Kpebe Mbuọtidem Mmọ

“Sese! Ofụn An̄wan Jehovah!”

MARY ada ke n̄kpaidem ese nte esenowo odụkde ufọk mmọ. Esenowo emi iyomke ete m̀mê eka esie, edi oyom Mary. Mary enen̄ede ọfiọk ke esenowo emi itoho Nazareth. Mmọ ẹma ẹsisọp ẹfiọk isenowo, sia obio mmọ mîkokponke. Ntre, Mary ama ọsọsọp ọfiọk ke enye edi esenowo. Enye ama ọkọm Mary ke ata esen esen usụn̄, ete: “Mmọkọm fi, afo emi ẹfọnde akwa mfọn, Jehovah odu ye afo.”—Luke 1:28.

Emi edi se Bible etịn̄de aban̄a Mary eyen Heli, emi otode Nazareth ke Galilee. Bible etịn̄ aban̄a Mary ke ini enye okoyomde ndinam mme akpan ubiere ke uwem esie. Enye ama odụk ediomi ndọ ye Joseph, anamusọ eto. Joseph ikedịghe imọ owo edi ama enyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke Abasi. Ntre, etie nte Mary ama ọfiọk utọ uwem oro imọ ididude—oro edi, ndidu mmemmem uwem, n̄n̄wam Joseph ebe esie, nnyụn̄ ndiana kiet mbọk nditọ. Edi ke mbuari, esenowo emi ama asian enye se Abasi ọdọhọde enye anam, kpa utom emi edikpụhọrede uwem esie.

Ekeme ndikpa fi idem ndifiọk ke Bible itịn̄ke ediwak n̄kpọ iban̄a Mary. Bible etịn̄ esisịt aban̄a ubon Mary ye edu esie, edi itịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a nte enye eketiede. Edi se Ikọ Abasi etịn̄de aban̄a enye enen̄ede anam ẹfiọk utọ owo oro enye ekedide.

Man inen̄ede ifiọk Mary, inaha ida enye nte ediwak ido ukpono ẹsidade enye. Ntre, ẹyak ikpọnọde nte ẹsiwụtde Mary ke mbiet ye ke ndise inịm n̄kan̄ kiet, inyụn̄ ifre iban̄a ikpọ udorienyịn̄ oro ẹnọde enye, utọ nte “Eka Abasi” ye “Ọbọn̄-An̄wan Heaven.” Edi ẹyak ise se Bible etịn̄de aban̄a enye. Bible etịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ aban̄a mbuọtidem esie ye nte ikemede ndikpebe enye.

Angel Ekese Mary

Ekeme ndidi ọmọfiọk ke esenowo oro akakade ekese Mary ikedịghe ata owo. Enye ekedi angel Gabriel. Ke ini enye ọkọdọhọde Mary ete, “Afo emi ẹfọnde akwa mfọn,” ‘esịt ama etịmede Mary etieti’ tutu enye ekere se utọ ikọ oro ọkpọwọrọde. (Luke 1:29) Anie ọfọn enye akwa mfọn? Mary ikodorike enyịn owo ndifọn imọ akwa mfọn. Edi angel oro eketịn̄ aban̄a mfọn Jehovah Abasi. Se ikenen̄ede ibehe Mary ekedi oro. Edi enye ikatan̄ke idem ikere ke imenyenyene mfọn Abasi. Edieke iyomde ndinyene mfọn Abasi, mînyụn̄ itan̄ke idem ikere ke imenyenyene mfọn emi, nnyịn iyekpep akpan n̄kpọ oro Mary ekekpepde—oro edi, ke Abasi ọbọbiọn̄ọ mbon ntan̄idem, edi ama, onyụn̄ an̄wam mbon nsụhọdeidem.—James 4:6.

Ama enen̄ede oyom Mary enyene utọ nsụhọdeidem oro, koro angel oro okoyom ndinọ enye ata akwa utom. Angel oro ama ọdọhọ Mary ke enye ayaman eyen emi edidide akakan owo oro akanam odude uwem. Gabriel ọkọdọhọ ete: “Jehovah Abasi ọyọnọ enye ebekpo ete esie David, ndien enye ayakara ufọk Jacob nte edidem ke nsinsi, obio ubọn̄ esie idinyụn̄ inyeneke utịt.” (Luke 1:32, 33) Mary ama ọfiọk un̄wọn̄ọ oro Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ David ke se ikande isua tọsịn kiet mbemiso eyo esie, nte ke owo oyoto udịm ubon David akara ke nsinsi. (2 Samuel 7:12, 13) Ntre, eyen esie edidi Messiah oro ikọt Abasi ẹketiede ẹbet ke anyan ini!

 Akan oro, angel oro ọkọdọhọ ke eyen esie edikere “Eyen Ata Edikon̄.” Mmọn̄ọ, ndi owo ekeme ndiman Eyen Abasi? Mary ama odụk ediomi ndọ ye Joseph edi mmọ ikọdọhọ ndọ kan̄a, ntre enye edisan̄a didie aman eyen? Mary ama obụp angel oro ete: “Emi edikeme didie ndisu, ke ini mmenyeneke ebuana ye erenowo?” (Luke 1:34) Omokụt ke Mary ikokopke bụt nditịn̄ ke imọ ifiọkke erenowo. Emi owụt ke enye akada edisana ido esie ke n̄kpọuto. Mfịn, esinen̄ede ọdọn̄ ediwak uyen nditabi idan̄ nse; mmọ ẹsinyụn̄ ẹsak mme uyen oro ẹmụmde idem ẹkama. Ererimbot enen̄ede okpụhọde. Edi Jehovah ikpụhọkede. (Malachi 3:6) Ukem nte ekedide ke eyo Mary, Jehovah ada mbon oro ẹdude edisana uwem ke ọsọn̄urua.—Mme Hebrew 13:4.

Okposụkedi Mary ekedide anam-akpanikọ asan̄autom Abasi, enye ikedịghe mfọnmma owo. Enye edisan̄a didie aman mfọnmma Eyen Abasi? Gabriel ọkọdọhọ ete: “Edisana spirit oyodoro fi ke idem, odudu Ata Edikon̄ oyonyụn̄ ofụk fi. Ke ntak oro n̄ko se idimanade edikere edisana, Eyen Abasi.” (Luke 1:35) Edisana ọwọrọ “ndinana ndo.” Nditọwọn̄ ẹsida unana mfọnmma ẹmana ẹto ete ye eka mmọ. Ntre akana Jehovah anam akwa utịben̄kpọ. Akana enye osio uwem Eyen esie ke heaven edisịn ke idịbi Mary, ekem anam edisana spirit esie “ofụk” Mary, ntem ekpemede eyen oro mbak enye edinyene ntọi idiọkn̄kpọ ndomokiet. Ndi Mary ama enịm se angel oro eketịn̄de? Didie ke Mary akanam n̄kpọ?

Nte Mary Akanamde N̄kpọ

Ọsọn̄ ndusụk owo, esịnede ndusụk mme ẹkpep n̄kpọ mban̄a ido ukpono ke Christendom ndinịm ke eyenan̄wan oro mîfiọkke erenowo ekeme ndiman eyen. Mmọ ifiọkke mmemmem akpanikọ emi kpa ye ofụri n̄wed emi mmọ ẹkade. Gabriel ọkọdọhọ ke “idụhe ikọ baba kiet eke otode Abasi eke mîditreke ndisu.” (Luke 1:37) Mary ama enịm se Gabriel eketịn̄de koro enye ama enyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke Abasi. Edi Mary ikesinịmke kpukpru se enye okopde nnan nnan. Nte enyene ibuot owo ekededi, Mary ama oyom uyarade oro edinamde enye enen̄ede enyene mbuọtidem ke ikọ emi. Gabriel ama onyụn̄ eben̄e idem ndisian enye mme n̄kpọ efen efen ndian ke se enye ama ọkọfọfiọk. Gabriel ama etịn̄ aban̄a Elizabeth iman esie emi ekedide ada ke ata ediwak isua. Abasi ama anam enye oyomo ke utịbe utịbe usụn̄!

Nso ke Mary edinam idahaemi? Abasi ọnọ enye utom, enye onyụn̄ okụt uyarade oro owụtde ke Abasi ayanam kpukpru se Gabriel etịn̄de. Nnyịn ikpedehedei ikere ke utom emi ikenyekke Mary idem, ke ikonyụn̄ isọn̄ke. N̄kpọ kiet edi nte ke enye ama ekere aban̄a ediomi ndọ oro enye okodụkde ye Joseph. Ndi Joseph oyosụk ọdọ enye edieke ọfiọkde ke enye oyomo? N̄kpọ efen edi nte ke etie nte utom emi ikedịghe ekpri n̄kpọ. Akana enye asan̄a ye idịbi edima eyen Abasi—kpa edibotn̄kpọ oro ọsọn̄de urua akan kpukpru  edibotn̄kpọ eken! Enye ekenyene ndise mban̄a eyen emi toto ke nsek onyụn̄ ekpeme enye ke idiọk ererimbot. Ke akpanikọ, emi ikedịghe mmemmem utom!

Bible ọdọhọ ke ndusụk ini, idem mbon oro ẹkenen̄ede ẹbuọt idem ke Abasi ẹma ẹsimen̄e ndinam n̄kpọsọn̄ utom oro Abasi ọkọdọn̄de mmọ. Moses ama ọdọhọ ke imọ idịghe owo udọnikọ, ntre ke imọ idikemeke nditịn̄ ikọ ke ibuot Abasi. (Exodus 4:10) Jeremiah ama ọdọhọ ke imọ idi “eyenọwọn̄,” ke imekpri ikaha ndinam se Abasi ọdọn̄de imọ. (Jeremiah 1:6) Jonah n̄ko ama efehe ọkpọn̄ utom oro ẹkedọn̄de enye! (Jonah 1:3) Nso ke Mary akanam?

Se enye eketịn̄de ke ediwak isua oro ẹkebede owụt ke enye ama osụhọde idem onyụn̄ okop item. Enye ọkọdọhọ Gabriel ete: “Sese! Ofụn an̄wan Jehovah! Akpakam osu ọnọ mi nte uyo fo edide.” (Luke 1:38) Itie ofụn an̄wan okosụhọde akan, ofụri uwem esie ekesịne eteufọk esie ke ubọk. Ke ukem usụn̄ oro, Mary ama ọfiọk ke uwem imọ esịne Eteufọk imọ ke ubọk, oro edi Jehovah. Enye ama ọfiọk ke Jehovah eyekpeme imọ, ke Jehovah ama ikọt esie, n̄ko ke enye ọyọdiọn̄ imọ nte imọ isịnde ofụri ukeme inam ọkpọsọn̄ utom emi.—Psalm 18:25.

Ndusụk ini, Abasi esidọn̄ nnyịn utom oro etiede nte ọsọn̄, mîdịghe utom oro nnyịn ikerede ke nnyịn idikemeke ndinam. Nte ededi, Ikọ Abasi ọnọ nnyịn ata ediwak ntak oro ikpọbuọtde idem ye Abasi, iyakde uwem nnyịn isịn enye ke ubọk ukem nte Mary. (Mme N̄ke 3:5, 6) Ndi iyanam oro? Edieke inamde, enye ọyọdiọn̄ nnyịn, onyụn̄ ọnọ nnyịn ekese ntak ndinen̄ede mbuọt idem ye enye.

Mary Aka Ndise Elizabeth

Se Gabriel akasiande Mary aban̄a Elizabeth ama enen̄ede otụk Mary. Ewe an̄wan ke otu ofụri iban emi ẹdude ke ererimbot ekeme ndinen̄ede mfiọk nte eketiede Mary ke idem? Mary ama ọsọsọp aka ikpehe Judah oro eketiede obot obot, kpa isan̄ oro akadade n̄kpọ nte usen ita m̀mê inan̄. Ke ndondo oro Mary okodụkde ufọk mme Elizabeth n̄wan Zechariah oku, Jehovah ama ọnọ enye uyarade efen oro ọkọsọn̄ọde mbuọtidem esie. Ke Elizabeth okopde ekọm Mary, ke ndondo oro, nsekeyen ọfrọ ke idịbi esie ke idatesịt. Ndien enye ọyọhọ ye edisana spirit onyụn̄ okot Mary “eka Ọbọn̄ mi.” Abasi ama ayarade ọnọ Elizabeth ete ke eyen emi Mary edimande edidi Ọbọn̄, kpa Messiah. Ke adianade do, edisana spirit ama anam Elizabeth otoro Mary ke edinam akpanikọ ye n̄kopitem esie, ete: “Inemesịt edi n̄ko eke n̄wan emi enịmde ke akpanikọ.” (Luke 1:39-45) Ke akpanikọ, kpukpru se Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Mary ẹkenyene ndisu!

Ekem, Mary etịn̄ ikọ. Ẹwet se enye eketịn̄de ke Luke 1:46-55. Ke otu kpukpru ikọ Mary oro ẹwetde ke Bible, idụhe eke ọniọn̄de ntem, ndien ikọ emi anam ẹdiọn̄ọ orụk eyenan̄wan emi enye ekedide. Ikọ esie owụt esịtekọm oro enye ekenyenede ọnọ Jehovah ke ndikọnọ enye ifet edidi eka Messiah. Ikọ emi owụt udomo mbuọtidem oro enye ekenyenede—enye ama etịn̄ aban̄a nte Jehovah osụhọrede mbon ntan̄idem ye mme enyene-odudu itie, onyụn̄ an̄wam mme usụhọde owo ye mme ubuene oro ẹnamde n̄kpọ ẹnọ enye. Ikọ emi n̄ko owụt ke Mary ama enen̄ede ọfiọk Ikọ Abasi. Ndụn̄ọde kiet owụt ke Mary ama etịn̄ n̄kpọ aban̄a se ikande itie N̄wed Abasi 20 ke N̄wed Abasi Usem Hebrew!

Ke akpanikọ, Mary ama enen̄ede ọfiọk Ikọ Abasi. Kpa ye oro, enye ama osụhọde idem, onyụn̄ etịn̄ se isịnede ke N̄wed Abasi utu ke nditịn̄ se isịnede enye ke ibuot. Eyen esie ama onyụn̄ anam ukem emi. Enye ọkọdọhọ ete: “Se ami n̄kpepde idịghe okịm, edi enyene enye emi ọkọdọn̄de mi.” (John 7:16) Nnyịn ikpenyene ndibụp idem nnyịn ite, ‘Ndi mmowụt ukpono ntre nnọ Ikọ Abasi? Mîdịghe ndi mmesisọn̄ọ nyịre ke ekikere idem mi?’ Mary ikanamke emi.

Mary ama odụn̄ ọfiọn̄ ita ye Elizabeth, ndien eyịghe idụhe nte ke mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹsịn udọn̄ ẹnọ kiet eken. (Luke 1:56) Iban iba emi ẹti nnyịn ufọn edinyene ufan. Edieke  inyenede mme ufan oro ẹnen̄erede ẹma Jehovah Abasi, iyọkọri ke n̄kan̄ eke spirit inyụn̄ inen̄ede isan̄a ikpere Jehovah. (Mme N̄ke 13:20) Ini ama edikem oro akanade Mary ọnyọn̄ ufọk. Nso ke Joseph editịn̄ ke ini enye edidide edifiọk ke Mary oyomo?

Mary ye Joseph

Mary ikebetke tutu kpukpru owo ẹfiọk ke imoyomo mbemiso asiande Joseph. Edi mbemiso akasiande Joseph, anaedi enye ama ekere se owo Abasi emi edinamde. Nte ededi, enye ama aka ebịne Joseph eketịn̄ kpukpru se iketịbede. Eyịghe idụhe nte ke n̄kpọ emi ama enen̄ede afịna Joseph. Enye ama oyom ndinịm se eyenan̄wan emi eketịn̄de, edi se Mary eketịn̄de ọnọ enye akanam itịbeke. Bible itịn̄ke se Joseph ekekerede, edi ọdọhọ ke Joseph ama ebiere ndisio Mary ndọ sia ẹkesida mbon oro ẹdụkde ediomi ndọ nte mme ọdọ ndọ. Nte ededi, Joseph ikoyomke Mary edi n̄kpọ ndise ọnọ mbio obio m̀mê ndinam ẹwot enye. Ntre enye ama ebiere ndisio enye ndọ ke ndịbe. (Matthew 1:18, 19) Anaedi ama abiak Mary ndikụt utọ eti owo emi etịmerede esịt ntre aban̄a se iketịbede. Kpa ye oro, Mary ikayatke esịt.

Jehovah ikayakke Joseph osio Mary ndọ. Angel Abasi ama ọdọhọ enye ke ndap ete ke Mary okoyomo ke utịbe utịbe usụn̄. Oro ama anam esịt Joseph ana sụn̄! Joseph ama anam se Mary akanamde ke ntọn̄ọ—oro edi, nditiene ndausụn̄ Jehovah. Enye ama ọdọ Mary onyụn̄ eben̄e idem ndise mban̄a Eyen Jehovah. Emi ekedi ata akwa ifet.—Matthew 1:20-24.

Ọyọfọn mme ọdọ ndọ ye mbon oro ẹyomde ndidọ ndọ ẹkpebe Joseph ye Mary emi ẹkedude uwem ke isua 2,000 emi ẹkebede. Ke ini Joseph okokụtde ekpri an̄wan esie ọtọn̄ọde ndinam n̄kpọ nte ekaeyen, esịt ama enen̄ede enem Joseph nte angel Jehovah mîkayakke imọ isio Mary ndọ. Anaedi Joseph ama okụt nte ọfọnde ndiberi edem ke Jehovah ke ini owo oyomde ndinam ikpọ ubiere. (Psalm 37:5; Mme N̄ke 18:13) Nte eyịghe mîdụhe, enye ama enen̄ede ekpeme onyụn̄ owụt mfọnido ke ini anamde ubiere nte ibuot ufọk.

Ke n̄kan̄ eken, nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto Mary ke enye ndikenyịme ndidọ Joseph? Okposụkedi ọkọsọn̄de Joseph ndinịm se Mary eketịn̄de, Mary ama enyene ime ebet Joseph nte owo emi edidide ibuot ọnọ imọ. Se Mary akanamde ama ọfọn, emi onyụn̄ edi eti uwụtn̄kpọ ọnọ iban Christian mfịn. Ke akpatre, anaedi se iketịbede emi ama enen̄ede ekpep Mary ye Joseph ufọn edineme nneme ye kiet eken in̄wan̄-in̄wan̄.

Mme ọdọ ndọ oro ẹma ẹtọn̄ọ ndọ mmọ ọfọn. Akakan n̄kpọ edi nte ke mmọ mbiba ẹma ẹma Jehovah Abasi ẹnyụn̄ ẹyom ndinem enye esịt nte nti ete ye eka. Edi akpanikọ ke akwa edidiọn̄ ke akana ebet mmọ, edi emi akasan̄a ye akwa mbiomo. Akana mmọ ẹbọk Jesus, emi edikọride akabade akakan owo oro akanam odude uwem ke isọn̄.

[Ndise ke page 17]

Ndọ esifọn edieke mme ọdọ ndọ ẹmade Abasi