Onego Watim ne Jomoko Nade?

“Kaka udwaro mondo ji otimnu, un bende timnigiuru kamano.”​—⁠LUKA 6:31.

1, 2. (a) Twak ma ne ogol e Got en mane? (b) Wabiro wuoyo kuom ang’o e sulani koda mago maluwo?

KUOM adier, Yesu Kristo ne en Japuonj Maduong’. Kane jodin makwede ooro ji mondo omake, jogo nodok nono, mi giwacho niya: “Pok ng’ato owuoyo ngang’ kaka ng’atni.” (Joha. 7:32, 45, 46) Achiel kuom twege mabeyo ahinya ma Yesu nogolo en Twak mar Got. Weche mag twagno yudore e Injili mar Mathayo sula 5 nyaka 7, kendo Luka 6:20-49 bende oting’o weche machal kodgi. *

² Nyalo bedo ni achiel kuom weche mong’ere ahinya ma Yesu nowacho e twagno, en wach ma mulo kaka onego watim ne jomoko. Nowacho kama: “Kaka udwaro mondo ji otimnu, un bende timnigiuru kamano.” (Luka 6:⁠31) To mano kaka en owuon notimo gik mabeyo ne ji! Yesu nochango jo matuwo, mi ochiero kata jo motho. Kata kamano, ji ne yudo gweth moloyo, ka giwinjo kendo yie gi wach maber ma nopuonjogi. (Som Luka 7:20-22.) Kaka Joneno mag Jehova, wamor kuom tiyo tich machalo gi mano, ma en tij lando wach Pinyruoth. (Math. 24:14; 28:19, 20) E sulani koda maluwo, wabiro nono weche ma Yesu nowacho kuom tijni, kaachiel gi puonj mamoko mag Twak ma nogolo e Got mabende nyiso kaka onego watim ne jomoko.

Bed Mamuol

3. Inyalo wacho ni muolo en ang’o?

³ Yesu nowacho kama: “Mano mor manadi ni jo mamuol; nikech gininwang’ piny ka girkeni margi.” (Math. 5:5) Kaluwore gi Ndiko, muolo ok en kido manyiso ni ng’ato nyap. En kido ma wabedogo nikech wadwaro luwo weche ma Nyasaye chiko. Kidoni onego onenre kuom kaka watimo ne dhano wetewa. Kuom ranyisi, ok ‘wachul ng’ato richo kar richo.’​—Rumi 12:17-19.

4. Ang’o momiyo jo mamuol mor?

⁴ Jo mamuol mor “nikech gininwang’ piny ka girkeni margi.” Yesu, jal ma ne ‘muol kendo modembore e chunye,’ ema oseketi “obed wuon gik moko duto,” kuom mano en e Jacham gikeni maduong’, kuom jogo ma nocham gikeni mar piny. (Math. 11:29; Hibr. 1:2; Zab. 2:8) Ne okor ni, Mesia “wuod dhano” ne dhi bedo gi joloch wetene e Pinyruodh polo. (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27) Ka gin kaka “jocham gikeni kaachiel gi Kristo,” Jokristo mamuol 144,000 mowal kuom roho, bende ne dhi chamo piny kaka gikeni kaachiel gi Yesu. (Rumi 8:16, 17; Fwe. 14:1) Jo mamoko mabende muol, ibiro gwedhi mondo giyud ngima mochwere e piny e bwo Pinyruoth.​—Zab. 37:11.

5. Bedo gi muolo ka mar Kristo miyo wabedo nade?

⁵ Kapo ni wager, mano biro miyo jomoko oluorwa, kendo ok gibi dwaro bet kodwa. Kata kamano, bedo gi muolo ka mar Kristo miyo wabedo joma ji winjo maber bedo godo, kendo wabedo joma jiwo ji e kanyakla. Muolo en achiel kuom nyak ma roho mar Nyasaye nyago kuomwa ka wabedo mangima kendo ‘wuotho kuom roho.’ (Som Jo Galatia 5:22-25.) Kuom adier, wadwaro ni mondo okwanwa kanyachiel gi jo mamuol mitayo gi roho maler mar Jehova!

 Mano Mor Manadi Ne Joma Nyiso Kech!

6. “Jo manyiso kech” nigi kido mage ma nenre?

⁶ E Twak ma nogolo e Got, Yesu nowacho bende ni: “Mano mor manadi ni jo mang’won [“manyiso kech,” NW ] ; nikech giniyud ng’wono.” (Math. 5:7) “Jo manyiso kech,” gin joma ng’won, ma nigi miwafu, kendo gidewo joma nie chandruok. Yesu ne timo honni kogolo ji e chandruok nimar ne ‘okechogi.’ (Math. 14:14; 20:34) Kuom mano, bedo gi miwafu kod dewo ji, onego ojiwwa wabed joma kecho jomoko.​—Jak. 2:13.

7. Chuny mar kecho ji ne omiyo Yesu otimo ang’o?

⁷ Kane Yesu oromo gi oganda maduong’ ka noyudo odhi yweyo matin, “nokechogi, nikech ne gin kaka rombe ma onge jakwath.” Omiyo, “nochako puonjogi weche mang’eny.” (Mari. 6:34) Mano mor gi ilo manadi ma wan bende wabedogo seche mwalando ne jomoko wach Pinyruoth, ka wanyisogi kaka Nyasaye kecho ji e yo malach!

8. Ang’o momiyo joma kecho jomoko mor?

⁸ Joma kecho jomoko mor “nikech giniyud ng’wono,” kata nokechgi. Ka wakecho jomoko, pile gin bende gitimonwa kamano. (Luka 6:38) E wi mano, Yesu nowacho kama: “Kuweyo ni ji richogi, un bende Wuonu me polo nowenu.” (Math. 6:14) Mana joma kecho jowetegi kende ema Nyasaye yiego, koweyonegi richo, to mano kelonegi mor.

Gimomiyo “Jo Mohero Kuwe” Mor

9. Wabiro timo nade ka wan jo mohero kuwe?

⁹ Kowuoyo kuom gimachielo makelo mor, Yesu nowacho niya: “Mano mor manadi ni jothek [“jo mohero kuwe,” NW ] ; nikech enochakgi ni nyithind Nyasaye.” (Math. 5:9) E dho-Grik, wach moloki kae ni “jo mohero kuwe,” tiende sie en ni, “jolos kuwe.” Ka wan jolos kuwe, ok wabi chiko itwa, kata donjo e kuoth kaka mago maketho nying’ ng’ato, kendo manyalo ‘ketho osiepe.’ (Nge. 16:28) E wechewa koda e timbewa, wabiro manyo mondo wabed gi kuwe e kindwa gi jogo man ei kanyakla mar Jokristo koda man oko. (Hibr. 12:14) To moloyo, wabiro timo matek ahinya mondo omi kuwe obedie e kindwa gi Jehova Nyasaye.​—⁠Som 1 Petro 3:10-12.

10. Ang’o momiyo “jo mohero kuwe” mor?

¹⁰ Yesu nowacho ni, “jo mohero kuwe” mor, “nikech enochakgi ni nyithind Nyasaye.” Nikech giketo yie margi kuom Yesu kaka Mesia, Jokristo mowal kuom roho yudo “teko mondo gibed nyithind Nyasaye.” (Joha. 1:12; 1 Pet. 2:24) To nade ‘rombe mamoko’ mag Yesu, ma bende gin jo mohero kuwe? Ka en kaachiel gi joloch wetene e polo, Yesu nobed ne rombe mamoko kaka ‘Wuoro ma Nyaka Chieng’,’ e kinde lochne mar Higini Gana Achiel. (Joha. 10:14, 16; Isa. 9:6; Fwe. 20:6) E giko lochneno, joma kamago mohero kuwe, koro nobed chutho nyithind Nyasaye manie piny.​—1 Kor. 15:27, 28.

11. Wabiro timo ne jomoko nade ka itayowa gi “rieko moa e polo malo”?

¹¹ Mondo omi wabed gi winjruok machiegni ahinya gi Jehova, ma en “Nyasach kuwe,” nyaka waluw kido mago monyiso, moriwo koda bedo jo mohero kuwe. (Fili. 4:9) Ka waweyo “rieko moa e polo malo” ema mondo otawa, to wabiro timo ne jomoko gik moko e yor kuwe. (Jak. 3:17) Ee, wabiro bedo jolos kuwe.

 “Ler Maru Mondo Orieny”

12. (a) Yesu nowacho ang’o kuom ler mar adiera? (b) Wanyalo weyo ler marwa orieny nade?

¹² Watimo ne ji maber moloyo, ka wakonyogi yudo ler mar adiera ma a kuom Nyasaye. (Zab. 43:3) Yesu nonyiso jopuonjrene ni gin e “ler mar piny,” kendo nojiwogi giwe ler margi orieny mondo omi ji one ‘tichgi mabeyo,’ kata gik mabeyo ma gitimo ne jomoko. Mano ne dhi miyo gikel ler mar adiera “e nyim ji,” mondo okony oganda dhano. (Som Mathayo 5:14-16.) Sani, waweyo ler marwa orieny ka watimo gik mabeyo ne jowetewa, kendo tiyo tij lando wach maber “e piny duto,” tiende ni, e “ogendini duto.” (Math. 26:13; Mari. 13:10) Mano kaka tiyo tich ma kama en gweth maduong’!

13. Ji fwenyowa nikech ang’o?

¹³ Yesu nowacho ni, “dala moger e wi got ok nyal geng’ore.” Dala moro amora moger e wi got nyalo nenore mayot. Kamano bende, ifwenyowa nikech timbewa mabeyo kaka jolendo mag Pinyruoth, kendo nikech kido ma wanyiso kaka ritruok kod tim maler.​—Tito 2:1-14.

14. (a) Taya ma ne itiyo godo e kinde Yesu ne chalo nade? (b) Tiende ang’o weyo ma ok waum ler marwa gi “atonga”?

¹⁴ Yesu nowuoyo kuom moko taya kendo kete, ok e bwo atonga, to kete e rachung taya mondo orieny ne ji duto manie ot. Taya ma ne ji hinyo tiyogo e kindego ne en taya mochwe gi lowo, kendo ma nigi kitambi ma ywayo mo (morno ne hinyo bedo mar zeituni) ka miyo taya dhi nyime gi liel. Kinde mang’eny ne ikete e rachung taya molos gi bao kata chuma, omiyo ne onyalo ‘rieny ne ji duto manie ot.’ Ji ok ne nyal moko taya kae to giume gi “atonga,”​—ma ne en gima duong’ manyalo ting’o chiegni ondong’ aboro mag bel motwo. Yesu ne ok dwar mondo jopuonjrene oum ler margi gi atonga mar ranyisi. Omiyo, nyaka wawe ler marwa mondo orieny, ka ok wawe akwede kata sand omi wapand adiera mar Ndiko, kata weyo ma ok wanyiso jomoko.

15. ‘Tichwa mabeyo’ miyo jomoko timo nade?

¹⁵ Bang’ wuoyo kuom taya marieny, Yesu nowacho ne jopuonjrene niya: “Kamano ler maru mondo orieny e nyim ji, mondo gine tichu mabeyo, kendo gimi Wuonu me polo duong’.” Nikech ‘tichwa mabeyo,’ jomoko miyo Nyasaye ‘duong’’ kuom bedo jotichne. Mano kaka ng’eyo wachno jiwowa mondo wadhi nyime ‘rieny kaka sulwe rieny e polo’!​—Fili. 2:15.

16. Bedowa “ler mar piny” dwaro ni watim ang’o?

¹⁶ Bedowa “ler mar piny” dwaro ni wabed joma tiyo tij lando wach Pinyruoth, kendo timo ji jopuonjre. Kata kamano, nitie gimachielo mabende dwarore watim. Jaote Paulo nondiko ni, “wuothuru ka nyithind ler nikech nyak mar ler yudore e ber duto gi tim makare gi adiera.” (Efes. 5:8, 9) Dwarore waket ranyisi maber e luwo chike koda puonj mag Nyasaye. Kuom adier, nyaka waluw puonj ma jaote Petro nochiwo ni: “Wuothuru malong’o e kind jo ma ok oyie; mondo kata gihangou ka jo maricho, to kuom tichu mabeyo ma gineno ka girangou, gimi  Nyasaye duong’ chieng’no mar limbe.” (1 Pet. 2:12) Kata kamano, en ang’o monego otim kapo ni ywaruok moro obedoe e kind Jokristo ariyo?

‘Dog Ithegri gi Owadu’

17-19. (a) “Chiwo” miwuoyo kuome e Mathayo 5:23, 24 ne en mane? (b) Ere gimomiyo loso winjruok e kind ng’ato gi owadgi en gima dwarore ahinya, to Yesu nonyiso mano nade?

¹⁷ E Twak ma nogolo e Got, Yesu nosiemo jopuonjrene kuom wach kano mirima e kindgi ng’ato gi owadgi. Kar mano, ne onego gitim mapiyo manyo kuwe gi jalo ma gichwanyo. (Som Mathayo 5:21-25.) Par ahinya siem ma Yesu nochiwono. Kane ikelo chiwo mari e kar misango, kae to ifwenyo ni owadu nigi wach moro kodi, ang’o ma ne onego itim? Ne onego iwe chiwoni e nyim kar misango, mondo idhi ilos kuwe e kindi gi owadu. Bang’ timo kamano, koro ne inyalo duogo mondo igol chiwo mari.

¹⁸ Kinde mang’eny, ‘chiwogo’ ne gin misango ma ng’ato ne nyalo chiwo e hekalu mar Jehova. Chiwo misango mag le ne en gima duong’ ahinya, nimar ne en gima dwarore e lamo mar Jo-Israel nikech Nyasaye nochikogi e Chik Musa. Kata kamano, kane inyalo fwenyo ni owadu nigi wach moro kodi, loso wachno mapiyo ne bedo gima duong’ maloyo kata mana chiwo mich mari. Yesu nowacho ni, ‘we chiwo mari kanyono e nyim kar misango. Idog ithegri gi owadu mokwongo, eka ibi ichiw chiwo mari.’ Loso winjruok e kindi gi owadu ne onego obed mokwongo kapok itimo gimoro amora ma Chik ne dwaro.

¹⁹ Yesu ne ok owacho ni ng’ato onego omany kuwe mana ka otero chiwo moko kende, kata nikech richo moko kende. Omiyo, ng’ato ne ok onego ochiw chiwo moro amora kapo ni ofwenyo ni owadgi nigi wach moro kode. Ka chiwono ne en le mapod ngima, ne onego oweye “e nyim kar misango” e laru mar hekalu, kama jodolo ne bedoe. Bang’ loso wachno, jal mochwanyo nyawadgino ne duogo eka ochiwo chiwone.

20. Ang’o momiyo onego walos winjruok piyo kapo ni wan-gi mirima gi owadwa moro?

²⁰ Kaluwore gi Nyasaye, winjruok e kindwa gi owetewa en gima duong’ ahinya madwarore e lamowa. Misango mag le ne bedo manono e nyim Jehova, ka joma ne chiwogi ne ok tim ne dhano wetegi maber. (Mika 6:6-8) Omiyo, Yesu nojiwo jopuonjrene ni, “winjri kod ng’at ma rawi ka pod in kode e yo.” (Math. 5:25) Kowuoyo kuom weche machalo kamago, Paulo nondiko niya: “Ka iu owang’, kik utim richo; kik uwe chieng’ podhi ka pod un gi mirima. Kik umi Satan kinde.” (Efes. 4:26, 27) Ka wabedo gi mirima nikech ochwanywa gadier, onego  watem loso wachno piyo mondo omi kik wadong’ ka wan gi mirima, ka wamiyo Jachien thuolo mar loyowa.​—Luka 17:3, 4.

Kinde Duto Timne Jomoko Gik Moko gi Luor

21, 22. (a) Wanyalo tiyo nade gi puonj mag Yesu mwasewuoye? (b) En ang’o ma wabiro nono e sula maluwo?

²¹ Nono weche moko ma Yesu nowacho e Twak ma nogolo e Got, onego okonywa bedo joma timo ne jomoko gik moko e yo mang’won kendo gi luor. Kata obedo ni waduto onyuolwa e richo, podi wanyalo tiyo gi puonj ma Yesu nochiwogo nimar ok ogen ni wabiro timo gigo ma ok dwanyal, to Wuonwa me polo bende ok gen kamano. Kokalo kuom lamo, kinda mwatimo gi chuny maler, koda kony ma Jehova Nyasaye chiwo, wanyalo bedo jo mamuol, mang’won, kendo mohero kuwe. Wanyalo nyiso ler mar adiera, marieny ka miyo Jehova duong’. E wi mano, wanyalo loso kuwe e kindwa gi owadwa sama timo kamano dwarore.

²² Lamo ma Jehova yie godo dwaro ni watim ne jowetewa gik moko e yo makare. (Mari. 12:31) E sula maluwo, wabiro nono weche mamoko mag Twak ma Yesu nogolo e Got monego okonywa dhi nyime timo maber ne jomoko. Kata kamano, bang’ paro matut kuom puonj mwaseneno mayudore e twak majaber ma Yesu nogolo, wanyalo penjore kendwa wawegi kama, ‘Atimo ne jomoko maber e okang’ maromo nade?’

[Weche moler piny]

Inyalo Dwoko Nade?

• Bedo mamuol tiende ang’o?

• Ang’o momiyo “jo manyiso kech” mor?

• Wanyalo weyo nade ler marwa mondo orieny?

• Ang’o momiyo onego watim piyo mondo ‘wathegre gi owadwa’?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 8]

Lando wach Pinyruoth en yo achiel maduong’ mar weyo ler marwa orieny

[Picha manie ite mar 9]

Jokristo nyaka ket ranyisi maber e luwo chike koda puonj mag Nyasaye

[Picha manie ite mar 10]

Tem kar minyalo mondo ilos kuwe e kindi gi owadu