Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Ama Ọfiọk?

Ndi Ama Ọfiọk?

Ntak emi enem-utebe aran Mary oro ọkọsọn̄de urua ntre-e?

Ke ayakde usen ifan̄ mbemiso Jesus akpade, Mary eyeneka Lazarus ama “akama otu alabaster emi esịnede enem-utebe aran, ata nard, emi ọsọn̄de urua etieti” editọhọ Jesus ke ibuot ye ke ukot. (Mark 14:3-5; Matthew 26:6, 7; John 12:3-5) Mark ye John ẹdọhọ ke enem-utebe aran emi akakpa denarius 300—n̄kpọ nte okụk oro ẹkesikpede owoutom ke isua kiet.

Ẹkeda utọ ọsọn̄urua aran emi ke m̀mọ̀n̄? Ediwak owo ẹdọhọ ke nard m̀mê spikenard oro Bible etịn̄de aban̄a edi ekpri enem-utebe eto (Nardostachys jatamansi) emi odude ke ikpọ Obot Himalaya. Ẹma ẹsibuak n̄kpọ ke ọsọn̄urua nard, idem ẹdade enem-utebe aran efen ẹkot nard. Nte ededi, Mark ye John ẹdọhọ ke enye emi ekedi “ata nard.” Sia Bible ọdọhọde ke enem-utebe aran emi ama enen̄ede ọsọn̄ urua, oro ọwọrọ ke ekeme ndidi ẹkeda enye ke India.

Ntak emi Mark ọdọhọde ke Mary okobobom “otu alabaster oro”? Otu alabaster ekesidi osio-itọn̄ emi ẹkekịbide man enem-utebe ufuọn̄ aran ediwọrọ. Alan Millard ewet ke n̄wed esie oro Discoveries From the Time of Jesus, ete: “Isọn̄ke ndifiọk ntak emi eyenan̄wan oro okobomde [itọn̄ otu oro], man an̄wan̄a kpukpru aran oro inikiet, utu ke ndikụbọde okukịp esie.” Ntak edi oro ‘ufuọn̄ aran oro ọkọyọhọde ufọk oro.’ (John 12:3) Ke akpanikọ, emi ekedi ata ọsọn̄urua enọ, ama onyụn̄ odot n̄ko. Ntak-a? Eyenan̄wan emi akanam n̄kpọ emi man owụt esịtekọm aban̄a se Jesus akanamde ọnọ enye, sia ibịghike Jesus akanam Lazarus eyeneka esie eset.—John 11:32-45.

Ndi Jericho ekedi obio kiet m̀mê iba?

Matthew, Mark, ye Luke ẹwet nte Jesus ọkọkọkde owo udọn̄ọ ke utịbe utịbe usụn̄ ekpere Jericho. (Matthew 20:29-34; Mark 10:46-52; Luke 18:35-43) Matthew ye Mark ẹdọhọ ke Jesus akanam utịben̄kpọ emi ke ini enye ‘ọkọwọrọde’ ke Jericho. Edi Luke ọdọhọ ke ekedi ke ini Jesus ‘akasan̄ade ekpere’ Jericho.

Ke eyo Jesus, ndi obio kiet ekekere Jericho m̀mê obio iba? N̄wed oro Bible Then & Now ọbọrọ ete: “Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, ẹma ẹfiak ẹbọp Jericho ke ebiet emi oyomde usụn̄ ke n̄kpọ nte kilomita iba ọkpọn̄ edem usụk ndon akani Jericho. Akwa Herod ama enyene ufọk ubọn̄ ini etuep do.” N̄wed oro Archaeology and Bible History ọsọn̄ọ ke emi edi akpanikọ, enye ọdọhọ ete: ‘Ke eyo Jesus, Jericho ekedi obio iba. Tọn̄ọ ke akani Jericho sịm obufa Jericho ekedi n̄kpọ nte kilomita iba.’

Ntre, etie nte Jesus akanam utịben̄kpọ emi ke ini enye ọkọwọrọde ke akani Jericho asan̄a ekpere obufa Jericho, m̀mê ke ini enye ọkọwọrọde ke obufa Jericho asan̄a ekpere akani Jericho. Ke akpanikọ, ndifiọk se iketịbede ke ini ẹkewetde mbụk emi anam ikụt ke mbụk emi ituahake ye kiet eken.

[Ndise ke page 31]

Otu alabaster emi esịnede enem-utebe aran

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto]

© Réunion des Musées Nationaux/Art Resource, NY