Omano vove peteĩ jahayhúva

Pe martes 17 de julio áño 2007-pe, kaʼaru pytũ las 7 rupi oiko peteĩ desgrásia pe aeropuérto ojeporuvévape oĩva São Paulo Brasílpe. Peteĩ avión osẽ pe pístagui, ohasa pe rrúta ha oho ochoka peteĩ depósito guasúre. Upépe omano 200 tapicha rupi.

UMI ihénte manovaʼekue ko aksidénte vaietépe arakaʼeve ndahesaraimoʼãi ko mbaʼégui. Pór ehémplo, peteĩ kuñakarai hérava Claudete ohecha aja téle, ombohasa hikuái upe notísia. Imemby Renato oĩkuri upe aviónpe. Haʼe ningo oreko 26 áñonte ha omendavaʼerãkuri octúbrepe. Ña Claudete tuicha oñemondýi ha pyaʼe ohenói chupe iselulárpe, péro avave nokontestái. Upepete voi hoʼa yvýpe ha hasẽ soro.

Antje menarã katu omano peteĩ aksidéntepe enero 1986-pe. Oikuaávo upe oikóva Antje haimete itarova ha opyta noñeñanduvéi. Haʼe heʼi: “Ñepyrũrã ndaroviaséi. Haʼe chejupe asoña vainteha ha apáy rire ahechataha ndoikói hague mbaʼeve. Aryrýi asũsũ ha hasyeterei chéve che pyʼa haʼete ku ajepyʼaka vaipa vaʼekue”. Ko mbaʼe oiko rire Antje oñedeprimi 3 áño pukukue. Jepe ojapóma 20 áño rasa upéva oiko hague, koʼág̃a peve haʼe ososopa gueteri imanduʼávo pe ojehuvaʼekuére.

Ndaikatúi ningo ñamombeʼu mbaʼeichaitépa japyta vai, ndajagueroviaséi ha ndajaikuaái mbaʼépa jajapóta ñane hénte omanóramo ñahaʼarõʼỹre. Péro jepe aréma hasy ha jaikuaáma omanotaha ñañeñandu vaietereínte avei. Ndaipóri heʼivaʼerã ndahasymoʼãiha chupe ogueropuʼaka hag̃ua omanóramo peteĩ ohayhúva. Pór ehémplo Nanci sy omano áño 2002-pe. Jepe pe kuñakarai aréma hasy, pe ára omano hague Nanci oguapy yvýpe hospital-pe ha opyta noñeñanduvéi. Haʼe omanoséntema avei. Cinco áñoma ohasa ha Nanci hasẽ gueteri imanduʼávo isýre.

Doktóra Holly G. Prigerson heʼi: “Umi ihénte manóva arakaʼeve ndahesaráiri pe oikóvagui, síno ojepokuaánte oiko iñembyasy reheve”. Oimérõ omano peteĩ rehayhúva, tahaʼe rehaʼarõʼỹre térã are hasy rire, katuete reñeporandúne: “Péichante voi piko añeñanduvaʼerã? Mbaʼépa chepytyvõta añeñandu porãve hag̃ua? Ahecha jeýnepa che hénte omanovaʼekuépe?”. Pe párte oúvape jahecháta koʼã mbaʼe.

[Roagradese oĩva páhina 3-pe]

EVERTON DE FREITAS/AFP/Getty Images