A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Arsia Lang Pathian Thiltihtheihna

Arsia Lang Pathian Thiltihtheihna

Arsia Lang Pathian Thiltihtheihna

“Chung lamah khian in mitte lên chho ula, khîngte khi tu siam nge ni en rawh u; ani chuan sipaihote khi indawt zêlin a hruai chhuak ṭhîn a, an hmingin a ko ṭheuh ṭhîn a; a chakna nasatna avâng leh, thiltihtheihna lama a chak avângin pakhat mah kim lo an awm ngai lo.”​—⁠ISAIA 40:⁠26.

ARSI dangte nêna khaikhin chuan nî hi a lian lutuk lo, a laihâwl vêl a ni a. Chutiang mah ni se, ni sakhat zâwng chu lei sakhat zâwng aiin a lêt 3,30,000-in a tam zâwk a ni. Lei hnaiha awm arsi tam zâwkte chu nî aiin a tê zâwk a. Mahse, arsi dang, V382 Cygni an tih ang chu nî aiin a lo berah pawh a lêt 27-in a sakhat zâwk thung.

Chakna thahrui eng zât nge nîin a pêk chhuah? Entîr nân, mêl sâwm aṭang pawha meipui satna hre pha tûr chuan a sat hle a ngai ang tih i ngaihtuah theih ngei a rinawm. Nî hi leilung aṭangin mêl maktaduai 93 vêla hlâah a awm a. Mahse, ni sa chuan vun a tidurh thei hial zu nia! Mak tak maiin, nî aṭanga chakna thahrui hmun tlûklehdingâwn khat vêla ṭhena hmun khat chauh chu leilungin a lo dawng a. Chuti chung pawhin, he nî chakna them te tak tê chauh pawh hi leia nunna châwm nân a tâwk êm êm a ni.

Scientist-te chuan nîin a pêk chhuah chakna thahrui chuan kan lei ang tiat planet tlûklehdingâwn sîngthum leh sângkhat lai a châwm zo vang tih an chhût chhuk a ni. A nih loh leh, chu chakna nasa tak a pêk chhuah chu kawng dangin han chhût ta ila: Nîin a pêk chhuah chakna zawng zawng chu second khat chhûng lek dah khâwl thei ni ilang chuan chu chuan United States ramin “tûna chakna thahrui a hman anga hmang reng pawh ni se, kum 9,000,000 lai a la châwm thei dâwn a ni,” tih Space Weather Pridiction Center (SWPC) Web site chuan a sawi.

Nî chakna thahrui chu atom-te tikehsawma chakna thahrui tam tak pe chhuaktu a lairil aṭanga lo chhuak a ni. Nî chu a len êm leh a muk êm avângin a lairila chakna thahrui siam chu a pâwnlâng a lo thlen nân kum maktaduai têl a ngai a.  SWPC Web site chuan: “Nîin vawiin aṭang hian chakna thahrui siam chhuak ta lo se, kum 50,000,000 lai hnuah chauh lei aṭang hian a nghawng a hriat theih dâwn!” a ti.

Hei hi han ngaihtuah teh: Zân thiang taka vân i han thlîr chuan, nî anga chakna thahrui tam tak pe chhuak ṭheuhtu, arsi sâng tam tak chu i hmu thei a. Tin, scientist-te chuan vânlâwtah hian arsi tlûklehdingâwn têla chhiar tûr a awm niin an sawi.

Chûng arsi zozaite chu khawi aṭanga lo awm nge ni? Thil zir chîk mi tam takte chuan vânlâwt hi tûn thlenga a chhan an la hriat thiam loh thil engemaw avângin kum tlûklehdingâwn 14 vêl lai kal ta khân a lo piang thut a nih an ring tawh a. Bible chuan: “Atîrin Pathianin lei leh vân a siam,” a ti mai a ni. (Genesis 1:⁠1) Rinhlelh rual lohvin, arsi tia kan koh chakna thahrui pe chhuaktu khâwl ropui takte siamtu chu ‘thiltihtheihna lama mi chak’ tiin a sawi theih ngei ang.​—⁠Isaia 40:⁠26.

Pathianin A Thiltihtheihna A Hman Dân

Pathian Jehova chuan a thiltihtheihna chu a duhzawng titute ṭanpui nân a hmang a. Entîr nân, tirhkoh Paula chu mi dangte hnêna Pathian chanchin hrilh nân a inhmang a ni. Paula chu mihring ve mai a ni a; mahse, dodâlna nasa tak tâwk chung pawhin hna tam tak a thawk zo thei. Engtin nge? Ani chuan Pathian hnên aṭanga ‘thiltihtheihna nasa tak’ a dawn vâng a ni tih a hria a ni.​—⁠2 Korinth 4:​7-9.

Pathian Jehova chuan duh rêng vânga a nungchang tehna zâwm lotute tihboral nân a thiltihtheihna chu a lo hmang tawh ṭhîn a. Isua Krista chuan Sodom leh Gomorra tihchhiatna leh Nova dam laia Tuilêt chu Jehova’n mi suaksualte tihboral nân a thil tihchhiat theihna a hman dân entîr nân a la chhuak a. Jehova chuan A tehna pawisa lotute tihboral nân a thiltihtheihna chu a hmang leh thuai dâwn tih Isua’n a hrilh lâwk a ni.​—⁠Matthaia 24:​3, 37-39; Luka 17:​26-30.

Engtin Nge A Nghawng Che?

Arsia lang chiang tak Pathian thiltihtheihna chu ngun taka i ngaihtuah hnuah: “I vân, i kut chhuakte, thla leh arsi i ruathote khi, ka ngaihtuah châng chuan, ‘Mihring hi eng nge maw a niha, i hriat reng ṭhin ni? Mihring fapa pawh hi eng nge maw a niha, i kan ṭhin ni?’ ka ti ṭhîn,” titu Lal Davida awm ang hian i awm ve thei a ni.​—⁠Sâm 8:​3, 4.

Ni e, vânlâwt zauzia nêna khaikhina engmah tham kan nih lohzia hriat chu a tlâwmthlâk hle. Mahse, Pathian thiltihtheihna avânga hrilhhai taka kan awm a ngai lo. Jehova chuan a zâwlnei Isaia chu: “[Pathian chuan] chau hnênahte chuan thiltihtheihna a pe ṭhîn a; chakna rêng nei lote chu a tichak ṭhîn. Tleirâwlte meuh pawh an chauvin an hah ang a, tlangvâlte pawh an tlu dêr ang: LALPA nghâktute erawh chuan an chakna chu an siam ṭha leh ang a; mupuite angin thlain an thlâwk chho vang a; hah lovin an tlân ang a; chau lovin kêin an kal ang,” tih thu thlamuanthlâk takte ziak tûra a thâwk khum avângin.​—⁠Isaia 40:​29-31.

Pathian duhzâwng tih i duh chuan, nangmah ṭanpui tûr chein a thlarau thianghlim a pe ang che tih i hre chiang thei a. Mahse, chu chu i dîl a ngai a ni. (Luka 11:13) Pathian ṭanpuina nên chuan fiahna eng ang pawh i tuar chhuak theiin, thil dik ti tûrin chakna i nei thei bawk a ni.​—⁠Philippi 4:13. (w08 5/1)

[Phêk 7-naa thu lâk chhuate]

Pathian ṭanpuina nên chuan thil dik ti tûrin chakna i nei thei

[Phêk 7-naa milemte]

A chung vei lam kil aṭanga sana her zâwngin: Galaxy livir, Pleiades arsi bâwr, Orion Nebula, Andromeda galaxy;

[Phêk 7-naa milemte]

Nî sakhat zâwng chu lei sakhat zâwng aiin a lêt 3,30,000-in a tam zâwk

[Phêk 7-naa Milem Hawhtîrtute]

Pleiades arsi bâwr: NASA, ESA and AURA/Caltech; a chunga mi a dang zawngte: National Optical Astronomy Observatories