Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Kuena mumanye ne: biakola mbiepi

Kuena mumanye ne: biakola mbiepi

Kuena mumanye ne: biakola mbiepi

“Kuna maminu ebe ne dinda, kuikishi dilolo; bualu bua kuena mumanye ne: bidi bidiunda ngebi anyi mbiabia, anyi bubidi buabi nebidiunde.”​—MUAM. 11:6.

1. Bua tshinyi mushindu udi bintu bikola udi utukemesha ne utusaka bua kudipuekesha?

TSHIDIMA udi ne bua kuikala ne lutulu. (Yak. 5:7) Padiye ukuna bintu udi windila bua bitoloke ne bikole. Padiku kakuyi minanga, bintu abi bidi bituadija kutoloka ku kakese ku kakese. Pashishe bidi bikola ne bituadija kukuama. Padibi biboba tshidima udi utuadija kunowa. Mushindu udi bintu bikola udi utukemesha bikole be! Patudi tumanya udi ubikolesha bidi bitusaka bua kudipuekesha. Tudi mua kudisha bintu bitudi bakuna, ne kubimiamina mâyi. Kadi anu Nzambi ke udi ubikolesha.​—Tangila 1 Kolinto 3:6.

2. Mmalu kayi avua Yezu mulongeshe bua mudi muntu ulua muyidi mu bilejilu bituvua balonge musangu mushale?

2 Anu mutuvua balonge mu tshiena-bualu tshishale, Yezu wakafuanyikija mudimu wa kuyisha Bukalenge ne tshidima udi ukuna maminu. Mu tshilejilu tshiende tshia maloba mashilangane, wakaleja ne: nansha mudi tshidima ukuna ntete mimpe, muoyo wa muntu udi uleja bikala ntete mua kukola anyi kubenga kukola. (Mâko 4:3-9) Mu tshilejilu tshia tshidima udi ulala, Yezu wakaleja mudi tshidima kayi mumanye bimpe mudi bintu bikola to. Bidi nanku bualu Nzambi ke udi ubikolesha, ki mbantu to. (Mâko 4:26-29) Tukonkononayi mpindieu bilejilu bikuabu bisatu bia Yezu ebi: tshia lutete lua mutada, tshia luevene ne tshia kapamba. *

Tshilejilu tshia lutete lua mutada

3, 4. Tshilejilu tshia lutete lua mutada tshidi tshileja malu kayi bua lumu lua Bukalenge?

3 Tshilejilu tshia lutete lua mutada tshidi patshi mu Mâko nshapita 4 tshidi tshituleja malu abidi. Bua kumpala, mushindu wa dikema udi bantu ba bungi bateleja lumu lua Bukalenge ne buibidi, mushindu udibu balama bantu badi bitaba lumu luimpe. Yezu wakamba ne: ‘Netufuanyikije bukalenge bua Nzambi munyi? Netubufuanyikije ne lusumuinu kayi? Budi bu lutete lua mutada, ludi lutambe ntete yonso ya pa buloba bukese; kadi palukunabu mu buloba, ludi lulepa, ludi luela matamba manene; nunku nyunyi ya mu diulu idi mimanye mua kuikila mu dileji diawu.’​—Mâko 4:30-32.

4 Mu tshilejilu etshi tudi tumona didiunda dia ‘bukalenge bua Nzambi’ anu mudibi bileja ku mushindu udi lumu lua Bukalenge lutangalake ne mudi tshisumbu tshia bena Kristo tshidiunde kutuadijila mu Pentekoste wa mu 33 too ne lelu. Lutete lua mutada lutu lukese menemene. (Tangila Luka 17:6.) Kadi padilu lutoloka ludi mua kulepa kufika bule bua metre 3 too ne ku 5 ne luasa matamba makole menze bu a mutshi.​—Mat. 13:31, 32.

5. Mmunyi muakadiunda tshisumbu tshia bena Kristo ba kumpala?

5 Tshisumbu tshia bena Kristo tshiakatuadija kudiunda mu tshidimu tshia 33 pavua bayidi 120 bapete nyuma muimpe. Mu matuku makese patupu, bantu binunu ne binunu bakabuela mu tshisumbu atshi. (Bala Bienzedi 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Banowi bakavula bikole munkatshi mua bidimu makumi asatu biakalonda, ke bualu kayi mupostolo Paulo wakambila bena mu tshisumbu tshia Kolosai ne: lumu luimpe lukavua ‘luambibue munkatshi mua bifukibua bionso muinshi mua diulu.’ (Kolos. 1:23) Edi divua didiunda dia dikema!

6, 7. (a) Ndidiunda kayi didi dienzeke kutuadijila mu 1914? (b) Ndidiunda kayi dikuabu dienzeka?

6 Katshia Bukalenge bua Nzambi buatuadija kukokesha mu diulu mu 1914, matamba a mutshi wa mutada mmadiunde mu mushindu wa dikema. Basadidi ba Nzambi mbamone mudi mulayi wa Yeshaya eu mukumbane: ‘Muntu udi utamba kupuekela nealue tshisamba, udi mutambe bukese nealue tshisamba tshipite bukole.’ (Yesh. 60:22) Kasumbu kakese ka bela manyi kavua kayisha Bukalenge ku ntuadijilu kua bidimu bia mu 1900 kakavua kamanye ne: mu 2008, Bantemu batue ku miliyo muanda mutekete nebadifile mu mudimu eu mu matunga mapite pa 230 to. Didiunda dia dikema edi ndifuane divua Yezu muakule mu tshilejilu tshiende tshia lutete lua mutada.

7 Kadi didiunda edi ndishikidile anu apa anyi? Tòo. Dîba nedilue dikala bantu bonso badi pa buloba ne bua kukokela Bukalenge bua Nzambi. Nzambi neabutule baluishi bende bonso. Ki mbantu benza bualu ebu to, kadi Yehowa Nzambi Mukalenge wa diulu ne buloba ke wabuenza pangataye malu a pa buloba mu bianza. (Bala Danyele 2:34, 35.) Diba adi netumone dikumbana dia ndekelu dia mulayi mukuabu wa Yeshaya udi wamba ne: ‘Buloba nebuikale buule tente ne kumanya kua Yehowa, bu mudi mâyi a mu mâyi manene abuikila miaba yawu yonso.’​—Yesh. 11:9.

8. (a) Nyunyi ya mu tshilejilu tshia Yezu idi ileja banganyi? (b) Badi batukuba ku tshinyi nansha lelu?

8 Yezu udi wamba ne: nyunyi ya mulu neyilue kusomba mu ditalaji dia Bukalenge ebu. Nyunyi eyi kayena ileja baluishi ba Bukalenge badi bateta mua kudia ntete mimpe bu muvua nyunyi ya mu tshilejilu tshia tshidime uvua umiamina ntete mu maloba mashilangane to. (Mâko 4:4) Kadi mu tshilejilu etshi nyunyi idi ileja bantu bimpe badi bakeba bukubi mu tshisumbu tshia bena Kristo. Nansha lelu eu, bantu aba mbakubibue ku bibidilu bibi bia bena pa buloba ebu bidi mua kubanyanga. (Tangila Yeshaya 32:1, 2.) Bia muomumue, Yehowa wakafuanyikija Bukalenge bua Masiya ne mutshi pakambaye ne: ‘Nengukune pa mutu pa mukuna mule wa Isalele; newase matamba, neukuame mamuma, neulue mutshi wa cèdre muakane; muinshi muawu nemuikale nyunyi ya mishindu yonso, mu dileji dia matamba awu, neyase masua ayi.’​—Yeh. 17:23.

Tshilejilu tshia luevene

9, 10. (a) Mbualu kayi buvua Yezu muleje mu tshilejilu tshia luevene? (b) Mu Bible, luevene lutu misangu ya bungi luleja tshinyi, ne ndukonko kayi ludi lutangila mushindu uvua Yezu muakule bua luevene lutuandamuna?

9 Bantu kabatu anu bamona mutu bintu bidiunda anyi bikola to. Yezu udi ujadika bualu ebu mu tshilejilu tshidi tshilonda. Udi wamba ne: ‘Bukalenge bua mu diulu budi bu luevene luakangata mukaji, wakalusokoka mu bipikilu bisatu bia bukula too ne pakenduluka luevene mu bukula buonso.’ (Mat. 13:33) Luevene elu ntshinyi, ne mmunyi mudilu lupetangana ne didiunda dia Bukalenge?

10 Misangu ya bungi mu Bible, luevene lutu luleja bubi. Mupostolo Paulo wakakula bua luevene mu mushindu eu pakakulaye bua mushindu uvua muntu mubi mua kunyanga bakuabu mu tshisumbu tshia Kolinto. (1 Kol. 5:6-8) Muaba eu Yezu uvua wakula bua luevene bua kuleja didiunda dia tshintu tshibi anyi?

11. Munyi muvua bena Isalele benza mudimu ne luevene?

11 Kumpala kua kuandamuna lukonko elu, tuanji tukonkonone malu asatu adi ne mushinga. Bua kumpala, nansha muvua Yehowa kayi witaba luevene dîba dia difesto dia kupita kua Yehowa, mikuabu misangu uvua witaba milambu ivua nalu. Bavua bela luevene mu bintu bivuabu bafila bua mulambu wa ditalala uvua muntu ufila bua kusakidila nawu Nzambi bua malu mimpe avuaye mumuenzele. Biakudia ebi bivua bipetesha bavua babidia disanka.​—Lew. 7:11-15.

12. Ntshinyi tshitudi tulonga mu mushindu udi Bible utela tshintu tshimue bua kuleja bintu bishilangane?

12 Buibidi, nansha mudi tshintu kampanda mua kuikala ne diumvuija dibi imue misangu mu Bible, mikuabu misangu tshidi mua kuleja tshintu tshimpe. Tshilejilu, mu 1 Petelo 5:8, badi bafuanyikija Satana ne nyama wa ntambue bua kuleja mudiye ne lonji ne tshikisu. Kadi mu Buakabuluibua 5:5, badi bafuanyikija Yezu ne “Nyama wa Ntambue udi wa mu tshisamba tshia Yuda.” Mu mvese wa ndekelu eu, mbatele ntambue bua kuleja dikima ne buakane.

13. Tshilejilu tshia Yezu tshia luevene tshidi tshileja tshinyi bua mushindu udi muntu ulua muyidi wa Kristo?

13 Bualu buisatu, Yezu kavua muambe mu tshilejilu tshiende ne: luevene luvua lunyange bukula bonso to. Uvua wakula anu bua mutubu basopa bukula bua kuenza mampa. Mamu ke uvua muele luevene mu bukula ne luakamuambuluisha bua kuenza mampa bimpe. Uvua musokoke luevene mu bukula. Nunku mamu kavua mumone muvua bukula bubanda to. Bualu ebu budi butuvuluija tshidima uvua ukuna ntete ne ulala butuku. Yezu wakamba ne: ‘Maminu adi atoloka, adi alepa, kadi tshidima kena mumanye mudiwu adienzela.’ (Mâko 4:27) Eu mmushindu mupepele wa kuleja mudi muntu udiunda bua kulua muyidi wa Kristo. Katuena tumona mudiye utuadija kudiunda to, kadi didiunda edi didi dilua kumueneka pashishe.

14. Mushindu udi luevene lubandisha bukula buonso udi uleja tshinyi bua mudimu wa kuyisha?

14 Bantu kabena anu bamona mudi didiunda edi dienzeka to, kadi didi dienzeka kabidi pa buloba bujima. Ebu ke bualu bukuabu budibu baleja mu tshilejilu tshia luevene. Luevene ludi lubandisha ‘bipikilu bisatu bia bukula’ bionso. (Luka 13:21) Anu bu luevene, mudimu wa kuyisha Bukalenge udi muvudije bungi bua bayidi mmutangalake bikole bualu badi bayisha Bukalenge ebu too ‘ne ku mfudilu kua buloba.’ (Bien. 1:8; Mat. 24:14) Tudi ne diakalenga dinene dia kuenza mudimu eu wa dimanyisha Bukalenge.

Kapamba

15, 16. (a) Umvuija mu tshikoso tshilejilu tshia kapamba. (b) Kapamba kadi kaleja tshinyi, ne mbualu kayi bua didiunda dia Bukalenge budi tshilejilu etshi tshileja?

15 Mishindu ya bantu badi badiamba mudibu bayidi ba Kristo udi ne mushinga kupita bungi buabu. Yezu wakakula bua bualu ebu mu tshilejilu tshia kapamba. Wakamba ne: ‘Bukalenge bua mu diulu budi kabidi bu kapamba kakadi kela mu dijiba, kadi kakunguija mishipa ya mishindu yonso.’​—Mat. 13:47.

16 Kapamba kadi kaleja mudimu wa kuyisha Bukalenge kadi kakunguija mishipa ya mishindu yonso. Yezu udi utungunuka wamba ne: ‘Pakuula kapamba tente, bakakakoka ku mpata; bakashikama, bakasangisha biakadi bimpe mu bipanza, bakimansha biakadi bibi. Bualu nebuikale nunku ku nshikidilu kua tshikondo etshi; banjelu nebalue, nebumushe bantu babi bakadi munkatshi mua bantu bakane, nebabele mu tshikutu tshia kapia, muadi newikalemu ne kusumakana kua menu.’​—Mat. 13:48-50.

17. Ditapulula didibu bakula mu tshilejilu tshia kapamba didi dienzeka dîba kayi?

17 Ditapulula edi didiku dileja dilumbuluisha dia ndekelu dia mikoko ne mbuji divua Yezu muambe ne: nedienzeke paluaye mu butumbi buende anyi? (Mat. 25:31-33) Tòo. Dilumbuluisha dia ndekelu adi nedienzeke palua Yezu mu dikenga dinene. Kadi ditapulula didibu bakula mu tshilejilu tshia kapamba didi dienzeka ‘ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ * Tshikondo etshi mmatuku etu aa atufikisha too ne ku dikenga dinene. Nunku, mmunyi mudi mudimu wa ditapulula wenzeka lelu?

18, 19. (a) Mmunyi mudi mudimu wa ditapulula wenzeka lelu? (b) Mbualu kayi budi bantu badi banange bulelela ne bua kuenza? (Bala kabidi note udi kuinshi kua dibeji dia 21.)

18 Bantu bapite bungi badi benza bu mishipa badi bapatuka mu mbuu (udi uleja bukua bantu) ne babuela mu tshisumbu tshia Yehowa matuku etu aa. Bamue batu babuela mu Tshivulukilu, bakuabu mu bisangilu bietu ne banga pabu mbitabe bua tubalongeshe Bible. Kadi bantu bonso aba badi balua bena Kristo balelela anyi? Badi mua ‘kubakoka ku mpata,’ kadi Yezu udi utuambila ne: anu ‘mishipa mimpe’ ke idibu basangisha mu bipanza bidi bileja bisumbu bia bena Kristo. Badi bimansha mishipa mibi, ne nebalue kuyela mu tshikutu tshia kapia tshidi tshileja kabutu ka kashidi.

19 Anu bu mishipa mibi, bantu ba bungi bavua balonga Bible ne Bantemu ba Yehowa mbalekele kulonga. Bamue bana ba Bantemu kabatu basue kulua bayidi ba Yezu to. Ki mbasue kuangata dipangadika dia kuenzela Yehowa mudimu anyi padibu badiangata badi balekela kumuenzelawu panyima pa matuku makese. * (Yeh. 33:32, 33) Kadi bidi ne mushinga wa bungi bua kusangisha bantu bonso badi banange bulelela mu bisumbu bidi bifuane bipanza kumpala kua dituku dia dilumbuluisha dia ndekelu kuluadi, ne mbimpe bashalamu.

20, 21. (a) Mmalu kayi atudi balonge mu bilejilu bia Yezu bidi biakula bua didiunda? (b) Ntshinyi tshiudi mudisuike bua kuenza?

20 Nunku, ntshinyi tshitudi balonge mu bilejilu bia Yezu bidi biakula bua didiunda? Tshia kumpala, anu bu mutu lutete lua mutada ludiunda, bantu ba bungi menemene mbitabe lumu lua Bukalenge. Kakuena tshintu tshidi mua kupangisha mudimu wa Yehowa bua kuya kumpala to! (Yesh. 54:17) Bantu badi basomba mu ‘dileji’ dia mutshi badi kabidi babakuba bua Satana ne malu mabi ende kaabanyangi. Tshibidi, Nzambi ke udi udiundisha mudimu wa Bukalenge. Anu bu mudi luevene ludibu bela mu bukula lububandisha buonso, katutu anu tumona mudi didiunda edi dienzeka, kadi didi dienzeka. Tshisatu, ki mbantu bonso batu bitaba batu balua bayidi bimpe to. Bamue badi anu bu mishipa mibi ya mu tshilejilu tshia Yezu.

21 Kadi bidi bitukolesha ku muoyo patudi tumona bantu bimpe ba bungi balua kudi Yehowa. (Yone 6:44) Bualu ebu mbuambuluishe bua bena Kristo kuvulabu mu matunga a bungi. Yehowa Nzambi ke utudi ne bua kutumbisha bua didiunda edi. Patudi tumona didiunda edi, tuikalayi tuetu bonso ne dijinga dia kutumikila mubelu eu wakafundabu kukadi bidimu bia bungi udi wamba ne: ‘Kuna maminu ebe ne dinda, bualu bua kuena mumanye ne: bidi bidiunda ngebi anyi mbiabia, anyi bubidi buabi nebidiunde.’​—Muam. 11:6.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 2 Mu malu adi alonda aa mbakaje diumvuija divuabu bafile mu Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Kabalashipu 1992 dibeji 17-22 ne mu tshia dia 15 Tshiongo 1976 dibeji 45-64, mu Mfualansa.

^ tshik. 17 Nansha mudi Matayo 13:39-43 wakula bua bualu bukuabu budi buenzeka mu mudimu wa kuyisha Bukalenge, dîba diakumbanabu didi dipetangana ne dîba didi tshilejilu tshia kapamba tshikumbana, tuamba ne: ‘ku nshikidilu kua tshikondo etshi.’ Ditapulula dia mishipa idi ileja bantu kadiena dienzeka musangu umue to, anu bu mudi dikuna ne dinowa bienzeka munkatshi mua tshikondo kampanda.​—Tshibumba tshia Nsentedi tshia dia 15 Kasuamansense 2000 dibeji 25-26; Tutendelelayi Nzambi umuepele mulelela, dibeji dia 178-181 tshikoso 8-11.

^ tshik. 19 Bidiku biumvuija ne: banjelu mbimanshe bantu bonso badi balekele kulonga Bible anyi kudisangisha ne Bantemu ba Yehowa anyi? Tòo. Bikala muntu musue kualukila kudi Yehowa ne muoyo mujima, neamuakidile.​—Mal. 3:7.

Newandamune munyi?

• Ntshinyi tshidi tshilejilu tshia Yezu tshia lutete lua mutada tshitulongesha bua didiunda dia mudimu wa Bukalenge ne bua mudibu bakuba bantu bua Satana ne malu mabi ende kaabanyangi?

• Luevene lua mu tshilejilu tshia Yezu ntshinyi, ne mbualu kayi bua didiunda dia mudimu wa Bukalenge buvua Yezu muleje?

• Mbualu kayi bua didiunda dia mudimu wa Bukalenge budibu baleje mu tshilejilu tshia kapamba?

• Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua tuikale munkatshi mua bantu badibu ‘basangisha mu bipanza’?

[Nkonko ya dilonga]

[Bimfuanyi mu dibeji 18]

Tshilejilu tshia lutete lua mutada tshidi tshitulongesha tshinyi bua didiunda dia mudimu wa Bukalenge?

[Tshimfuanyi mu dibeji 19]

Tshilejilu tshia luevene tshidi tshitulongesha tshinyi?

[Tshimfuanyi mu dibeji 21]

Ditapulula dia mishipa mibi ne mimpe didi dileja tshinyi?