Jest wtorek 17 lipca 2007 roku. Około siódmej wieczorem na najruchliwszym lotnisku w Brazylii, leżącym w centrum São Paulo, samolot pasażerski wypada z pasa startowego, przecina ruchliwą ulicę i uderza w magazyn. Ginie jakieś 200 osób.

WYDARZENIE to, opisywane jako największa katastrofa lotnicza w Brazylii, pozostawi niezatarty ślad w pamięci osób, które straciły wtedy bliskich. Do takich osób należy Claudete. Akurat oglądała telewizję, gdy podano wiadomość o rozbiciu się samolotu. Na pokładzie znajdował się jej syn Renato. Miał zaledwie 26 lat. W październiku planował ślub. Claudete rozpaczliwie próbowała dodzwonić się na jego telefon komórkowy, ale bez skutku. Załamana, upadła na podłogę i zaniosła się płaczem.

Antje straciła narzeczonego w tragicznym wypadku samochodowym w styczniu 1986 roku. Na wieść o tym, co się stało, doznała szoku. „W pierwszej chwili po prostu nie mogłam w to uwierzyć. Wydawało mi się, że mam zły sen — że zaraz się obudzę i dowiem, że to wszystko nieprawda. Trzęsłam się i zwijałam z bólu, jak gdyby ktoś uderzył mnie w żołądek”. Antje przez trzy lata była pogrążona w depresji. Chociaż od tamtego zdarzenia minęło ponad 20 lat, wciąż drży, gdy wraca do niego pamięcią.

Nagła, tragiczna śmierć bliskiej osoby wywołuje szok, niedowierzanie, odrętwienie, rozpacz i inne uczucia, których nie sposób opisać słowami. Ale nawet gdy ktoś bliski nie umiera niespodziewanie — lecz na przykład po przewlekłej chorobie — jego śmierć może wywołać naprawdę głęboki smutek. Nikt nigdy nie jest całkowicie przygotowany na tę chwilę. Matka Nanci zmarła w roku 2002 po długotrwałej chorobie. Mimo to w dniu jej śmierci Nanci usiadła na podłodze w szpitalu zupełnie odrętwiała. Życie straciło dla niej wszelki sens. Minęło ponad pięć lat, a ona wciąż płacze, gdy tylko pomyśli o mamie.

„Ludzie nigdy nie godzą się ze stratą, najwyżej się do niej przyzwyczajają” — twierdzi dr Holly G. Prigerson. Jeśli i tobie śmierć zabrała ukochaną osobę — nagle lub po długiej chorobie — być może zastanawiasz się: „Czy mój smutek jest normalny? Czy po takiej stracie można jakoś dojść do siebie? Czy jeszcze się kiedyś spotkamy?”. W następnym artykule omówimy te i inne ewentualne pytania.

[Prawa własności do ilustracji, strona 3]

EVERTON DE FREITAS/​AFP/​Getty Images