Jehova Ha Na ku Tuhela Batu ba Hae ba ba Sepahala

“[Muñ’a] Bupilo . . . h’a tuheli ba hae ba ba kenile; ba babalelwa ku ya ku ile.”—SAMU 37:28.

1, 2. (a) Ki likezahalo mañi ze ne ezahalile mwa lilimo za ma-900 B.C.E. ze ne likile busepahali bwa batanga ba Mulimu? (b) Ki mwa miinelo ifi ye milalu m’o Jehova na silelelize batu ba hae ba ba sepahala?

NE LI nako ya kuli batanga ba Jehova ba eze keto. Kabesi ku tuhelela masika a Isilaele a kwa Mutulo kuli a itomele puso ya ona, kabe ne ku zuhile ndwa. Mulen’a bona ya sa zo ketwa, Jeroboami, kapili-pili u nga muhato wa ku tiisa puso ya hae ka ku toma bulapeli bo bunca. U bata kuli babusiwa ba hae ba ipeye ku yena ka ku tala. Ki nto mañi ye ba ka eza batanga ba Jehova? Kana ba ka zwelapili ku sepahala ku Mulimu ye ba lapela? Ba bañata ba eza cwalo, mi Jehova wa ba sileleza ha ba nze ba tundamena ku sepahala ku yena.—1 Mal. 12:1-33; 2 Makol. 11:13, 14.

² Busepahali bwa batanga ba Mulimu kacenu ni bona bu sweli ku likiwa. Bibele i lemusa kuli: “Mu n’o iswala, mu libelele. Diabulosi, sila sa mina u nz’a zamaya sina tau ye lila ye bata ye i ka ca.” Kana lwa kona ku “[hana] ku yena ka ku tiya mwa tumelo”? (1 Pit. 5:8, 9) Ha lu nyakisiseñi ze n’e ezahezi Jeroboami ha na beilwe fa bulena ka 997 B.C.E., kuli lu bone ze lu kona ku ituta ku zona. Mwa mazazi a t’ata ao, batanga ba Jehova ba ba sepahala ne ba nyandisizwe. Hape ne ba talimani ni bukwenuheli ha ne ba nze ba eza misebezi ye ne ba filwe ye ne si ye bunolo. Mwa miinelo yeo kaufela, Jehova na si ka tuhela batu ba hae ba ba sepahala, mi ha na ku eza cwalo ni kacenu.—Samu 37:28. *

Ha Ba Nyandiswa

3. Ki kabakalañi batu ha ne ba sa nyandiswi mwa puso ya Mulena Davida?

³ Pili ha lu nyakeñi ze ne ezahala ka nako ya na bile mulena Jeroboami. Liproverbia 29:2 i li: “Ha ku busa ya maswe sicaba sa tonga.” Mulena Davida wa Isilaele wa ikale ha na busa, batu ne ba sa tongi. Davida na si ka petahala kono na sepahala ku Mulimu mi na tiyezi ku yena. Batu ne ba sa nyandiswi mwa puso ya Davida. Jehova na isweli bulikani ni Davida, a li: “Lusika lwa hao, ni mubuso wa hao, li ka na li tiya fapil’a hao ku ya ku ile, ni lubona lwa hao lu ka tiya ku ya ku ile.”—2 Sam. 7:16.

4. Maisilaele ne ba swanela ku ezañi kuli ba zwelepili ku ikola limbuyoti za Jehova mwa puso ya Salumoni?

⁴ Kwa makalelo a puso ya Salumoni mwan’a Davida, sicaba ne si pila mwa kozo ni buiketo, mi mane puso yeo ne i supa kwa Puso ya Kreste Jesu ya Lilimo ze Sikiti ye sa taha. (Samu 72:1, 17) Kwa masika a 12 a Isilaele ha ku na ni lo lukana lo ne lu na ni libaka la ku fetuhela mulena. Kono kuli Salumoni ni babusiwa ba hae ba zwelepili ku ikola limbuyoti za Jehova, ne ba swanela ku mu utwa. Jehova na taluselize Salumoni kuli: “Haiba u ka ya ka milao ya ka, wa tiisa likatulo za ka, wa mamela litaelo za ka  kaufela, wa ya ka zona, fo, ni ka ku ezeza liñulubeti ze ni bulelezi ndat’aho, Davida. Ni ka ina kwa bana ba Isilaele, ni si ke na tuhela sicaba sa ka sa Isilaele.”—1 Mal. 6:11-13.

5, 6. Kiñi ze ne ezahezi Salumoni ha na tuhezi ku sepahala ku Mulimu?

⁵ Ha sa supezi Salumoni a tuhela ku sepahala ku Jehova mi a kalisa ku lapela milimu ya buhata. (1 Mal. 11:4-6) Hanyinyani-hanyinyani, Salumoni a tuhela ku mamela milao ya Jehova mi a kalisa ku nyandisa hahulu batu. Na ba nyandisize hahulu kuli mane hamulaho wa lifu la hae, batu ba bilaela ka za hae ku mwan’a hae Roboami ya na mu yolile fa bulena, mi ba mu kupa kuli a ba imulule. (1 Mal. 12:4) Jehova na ezizeñi Salumoni ha na tuhezi ku sepahala ku yena?

⁶ Bibele i lu bulela kuli: “[Muñ’a] Bupilo kih’a halifela Salumoni, kakuli pilu ya hae n’e s’e keluhile ku . . . Mulimu wa Isilaele, ya n’a iponahalisize ku yena habeli.” Mi Jehova a li ku Salumoni: “Kakuli u ezize cwalo, wa tokwa ni ku ya ka bulikani bwa ka, ni ka litaelo za ka, ze ne ni ku laezi, luli, ni ka ku yubula mubuso, ni u kayeke mutang’a hao.”—1 Mal. 11:9-11.

7. Salumoni niha na hanilwe, Jehova na babalezi cwañi batu ba Hae ba ba sepahala?

⁷ Jehova a luma mupolofita Akija ku yo toza mulamuleli ya na ka lukulula batu mwa nyandiso ya Salumoni. Mulamuleli yo ne li Jeroboami, munna ya swanela luli, ya na sebeza mwatas’a puso ya Salumoni. Nihaike Jehova na sepahalile kwa bulikani bwa Mubuso bwa na isweli ni Davida, Na lumelelize kuli masika a 12 a alulwe mwa likwata ze peli. Masika a lishumi na ka fiwa Jeroboami; a mabeli na ka siyala ni ba ndu ya Davida, ba ne ba yemelwa ki Mulena Roboami ka nako yeo. (1 Mal. 11:29-37; 12:16, 17, 21) Jehova a li ku Jeroboami: “Ha u ka utwa linto kamukana ze ni ka ku laela, wa zamaya mwa linzila za ka, wa eza ze lukile mwa meto a ka, wa ya ka litaelo za ka ni ka milao ya ka, sina mwa ezelize Davida mutang’a ka, fohe ni ka ba ni wena, ni ku yahele ndu ye tiile, sina mo ni yahezi ya Davida; ni ku fe Isilaele.” (1 Mal. 11:38) Jehova na tusize batu ba hae mi a ba lukiseza nzila ya ku ba lukulula kwa nyandiso.

8. Ki miliko mañi ye nyandisa batu ba Mulimu kacenu?

⁸ Batu ba bañata-ñata kacenu ba sweli ba nyandiswa. Muekelesia 8:9 i li: “Mutu u na ni mata fahalimu a yo muñwi, ku mu eza maswe.” Buñwanyama mwa litekisano ni puso ye maswe li kona ku siya batu mwa bubotana bo butuna. Baeteleli mwa milonga, mwa lipisinisi, ni mwa bulapeli ba ezanga lika ze maswe mi ka ku eza cwalo ba toma mutala o maswe. Kabakaleo, batu ba Mulimu ba ba sepahala kacenu ba “swabanga maswe ka mizamao ya buhule ya batu bao ba ba maswe,” sina mwa na swabezi munna ya lukile Lota. (2 Pit. 2:7) Hape ha lu nze lu ikataza ku pila ka likuka za Mulimu lu sa filikanyi batu, hañata lwa nyandiswanga ki babusi ba ba ikanyisa.—2 Tim. 3:1-5, 12.

9. (a) Ki lika mañi za s’a ezize kale Jehova kuli a lamulele batu ba hae? (b) Ki kabakalañi ha lu kona ku kolwa kuli Jesu u ka sepahala ku Mulimu kamita?

⁹ Kono lwa kona ku kolwa niti ya butokwa ye: Jehova ha na ku tuhela batu ba hae ba ba sepahala! Mu hupule kuli sa ngile kale mihato ya ku yolisa babusi ba ba maswe ba lifasi le. Mubuso wa Mulimu o mwa m’ata a Kreste Jesu u se u tomilwe kale. Jesu Kreste se a busize mwa lihalimu ka lilimo ze bat’o eza mwanda. Ona cwale-cwale fa, u ka lamulela ba ba saba libizo la Mulimu. (Mu bale Sinulo 11:15-18.) Jesu u bonisize kale busepahali bwa hae ku Mulimu ku isa kwa lifu. Ha na ku swabisa babusiwa ba hae sina mwa na ezelize Salumoni.—Maheb. 7:26; 1 Pit. 2:6.

10. (a) Lu kona ku bonisa cwañi kuli Mubuso wa Mulimu ki wa butokwa ku luna? (b) Ki buikolwiso mañi bo lu kona ku ba ni bona ha lu li mwa miliko?

¹⁰ Mubuso wa Mulimu ki mulonga wa luli mi u ka felisa manyando kaufela. Luna lu yemela Jehova Mulimu ni Mubuso wa hae. Bakeñisa ku sepa Mubuso wo ka ku tala, lu hana mukwa wa lifasi wa ku sa saba Mulimu mi lu tukufalelwa misebezi ye minde. (Tite 2:12-14)  Lu lika ka t’ata ku ipabalela ku za lifasi lu si na litiba. (2 Pit. 3:14) Niha lu ka tahelwa ki miliko ifi kamba ifi, lwa kona ku kolwa kuli Jehova u ka lu sileleza kwa miliko yeo ye lika tumelo ya luna. (Mu bale Samu 97:10.) Hape liñolo la Samu 116:15 li lu sepisa kuli: “Ki le li babaleha mwa meto a [Muñ’a] Bupilo lifu la ba hae ba ba kenile.” Batanga ba Jehova ba butokwa hahulu ku yena mi ha koni ku ba tuhelela kuli ba shwe kaufela bona.

Ha Ba Talimana ni Bukwenuheli

11. Jeroboami na fosize cwañi?

¹¹ Mulena Jeroboami na lukela ku lukulula batu ba Mulimu ka puso ya hae. Kono likezo za hae ne li likile fela busepahali bwa bona ku Mulimu. Jeroboami na si ka kolwa ka tohonolo ya na filwe ya ku ba mulena, kono a kalisa ku bata linzila za mwa ku tiiseza puso ya hae. “A kengeyela mwa pilu ya hae, a li: Cwale mubuso u ka kutela ku ba lusika lwa Davida; sicaba se, ha si ka kambamelanga kwa Jerusalema ku y’o eza matabelo mwa Ndu ya [Muñ’a] Bupilo, lipilu za sicaba se, li ka sikuluhela ku [muñ’a] sona, ku Roboami mulena wa Juda; mi ba ka ni bulaya, ba kutele ku Roboami mulena wa Juda.” Kacwalo Jeroboami a toma bulapeli bo bunca bwa ku lapela manamani a mabeli a gauda. “Kih’a beya namani ye ñwi mwa Betele, ye ñwi a i beya kwa Dani. Taba ye, ya ba lona libaka le li tahisize sibi, kakuli sicaba sa y’o kubamela manamani, mane ku yo fita ni kwa Dani. A yaha mandu a mwa mabaka a’ lumbile, mi a beya fa buprisita batu ba mwa sicaba kaufela, be isi bana ba Livi.” Mane Jeroboami “a ezeza bana ba Isilaele [lizazi la] mukiti” la na ikupulezi ili yena, mi “a tisa matabelo fa aletare, a cisa ni insense.”—1 Mal. 12:26-33.

12. Batu ba Mulimu ba ba sepahala ba ne ba pila mwa mubuso wa kwa Mutulo ne ba ezizeñi Jeroboami ha na tomile bulapeli bwa manamani mwa Isilaele?

¹² Ki lika mañi ze ne ba swanela ku eza batu ba Mulimu ba ba sepahala ba ne ba pila mwa mubuso wa kwa Mutulo? Kapili-pili Malivi ba ne ba pila mwa minzi ye ne ba filwe mwa silalo sa mubuso wa kwa Mutulo ba nga muhato, sina mo ne ba ezelize bokuku a bona ba ba sepahala. (Ex. 32:26-28; Num. 35:6-8; Deut. 33:8, 9) Bona ni ba ndu ya bona ba siya minzi ya bona mi ba tutela kwa Mboela wa Juda, ko ne ba ka kona ku lapela Jehova inge ba lukuluhile. (2 Makol. 11:13, 14) Maisilaele ba bañwi ba ne ba inzi mwa Juda ka nakonyana ba iketela ku inelela mwateñi mi ne ba si ka kutela habo bona. (2 Makol. 10:17) Jehova na sa lumelela batu ba hae ku kutela mwa bulapeli bwa niti ilikuli hamulaho wa lilimo ba bañwi ba mwa mubuso wa kwa Mutulo ba  kone ku tuhela bulapeli bwa manamani ni ku kutela kwa Juda.—2 Makol. 15:9-15.

13. Bakwenuheli ba likile cwañi batu ba Mulimu kacenu?

¹³ Bakwenuheli ba bemba batu ba Mulimu ka linzila ze ñata kacenu. Babusi ba bañwi ba likile ku itomela bulapeli bwa bona ni ku hapeleza babusiwa ba bona kuli ba bu amuhele. Baluti ba bulapeli bo bu twi ki bwa Sikreste ni baikanyisi ba bañwi ba ipapatile kuli ki bona ba ba na ni “buprisita bwa silena” bo bu polofitilwe. Kono ba ba na ni buprisita b’o ki batoziwa ba ba fumaneha fela mwahal’a Bakreste ba niti.—1 Pit. 2:9; Sin. 14:1-5.

14. Ki muhato mañi o lu swanela ku nga ka za mihupulo ya bakwenuheli?

¹⁴ Sina Malivi ba ba sepahala ba ne ba pilile mwa lilimo za ma-900 B.C.E., batu ba Mulimu ba ba sepahala kacenu ha ba pumiwi ki mihupulo ya bakwenuheli. Batoziwa ni balikani ba bona ba Bakreste ha ba zina-zinangi ku pima ni ku hana mihupulo ya bakwenuheli. (Mu bale Maroma 16:17.) Nihaike lu ipeya ka ku lata kwatas’a babusi mwa litaba za lifasi mi ha lu ikenyi mwa lindwa za lifasi, ki Mubuso wa Mulimu fela o lu yemela. (Joa. 18:36; Maro. 13:1-8) Ha lu lumeli batu ba ba ipulela kuli ba sebeleza Mulimu kono ili ba ba mu shwaula ka mizamao ya bona.—Tite 1:16.

15. Ki kabakalañi ha lu swanela ku sepahala ku “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso”?

¹⁵ Hape mu hupule taba ya kuli Jehova u lukisize nzila ya ku tusa batu ba lipilu ze nde kuli ba zwe mwa lifasi le li maswe le, ka mubulelelo o muñwi, ni ku kena mwa paradaisi ya kwa moya y’a ezize. (2 Makor. 12:1-4) Ka buitumelo lu tundamena ku swalisana ni “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso, y’a [beile] Mulen’a hae ku lisa batanga ba hae, ku ba fa lico ka nako ye lukela.” Kreste u beile mutanga yo “fa bukombwa bwa z’a luwile kaufela.” (Mat. 24:45-47) Kabakaleo, ni ko lu sa utwisisi hande muhato o muñwi o si nga sitopa sa mutanga ya sepahala, ha lu swaneli ku hanyeza muhato wo kamba ku kutela mwa lifasi la Satani. Kono ku sepahala ku ka lu tusa ku ikokobeza ni ku libelela kuli Jehova a lu tatululele litaba.

Ha Ba Eza Misebezi ya Ba File Mulimu

16. Ki musebezi mañi wa na filwe mupolofita wa kwa Juda?

¹⁶ Jehova na nyazize Jeroboami bakeñisa mikwa ya hae ya bukwenuheli. Na lumile mupolofita wa kwa Juda kuli a ye kwa Mutulo kwa Betele a yo bona Jeroboami h’a cisa insense fa aletare ya hae. Mupolofita yo na lumilwe ku yo bulela katulo ye t’ata fahalimu a Jeroboami. Kaniti, musebezi wo ne u si o bunolo.—1 Mal. 13:1-3.

17. Jehova na silelelize cwañi numwana wa hae?

¹⁷ Jeroboami h’a utwa katulo ya Jehova, a halifa maswe. A supa munna wa Mulimu, mi a laela banna ba ne ba li fakaufi, a li: “A mu mu swale!” Kono i sa li hona fo, banna bao ba si ka nga kale muhato, “lizoho la hae l’a mu supile ka lona la omelela mi a palelwa ku li kutisa. Hona fo, aletare ya pazuha, mi milola ye fa aletare ya suluha.” Jeroboami a kupa mupolofita yo kuli a mu lapelele ku Jehova kuli lizoho la hae li foliswe. Mupolofita a eza cwalo, mi lizoho la foliswa. Ka nzila yeo, Jehova a sileleza numwana wa hae kuli a si ke a holofazwa.—1 Mal. 13:4-6.

18. Jehova u lu babalela cwañi ha lu nze lu mu sebeleza lu si na sabo?

¹⁸ Ha lu nze lu eza musebezi wa luna ka busepahali, wona wa ku kutaza ni ku luta batu kuli  ba be balutiwa, fokuñwi lu kopananga ni batu ba ba si na musa kamba mane ba ba buhali. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Kono ha lu swaneli ku tuhela ku tukufalelwa mwa bukombwa kabakala sabo ya kuli batu ha ba na ku lu amuhela. Sina mupolofita ya si ka bulelwa fa libizo wa mwa mazazi a Jeroboami, ni luna lu na ni tohonolo ya ku ‘sebeleza Jehova lu si na sabo, lu li ba ba kenile,’ kamba ba ba sepahala. * (Luka 1:74, 75) Nihaike ha lu libeleli kuli lu ka tusiwa ka limakazo kacenu, Jehova u sa lu babalela luna Lipaki za hae ka moya o kenile wa hae ni ka mangeloi a hae. (Mu bale Joani 14:15-17; Sinulo 14:6.) Mulimu ha na ku fulalela ba ba tundamena ku bulela linzwi la hae ba si na sabo.—Mafil. 1:14, 28.

Jehova U Ka Babalela Batu ba Hae ba ba Sepahala

19, 20. (a) Ki kabakalañi ha lu kona ku kolwa kuli Jehova ha na ku lu fulalela? (b) Ki lipuzo lifi ze lu ka nyakisisa mwa tuto ye tatama?

¹⁹ Mulimu wa luna Jehova wa sepahala. Ki Mulimu ya “sepahala ku za eza kaufela.” (Samu 145:17, NW) Mi Bibele i lu kolwisa kuli: “U libelela nzila ya ba ba ketilwe ki Yena,” ili ba ba sepahala. (Liprov. 2:8) Batu ba Mulimu ba ba sepahala ba kona ku kolwa kuli Jehova u ka ba zamaisa ni ku ba tusa ha ba talimana ni miliko kamba mihupulo ya bakwenuheli kamba ha ba eza misebezi ye si ye bunolo.

²⁰ Mañi ni mañi wa luna u swanela ku ipuza kuli: Ki lika mañi ze ka ni tusa ku tundamena ku sepahala ku Jehova niha ni tahelwa ki miliko? Ka mubulelelo o muñwi, ni kona ku tiisa cwañi tundamo ya ka ya ku sepahala ku Mulimu?

[Litaluso za kwatasi]

Mu Kona ku Alaba Cwañi?

• Jehova u bonisize cwañi kuli ha tuhelangi batu ba hae ba ba sepahala ha ba nyandiswa?

• Lu swanela ku nga muhato mañi ka za bakwenuheli ni mihupulo ya bona?

• Jehova u babalela cwañi batu ba hae ba ba sepahala ha ba nze ba kutaza?

[Lipuzo za Tuto]

[Mapa ye fa likepe 5]

(Kuli mu bone mo i hatiselizwe luli, mu bone hatiso)

MUBUSO WA KWA MUTULO (Jeroboami)

Dani

SIKEMI

Betele

MUBUSO WA KWA MBOELA (Roboami)

JERUSALEMA

[Siswaniso]

Jehova na si ka fulalela batu ba hae ba ba sepahala Jeroboami ha na tomile bulapeli bwa manamani

[Siswaniso se si fa likepe 3]

Kuli Salumoni ni babusiwa ba hae ba zwelepili ku ikola limbuyoti za Jehova ne ba swanela ku mu utwa