Lentšu la Jehofa le a Phela

Dintlha tše Kgolo go tšwa Pukung ya Luka

GO KWEŠIŠWA gore Ebangedi ya Mateo e be e ngwaletšwe Bajuda gomme Ebangedi ya Mareka yona e ngwaletšwe bao e sego Bajuda. Lega go le bjalo, Ebangedi ya Luka e be e ngwaletšwe batho ba ditšhaba ka moka. Puku ya Luka, yeo e ngwadilwego mo e ka bago ka 56-58 C.E., ke pego e nago le dintlha ka botlalo tša bophelo bja Jesu gotee le bodiredi bja gagwe.

Ka pono ya ngaka e hlokomelago le e šetšago, Luka o latišiša “dilo ka moka go tloga mathomong ka mo go nepagetšego” gomme o akaretša lebaka la nako la nywaga e 35—go tloga ka 3 B.C.E. go fihla ka 33 C.E. (Luka 1:3) Mo e nyakilego go ba 60 lekgolong ya dikagare tša Ebangedi ya Luka ke tša moswana-noši.

BODIREDI BJA MATHOMO

(Luka 1:1–9:62)

Ka morago ga go anega ditaba tša mabapi le matswalo a Johane Mokolobetši le a Jesu, Luka o re botša gore Johane o thomile bodiredi bja gagwe ngwageng wa bo-15 wa pušo ya Tiberio Kesara, e lego seruthwaneng sa 29 C.E. (Luka 3:1, 2) Jesu o kolobetšwa ke Johane lehlabuleng la wona ngwaga woo. (Luka 3:21, 22) Ka 30 C.E., ‘Jesu o boela Galilea gomme o thoma go ruta disinagogeng tša bona.’—Luka 4:14, 15.

Jesu o thoma leeto la gagwe la mathomo la boboledi kua Galilea. O botša lešaba gore: “Le metseng e mengwe ke swanetše go bolela ditaba tše dibotse tša mmušo wa Modimo.” (Luka 4:43) O sepela le Simone morei wa dihlapi gotee le ba bangwe. O re: “Go tloga bjale go ya pele [le] tla be [le] swara batho ba phela.” (Luka 5:1-11; Mat. 4:18, 19) Baapostola ba 12 ba na le Jesu ge a dira leeto la gagwe la bobedi la boboledi kua Galilea. (Luka 8:1) Leetong la gagwe la boraro, o roma barutiwa bao ba 12 gore ba ye “go bolela ka mmušo wa Modimo le go fodiša.”—Luka 9:1, 2.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

1:35—Na sele ya lee la Maria e ile ya ba le karolo go imeng ga gagwe? Gore ngwana wa Maria a be setlogolo sa kgonthe sa Aborahama, Juda gotee le Dafida, bjalo ka ge Modimo a be a holofeditše, sele ya lee la gagwe e be e swanetše go ba le karolo go imeng ga gagwe. (Gen. 22:15, 18; 49:10; 2 Sam. 7:8, 16) Lega go le bjalo, moya o mokgethwa wa Jehofa o ile wa dirišwa ge go be go fetišetšwa bophelo bjo bo phethagetšego bja Morwa wa Modimo le go dira gore a ingwe. (Mat. 1:18) Go bonagala se se ile sa phumola go se phethagale le ge e le gofe seleng ya lee la Maria le go šireletša ngwana yo a sa bopegago gore a se ke a gobatšwa ke selo le ge e le sefe go tloga mathomong.

1:62—Na Sakaria o ile a ba semumu a ba a ba sefoa? Aowa. O ile a fo se kgone go bolela. Ba bangwe ba ile ba botšiša “ka go dira ditšhupetšo” gore na o nyaka gore ngwana a bitšwe mang eupša e sego ka gobane Sakaria e be e le sefoa. Go na le kgonagalo e kgolo ya gore o kwele seo mosadi wa gagwe a se boletšego mabapi le go reela morwa wa bona leina. Mohlomongwe ba bangwe le bona ba ile ba botšiša Sakaria mabapi le se ka go dira ditšhupetšo. Taba ya gore go kgona go bolela ga gagwe ke gona feela mo go bego go nyaka go bušetšwa sekeng e bontšha gore Sakaria e be e se sefoa.—Luka 1:13, 18-20, 60-64.

2:1, 2—Ke bjang go bolela ka “go ngwadišwa mo ga pele” go thušago go tseba nako yeo Jesu a belegwego ka yona? Ka tlase ga pušo ya Kesara Augustose, go ile gwa ngwadišwa ka makga a fetago letee—la mathomo ke ka 2 B.C.E. e le ge go phethagatšwa Daniele 11:20 gomme la bobedi e bile ka 6 goba 7 C.E. (Dit. 5:37) Kirenio e be e le mmuši wa Siria nakong ya makga ao a mabedi a ge go ngwadišwa, moo go bonagalago a bile maemong ao gabedi. Go bolela ga Luka ka go ngwadišwa ga pele go ra gore Jesu o belegwe ka 2 B.C.E.

 2:35—“Tšhoša e telele” e be e tla phuleletša bjang moya wa Maria? Se se šupa go manyami ao a bego a tla wela Maria ge a bona batho ba bantši ba gana Jesu bjalo ka Mesia gotee le go llela ga gagwe lehu le bohloko la Jesu.—Joh. 19:25.

9:27, 28—Ke ka baka la’ng Luka a re go fetolwa lebopo go diregile “matšatši a seswai” ka morago ga ge Jesu a holofeditše barutiwa ba gagwe gore ba bangwe ba bona ba ‘ka se ke ba kwa lehu le gatee’ go ba go fihla ge ba mmona a e-tla ka Mmušo wa gagwe, mola Mateo le Mareka ba bolela gore e be e le “matšatši a tshelelago ka morago”? (Mat. 17:1; Mar. 9:2) Go bonagala Luka a akaretša matšatši a mabedi a oketšegilego—letšatši la kholofetšo gotee le letšatši la phethagatšo.

9:49, 50—Ke ka baka la’ng Jesu a se a ka a thibela motho yo mongwe go leleka batemona, gaešita le ge motho yoo a be a sa mo latele? Jesu ga se a ka a thibela motho yoo ka gobane phuthego ya Bokriste e be e se ya hlwa e hlongwa. Ka baka leo, go be go sa nyakege gore motho a šale Jesu morago e le ka kgonthe e le gore a be le tumelo leineng la Jesu gotee le go leleka batemona.—Mar. 9:38-40.

Seo re Ithutago Sona:

1:32, 33; 2:19, 51. Maria o ile a boloka ka pelong ya gagwe ditiragalo le dipolelo tšeo di phethagatšago boporofeta. Na re boloka seo Jesu a se boletšego e sa le pele mabapi le “bofelo bja tshepedišo ya dilo,” re bapiša seo a se boletšego le seo se diregago lehono?—Mat. 24:3.

2:37. Mohlala wa Anna o re ruta gore re swanetše go ema re tiile borapeding bja rena go Jehofa, re ‘phegeleleng thapelong’ gomme re se ke ra tlogela “go bokana ga rena gotee” dibokeng tša Bokriste.—Baroma 12:12; Baheb. 10:24, 25.

2:41-50. Josefa o be a etiša dikgahlego tša moya pele bophelong bja gagwe e bile a hlokomela lapa la gagwe nameng le moyeng. Ka go dira bjalo, o beetše dihlogo tša malapa mohlala o mobotse.

4:4. Ga se ra swanela go dumelelela letšatši le dikela re se ra ka ra ela hloko dilo tša moya.

6:40. Morutiši wa Lentšu la Modimo o swanetše go beela barutwana ba gagwe mohlala o swanetšego. O swanetše go dira seo a se rutago.

8:15. Gore re ‘boloke lentšu le go enywa dienywa ka kgotlelelo,’ re swanetše go kwešiša Lentšu la Modimo, go le tšeela godimo le go le nweletša go rena. Ge re bala Beibele le dikgatišo tšeo di theilwego Beibeleng, go nyakega gore re naganišiše ka thapelo.

BODIREDI BJA JESU BJA MAFELELO

(Luka 10:1–24:53)

Jesu o roma ba bangwe ba 70 gore ba mo ete pele ba tsene metseng le mafelong a Judea. (Luka 10:1) O sepela “go tloga motseng o mongwe go ya go o mongwe le go tloga motsaneng o mongwe go ya go o mongwe a ruta.”—Luka 13:22.

Matšatši a mahlano pele ga Paseka ya 33 C.E., Jesu o tsena Jerusalema a nametše pokolwana. Nako ya gore go phethagale seo a se boditšego barutiwa ba gagwe e fihlile: “Morwa wa motho o swanetše go welwa ke ditlaišego tše dintši, a ganwe ke banna ba bagolo le baperisita ba bagolo le bamangwalo, a bolawe, gomme letšatšing la boraro a tsošwe.”—Luka 9:22, 44.

Dipotšišo tša Mangwalo di a Arabja:

10:18—Jesu o be a bolela ka eng ge a be a botša barutiwa ba 70 gore: “Ke thomile go bona Sathane a šetše a wele go swana le legadima go tšwa legodimong”? Jesu o be a sa re gore Sathane o be a šetše a rakilwe legodimong. Seo ga se sa  ka sa direga ka nako yeo eupša se diregile kapejana ka morago ga ge Kriste a hlomilwe bjalo ka Kgoši ya legodimong ka 1914. (Kut. 12:1-10) Gaešita le ge re ka se bolele ka go lebanya, ka go bolela ka tiragalo ya nakong e tlago tše e kego e šetše e diregile, go molaleng gore Jesu o be a gatelela gore e be e tla direga e le ka kgonthe.

14:26—Balatedi ba Kriste ba swanetše go ‘hloya’ ba leloko ka kgopolo efe? Ka Beibeleng, ‘lehloyo’ le ka hlaloswa e le go rata motho goba selo ganyenyane go feta se sengwe. (Gen. 29:30, 31) Bakriste ba swanetše go ‘hloya’ ba leloko ka kgopolo ya go ba rata ganyenyane go feta kamoo ba ratago Jesu ka gona.—Mat. 10:37.

17:34-37—“Dintšhu” ke bomang gomme “setoto” seo di kgobokanago go sona ke eng? Bao ba ‘tšwewago,’ goba ba phološwago, ba swantšhwa le dintšhu tšeo di bonelago kgole. “Setoto” seo di kgobokanago go sona ke Kriste wa kgonthe nakong ya go ba gona ga gagwe mo go sa bonagalego le dijo tša moya tšeo Jehofa a ba fago tšona.—Mat. 24:28.

22:44—Ke ka baka la’ng Jesu a ile a kwa bohloko bjo bokaakaa? Go na le mabaka a mantši ao a dirilego gore se se direge. Jesu o be a tshwenyegile mabapi le kamoo lehu la gagwe bjalo ka sesenyi le bego le tla kgoma Jehofa Modimo le leina la Gagwe. Go oketša moo, bophelo bja gagwe bjo bo sa felego gotee le bokamoso bja moloko wa batho ka moka di be di ithekgile ka go dula ga gagwe a botega.

23:44—Na go fsifala ga letšatši go ile gwa baka lefsifsi la diiri tše tharo? Aowa. Go fsifala ga letšatši go ba gona nakong ya ge ngwedi o mofsa o tšwelela, e sego nakong ya ge ngwedi e le wa le-topa-nta, bjalo ka ge go diregile nakong ya Paseka. Lefsifsi leo le bilego gona letšatšing la lehu la Jesu e be e le mohlolo o dirilwego ke Modimo.

Seo re Ithutago Sona:

11:1-4. Go bapiša ditaelo tše tšeo di fapanago ganyenyane tša thapelo ya mohlala, tšeo di filwego Thutong ya Thabeng dikgweding tše 18 pele ga moo, go bontšha gabotse gore dithapelo tša rena ga se ya swanela go ba tša go fo boa-boeletša mantšu a itšego.—Mat. 6:9-13.

11:5, 13. Gaešita le ge Jehofa a ikemišeditše go araba dithapelo tša rena, re swanetše go phegelela ge re rapela.—1 Joh. 5:14.

11:27, 28. Lethabo la kgonthe le tlišwa ke ge re phetha thato ya Modimo ka potego e sego ditswalano tša lapa goba dilo tše di bonagalago.

11:41. Dimpho tša rena tša kgaugelo di swanetše go newa ka pelo e tletšego lerato.

12:47, 48. Yo a nago le boikarabelo bjo bogolo eupša a palelwago ke go bo phetha o na le molato kudu go feta yo a sa tsebego modiro wa gagwe goba a sa o kwešišego ka mo go feletšego.

14:28, 29. Re dira ka bohlale ge re phela ka seo re nago le sona.

22:36-38. Jesu ga se a kgopela barutiwa ba gagwe gore ba itlhame ka dibetša bakeng sa go itšhireletša goba go itwela. Go e na le moo, go swara ga bona ditšhoša bošegong bja go ekwa ga gagwe go dirile gore Jesu a kgone go ba ruta thuto e bohlokwa: “Bohle bao ba tšeago tšhoša ba tla bolawa ka tšhoša.”—Mat. 26:52.

[Seswantšho go letlakala 31]

Josefa o beile mohlala o mobotse bjalo ka hlogo ya lapa

[Seswantšho go letlakala 32]

Luka o ngwadile pego e nago le dintlha ka botlalo ya bophelo bja Jesu le bodiredi bja gagwe