ dapat niatong saboton, apresyaron, asin ilaog sa isip an Tataramon nin Dios. Kaipuhan an mapagngayongayong paghorophorop kun binabasa an Biblia asin an mga publikasyon na basado sa Biblia.
AN HURING KABTANG KAN MINISTERYO NI JESUS
Isinugo ni Jesus an 70 pa na maenot sa saiya sa mga siudad asin lugar sa Judea. (Luc. 10:1) Sia nagbaklay “sa lambang siudad asin sa lambang baryo, na nagtotokdo.”—Luc. 13:22.
Limang aldaw bago an Paskua kan 33 C.E., naglaog si Jesus sa Jerusalem na nakasakay sa ogbon na kabayong lalaki. Nag-abot na an panahon tanganing maotob an saiyang mga tataramon sa saiyang mga disipulo: “An Aki nin tawo dapat na umagi nin dakol na pagdusa saka haboan kan kamagurangan na lalaki asin mga poon na saserdote patin eskriba, asin gadanon, patin ibangon sa ikatolong aldaw.”—Luc. 9:22, 44.
Mga Hapot sa Kasuratan na Sinimbag:
10:18—Ano an pinanonongdan ni Jesus kan sabihan nia an 70 disipulo: “Naheheling ko nang nahulog na si Satanas hale sa langit siring sa kikilat”? Dai sinasabi ni Jesus na pinalayas na sa langit si Satanas. Iyan nangyari sana dai nahaloy pakatapos patukawon si Cristo bilang langitnon na Hade kan 1914. (Kap. 12:1-10) Minsan ngani dai niato masasabi nin may kasiertohan, paagi sa pagsambit sa sarong pangyayari sa ngapit na garo baga nangyari na iyan, minalataw na idinodoon ni Jesus na iyan siertong mangyayari.
14:26—Sa anong paagi na an mga parasunod ni Cristo dapat “maongis” sa saindang mga paryente? Sa Biblia, an terminong “maongis” puedeng nanonongod sa pagpaheling nin mas dikit na pagkamoot sa sarong tawo o bagay kisa sa iba. (Gen. 29:30, 31) An mga Kristiano dapat na “maongis” sa saindang mga paryente sa paagi na orog na namomotan ninda si Jesus kisa sa mga paryente ninda.—Mat. 10:37.
17:34-37—Siisay an “mga agila,” asin ano “an bangkay” na duman sinda nagkakatiripon? An mga ‘kinua,’ o ilinigtas, inaagid sa mga agila na harayo an naaabot nin pagheling. “An bangkay” na duman sinda nagkakatiripon iyo an tunay na Cristo sa saiyang dai naheheling na presensia asin an espirituwal na kakanon na itinatao ni Jehova sa sainda.—Mat. 24:28.
22:44—Taano ta nakaeksperyensia si Jesus nin labi-labi nanggad na kasakitan? Nangyari ini huli sa nagkapirang dahelan. Nahadit si Jesus sa magigin epekto ki Jehova Dios asin sa Saiyang ngaran huli sa saiyang kagadanan bilang kriminal. Dugang pa, aram na marhay ni Jesus na an saiyang buhay na daing sagkod asin an ngapit kan bilog na katawohan nakadepende sa pagdadanay niang maimbod.
23:44—Sarong eklipse daw kan saldang an nagin dahelan kan tolong oras na kadikloman? Dai. Nagkakaigwa sana nin mga eklipse kan saldang sa panahon kan bagong bulan, bakong kun kabilogan nin bulan, siring kan panahon nin Paskua. An resultang kadikloman kan aldaw na magadan si Jesus sarong milagro hale sa Dios.
Mga Leksion Para sa Sato:
11:1-4. An pagkomparar kan mga instruksion na ini sa medyo laen na mga tataramon kan modelong pamibi, na itinao sa Sermon sa Bukid mga 18 bulan bago kaidto, malinaw na nagpapaheling sa sato na an satong mga pamibi maninigong bako sanang pag-otro nin nagkapirang tataramon.—Mat. 6:9-13.
11:5, 13. Minsan ngani gusto ni Jehova na simbagon an satong mga pamibi, maninigo na magin desidido kita kun namimibi.—1 Juan 5:14.
11:27, 28. An tunay na kaogmahan naggigikan sa maimbod na paggibo kan kabotan nin Dios asin bakong sa relasyon sa pamilya o pagtipon nin materyal na kayamanan.
11:41. An satong mga balaog nin pagkaherak maninigong maggikan sa mamomoton asin boluntad na puso.
12:47, 48. An saro na igwa nin mas dakulang paninimbagan alagad dai iyan inootob, mas may sala kisa sa saro na dai nakakaaram o dai biyong nakakasabot sa saiyang mga katongdan.
14:28, 29. Madonong na mamuhay kita sono sa satong badyet.
22:36-38. Dai hinagad ni Jesus sa saiyang mga disipulo na magdara nin armas para sa proteksion o pagdepensa sa sadiri. Imbes, an mga espada ninda kan banggi na pasaloiban sia nagpagin posible na itokdo ni Jesus sa sainda an sarong mahalagang marhay na leksion: “An gabos na minabingat nin espada sa espada man magagadan.”—Mat. 26:52.
[Ritrato sa pahina 31]
Si Jose nagtao nin marahayon na halimbawa bilang payo nin pamilya
[Ritrato sa pahina 32]
Isinurat ni Lucas an pinakakompletong pagkasaysay dapit sa buhay asin ministeryo ni Jesus