Malampuson nga Pag-antos han Kasubo ha Pagtaguminatay

“An ngatanan nga mga anak nga kalalakin-an niya [kan Jakob] ngan an ngatanan nga mga anak nga kababayin-an nanmuhat ha paglipay ha iya; kondi waray hiya alagad nga hiya paglipayon; ngan hiya siniring: Kay ako malusad ha Sheol nga nagmiminatay ha akon anak. Ngan nagtinangis an iya amay tungod ha iya.”—GENESIS 37:35.

 NASUBO hinduro an patriarka nga hi Jakob han mamatay an iya anak. Maaram hiya nga magpapadayon an iya kasubo tubtob ha iya kamatay. Pariho kan Jakob, bangin abaton mo nga an kasakit han kamatyi hin hinigugma duro gud ngan diri mawawara. An sugad ba kaduro nga pagtaguminatay nagpapakita hin kakulang hin pagtoo ha Dios? Diri gud!

Ha Biblia, ginhuhulagway hi Jakob sugad nga tawo nga may pagtoo. Sugad han iya apoy nga hi Abraham ngan han iya amay nga hi Isaak, ginkumendasyonan hiya tungod han iya daku nga pagtoo. (Hebreo 11: 8, 9, 13) Aw, ha usa nga okasyon, nakigdulong pa ngani hiya hin anghel basi makarawat an bendisyon han Dios! (Genesis 32:24-30) Matin-aw nga hi Jakob may-ada gud hilarom nga relasyon ha Dios. Kon sugad, ano an aton mahibabaroan mahitungod han iya pagtaguminatay? An pagtaguminatay ngan kasubo kon namatayan hin hinigugma diri nagpapakita hin kakulang hin pagtoo ha Dios. Normal ngan natural ito nga pagbati han mga namatayan.

Ano an Kasubo ha Pagtaguminatay?

An kasubo ha pagtaguminatay mahimo makaapekto ha aton ha iba-iba nga paagi, kondi para ha damu an pinakadiri-maaantos amo an duro nga kasakit ha emosyon. Tagda an eksperyensya ni Leonardo nga 14 anyos han tigda nga mamatay an iya tatay tungod han problema ha kasingkasing ngan ha pagginhawa. Diri niya mahingangalimtan an adlaw han iginsumat ito han iya dada. Ha tinikangan, diri hiya makatoo. Bisan kon nakita na niya ha punerarya an patay nga lawas, baga hin diri pa gihapon niya makarawat ito. Ha sulod hin unom ka bulan, diri hiya nakakatuok. Agsob niya paghinulaton an pag-uli han iya tatay tikang ha trabaho. Mga usa ka tuig an naglabay antes niya nakarawat hin bug-os nga patay na an iya tatay. Dida la hito, iya nasantop nga nag-uusahan na la ngay-an hiya. Bisan an ordinaryo nga mga butang—sugad han pag-uli ha waray tawo nga balay—nagpapahinumdom ha iya nga waray na hiya tatay. Ha sugad nga mga sitwasyon, agsob nga diri niya mapugngan an iya emosyon ngan natuok. Nahidlaw gud hiya kan iya tatay!

Sugad han ipinapakita han nahitabo kan Leonardo, mahimo magin duro an kasubo ha pagtaguminatay. Maopay na la nga posible malamposan ito. Kondi, bangin pagkinahanglanon an panahon. Sugad la nga ginkikinahanglan an panahon basi matambal an hilarom nga samad, ginkikinahanglan man liwat an panahon basi matambal an kasakit tungod han kamatyi. Bangin ginkikinahanglan anay nga lumabay an mga bulan, pipira ka tuig, o damu ka tuig pa ngani basi makarawat ito. Kondi, samtang nalabay an panahon, an imo duro nga kasubo magtitikawara ngan hinay-hinay nga magtitikapawa ngan magkakaada kahulogan an imo kinabuhi.

Samtang hito nga panahon, an kasubo ginsisiring nga importante nga bahin ha pagkarawat ngan ha paghibaro ha pagpahiuyon ha bag-o nga sitwasyon. Magkakaada na kulang ha imo kinabuhi nga hadto may-ada tawo nga nagpupuno hito. Kinahanglan magpahiuyon ka ha kinabuhi nga waray na ito nga tawo. Mahimo makabulig an kasubo ha pagpahayag han imo inaabat. Syempre, diri parapriho an kahilarom han sakit nga inaabat han mga nagtataguminatay. Kondi, usa nga butang an sigurado: An pagpugong han kasubo mahimo makadaot ha hunahuna, emosyon, ngan kahimsog. Salit, ha ano nga paagi diri makakadaot ha imo kahimsog an duro nga kasubo tungod  han kamatayi hin hinigugma? An Biblia nagsusulod hin praktikal nga mga sagdon. a

Malampuson nga Pag-antos han Kasubo ha Pagtaguminatay

Naobserbahan han damu nga namatayan nga an pakiistorya nakakabulig ha pagpagawas han kasub-anan. Tagda pananglitan an ginsiring han tawohan ha Biblia nga hi Job nga nag-antos han kamatayi hin 10 nga anak ngan han iba pa nga trahedya. Hiya nagsiring: “An akon kalag ginugol-an han akon kinabuhi; ihahatag ko an dalan nga waray makaulang ha akon sumbong; ako magyayakan ha kapaitan han akon kalag.” (Job 1:2, 18, 19; 10:1) Tigamni nga kinahanglan ni Job ipahayag an iya nababarak-an. Paonan-o niya bubuhaton ito? “Ako magyayakan,” siring niya.

Hi Paulo nga namatyan hin nanay, nagsiring: “Usa nga nakabulig ha akon amo an pakiistorya mahitungod kan nanay.” Salit, an pag-istorya han imo inaabat ha matataporan nga sangkay makakaiban han imo kasubo. (Proberbios 17:17) Han mamatay an nanay ni Yone, iya ginhangyo an iya kabugtoan ha pagtoo nga bisitahon hiya hin mas agsob. “An pakiistorya nakabulig ha pag-iban han kasakit,” siring niya. Bangin abaton mo liwat nga an pag-istorya han imo inaabat ha usa nga mapinairon mas makakabulig nga malamposan an kasubo.

An pagsurat makakabulig liwat. Naobserbahan han pipira nga nakukurian ha pag-istorya han ira inaabat nga mas masayon nira maipahayag an ira emosyon pinaagi ha pagsurat. Han mamatay hira Saul ngan Jonatan, iginpahayag han matinumanon nga hi David an iya duro nga kasubo pinaagi ha pagsurat hin kanta nga nagpapahayag han iya inaabat. Ito nga kanta nagin bahin han Biblia nga Ikaduha nga Samuel.—2 Samuel 1:17–27.

An pagtangis mahimo liwat makabulig ha pagpagawas hin kasubo. “Ha tagsa nga butang may-ada usa ka panahon, ngan. . . may panahon ha pagtangis,” siring han Biblia. (Eklesiastes 3: 1, 4) Sigurado nga “panahon ha pagtangis” an kamatay hin hinigugma. An mga luha han kasubo diri sadang ikaawod. Damu an magtinumanon nga nakarekord ha Biblia nga dayag nga nagtuok tungod  han ira pagtaguminatay. (Genesis 23:2; 2 Samuel 1: 11, 12) “Nagtuok” hi Jesu-Kristo paghirani niya ha lubnganan han iya hinigugma nga sangkay nga hi Lasaro nga kamamatay pa la.—Juan 11: 33, 35.

Basi malampusan an kasubo han pagtaguminatay, ginkikinahanglan an pagkamapailubon tungod kay bangin magbinalik-balik ito. Hinumdumi nga diri mo sadang ikaawod an imo mga luha. Naobserbahan han damu nga magtinumanon nga normal la an pagtuok ngan importante nga bahin ito ha proseso han pagkarawat han sitwasyon.

Magin Duok ha Dios

An Biblia nasiring: “Pahirani kamo ha Dios, ngan mahirani man hiya ha iyo.” (Jakobo 4:8) Usa han nangunguna nga paagi basi magin duok ha Dios amo an pag-ampo. Ayaw minusa an bili hito! An Biblia naghahatag hinin nakakaliaw nga saad: “Hi Jehova hirani hadton may masinakitnon nga kasingkasing, ngan nagluluwas hiya hadton mga mabinasulon an espiritu.” (Salmo 34:18) Nagpapasarig liwat ito: “Ibutang an imo dinara ha bawbaw ni Jehova, ngan ikaw iya kabubuligan.” (Salmo 55:22) Hunahunaa ini. Sugad han gin-unabi na, damu an nakaobserba nga nakakabulig an pakiistorya han ira inaabat ha matataporan nga sangkay. Kon tinuod ito, diri ba mas mapulsanon an pagsumat hito ha Dios nga nagsasaad ha pagliaw ha aton?—2 Tesalonika 2: 16, 17.

Hi Paulo nga gin-unabi kanina, nagsiring: “Kon  diri ko na naiilob an kasakit ngan ha akon pag-abat baga hin diri ko na malalamposan ito, naluhod ngan nag-aampo ako ha Dios. Nanginginyupo ako ha iya nga buligan ako.” Kombinsido hi Paulo nga nakabulig ha iya an pag-ampo. Bangin abaton mo liwat nga tungod han padayon nga pag-ampo, an “Dios han ngatanan nga pagliaw” maghahatag ha imo hin kaisog ngan kusog ha paglampos.—2 Korinto 1:3, 4; Roma 12:12.

An Paglaom han Pagkabanhaw

Hi Jesus nagsiring: “Ako amo an pagkabanhaw, ngan an kinabuhi: an nagtotoo ha akon, bisan hiya patay, hiya mabubuhi.” (Juan 11:25) Igintututdo han Biblia nga babanhawon an mga patay. b Han nakanhi pa hi Jesus ha tuna, iginpakita niya nga makakagbanhaw hiya. Ha usa nga okasyon, ginbanhaw niya an 12 anyos nga daragita. Ano an nagin reaksyon han mga kag-anak hito? “Nanhipausa hira ha daku nga paghipausa.” (Markos 5:42) Ilarom ha pagmando ni Jesu-Kristo ha iya Ginhadian, babanhawon niya an damu hinduro nga tawo basi mabuhi dinhi ha tuna—kondi ha mamurayawon ngan matadong nga kahimtang. (Buhat 24:15; 2 Pedro 3:13) Handurawa an daku nga kalipay kon an mga patay mabanhaw ngan makaupod utro han ira mga hinigugma!

Hi Claudete nga namatayan han iya anak nga hi Renato ha aksidente ha eruplano, nagbutang hin retrato han iya anak ha bawbaw han pridyeder. Agsob niya pagkinitaon ito ngan nasiring ha iya kalugaringon, ‘Magkikita kita utro, kon banhawon ka na.’ Nahahanduraw ni Leonardo an pagkabanhaw han iya tatay ha bag-o nga kalibotan nga iginsaad han Dios. Oo, an paglaom han pagkabanhaw tinuod nga surok han pagliaw ha ira ngan ha damu pa nga namatayan hin hinigugma. Makakaliaw liwat ito ha imo!

[Mga footnote]

[Kahon/Retrato ha pahina 7]

An Dios han Ngatanan nga Pagliaw

“Darayawon an Dios ngan an Amay han aton Ginoo Jesu-Kristo, an Amay han ngatanan nga pagkalooy ngan Dios han ngatanan nga paglipay [“pagliaw,” NW].”—2 Korinto 1:3.

Ipinapakita hini nga teksto nga mabubuligan han Dios an iya magtinumanon nga surugoon nga makailob ha bisan ano nga problema o kakurian nga mahimo maeksperyensyahan. Mahimo gamiton ni Jehova ha pagtagana hin pagliaw an usa nga sangkay o hinigugma nga nahigugma liwat ha Dios.

Hi Leonardo nga namatayan hin tatay nahinunumdom han usa nga eksperyensya nga nakaparig-on ngan nakaliaw ha iya. Usa ka beses han inuli hiya ha ira balay, nahinumdom hiya nga waray na hiya kaupod, salit nagtinuok hiya hinduro. Kinadto hiya ha kahirani nga parke, liningkod ha bangko ngan nagtinuok pa gihapon. Samtang nagtitinuok, nanginyupo hiya nga buligan hiya han Dios. Tigda la nga may pinarada nga van ha hirani ngan iya nakilal-an nga iya bugto ha pagtoo an drayber hito. May-ada gindudul-ong ito ngan ha diri tinuyo, iba nga dalan an iya naagian. An iya presensya igo na ha pagliaw kan Leonardo.

Ha iba nga kahimtang, usa nga balo an inabat nga nag-uusahan ngan nasusubo hinduro. Diri niya mapugngan an pagtinuok tungod kay baga hin waray na hiya paglaom. Nanginyupo hiya para han bulig han Dios. Samtang nag-aampo, may-ada tumawag ha telepono. An iya apo ngay-an ito. Hiya nagsiring: “An amon halipot nga pag-istorya igo na ha pagdasig ha akon. Inabat ko gud nga an iya tawag an baton ha akon pag-ampo.”

 [Kahon ha pahina 9]

Liawa an Iba

“An [Dios] naglilipay ha aton ha ngatanan nga aton mga kagol-anan, basi nga sadang man kita makapaglipay ha ngatanan nga aada ha bisan ano nga kagol-anan, pinaagi han paglipay nga iginlipay ha aton han Dios.”—2 Korinto 1:4.

Damu nga tinuod nga Kristiano an personal nga nakaeksperyensya han kahulogan hito nga teksto. Tungod kay kinarawat hira hin pagliaw han mamatay an ira hinigugma, inabat nira nga mahimo na liwat hira makadasig ngan makaliaw ha iba.

Tagda pananglitan hi Claudete nga regular nga nabisita ha iba basi isumat an iya gintotoohan nga basado ha Biblia. Antes mamatay an iya anak, may-ada hiya ginbibinisita nga babaye nga namatayan hin anak tungod han leukemia. Naruruyag an babaye nga ginbibisita hiya, pero para ha iya diri gud masasabtan ni Claudete an iya kasakit. Kondi, waray pag-iha han mamatay an anak ni Claudete ginbisita hiya han babaye. Nagsiring ito nga kinadto hiya basi makita kon may pagtoo pa ba hi Claudete ha Dios katapos han nahitabo. Tungod kay naaghat han marig-on nga pagtoo ni Claudete, an babaye regular nga gindudumarahan na hin pag-aram han Biblia ni Claudete ngan nakabiling na gud hin pagliaw tikang ha Pulong han Dios.

Han mamatay an tatay ni Leonardo, nagdesisyon hiya ha pag-aram han sign language basi maipaangbit an nakakaliaw nga mensahe han Biblia ha mga bungol. Iya naobserbahan nga may-ada daku nga kapulsanan an iya pagpangalimbasog ha pagbulig ha ira. Hiya nagsiring: “Usa han nakabulig ha akon nga malamposan an kasubo han pagtaguminatay amo an akon hingyap ha pagbulig ha mga bungol nga mahibaro mahitungod ha Dios. Daku nga panahon ngan kusog an akon ginagamit ha pagbulig ha ira. An akon kasubo naliwanan hin kalipay han nabawtismohan an akon siyahan nga estudyante ha Biblia! Ha tinuod la, ito an siyahan nga higayon nga inabat ko an hilarom nga kalipay tikang han mamatay hi tatay.”—Buhat 20:35.

[Retrato ha pahina 5]

An pag-istorya han imo inaabat makakaiban han imo duro nga kasubo

[Retrato ha pahina 6]

Makakabulig an pagsurat basi maipahayag an duro nga kasubo

[Retrato ha pahina 6]

Surok gud han pagliaw an pagbasa mahitungod han paglaom han pagkabanhaw

[Retrato ha pahina 8, 9]

Nagsaad hi Jesus hin pagkabanhaw ha mga natoo ha iya