Jupjam iyawsäwinïpxañäni

“¡Nayax Tatitun serviripätwa!”

MARIAX muspharataw visitapar uñkati. Visitasti janiw awk taykapar thaqkiti, jan ukasti juparuw thaqhaskäna. Uka visitax janiw uñtʼatäkiti. Mä jiskʼa markanxa jan uñtʼatanakax qhanaw amuyasi. Ukat akham sasaw arunti: “¡[...] María! ¡Diosan askipamp phuqtʼata! Tatitux jumampiwa” sasa (Lucas 1:28).

Ukhamwa Bibliax Mariar uñtʼayistu, Mariasti galilea tuqinkir Nazaret sat markankir Helí chachan phuchapawa. Mariax mä amtaruw puriñapa. José sat mä carpinterompi jaqichasiñatak parlatawa, uka chachasti janiw qamirïkiti, ukampis Diosatakix taqi chuymarakiwa. Ukhamasti Mariax kunjamas jakasini ukax qhanjamäxiwa: pisinak jakasispa, chachapampi irnaqtʼasa ukat wawanakar uñjasaraki. Ukampisa, jakäwipax janiw amtkäna ukhamäxaniti, mä akatjamat angelax kunti Diosax mayi uk yatiyirix puri.

Biblianxa janiw Mariat sinti parlkiti, kunatäpachasa sas inas jisktʼassta. Familiapatsa mä jukʼakwa parli, ukat kunjam jaqïnsa, kunjam uñtanïnsa uka tuqitsa janirakiw mä jukʼsa qhanañchkarakiti. Ukampisa, kunatï Biblian jupat qillqatäki ukanakax wali askiw jiwasatakixa.

Kʼari yupaychäwinakax kunaymanwa Mariat yatichapxi, Mariaw sasaw pintapxi, ukat mármol qalata jan ukax estucot lurapxaraki, Mariar sum uñtʼañatakix uka kʼari yatichäwinakxa apanukuñasawa. Bibliat jan amuytʼkaya kʼari yatichäwinaka ukat jaqin amtat yatichäwinakasa, Mariarux “Alaxpachansa munañani” ukat “Diosan mamapa” sasaw sutichapxi, ukanaksa apanukuñasarakiwa. Jan ukasti, kuntï Bibliax chiqpachapuni yatichki ukaruw atinisiñasa, ukanwa Marian iyawsäwipasa ukat kunsa jiwasanakax yatiqsna ukanakas jikxatasi.

Mä angelaw Mariar visittʼi

Niya amuyxpachätawa, janiw mä jaqik Mariar visitkiti jan ukasti Gabriel sat mä angelawa. Kunapachatï “¡Diosan askipamp phuqtʼata!” sas siskäna ukhaxa, Mariax “wal sustjasïna” ukat ¿kunats ukham aruntpachïtu? sasaw jisktʼasi (Lucas 1:29). ¿Khitin askipamp phuqtʼataw sisa? Mariax janiw jaqinakampi jachʼar aptatäñ suykiti, ukampis Jehová Diosax wal jupar munasi ukwa uka angelax yatiyi, ukasti Mariatakix wali askirakiwa. Jupasti Diosampi sum apasiskakiñatakiw chʼamachasiskakïna. Jiwasatï Diosampi sum apasiñataki wal chamachtʼasiñänixa, janiw Diosampix sum uñjatäxtwa sasax jachʼat arnaqaskañäniti, jan ukasti kunjamtï Mariax amuykänxa ukhamarakiw jiwasax jupat yatiqasis sarnaqañäni. ¿Kunsa Mariat yatiqassna? Diosax jachʼa jachʼa tukur jaqinakarux jan walit uñtʼi, ukat altʼat chuymaninakarusti munasiwa ukatxa yanaptʼarakiwa, ukwa yatiqtanxa (Santiago 4:6).

Niyakixay angelax mä suma yatiyäwi katuyañampïchïnxa uk katuqañatakix Mariax altʼat chuymanïñapänwa. Wawaniyätawa, uka wawasti taqi jaqinakat sipansa jachʼäniwa sasaw angelax yatiyi. Uka angelasti akham sänwa: “[Jehová] Dios Tatituw juparux reyit uttʼayani nayra Davidarjama, Israel markar wiñay apnaqañapataki. Jupan uka markar apnaqañapax janipuniw tukuskaniti” sasa (Lucas 1:32, 33). Waranq jil maranak nayraw Diosax Davitar wawanakamaw wiñayataki apnaqapxani  sas yatiyäna, uksti Mariax sum yatïna (2 Samuel 7:12, 13). Ukhamasti, Criston mamapäniwa ¡uka wawaruw Diosan markapax waranq waranqa maranak suyapxäna!

Janiw ukakïkänti, “Alaxpach Diosan Wawapaw” satäniw sasaw angelax yatiyi. ¿Kunjamaraki ukasti phuqasispasti? ¿Kamisarak Mariasti wawanispasti? Joseyampi jaqichasiñatak parlatächixaya, janirakiw casadopkänsa ukatwa angelarux akham jisktʼäna: “Janïraxay nayax chachanïkstixa. ¿Kunjämatarak akasti ukham lurasispasti?” sasa (Lucas 1:34). Amuytati, Mariatakix jan chachampi llamktʼatäñax janiw phinqʼäkiti. Jan ukasti, jupatakix sum sarnaqañax wali askïnwa. Jichhürunakansti, walja wayn tawaqunakaw jan ukham amuyxapxiti, ukat khitinakatï Mariyjam amuyapki ukanakatxa wal larusipxaraki. Chiqpachansa, tiempox wali mayjäxiwa, Jehová Diosasti pachpakïskarakiwa (Malaquías 3:6). Marian tiemponakapanjamarakiw Jehová Diosax khitinakatï mayitanakapar istʼapki ukanakarux wal munasi (Hebreos 13:4).

Mariax taqi chuymas Diosar luqtkchïnxa, jucharar warmikïskänwa. Ukhamasti, ¿Diosan wawapa sat jan juchani wawanïspati? Uka angelasti akham sasaw qhanañchi: “Qullan Ajayuw jumxaru jutani, ukatsti alaxpach Diosan chʼamapaw mä qinayjam jumarux imxatätam. Ukatwa naskan uka wawax Diosatak yaqhachatäni, ukatsti Diosan Wawapa satarakïniwa” sasa (Lucas 1:35). “Yaqhachata” siski uka aruxa qʼuma, qulläna sañ munaraki. Taqiniw juchanïtanxa ukhamasti wawanakasax juchararäpxarakiwa. Uka wawan jan juchani yuriñapatakixa Jehová Diosaw mä milagro luri, Marian purakapar Wawapan jakäwip uchäna ukat qullan ajayumpiw jan juchanïñapatakix imäna, janipuniw nayrax ukham uñjasirïkänti. Angelan arunakaparuxa, ¿Mariax chiqaw sänti? ¿Kamsänsa?

Mariax kamsisa

Jan yäqasiri, jan Diosarus iyaw siri jaqinaka ukat yupaychäw tuqit yatxatirïptwa sir kʼari cristianonakaxa, mä tawaqux jan chachanix janipuniw wawanïkaspati sapxiwa. Uka jaqinakax walsa yatxatasipkchixa, “Diosatakix janiw kunas chʼamäkiti” sas angelax arskäna uka arunakapxa janiw amuyapkiti (Lucas 1:37). Mariaxa janiw angelan arunakapat payachaskänti, jupasti wali iyawsäwinïnwa. Ukax janiw taqi kunarus iyaw sakispas ukham sañ munkiti. Mariasti taqi jaqjamarakiw angelan arunakaparu atinisiñatakix uñachtʼäwinaka mayïna. Uka angelasti qhanañcharakïnwa. Elisabet familiaramax jilïrkamas jan wawanit uñtʼatäkchixa wawanïniwa, jupax mä milagrotwa usuripti sasaw yatiyäna.

Ukhamasti, ¿kunsa Mariax luräna? Diosan mayitapar phuqañapänwa, ukat kunanaktï ángel Gabrielax yatiykatayna ukanakat janiw kunat payachasiñapas utjkänti. Uka suma churäwi katuqasaxa jan walinakan uñjasirakïna. Joseyampi jaqichasiñatak parlatapatwa Mariax lupʼiñapäna. ¿Usurïtap yatisinxa jupampi jaqichasiñ munaskakisapänti? Maysa  tuqitxa, ukham aski churäwi katuqasax inas wal llakischïna. Diosan wali munat wawaruw purakapan apañapäna, mä arunxa Jehová Diosan jilïr Wawaparu. Ukat aka ñanqha pachan jiltañapkamaw uka wawaru uñjañapäna. Waliw lurañanakax jupatak utjäna.

Yaqhipax Diosar taqi chuyma luqtkasinsa, awisax Diosan kun luram satas janikiw munapxirïkänti, ukham Bibliax uñachtʼayi. Moisesaxa, sutimxar parlañatakix janiw sum parlirïkti sasaw säna (Éxodo 4:10). Jeremiasasti, “wawasktwa” janiw mayitanakam phuqkiristti sarakïnwa (Jeremías 1:6). ¡Ukat Jonás chachasti Diosan mayitap phuqañat sipansa maysaruw sarxäna! (Jonás 1:3.) ¿Mariax ukhamti luräna?

Marian arunakapatxa jichhürkamaw parlasiski, ¿kunatsa? Janiw jachʼa jachʼa tukkänti, altʼat chuymani ukat istʼasirirakïnwa. Mariasti ángel Gabrielarux sänwa: “Nayax [Jehová] Tatitun serviripätwa” sasa (Lucas 1:38). Uka tiempon tawaqu esclavanakax jiskʼachata jan yäqata ukhamäpxänwa; jakäwipax uywiripataxänwa. Uka kikparakiw Mariax Jehová Dios uywiriparux uñjäna. Jehová Diosax taqi chuyma luqtirinakapat jan armasitapxa Mariax sum yatïna. Ukat Diosan mayitanakap sum phuqañataki chʼamachasï ukhaxa, jupaw bendecitani sasaw atinisïna (Salmo 18:25).

Diosan mayitanakapaxa jiwasatakix wali chʼamäkaspasa jan ukax janipunis phuqañjamäkaspa ukhamäspawa. Ukampisa, Jupat jan payachasiñasatakiw Bibliax chʼamañchistu, kunjamtï Mariax lurkäna ukhama (Proverbios 3:5, 6). ¿Jiwasax Mariyjamarakiti lurañäni? Ukhamtï lurañänixa Diosax bendecistaniwa, ukat jukʼampiw Jupar iyawsañäni.

Elisabetaruw visittʼi

Kuntï angelax Elisabetat yatiykäna ukax wali askïnwa Mariatakixa. Taqi warminakat sipansa, Elisabet sapakiw kunjamas Mariax jikxatasïna uk sum amuyasapäna. Ukatwa Mariax Elisabetar visitir sarañ amtäna, niya pusi urunakaw qullurar Judá uka markar saräna. Kunapachatï Zacarías sacerdoten ukat Elisabetan utapar mantäna ukhaxa Jehová Diosax mä uñachtʼäwimpiw Marian iyawsäwip chʼamañchtʼäna. Kunapachatï Mariax Elisabetar aruntäna ukhaxa, Elisabetan purakapankir wawapaw unxtäna, ukat qullan ajayun phuqtʼataxa Mariarux ‘tatitun taykapa’ sasaw säna. Marian wawapax Jesucristütapwa Diosax Elisabetar uñachtʼayäna. Ukatxa Marian Diosar istʼasirïtapatsa, taqi chuyma luqtatapatsa akham sasaw Elisabetax säna: “Kusisiñaw juman iyawsatamax” sasa, uksti Diosan amuytʼayataw ukham säna (Lucas 1:39-45). Ukhamax kuntï Jehová Diosax Mariar siskäna ukax phuqasiñapänwa.

Kuntï Mariax siskäna ukaxa, Lucas 1:46-55 qillqatan imatäskiwa. Uka qillqatanwa Mariat jukʼampi parli, ukanwa jupan arunakapas qillqatäskaraki. Wali yuspärasir tawaquwa, Jesucriston mamapäñapataki suma churäwi katuqasaxa qʼuchunakampiw Jehová Diosarux wal yuspäri. Uka arunakapatsti wali iyawsäwinïtapwa amuyaraktanxa, kunattixa Jehová Diosaw chʼamaninakarusa, jachʼa jachʼa tukurinakarusa jiskʼachixa ukat pisinkirinakarusa, altʼat chuymaninakarusa yanaptʼarakiwa sasaw säna. Ukham arsutapasti Biblia tuqit sum yatitapaw amuyasi, mä pä tunka kutiw Hebreo arut Qillqatanakat parlaraki.

Qhanäskiwa Mariax Diosan arunakapat yatxatasax lupʼirïnwa. Jupa pachpa jachʼañchasiñat sipansa kunatï Diosan Arupan qillqatäki uka arunak jupa lanti qhanañchañap munäna. Purakapankaskir wawasti uka kikparakiw amuyani, ukat akham sarakini: “Yatichäwixax janiw nayankkiti, jan ukasti khitankitu ukankiwa” sasa (Juan 7:16). Ukhamasti akham sas jisktʼasiñasawa: “¿Nayasti Diosan Aruparux ukhamarakiti wali respetompi uñjtxa? ¿Jan ukax amuyunakajakcha yatichañ muntxa?” sasa. Kun lurañasas wakisi ukxa Marian arunakapaw sum amuytʼayistu.

Mariaxa kimsa phaxsiw Elisabetan utapan qhiparäna, ukhamasti purapatwa wal chuymachtʼasipxpachäna (Lucas 1:56). Ukasti  masinakas sum ajlliñax wali askïtapwa yatichistu. Jehová Diosar munasiri amigonaktï thaqhañänixa, Diosar yupaychäwisanxa jiltañäniwa ukhamarakiw jukʼampi Diosar jakʼachasiñänixa (Proverbios 13:20). Mariax utaparuw kutʼxäna. ¿Marian usurïtap yatisax kamsakinis Joseyaxa?

Mariampi, Joseyampi

Mariaxa janiw usurïtapa qhanäxañapkamax Joseyar yatiyañatak suykänti. Janïr yatiykasax Diosar axsartʼir José chachat inas akham sas jisktʼaschïna: ¿yatiyxä ukhax kamsakinisa? sasa. Ukampisa jan axsarasaw uka tuqit taqi kun yatiyäna. Uk istʼasax wal Joseyax llakisïna. Mariar munasitap laykux janiw arunakapat payachasiñ munkänti, ukampisa janipuniw kunapachas ukhamanakax uñjasirïkänti. Kunsa Joseyax lupʼpachäna ukax janiw Biblian qillqatäkiti, ukampisa divorciasiñwa amtxäna sasaw Bibliax yatiyistu. Uka tiemponakanxa jaqichasiñatak parlatanakarux casadoxapkaspas ukhamwa uñjasïna. Joseyax janiw taqin uñjkata phinqʼachaña jan ukax juchañchayañ munkänti, ukatwa jamasat jaytxañ amtäna (Mateo 1:18, 19). Joseyan ukham amtatapatxa Mariax janiw sinti llakiskänti. Jan ukasti ukham suma jaqin taqi ukanak yatisin llakisiskatap amuyasaxa Mariax chuym usuyasïna.

Joseyax janiw kuntï amtkäna ukxa lurkänti, Jehová Diosaw suytʼayäna. Marian usuriptatapax mä milagrotapwa angelax samkan yatiyxäna. Ukhamasti, kunjamtï Mariax Jehová Diosampi irpayaskänxa, uka kikparakwa Joseyax lurañ amtxäna. Mariampiw casarasxäna, ukat Jehová Diosan wawapar uñjañatakis wakichtʼatarakïnwa, ukasti jupatakix wali askipunïnwa (Mateo 1:20-24).

Ukat jichhakamax niyaw 2,000 maranakäxi, ukampis kunatï Mariampi Joseyampir paskatayna ukanakatwa casadonakasa, casarasiñ munirinakasa yatiqasipxaspa. Mariax mä taykjamaw lurañanakapxa sum phuqäna, uk uñjasasti Joseyax Jehová Diosan angelapar istʼasis taqi kun luratapatxa jupa pachpaw wal kusisïna. Ukhamarakiw kun amtañatakis Diosar atinisiñax wali askïtap amuyäna (Salmo 37:5; Proverbios 18:13). Familian pʼiqtʼirjamaxa, suma amuyumpi ukat munasiñampiw kun lurañsa amtirïna.

Ukatxa, ¿Joseyampi Mariax casarasiñ munatapatxa kunsa yatiqtanxa? Joseyax janis Marian arunakapar istʼañ munkchïnxa, Mariax paciencia chuymampiw Joseyarux suyaskäna. Paciencianïñax wali askïtapwa Mariax yatiqawayäna, jichhürunakansti kullakanakatakix ukax yatiqaskayarakiwa. Ukatxa panpachaniw qhana ukat taqi chuyma parlasiñ yatiqapxarakïna.

Chiqpachansa chacha warmjam sarnaqañxa sum qalltapxäna. Panpachaniw Jehová Diosar taqi kunat sipansa wal munasipxäna, ukat suma awk taykäñsa wal munapxarakïna. Walja bendicionanakaw utjäna ukhamarakiw walja lurañanakax utjarakïna. Jesusaruw uñjapxañapäna, jupasti taqi jaqinakat sipansa wali aski jaqit uñtʼatäñapänwa.

[19 janan fotopa]

Jehová Diosar munasiñanwa chacha warmjam sum sarnaqañax utji