Go na content

Go na table of contents

Den stari e sori taki Gado abi makti

Den stari e sori taki Gado abi makti

Den stari e sori taki Gado abi makti

„Luku go na loktu. Suma meki den sani disi? Na a Sma di e seti a legre fu den, iya, a e kari den wan-fru-wan, èn a e kari den alamala na den nen srefi. Fu di a abi bigi krakti pasa marki, èn fu di a tranga srefisrefi, meki nowan fu den e mankeri.”—YESAYA 40:26.

A SON fu wi a no wan tumusi bigi stari. Ma aladi dati de so, toku a bigi 330.000 tron moro grontapu. Furu fu den stari di de krosibei fu a son, pikin moro a son. Ma tra stari, soleki a wan di den e kari V382 Cygni, bigi pikinmoro 27 tron moro a son fu wi.

O furu krakti a son fu wi e gi? Kon meki wi taki dati wan faya e bron sowan 15 kilometer moro fara fu pe yu de. Efu yu kan firi a faya, dan a no de fu taki dati a faya dati na wan bun bigiwan, a no so? Te yu e luku en bun, dan ala nanga ala a son de sowan 150 milyun kilometer moro fara fu grontapu. Toku a de so taki, na dei te a weer moi, a faya fu a son kan bron wi skin! Ma a moi fu sabi, taki pikinso nomo fu a krakti fu a son e doro grontapu. Ma toku a pikinso krakti dati nofo fu sorgu taki den sani na grontapu e tan na libi.

Fu taki en leti, sabiman kon si taki ala a krakti di e komoto fu a son, nofo fu sorgu taki sowan 31 bilyun planeiti di bigi leki grontapu e tan bun. Noso, luku wan tra eksempre di e sori o furu krakti a son abi. Kon meki wi taki dati wi ben o man tyari ala a krakti fu a son kon na wan fu wan syatu momenti nomo. Soleki fa wan Web site e taki, dan Amerkankondre ’ben o man gebroiki a krakti dati 9.000.000 yari langa, te den ben o gebroiki en na a fasi fa den e du dati now’ (SWPC, Space Weather Prediction Center Web site).

A krakti fu a son e komoto fu a mindrisei pisi fu a son pe difrenti sortu gas e moksi kon na wan, èn disi e meki taki a son e gi bun furu krakti. A son bigi so te èn a mindrisei pisi fu en stampu so te, taki a e teki milyunmilyun yari fosi a krakti di e komoto fu a mindrisei pisi doro na loktu. A SWPC Web site e taki: „Efu a son ben o tapu fu gi krakti tide, dan a ben o teki 50.000.000 yari fosi wi ben o firi den bakapisi fu dati na grontapu!”

Poti prakseri now na a tru tori disi: Te yu e luku go na loktu wan krin neti, dan yu e si dusundusun stari. Ibriwan fu den stari disi e gi bun furu krakti neleki a son fu wi. Èn sabiman e taki dati milyardmilyard stari de na hemel!

Pe ala den stari disi komoto? Furu sabiman na ini a ten disi e bribi taki den stari nanga den planeiti na hemel kon de wantronso, sowan 14 milyard yari pasa. Toku, te nanga now den no sabi fu san ede a sani dati pasa. Ma Bijbel e taki krin: „Na a bigin Gado meki hemel nanga grontapu” (Genesis 1:1). A no de fu taki dati a Sma di meki den bun bigi stari di e gi furu krakti, „tranga srefisrefi”.—Yesaya 40:26.

A fasi fa Gado e gebroiki a krakti fu En

Yehovah Gado e gebroiki en krakti fu horibaka gi den wan di e du a wani fu en. Fu eksempre, na apostel Paulus ben e gebroiki en krakti fu gi trawan leri fu Gado. Paulus ben de leki ala tra sma, ma toku a ben man du furu wroko, aladi a ben e kisi hebi frufolgu. Fa a ben man du dati? A ben agri taki Gado ben gi en „krakti di bigi pasa marki”.—2 Korentesma 4:7-9.

Yehovah Gado gebroiki en krakti tu fu pori den wan di e weigri fu espresi fu tyari densrefi na wan fasi di a feni bun. Yesus Krestes ben taki fu a pori di Sodom nanga Gomora kisi èn fu a Frudu di ben de na ini a ten fu Noa. A ben du dati fu sori fa Yehovah e gebroiki en makti fu pori soso den ogrisma. Yesus ben taki na fesi dati heri esi Yehovah sa gebroiki en krakti agen fu pori den wan di e weigri fu hori densrefi na den markitiki fu En.—Mateyus 24:3, 37-39; Lukas 17:26-30.

Fa a tori disi abi krakti na yu tapu?

Baka te yu denki dipi fu a krakti fu Gado di de fu si na den stari, dan kande yu sa firi neleki Kownu David, di ben taki: „Te mi e si yu hemel, den wroko fu yu finga, a mun nanga den stari di yu sreka, dan san na a libisma di man dede, taki yu hori en na prakseri, èn libisma manpikin, taki yu e sorgu gi en?”—Psalm 8:3, 4.

Te wi e teki wisrefi gersi nanga ala den stari na hemel, dan wi e frustan o pikin wi de. A no de fu taki dati disi e meki wi kisi sakafasi. Ma toku, a krakti fu Gado no musu frede wi. Yehovah wani gi wi a korostu firi dati, èn fu dati ede a meki a profeiti Yesaya skrifi den wortu disi: „[Gado] e gi krakti na a sma di weri, èn a gi krakti pasa marki na a sma di no abi krakti moro. Den boi sa kon weri èn den sa kon swaki, èn den yonkuman srefi seiker sa naki futu fadon, ma den wan di e howpu tapu Yehovah, sa kisi krakti baka. Den sa opo go na loktu nanga frei neleki aka. Den sa lon èn den no sa kon swaki; den sa waka èn den no sa kon weri.”—Yesaya 40:29-31.

Efu yu e angri fu du a wani fu Gado, dan yu kan abi a dyaranti taki a sa gi yu en santa yeye fu yepi yu fu tan horidoro. Ma yu musu aksi Gado fu gi yu a santa yeye fu en (Lukas 11:13). Te Gado e horibaka gi yu, dan yu kan pasa iniwan tesi èn yu kan kisi a krakti fu du san bun.—Filipisma 4:13.

[Prenspari pisi na tapu bladzijde 7]

Te Gado e horibaka gi yu, dan yu kan kisi a krakti fu du san bun

[Prenki na tapu bladzijde 7]

Fu a kruktu-anusei na tapusei, go na a reti-anusei èn saka go na ondrosei: Whirlpool stari sistema, a Plejaden stari grupu, Orion Nebula, na Andromeda stari sistema

[Prenki na tapu bladzijde 7]

A son bigi 330.000 tron moro grontapu

[Sma di abi a reti fu a prenki na tapu bladzijde 7]

Pleiades: NASA, ESA and AURA/Caltech; all others above: National Optical Astronomy Observatories