Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

A Luk sebrã vaeesgo

A Luk sebrã vaeesgo

A Zeova Gomdã vɩɩme

A Luk sebrã vaeesgo

SẼN yɩɩd fãa, yaa Zʋɩf rãmbã yĩng la a Matɩe gʋls a evãnzillã, t’a Mark gʋls a rẽndã neb nins sẽn pa Zʋɩf rãmbã yĩnga. La a Luk gʋlsa a evãnzillã nebã fãa yĩnga. Yaa sẽn zems yʋʋmd 56 ne 58 sʋkã la a gʋls a sebrã. A gʋlsa yɛl wʋsg a Zezi vɩɩmã ne a koe-moonegã zug n yɩɩd evãnzill gʋlsdb a taabã.

A Luk sẽn yɩ logtor sẽn da minim n feesd nebã bãasã n bãngdẽ la a tɩbsd sõmã wã yĩnga, kɩtame t’a tõog n “fees bõn-kãens fãa hal b sɩngr n bãng b sẽn yɩ to-to wã” n gʋls-ba. A Luk sebrã gomda yɛl sẽn zĩnd yʋʋm 35 pʋgẽ yelle, rat n yeel tɩ sẽn sɩng ne yʋʋmd a 3 soab ning sẽn deng a Zezi rogmã n tãag yʋʋmd 33 a Zezi rogmã poore. (Luk 1:3) Sẽn yɩɩd a Luk evãnzillã kibay pʋɩ-sʋk n pa be evãnzill dãmb a taabã pʋsẽ.

A ZEZI KOE-MOONEGÃ SƖNGRE

(Luk 1:1–9:62)

A Luk reng n togsa kibay a Zãmbatiis ne a Zezi rogmã wɛɛngẽ. Rẽ poore, a paasame t’a Zãmbatiis sɩnga koɛɛgã mooneg a Tɩbɛɛr Sezaar naamã yʋʋm 15 soabã pʋgẽ, rat n yeel tɩ yʋʋmd 29 wã sɩngrẽ. (Luk 3:1, 2) A Zãmbatiis lisa a Zezi yʋʋm-kãng saabã. (Luk 3:21, 22) Yʋʋmd 30 soabã pʋgẽ, a Zezi lebg n kẽnga Galile n tɩ sɩng nebã zãmsg Zʋɩf rãmbã karen-dot pʋsẽ.—Luk 4:14, 15.

La yɩɩ pipi a sẽn na n moon koɛɛgã tẽn-kãng pʋgẽ. A yeela kʋʋngã woto: “Yaa tɩlae tɩ mam moon Wẽnnaam soolem koe-noog tẽns a taab me.” (Luk 4:43) A kɩtame t’a Sɩmo sẽn yaa zĩm-yõgdã ne neb a taab lebg a tũud-n-taase. A yeela woto: ‘Sẽn sɩng masã, yãmb na n yɩɩ mam neb baoodba.’ (Luk 5:1-11; Mat. 4:18, 19) A Zezi sẽn wa n na n leb Galile n tɩ moon koɛɛgã noor a yiib-n-soabã, a tʋm-tʋmdb 12 wã tũ-a lame. (Luk 8:1) Naoor a tãab-n-soabã, a tʋma a tʋm-tʋmdb 12 wã tɩ “b tɩ moon Wẽnnaam soolem koɛɛga la b maag bãad dãmba.”—Luk 9:1, 2.

Sogsg b sẽn leoke:

1:35—Rẽ yĩnga a Maari sẽn wa n na n dɩk pʋg n dog a Zezi wã, a rog-biig bɩ a ovill talla yõod pʋgã rɩkrẽ bɩ? Sẽn na yɩl t’a Maari biig a Zezi yɩ a Abrahaam, a Zida la a Davɩɩd yageng hakɩk wala Wẽnnaam sẽn da pʋlmã, a Maari rog-biig ra segd n talla yõod pʋgã rɩkrẽ. (Sɩng. 22:15, 18; 49:10; 2 Sãm. 7:8, 16) La a Zeova tũnuga ne a vʋʋsem sõngã n sik a bi-riblã vɩɩm sẽn pa tar zangã n ning a Maari pʋgẽ wã t’a rɩk pʋgã. (Mat. 1:18) Tõe t’a Zeova maana woto sẽn na yɩl n yãk a Maari rog-biisã zamse, n kogl biigã hal a pʋgã rɩkrẽ tɩ wẽng buud fãa pa mad-a ye.

1:62—Rẽ yĩnga a Zakari ra lebga muk la wʋng bɩ? Ayo. A ra pa ye tõe n gomame bala. Neb sãnda bilg-a-la ne b nus n na n bãng a sẽn dat tɩ b pʋd biigã yʋʋr ninga, la pa rat n yeel t’a ra yaa wʋng ye. Wõnda a wʋma a pagã sẽn yeel bũmb ning b biigã wɛɛngẽ wã. Nebã ra bilgd-a–la a pagã sẽn yeel bũmb ningã, n dat n bãng a sẽn tagsde. B sẽn yeel t’a Zakari zɩlemdã lakame wã, sɩd wilgdame tɩ yaa goam bal la a ra pa ye tõe n gome.—Luk 1:13, 18-20, 60-64.

2:1, 2—Wãn to la “dẽenem sõdbã” sõngd tõnd tɩ d bãng a Zezi rogmã wakate? A Sezaar Ogust naamã wakate, pa vugr bal la b sõd nin-buiidã ye. Pipi soabã pidsa koɛɛg ning b sẽn togs Daniɛll 11:20 pʋgẽ wã, la yɩɩ yʋʋmd a 2 soab ning sẽn deng a Zezi rogmã la b maan sõd-kãnga. Sõdg a yiib-n-soabã yɩɩ a Zezi rogmã poor yʋʋmd a 6 bɩ 7 soabã. (Tʋʋ. 5:37) A Kiriniyus ra yaa Siiri Guvɛrneer sõdb a yiibã fãa sasa, la wõnda yɩɩ naoor a yiib la b yãk-a t’a yɩ Guvɛrneer tẽn-kãngã. A Luk sẽn gom pipi sõdgã yellã wilgdame tɩ yɩɩ yʋʋmd a 2 soab ning sẽn deng tõnd wakatã la b rog a Zezi.

2:35—B sẽn yeel t’a Maari “sũur na n sãama wa b sẽn saas sʋʋg n kõs nedã” võor yaa bõe? Yaa sũ-sãoong ning sẽn da na n paam a Maari neb wʋsg sẽn na n kɩɩs a Zezi t’a pa Mesi wã yĩnga, la toog ning sẽn da na n paam-a a biigã kũumẽ wã.—Zã 19:25

9:27, 28—A Luk yeelame t’a Zezi sẽn yeel a karen-biisã tɩ b kẽer “na n yãa Wẽnnaam soolem tɩ b nan ka ki” wã, yɩɩ “rasem a nii” rẽ loogr poor la a tedgrã zĩnd-yã. La a Matɩe ne a Mark yaool n yeelame tɩ yɩɩ ‘rasem a yoob’ rẽ loogr poore. Bõe yĩnga? (Mat. 17:1; Mark 9:2) Wõnda a Luk paasa rasem a yiib a sõdgã pʋgẽ. Rat n yeel tɩ daar ning a Zezi sẽn togs a karen-biisã, la a tedgrã raare.

9:49, 50—Baa ne raoã sẽn da pa pʋgd a Zezi wã, bõe yĩng t’a pa gɩdg-a t’a ra rig zĩn dãmb sẽn da namsd neba? Yaa b sẽn da nan pa lugl kiris-neb tigingã yĩng la a Zezi sẽn pa gɩdg-a wã. Dẽnd sasa kangã raoã ra tõe n tẽe a Zezi la a rig zĩn dãmb ne a yʋʋrã t’a pa pʋgd-a ye.—Mark 9:38-40.

Zãmsg tõnd yĩnga:

1:32, 33; 2:19, 51. A Maari ninga yɛl la kibay nins sẽn da na n wa pidsã a yamẽ. Rẽ yĩnga tõnd nanda bũmb nins a Zezi sẽn togs tɩ na n wa pids “dũniyã sɛɛb wakatã” tɩ kɩt tɩ d makd bõn-kãens ne yɛl nins sẽn sɩd maand rũndã-rũndã wã n getẽ bɩ?—Mat. 24:3.

2:37. A Ann mak-sõngã wilgda tõnd tɩ d segd n maanda a Zeova raabã wakat fãa, n pʋʋsdẽ, la d “da bas taab tiging” ye.—Rom 12:12; Heb. 10:24, 25.

2:41-50. A Zozɛf lʋɩɩsa Wẽnnaam daabã maaneg taoor a vɩɩmã pʋgẽ. A gesame t’a zakã neb paam bũmb nins sẽn yaa tɩlae ne-bã, la a ges b yell tẽebã wɛɛngẽ me. A basa mak-sõng n kõ zak-soben dãmbã.

4:4. D segd n bʋgsda Wẽnnaam Gomdã zug daar fãa.

6:40. D sã n zãmsd nebã Wẽnnaam Gomdã, d segd n kõ-b-la mak-sõngo. D segd n tũuda bũmb nins d sẽn zãmsd-bã.

8:15. D sã n dat tɩ Wẽnnaam goamã pa d sũyã pʋsẽ tɩ d “womd biis ne sũ-mare,” d segd n baood n wʋmda a võore, n nand-a la d bʋgsd-a zugu. D sã n wa karemd Biiblã la sɛb nins tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã sẽn yiisdã, d segd n pʋʋsdame la d bʋgsd bũmb nins d sẽn karemdã zutu.

A ZEZI KOE-MOONEGÃ BAASGO

(Luk 10:1–24:53)

A Zezi tʋma karen-biis 70 tɩ b reng taoor n saag Zida tẽnsã fãa ne zĩis a taaba. (Luk 10:1) A saaga ‘tẽn-bɛd ne tẽn-bõoneg pʋsẽ n zãms nebã.’—Luk 13:22.

Yʋʋmd 33 Pakã sẽn wa n ket tɩ rasem a nu, a Zezi zomba bõn-bil n kẽ Zerizalɛm. Wakat ra taame tɩ bũmb nins a sẽn togs a karen-biisã na n paam pidsgu. A ra yeel-b-la woto: “Yaa tɩlae tɩ Ninsaal Biigã nams wʋsgo, tɩ kãsem dãmbã ne maan-kʋʋdbã kãsem dãmbã, la gʋlsdbã kɩɩs bãmba n kʋ-ba, la dasem a tãab daare, [a] na n vʋʋgame.”—Luk 9:22, 44.

Sogsg b sẽn leoke:

10:18—A Zezi sẽn yeel a karen-biis 70 tɩ yẽ ‘yãa a Sʋɩtãan sẽn yi yĩngr n lʋɩ wa sa-yãgbã’ võor yaa bõe? A Zezi ra pa rat n yeel tɩ b zoe n diga a Sʋɩtãan n yiis saasẽ ye. Yaa Kirist sẽn deeg naam yʋʋmd 1914 pʋgẽ wã poor bilf la b rig a Sʋɩtãan saasẽ. (Wil. 12:1-10) A sẽn gom to-to wã wõnda a ra wilgdame tɩ b sɩd na n wa riga a Sʋɩtãan n yiis saasẽ.

17:34-37—“Yɩbredã” makda ãnd dãmba, la ‘dɩgrã’ makda ãnda? Yaa neb nins b sẽn fãag bɩ b sẽn ‘dɩkã’ la b sẽn mak ne yɩbred sẽn ne yɩɩgã. ‘Dɩgrã’ b sẽn wat n gũbgã makda Kiristã sẽn na n wa be a naamẽ wã tɩ nif pa ne-a wã, la tẽebã rɩɩb a Zeova sẽn na n kõt-bã.—Mat. 24:28.

22:44—Bõe yĩng t’a Zezi sũur da sãam hal wʋsgo? Yaa bʋʋm wʋsg yĩnga. B sẽn da na n kʋ-a wa nin-wẽng tɩ sãam Wẽnnaam a Zeova sũur la a yʋʋrã ra namsd-a-la hal wʋsgo. Sẽn paase, a Zezi ra mii vẽeneg tɩ sẽn na yɩl tɩ yẽ mengã wa paam vɩɩm sẽn ka saabã tɩ ninsaalbã me paam fãagr beoog daare, rẽndame t’a kell n sak Wẽnnaam.

23:44—Rẽ yĩnga yaa yũug-tar-kiuug buud n zĩnd n kɩt tɩ zĩigã lebg lik wĩndgã n kaoos lɛɛr a tãabã bɩ? Ayo. Yaa kiuugã yiib paalem bal la yũug-tar-kiuug buud sẽn maand wĩntoog tõe n zĩndi. Pa kiuugã sẽn wat n lebg pɛɛlg faga wa pakã sasa wã ye. Zĩigã sẽn lebg lik a Zezi kũumã wakatã yɩɩ yel-solemd Wẽnnaam sẽn maane.

Zãmsg tõnd yĩnga:

11:1-4. D sã n mak a Zezi sẽn sagl a karen-biisã tɩ b pʋʋs to-to ka wã ne pʋʋsg ning a sẽn wilg-b kiis a nii loogr poor tãngã zugã, d bãngda vẽeneg tɩ d pa segd n tar gom-biis takɩ d sẽn tog n togsd d pʋʋsg fãa pʋgẽ ye.—Mat. 6:9-13.

11:5, 13. Baa ne a Zeova sẽn sakd n leokd tõnd pʋʋsgã, d segd n pẽdgda ne pʋʋsgo.—1 Zã 5:14.

11:27, 28. Yaa d sẽn na n sakd n maand Wẽnnaam daabã la d paamd sũ-noog hakɩkã la kae pa d sẽn na n tar pag la kamb ne laog wʋsg ye.

11:41. D sã n na n kõ ned bɩ siglg d nug bũmb nimbãan-zoeer yĩnga, segd n yɩɩ ne d sũur fãa la ne yamleoogo.

12:47, 48. B sã n bobl ned tʋʋm-kãseng a sẽn tõe n tʋm t’a pa yẽeg a meng n tʋm-a, a tara taal n yɩɩd ned b sẽn bobl tʋʋmd a sẽn pa tõe tɩ kɩt t’a pa tʋm sõma.

14:28, 29. D segd n vɩɩmdame tɩ zems ne d tarmã.

22:36-38. A Zezi pa sagl a karen-biisã tɩ b zã zab-teed n kogl b mens ye. B sẽn zã sʋʋs yʋng ning b sẽn zãmb a Zezi wã, kɩtame t’a wilg-b bũmb sẽn tar yõod wʋsgo. A yeelame tɩ “neb nins fãa sẽn zãad sʋʋsã, yaa sʋʋg n na n kʋ-ba.”—Mat. 26:52.

[Foto, seb-neng a 9]

A Zozɛf basa mak-sõng n kõ zak-soben dãmbã

[Foto, seb-neng 10]

A Luk gʋlsa yɛl wʋsg a Zezi vɩɩmã ne a koe-moonegã zug n yɩɩd evãnzill gʋlsdb a taabã