Vakacegui na Tauvimate Bibi

“Gauna au rogoca kina ni tauvimate bibi o Na, au sega ni vakabauta. Au rarawataka dina, au sega tale ga ni vakabauta me na mate na tinaqu lomani.”​—Grace, Canada.

NI TUKUNA o vuniwai ni tauvimate bibi na wekada voleka, rairai eda na sega ni kila na wekana kei na nona itokani na ka meda cakava. E so era vakasamataka mera tukuna se sega vei tauvimate na ka dina me baleta na kena mate. So tale era nanuma de na madualaka o tauvimate na kena mate, ra qai vakabekataka na wekana ke rawa nira vosota na rarawa e bikai koya. Levu era leqataka nira sega ni kila na ka mera tukuna ena iotioti ni vica na aua e bula tiko kina o tauvimate.

Cava o na cakava ni o rogoca na itukutuku va ya? Ena rawa vakacava ni o veivakacegui qai veitokoni me vaka na “wekana” ena gauna rarawataki qori?​—Vosa Vakaibalebale 17:​17.

Kena iVakarau

E dau kena ivakarau ga meda rarawa ni dua na wekada voleka e tauvimate bibi. O ira mada ga na vuniwai era raica wasoma na mate ni tamata, ra veivosaki kei ira na tauvimate me baleta na mate, era se lomaleqa ga nira kila ni sega vei ira na kaukaua mera vakacegui kina na tauvimate bibi ena ka era gadreva.

Rairai ena dredre tale ga mo lewa na ivakarau ni yalomu ni o raica nona rarawa na wekamu. A kaya o Hosa, e dua na marama e vakaitikotiko mai Brazil a tauvimate bibi na tacina: “E dredre dina mo raica na vutugu ni wekamu ena levu ni mosi.” A tagi o Mosese na turaga yalodina ni tauvi ganena na  vukavuka, e kaya: “Au sa vakamasuti kemuni, na Kalou mo ni vakabulai koya mada.”​—Tiko Voli mai na Lekutu 12:​12, 13.

Eda a buli meda ucuya na Kalou yalololoma o Jiova, qo na vuna eda lomaleqa kina ni tauvimate bibi na wekada voleka. (Vakatekivu 1:​27; Aisea 63:9) Cava na rai i Jiova me baleta noda rarawa? Vakasamataka mada na ka a cakava o Jisu. O koya e ucuya vinaka na itovo nei Tamana. (Joni 14:9) A “yalololoma” vei ira na rarawa ena vuku ni tauvimate. (Maciu 20:​29-​34; Marika 1:​40, 41) Ni mate o Lasarusa, na nodra rarawa na wekana kei ira nona itokani e vakavuna sara ga me “tagi” o Jisu. (Joni 11:​32-​35) Na mate e vaka tiko na meca me vaka e tukuni ena iVolatabu, qai parofisaitaka tale ga ni sa vakarau oti vakadua na tauvimate kei na mate.​—1 Korinica 15:26; Vakatakila 21:​3, 4.

Rairai o na via beitaka e dua ni tauvimate bibi na wekamu voleka. Ia na ivakasala i Vuniwai Marta Ortiz me baleta na nodra qaravi na tauvimate bibi, e kaya: “Ena ituvaki kei tauvimate​—kua ni beitaka e dua​—na vuniwai, nasi, se o iko sara mada ga. Qo ena dredre kina na veimaliwai qai sega ni kauaitaki na veika e gadreva dina o tauvimate.” Cava o na cakava me rawa ni vosota kina o tauvimate na kena mate, me namaka tale ga ni na mate?

Kauaitaka na Tamata, Sega ni Kena Mate

iMatai, mo raica ga na mata i tauvimate kua ni vakaraica na veisau ni ituvaki ni yagona ena vuku ni kena sa tatara na mate. Ena rawa vakacava? E dua na nasi o Sarah, e kaya: “Au dau vakaraica na itaba kei tauvimate ena gauna se tudonu kina nona bula. Ni tukuna vei au na veika me baleta nona gauna, au dau rogoci koya vinaka. Rawa kina meu nanuma na veika baleti koya kei na itukutuku ni nona  bula, au sega ni vakasamataka kina na ituvaki sa mai tu kina qo.”

Dua tale na nasi o Anne-Catherine, e vakamacalataka nona sega ni raica ga na tatara ni mate. “Gauna au raici koya kina e tauvimate, au sega ni kauaitaka na kena irairai e sau, ia au saga ena noqu vinaka kece meu cakava na ka me vakacegui kina o tauvimate.” E kaya na ivola The Needs of the Dying​—A Guide for Bringing Hope, Comfort, and Love to Life’s Final Chapter: “Levu era dau veilecayaki ni sa duatani na irairai kei wekadra voleka ena tatara ni mate se na vuku ni mavoa vakacalaka. Ena ituvaki va ya ena vinaka mo nanuma deivaki ni se wekamu voleka tiko ga.”

Ena gadrevi na lewa matau kei na yalodei. E kaya o Georges, e dua na ivakatawa lotu vaKarisito e dau sikovi ira na tauvimate bibi: “Nida lomani ira noda itokani, eda na sega ni tu suka ni vukei ira se mani vakacava sara na kedra ituvaki ena vuku ni tauvimate.” Ena yaga vei iko kei na wekamu e tauvimate bibi nomu kauaitaki koya dina, sega ni mate e tauvi koya tiko. E kaya o Yvonne e dau qaravi ira na gone tauvi kenisa: “Ke da vukei ira mera kila ni tiko na kedra yaga eda na sega ni rarawataka soti na kena sa torosobu tiko nodra bula.”

Vakatudaliga

Ni sa voleka ni mate e dua, era dau lomalomarua na wekana voleka na qiri vua mera veivosaki, dina ga nira lomani koya. Cava na vuna? Era sega ni kila na ka mera tukuna. Ia e kaya o Anne-Catherine a qarava e dua nona itokani e tauvimate bibi ni yaga tale ga ke o sega ni tukuna e dua na ka. E tomana: “Sega ni noda vosa ga ena veivakacegui, ia na noda ivalavala tale ga. Ena kila o tauvimate ni o kauaitaki koya dina ke o dabe ena yasa ni nona loga qai tara na ligana, kua ni vunitaka tale ga nomu rarawa ni vakaraitaka o koya na lomana.”

Ena vinaka me talaucaka na lomana na wekamu e tauvimate bibi, drau qai veivosaki sara ga vakadodonu. De dua ena sega ni via talanoataka na veika e bibi ena nona bula ni kila nodra lomaleqa na wekana. O ira na wekana kei ira nona itokani era via veivuke e rawa nira vakavuna tale ga na leqa ke ra sega ni veivosakitaka kei tauvimate na veika e kauaitaka, se vunitaka na itukutuku me baleta nona bula. Cava e dau yaco? E vakamacalataka e dua na vuniwai e dau qaravi ira na tauvimate bibi ni “na dredre me vosota qai tukutuku vakadodonu o tauvimate ke vunitaki na ka dina me baleta na kena mate, o ira mada ga na wekana sa na sega ni rawa mera vukei koya me vosota.” E vinaka me kua ni tarovi o tauvimate ke via tukuna na kena ituvaki se na kena sa na rawai koya na kena mate.

Nira kila na tamata ni Kalou ena veigauna sa sivi nira na mate, era sega ni tu suka ni vakaraitaka vei Jiova nodra rere. Kena ivakaraitaki, nona kila o Tui Esekaia e yabaki 39 ni sa na mate, a sega ni qai vunitaka na nona rarawa. (Aisea 38:​9-​12, 18-​20) Dodonu me vakaraitaka tale ga nona rarawa o tauvimate bibi ni sa na muduki koso nona bula ena vuku ni tauvimate. De dua ena sevaka ni sa sega ni yaco na nona lalawa, me vaka beka na lako vagade, me vakavuvale, raici ira na makubuna nira tubucake, se me qaravi Jiova vakatabakidua. Ena rairai nanuma ni na sega ni kauaitaki vei ira nona itokani kei na nona vuvale nira sega ni kila na ka mera cakava. (Jope 19:​16-​18) Ena leqataka tale beka ga na mosi, se nona sa na sega ni lewa rawa na yagona, se vakasamataka vakabibi nona na mate taudua.

 E kaya o Anne-Catherine: “E bibi mo laiva me talaucaka na lomana o tauvimate, kua ni tarova, vakalewai koya se tukuna me kua ni rere. Qori na sala vinaka duadua mo kila kina na lomana, na ka e vinakata, rerevaka, kei na ka e namaka.”

Kauaitaka na Ka e Gadreva

Ena rairai ca sara na ituvaki kei tauvimate ena vuku ni veiqaravi vakavuniwai kei na wainimate vou e vakayagataki, qo ena rawa ni o nuiqawaqawa kina vakalevu lai guilecavi na ka bibi e gadreva o tauvimate, ya me vakatulewa ga vakataki koya.

Ena so na vanua, era na rairai vunitaka na vuvale na ituvaki dina kei tauvimate ena nodra via taqomaki koya, lai yaco sara mera sega ni vinakata me vakatulewa ga ena veiqaravi vakavuniwai me caka vua. Ia e dua tale na leqa e basika ena so na vanua. Kena ivakaraitaki, e kaya o Jerry e dua na nasi tagane: “So na gauna o ira na mai veisiko era dau talanoataki tauvimate me vaka sara e sega ni tiko.” Qori ena beci koya ga kina o tauvimate.

Dua tale na ka bibi e gadreva, na vakanuinui. Ena vanua e tu kina na veiqaravi vakavuniwai e vinaka, rawa nira nuitaka na tauvimate ni na kune e dua ena yaga vei ira. E vakamacalataka o Michelle, a vukei tinana ena tolu na gauna e kune kina vua na kenisa: “Ni vinakata o Na me lai raica e dua tale na vuniwai se me lai veivosaki kei na dua tale e kenadau ena mate na kenisa, au dau vukei koya ena vakekeli. Au sa qai kila meu kua ni namaka e dua na kena iwali totolo, ia me veiuqeti ga na ka au tukuna.”

Vakacava ke sa dreve na ka kece? E vinaka me veivosakitaka o tauvimate ni sa na rawai koya na kena mate. O Georges, na ivakatawa lotu vaKarisito sa veivosakitaki oti mai, e kaya: “E bibi me kua ni vunitaki ni sa voleka o mate. Ena rawa kina vei tauvimate me vakavakarau qai tuvanaka tale ga e so na ka e gadrevi.” Na vakavakarau va qori ena kila kina o tauvimate ni sa cakava na ka kece e vinakata ni bera ni mate qai sega ni leqataka nona vaka na icolacola vei ira tale e so.

E dau kena ivakarau ga me dredre ni veivosakitaki na tikina qo. Ia ni veivosakitaki vakadodonu e rawa mo vakaraitaka kina na ka sara ga e tu e lomamu. Ena vinakata beka o koya sa tu ena itutu ni mate me walia na nona veileqaleqati kei na dua tale, vakaraitaka vua nona rarawataka, se me kere veivosoti. Na veivosaki qori drau na veivolekati sara kina kei koya sa voleka ni mate.

Veivakacegui ena iOtioti ni Vica na Siga

E rawa vakacava mo vakaceguya e dua sa voleka ni mate? Kaya o Vuniwai Ortiz, sa tukuni oti mai: “Biuta me tukuna o tauvimate na iotioti ni ka e vinakata. Rogoci koya vinaka. Ke rawa, saga mo cakava na ka e vinakata, qai tukuna vakadodonu vua ke sega ni rawa.”

Ena rairai vinakata o koya sa voleka tiko ni mate me veivosaki kei ira na wekana se itokani voleka. Kaya o Georges: “Vukei tauvimate me veivosaki kei ira qori, ke mani lekaleka sara mada ga.” Ke ra veivosaki ga ena talevoni, e rawa nira veivakayaloqaqataki, ra masu vata tale ga. O Christina, e dua na marama ni Canada eratou mate veitaravi e tolu na wekana e kaya, “Ni sa voleka tiko ni cava nodratou bula, ratou sa qai gadreva ga vakalevu nodra masu na itokani lotu vaKarisito.”

Dodonu beka mo vunitaka nomu tagi e matana na wekamu sa voleka ni mate? Sega. Ke o tagi, qori e gauna vinaka me vakayaloqaqataki iko kina. E kaya na ivola The Needs of the Dying: “Ena sega ni guilecava e dua na nona veivakayaloqaqataki na wekana sa voleka ni mate.” Ni veivakacegui va qori o tauvimate ena kila kina ni se dua tiko ga na itokani, tama, se tina dauveikauaitaki.

 Ena so na ituvaki, rairai o na sega ni rawa ni tiko ena iotioti ni vica na aua ni nona bula na wekamu voleka. Ia ke rawa mo tiko kei koya e vale se valenibula, saga mo taura tiko na ligana me yacova ni cavuka nona icegu. Na iotioti ni gauna qori e rawa mo tukuna kina e so na ka ena rairai tu tu yadua sara mo cavuta. Sa na sega beka ni vosa, ia se rawa ga ni o vakamoce, tukuna vua ni o lomani koya qai o nuitaka mo drau na sota ena gauna ni veivakaturi.​—Jope 14:​14, 15; Cakacaka 24:15.

O na sega ni veivutunitaka na iotioti ni vica na aua o tiko kina kei koya me yacova ni mate. Ena rawa ni vakacegui iko e muri nomu vakasamataka na veika o cakava ena gauna nuiqawaqawataki qori. E vakaraitaka ni o itokani dina “e na gauna ni rarawa.”​—Vosa Vakaibalebale 17:17.

[Tikina bibi ena tabana e 27]

Ni o kauaitaka na tamata sega ni kena mate ena yaga vei iko kei na wekamu voleka

[Kato/​iYaloyalo ena tabana e 26]

Me Rokovi o Tauvimate

Ena levu na vanua sa sagai tiko me kilai na nodra dodonu na tauvimate bibi me rokovi na ka era vinakata nira sa mate. Me rokovi na dodonu nei tauvimate kei na ivakamacala sa vola tu me baleta na ka e vinakata, okati kina nona via wawa mate e vale se valenibula.

Yaga ni idusidusi e volai rawa tu:

• Tukuna na ka o vinakata vei ira na vuniwai kei ira na wekamu

• Vakatulewa sara ga, kua ni vakacolata vei ratou nomu vuvale

• Qarauna na veiqaravi vakavuniwai saulevu, sega ni gadrevi, tawayaga, kei na wainimate kaukaua

So tale na ka me volai ena idusidusi:

• Na yaca i koya ena vakatulewa ena nomu qaravi vakavuniwai

• Ke sega ni vinaka na kemu ituvaki na veiqaravi vakavuniwai o na vinakata kei na kena me kua

• Na yaca ni vuniwai e kila tiko na ka o vinakata me vakayacori

[iYaloyalo ena tabana e 26]

Vakasamataka na veika me baleti tauvimate kei na nona bula, sega ni kena ituvaki