Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Shi kɛya he ni ato saneyitsei lɛ anaa yɛ lɛ

Kɛji Osuɔlɔ ko Gbo

Kɛji Osuɔlɔ ko Gbo

Kɛji Osuɔlɔ ko Gbo

Yɛ July 17, 2007 ni ji Jufɔ gbɛkɛ beni atswa ŋmɛji kpawo lɛ, kɔɔyɔŋ lɛlɛ ko ni woɔ gbɔmɛi lɛ je egbɛ nɔ beni ekpelekeɔ shi yɛ Brazil kɔɔyɔŋ lɛjiadaamɔhe ni dekã bɛ jɛmɛ kwraa ni yɔɔ São Paulo maŋ-te-lɛŋ lɛ. Kɔɔyɔŋ lɛlɛ nɛɛ yafo gbɛjegbɛ wulu ko mli ni eyasha shi yɛ tsu ko ni akɛ jatsui toɔ mli lɛ mli. Mɛi aaafee 200 gboi yɛ eshigbeemɔ lɛ mli.

MƐI ni amɛsuɔlɔi gboi yɛ kɔɔyɔŋ lɛlɛ oshara nɛɛ ni akɛɛ no ji Brazil kɔɔyɔŋ lɛlɛ oshara ni kpata nii ahiɛ fe fɛɛ lɛ mli lɛ ahiɛ kpaŋ oshara nɛɛ nɔ kɔkɔɔkɔ. Claudete fata mɛi ni amɛsuɔlɔi gboi yɛ oshara nɛɛ mli lɛ ahe. Yoo nɛɛ miikwɛ TV ni atswa adafi akɛ kɔɔyɔŋ lɛlɛ nɛɛ eyagbee shi. No mli lɛ ebinuu ni atsɛɔ lɛ Renato lɛ yɛ kɔɔyɔŋ lɛlɛ nɛɛ mli. No mli lɛ, Renato eye afii 26 pɛ. Ni eeto gbɛjianɔ ni ebote gbalashihilɛ mli yɛ October mli. Claudete kɛ musuŋshaa bɔ mɔdɛŋ akɛ enine baashɛ ebinuu lɛ nɔ yɛ etɛlifoŋ lɛ nɔ, shi etswa lɛ aahu lɛ, kranaa. Enɛ ha egbee shikpɔŋ, ni efo aahu ni ekpɛlɛɛɛ miishɛjemɔ.

Yɛ January 1986 mli lɛ, nuu ko ni etsɛ Antje he baa kɛha gbalashihilɛ lɛ wala ŋmɛɛ lɛ yɛ kar oshara ko mli. Beni Antje nu he lɛ, ejijaa. Ekɛɛ akɛ: “Klɛŋklɛŋ lɛ miheee miyeee. Efee mi tamɔ nɔ ni miila lamɔ gbonyo ko ni kɛ́ mite shi lɛ, mana akɛ sane nɛɛ jeee anɔkwale. Mihe kpokpo ni minu piŋmɔ he waa oookɛɛ nɔ ni mɔ ko ema mimusu atswɛrɛ.” Antje fee basaa yɛ afii etɛ ni nyiɛ oshara lɛ sɛɛ kɛba lɛ mli. Eyɛ mli akɛ afii 20 kɛ sɛɛ eho kɛjɛ beni oshara lɛ ba lɛ moŋ, shi be fɛɛ be ni ebaakai nɔ ni ba lɛ, ekpokpoɔ.

Anyɛŋ akɛ wiemɔ ko atsɔɔ bɔ ni kɛ́ mɔ ko gbo trukaa lɛ, ehaa mɔ jijaa, mɔ naa kpɛɔ ehe, mɔ yoyoroɔ, loo bɔ ni mɔ tsui kumɔɔ waa lɛ mli. Shi kɛlɛ, abaanyɛ aye awerɛho babaoo po kɛ́ suɔlɔ ko gbele lɛ jeee nɔ ni ba trukaa, taakɛ ebaalɛ beni mɔ he eye be kplaŋŋ lɛ. Mɔ ko kwraa bɛ ni ebaakɛɛ akɛ esaa ehe eto aahu akɛ kɛ́ esuɔlɔ ko gbo lɛ, eshiŋ lɛ kpu po. Nanci mami gbo yɛ afi 2002 mli beni ehe eye be kplaŋŋ lɛ sɛɛ. Kɛlɛ, gbi ni Nanci mami gbo lɛ, eho etá shikpɔŋ yɛ helatsamɔhe lɛ ni ejijaa. Enu he tamɔ nɔ ni egbe ejeŋ naa. Afii enumɔ nɛ ni emami gbo, shi be fɛɛ be ni ebaakai emami lɛ, efoɔ yikɔyikɔ.

Nilelɔ kpanaa Holly G. Prigerson kɛɛ akɛ: “Mɛi ahiɛ kpaaa amɛsuɔlɔ ko gbele nɔ, amɛkaseɔ bɔ ni ahiɔ shi yɛ naa kɛkɛ.” Kɛ́ gbele ebaŋɔ osuɔlɔ ko trukaa loo osuɔlɔ lɛ he ye aahu dani egbo lɛ, ekolɛ obaabi akɛ: ‘Ani eji adesa fɔmɔ su akɛ eye awerɛho? Te mafee tɛŋŋ madamɔ suɔlɔ ko gbele naa? Ani be ko baashɛ ni mana misuɔlɔ lɛ ekoŋŋ?’ Sane ni nyiɛ sɛɛ lɛ baaha sanebimɔi nɛɛ kɛ ekrokomɛi ni ekolɛ oyɔɔ lɛ ahetoo.

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 3 lɛ Jɛ]

EVERTON DE FREITAS/AFP/Getty Images