Verdriet verwerken

„Al zijn [Jakobs] zonen en dochters deden hun best om hem te troosten, maar hij wilde niet getroost worden en zei: ’Ik zal rouw dragen totdat ik naar mijn zoon in het dodenrijk afdaal.’ Zo treurde Jakob om zijn zoon.” — GENESIS 37:35, De Nieuwe Bijbelvertaling.

 DE PATRIARCH Jakob treurde intens om het verlies van zijn zoon. Hij verwachtte dat hij tot de dag van zijn dood verdriet zou hebben. Net als Jakob hebt u misschien het gevoel dat de pijn van het verlies van een dierbare zo hevig is dat die nooit zal verdwijnen. Is zo’n intens verdriet per definitie een teken van gebrek aan geloof in God? Beslist niet!

De Bijbel beschrijft Jakob als een gelovig man. Net als zijn grootvader Abraham en zijn vader Isaäk wordt Jakob geprezen om zijn opmerkelijke geloof (Hebreeën 11:8, 9, 13). Hij heeft zelfs een hele nacht met een engel geworsteld om een zegen van God te krijgen! (Genesis 32:24-30) Kennelijk was Jakob dus geestelijk ingesteld. Wat kunnen we dan van Jakobs verdriet leren? Dat intense gevoelens van rouw en verdriet over de dood van een dierbare niet onverenigbaar zijn met een sterk geloof in God. Verdriet is een normale, natuurlijke reactie op het verlies van iemand van wie we houden.

Wat is verdriet?

De uitwerking die verdriet op ons heeft kan verschillen, maar bij velen is het gevoel dat overheerst een intense emotionele pijn. Neem bijvoorbeeld Leonardo. Hij was veertien toen zijn vader plotseling aan hart-longproblemen overleed. Nooit zal Leonardo de dag vergeten waarop zijn tante het hem vertelde. Eerst weigerde hij het te geloven. Hij zag het lichaam van zijn vader bij de rouwdienst, maar het leek allemaal vreemd en onwerkelijk. Zo’n zes maanden lang kon Leonardo niet huilen. Vaak merkte hij dat hij zat te wachten tot zijn vader van zijn werk thuiskwam. Het duurde ongeveer een jaar voordat het verlies volledig tot hem doordrong. En toen dat een feit was, voelde hij zich vreselijk alleen. Gewone dingen, zoals thuiskomen in een leeg huis, herinnerden hem eraan dat zijn vader er niet meer was. Op zulke momenten barstte hij vaak in tranen uit. Wat miste hij zijn vader!

Zoals uit Leonardo’s ervaring blijkt, kan verdriet intens zijn. Toch is het mogelijk eroverheen te komen, ook al kan dat even duren. Net zoals de genezing van een ernstige fysieke verwonding tijd kost, is dat ook zo met het verlies van een dierbare. Het kan maanden, enkele jaren of nog langer kosten om het verdriet te boven te komen. Maar de felle pijn die u in het begin voelt, zal na verloop van tijd afnemen, en het leven zal geleidelijk minder somber en zinloos lijken.

Intussen speelt het verdriet, zo zegt men, een noodzakelijke rol in het herstellingsproces en het leren omgaan met de nieuwe situatie. Er is een leegte waar eerst een levend mens was. We moeten leren leven zonder die persoon. Verdriet kan een noodzakelijke uitlaatklep zijn. Natuurlijk rouwt niet iedereen op precies dezelfde manier. Maar één ding schijnt vast te staan: verdriet onderdrukken kan mentaal, emotioneel en fysiek schadelijk zijn. Hoe kunnen we ons verdriet dan op een gezonde manier uiten? De Bijbel bevat enkele praktische adviezen. *

 Verdriet verwerken

Velen die iemand in de dood hebben verloren, hebben gemerkt dat praten een goede uitlaatklep kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan de woorden van de Bijbelse figuur Job, die zijn tien kinderen verloor en nog andere tragedies meemaakte. Hij zei: „Mijn ziel walgt stellig van mijn leven. Ik wil de vrije loop laten aan mijn bezorgdheid over mijzelf. Ik wil spreken in de bitterheid van mijn ziel!” (Job 1:2, 18, 19; 10:1) Job wilde zijn bezorgdheid dus „de vrije loop laten”. Hoe deed hij dat? „Ik wil spreken”, zei hij.

Paulo, die zijn moeder heeft verloren, zegt: „Een van de dingen die me hebben geholpen, is over mijn moeder te praten.” Het kan dus enige verlichting geven met een goede vriend of vriendin over uw gevoelens te praten (Spreuken 17:17). Nadat Yone haar moeder verloren had, vroeg ze haar geloofsgenoten haar vaker te bezoeken. „Praten verzachtte de pijn”, vertelt ze. Ook u zult waarschijnlijk ondervinden dat het makkelijker wordt uw gevoelens te verwerken als u ze onder woorden brengt en ze met een meelevende luisteraar deelt.

Schrijven kan ook een goede uitlaatklep zijn. Sommigen die het moeilijk vinden over hun gevoelens te praten, vinden het misschien makkelijker ze op te schrijven. Na de dood van Saul en Jonathan schreef David, een gelovig man, een intens droevig lied waarin hij zijn verdriet uitte. Dit emotionele klaaglied ging uiteindelijk deel uitmaken van het Bijbelboek Twee Samuël. — 2 Samuël 1:17-27.

Huilen kan ook opluchten. „Voor alles is er een vastgestelde tijd” zegt de Bijbel, zelfs „een tijd om te wenen” (Prediker 3:1, 4). Het overlijden van iemand van wie we houden is inderdaad „een tijd om te wenen”. Tranen van verdriet zijn niet iets om ons voor te generen. In de Bijbel staan veel voorbeelden van gelovige mannen en vrouwen die openlijk hun verdriet toonden door te huilen (Genesis 23:2; 2 Samuël 1:11, 12). Jezus Christus „liet zijn tranen de vrije loop” toen hij bij het graf van zijn geliefde vriend Lazarus kwam, die onlangs gestorven was. — Johannes 11:33, 35.

 Het verwerken van verdriet vraagt geduld, want u hebt misschien het gevoel dat u in een emotionele achtbaan zit. Houd in gedachte dat u zich niet voor uw tranen hoeft te schamen. Veel gelovige mensen hebben ontdekt dat huilen een normaal en noodzakelijk onderdeel van het herstellingsproces is.

Nader dicht tot God

De Bijbel zegt: „Nadert tot God en hij zal tot u naderen” (Jakobus 4:8). Een van de belangrijkste manieren om tot God te naderen is door te bidden. Onderschat de waarde daarvan niet! De Bijbel geeft de vertroostende belofte: „Jehovah is nabij de gebrokenen van hart; en de verbrijzelden van geest redt hij” (Psalm 34:18). We krijgen ook de verzekering: „Werp uw last op Jehóvah, en hijzelf zal u schragen” (Psalm 55:22). Denk hier eens over na: zoals eerder opgemerkt, hebben velen het als een hulp ervaren met een vertrouwde vriend of vriendin over hun gevoelens te praten. Zou het niet een nog grotere hulp zijn uw hart uit te storten bij de God die belooft ons te vertroosten? — 2 Thessalonicenzen 2:16, 17.

De eerder genoemde Paulo zei: „Als ik de pijn gewoon niet meer kon verdragen en het gevoel had dat het me allemaal te veel werd, viel ik op  mijn knieën en bad tot God. Ik smeekte hem om hulp.” Paulo is ervan overtuigd dat zijn gebeden veel uitmaakten. Ook u zult wellicht merken dat „de God van alle vertroosting” u als antwoord op uw aanhoudende gebeden de moed en de kracht zal geven om door te gaan. — 2 Korinthiërs 1:3, 4; Romeinen 12:12.

De opstandingshoop

Jezus zei: „Ik ben de opstanding en het leven. Wie geloof oefent in mij, zal, ook al sterft hij, tot leven komen” (Johannes 11:25). De Bijbel leert dat de doden weer zullen leven. * Toen Jezus op aarde was, heeft hij laten zien dat hij in staat is de doden op te wekken. Hij wekte bijvoorbeeld een twaalfjarig meisje uit de dood op. Hoe reageerden haar ouders? Ze waren „buiten zichzelf van grote verrukking” (Markus 5:42). Onder zijn Koninkrijksregering zal Jezus Christus, de hemelse Koning, talloze mensen opwekken tot leven hier op aarde — maar dan onder vredige en rechtvaardige omstandigheden (Handelingen 24:15; 2 Petrus 3:13). Stel u voor hoe verrukt iedereen zal zijn als de doden tot leven komen en met hun familie herenigd worden!

Claudete, die haar zoon Renato door een vliegtuigongeluk verloor, heeft een foto van hem op de koelkast gezet. Ze kijkt er vaak naar en zegt dan bij zichzelf: ’We zien elkaar in de opstanding terug.’ Leonardo ziet al voor zich dat zijn vader in Gods beloofde nieuwe wereld weer tot leven zal komen. De opstandingshoop is voor hen en voor talloze anderen die dierbaren hebben verloren inderdaad een troost. Dat kan die hoop ook voor u zijn!

[Voetnoten]

[Kader/Illustratie op blz. 7]

„De God van alle vertroosting”

„Gezegend zij de God en Vader van onze Heer Jezus Christus, de Vader der tedere barmhartigheden en de God van alle vertroosting.” — 2 Korinthiërs 1:3.

Uit dit Bijbelvers blijkt dat God zijn getrouwe dienstknechten kan helpen opgewassen te zijn tegen elk probleem en elke moeilijke situatie waarvoor ze komen te staan. Eén manier waarop Jehovah troost kan geven, is via een vriend of een familielid met hetzelfde geloof.

Leonardo, die zijn vader verloor, herinnert zich een voorval dat hem kracht en troost gaf. Hij was net thuisgekomen, en toen hij besefte dat hij helemaal alleen was, begon hij onbedaarlijk te huilen. Hij liep naar een park in de buurt en ging op een bankje zitten, waar hij verder huilde. In tranen smeekte hij God om hulp. Plotseling stopte er vlakbij een bestelwagen, en hij herkende de bestuurder als een van zijn geloofsgenoten. Die was bestellingen aan het bezorgen en was verkeerd gereden. Zijn aanwezigheid was genoeg om Leonardo te troosten.

Een weduwnaar voelde zich op een keer heel eenzaam en depressief. Hij kon niet ophouden met huilen omdat alles zo uitzichtloos leek. Hij smeekte God om hulp. Terwijl hij nog aan het bidden was, ging de telefoon. Het was zijn kleindochter. Hij vertelt: „Ons korte gesprekje was genoeg om me nieuwe moed te geven. Ik had echt het gevoel dat haar telefoontje het antwoord op mijn gebed was.”

 [Kader op blz. 9]

Anderen troosten

’God vertroost ons in al onze verdrukking, opdat wij hen die in enigerlei verdrukking zijn, kunnen vertroosten door middel van de vertroosting waarmee wijzelf door God worden vertroost.’ — 2 Korinthiërs 1:4.

Veel ware christenen hebben persoonlijk ervaren wat die woorden betekenen. Ze hebben troost ontvangen om het verlies van een dierbare te verwerken en hebben ontdekt dat ze daardoor in staat zijn anderen te bemoedigen en te troosten.

Neem bijvoorbeeld Claudete, die geregeld anderen bezoekt om haar Bijbelse overtuiging met hen te delen. Voordat ze haar zoon had verloren, kwam ze weleens bij een vrouw wier zoon aan leukemie was gestorven. De vrouw stelde de bezoekjes op prijs, maar ze was van mening dat Claudete haar verdriet nooit helemaal zou kunnen begrijpen. Kort nadat Claudetes zoon was omgekomen, ging de vrouw echter bij haar op bezoek omdat ze wilde zien of Claudete nog steeds aan haar geloof vasthield nu haar zoon was gestorven. De vrouw was onder de indruk van Claudetes sterke geloof; ze krijgt nu Bijbelstudie van haar en put veel troost uit Gods Woord.

Leonardo besloot na de dood van zijn vader gebarentaal te leren om de vertroostende boodschap uit de Bijbel met doven te delen. Hij heeft gemerkt dat zijn inspanningen om doven te helpen, hemzelf heel goed hebben gedaan. Hij zegt: „Een van de dingen die me hebben geholpen mijn verdriet te verwerken, is mijn verlangen om doven te helpen meer over God te weten te komen. Ik heb daar heel wat tijd en energie in gestoken. Mijn verdriet veranderde in vreugde toen mijn eerste Bijbelstudent werd gedoopt! Eigenlijk voelde ik me voor het eerst na de dood van mijn vader intens gelukkig.” — Handelingen 20:35.

[Illustratie op blz. 5]

Over uw gevoelens praten kan enige verlichting geven

[Illustratie op blz. 6]

Over de opstandingshoop lezen kan echt vertroostend zijn

[Illustratie op blz. 6]

Schrijven kan een hulp zijn om uw verdriet te uiten

[Illustratie op blz. 8, 9]

Jezus heeft beloofd dat hij degenen die geloof in hem oefenen, zal opwekken