Ka Hmaloi Kö Koi Nyipunie Troa Ithanatane La Aqane Ewekë Ka Wië?
Ita Ne Thup göi 02 Nofeba
Nyima 18 me 04 Qene Drehu
Ka Hmaloi Kö Koi Nyipunie Troa Ithanatane La Aqane Ewekë Ka Wië?
“Ame hnenge pena ha hna troa ujëne kowe la nöje la aqane ewekë ka wië, mate tro angat’ asë a hëne la atesiwa i Iehova.”—ZEF. 3:9.
1. Nemene la atrein ka lolo catre hna hamëne koi së hnei Iehova?
AME la atreine troa ithanata, tre, thaa qaathene kö la atr, ngo qaathene pe la Atre Xupe la atr, ene Iehova Akötresie. (Eso. 4:11, 12) Thaa hnei Nyidrëti hmekuje kö hna hamëne kowe lo pane atr, ene Adamu, la atreine troa ithanata, ngo ene mina fe la troa qaja la itre hnaewekë ka hnyipixe me akökötrene hnyawa la aqane ithanata i angeic. (Gen. 2:19, 20, 23) Drei la ketre atrein ka lolo catr! Eje mina fe a aijijëne la itre atr troa ithanata memine la Tretretro i angatr e koho hnengödrai, me atrune la atresiwa i Nyidrë.
2. Pine nemene matre thaa qea ju kö la hna ithanatane la caa qene hlapa hnene la itre atr?
2 Ame ngöne la 1600 lao macatre ne mele la atr, tre, caasi hi la qene hlapa hna ithanatane hnene la itre atr asë, nge “casi hi la hna ewekë.” (Gen. 11:1) Thupene lai, ame hna traqa pi la ijine icilekeu i Nimeroda. Hnene la itre atr ka thaa idrengethenge kö hna xele ma trongëne la itre hna amekötine hnei Iehova, pine laka hnei angatre hna catre pi lapa ngöne la nöj, hna hëne e thupen ka hape, Babela. Hnei angatre hna nyiqaane troa xup la ketre ita ka draië, laka thaa nyine atrunyi Iehova kö, ngo nyine “ahlemune la ëje” i angatr. Celë hi kepin matre hnei Iehova hna amenumenun la sipu qene hlapa ne la itre ka icilekeu, ene pe ithanatane jë hi angatre la itre xaa pengöne qene hlapa. Qa ngöne lai, isa ijei jë hi angatre qa lai a tro cailo fene asë.—E jë la Genese 11:4-8.
3. Nemene la ewekë ka traqa ngöne lo Iehova a amenumenune la qene hlapa ne la itre ka icilekeu e Babela?
3 Ame enehila, tre, itre thauzane lao qene hlapa hna ithanatane ngöne la fene asë; kola hape hnene la itre xan ka hape, traqa koi 6 800 la etrun. Ame la itre qene hlapa cili, tre, isapengöne kö la itre aqane mekune ne itre ej. Kolo lai a mama thupen la Iehova Akötresieti a amenumenune la qene hlapa ne la itre ka icilekeu, nge hnei Nyidrëti hna apaatrene la itre mekune i angatr lo qene hlapa ka caas hna ithanatane ekö. Thaa hnei Nyidrëti hmekuje kö hna amë ngöne la itre mekuna i angatre la itre aqane ithanata ka hnyipixe, ngo ene mina fe la itre aqane qaja ka hnyipixe, ke, hnei Nyidrëti hna saze la jëne aqane mekune i angatr. Thaa sesëkötre kö së laka, hna ati ëjene lo lai nöje hna xup lo ita ka draië, ka hape, “Menumenu,” maine Babela pena! (Gen. 11:9) Ka lolo catr, ke, Tusi Hmitrötre caasi hi la ka qeje pengöne hnyawa la qaane la itre qene hlapa hne së hna öhne enehila.
Ketre Aqane Ewekë Ka Hnyipixe Nge Ka Wië
4. Nemene la ewekë hna ahnithe hnei Iehova laka, tro ha traqa ngöne la hneijine së?
4 Nyine haine la edromë ne la Tusi Hmitrötr ka qeje pengöne la iameköti i Iehova e Babela; ketre, hetrenyi mina fe la ketre ewekë ka lolo catre nge ka sisitria, ka traqa ngöne la hneijine së. Jëne la perofeta i Nyidrë, ene Ezekiela, hnei Iehova hna ahnith, ka hape: “Ame hnenge pena hna troa ujëne kowe la nöje la aqane ewekë ka wië, mate tro angat’ asë a hëne la atesiwa i Iehova, me nyi hlue i nyidë hnene la hni ka cas.” (Zef. 3:9) Nemene lai “aqane ewekë ka wië”, nge tune kaa la aqane tro sa inine matre hmaloi koi së troa ithanatane ej?
5. Nemene la “aqane ewekë ka wië,” nge nemene hë la thangane la hna ujëne ngöne la qene hlapa ne la itre nöje la aqane ewekë cili?
5 Ame la aqane ewekë ka wië, tre, kola qaja la nyipici göi Iehova memine la itre aja i Nyidrë ka eje e hnine la Wesi Ula i Nyidrë, ene la Tusi Hmitrötr. Ketre, ame lai “aqane ewekë” cili, tre, kolo mina fe a qaja la nyipi wanga atrehmekun ne la nyipici göne la Baselaia i Akötresie, memine la aqane tro eje a ahmitrötrëne la atresiwa i Iehova, me anyipicin la musi cile i Nyidrë, me thue manathithi ka epine palua kowe la itre atr ka mele nyipici. Matre, nemene hë la itre thangane la hna ujëne ngöne la qene hlapa ne la itre nöje la aqane ewekë cili? Hna ahnithe hë laka qa ngöne la hna ujëne la aqane ewekë ka wië, haawe, tro hë la itre atr “a hëne la atesiwa i Iehova” nge tro ha “nyi hlue i nyidë hnene la hni ka cas.” Thaa ceitune kö memine lo itre ewekë ka traqa ekö e Babela, ke, kola mama laka, ame la thangane la hna ujëne la aqane ewekë ka wië celë, tre, eje pena ha a atrune la atresiwa i Iehova me acaasine la nöje i Nyidrë.
Loi e Troa Inine La Aqane Ewekë Ka Wië
6, 7. (a) Nemene la nyine troa kuca ngöne la kola inine la ketre qene hlapa ka hnyipixe, nge tune kaa la aqane troa trongëne lai ngöne la kola inine la aqane ewekë ka wië? (b) Nemene la nyine tro sa ce wange enehila?
6 Ame la kola ajane troa inine la ketre qene hlapa hnene la ketre atr, tre, thaa tro hmekuje kö angeic a amë la itre hnaewekë ka hnyipixe hnine la he i angeic, ngo hetre itre xaa ewekë kö nyine tro angeic a kuca. Ame la troa inine la ketre qene hlapa, tre, kolo lai a hape, troa inine la ketre aqane mekune ka hnyipixe, me itre jëne aqane mekune ka hnyipixe. Maine jë troa isapengöne la aqane waiewekë me aqane ihnyima ngöne la ketre qene hlapa. Ketre, maine easa ajane troa qaja hnyawa la itre hnaewekë ka hnyipixe, tre, nyipi ewekë tro sa huliwane hnyawa la itre hnepe götran ne la ngönetrei së thatraqane lai, tune la thinem. Ceitune hi lai memine la easa nyiqaane troa inine la aqane hlapa ka wië ne la nyipici ka eje e hnine la Tusi Hmitrötr. Thaa tro hmekuje kö sa inine la itre trepene ini qa hnine la Tusi Hmitrötr, ngo hetre itre xaa ewekë kö nyine troa kuca. Eje hi laka, ame la troa inine la qene hlapa celë ka hnyipixe, tre, kolo lai a hape troa saze la aqane waiewekë së me hane ujëne fe la itre mekuna së.—E jë la Roma 12:2; Efeso 4:23.
7 Nemene la ka troa xatua së troa trotrohnine nge tro mina fe a ithanatane hnyawa la aqane ewekë ka wië? Tune la troa inine la ketre qene hlapa, hetrenyi la itre nyine troa pane atre, matre troa xatua së troa atreine ithanatane hnyawa la nyipici ka eje e hnine la Tusi Hmitrötr. Qa ngöne lai, loi e tro sa ce wange hnyawa la itre hna pane kuca hnene la itre atr matre troa inine la ketre qene hlapa, memine fe la aqane tro itre ej a xatua së troa inine la aqane ewekë ka hnyipixe ngöne la götrane la ua.
Loi e Troa Hmaloi Koi Së Troa Ithanatane La Aqane Ewekë Ka Wië
8, 9. Nemene la nyine tro sa kuca maine easa ajane troa inine la aqane ewekë ka wië, nge pine nemene matre ka nyipi ewekë catre lai?
8 Troa qatixenyëne hnyawa. Ame ngöne la qaan, tre, maine jë thaa trotrohnine hnyawa kö hnene la ketre atr la ketre qene hlapa hna thaa hane kö drenge hnei angeic ekö. (Is. 33:19) Ngo maine kola inine hnene la ketre atr troa qatixenyëne hnyawa la hnei angeice hna dreng, haawe, tro hë angeice a nyiqaane troa atrehmekune la itre hnepe hnaewekë me wanga atrehmekune fe la itre jëne aqane ithanata. Ketre tune mina fe, hna hmekë së, ka hape: “Celë hi matre ijiji shë troa nyipine catëne la nöjei ewekë hne së hna deng, wanga uthi shë pi.” (Heb. 2:1) Ketre, hnei Iesu fe hna anyimua hmekëne la itretre drei nyidrë, ka hape: “Ame la ate hete hnangenyë troa deng, dengeju angeic.” (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luka 4:35) Nyipici, ka nyipi ewekë catre tro sa ‘drenge me trotrohnine’ la hne së hna qatixenyën, matre tro sa kökötre ngöne la aqane trotrohnine së la aqane ewekë ka wië.—Mat. 15:10; Mar. 7:14.
9 Maine easa a ajane troa drenge hnyawa la hna qaja, nyipi ewekë tro sa caa hna dreng; thaa ewekë ka hmaloi kö, ngo ame pe, tre, troa hetre thangane ka loi. (Luka 8:18) Hapeu, epuni kö a qatixenyëne hnyawa la itre hna qaja ngöne la itre icasikeu ne Keresiano, maine kolo pala hi a ajolë epuni hnene la ketre mejene ilu maine itre xaa ewekë pena? Ka nyipi ewekë tro sa catre qatixenyëne hnyawa la itre mekune hna cile fë. Maine thaa hne së kö hna ujë tune lai, haawe, tro ha xet la itre hne së hna dreng.—Heb. 5:11.
10, 11. (a) Ame la easë a qatixenyëne hnyawa la itre hna qaja, tre, nemene mina fe la nyine tro sa kuca? (b) Kolo fe a qeje nemene la troa ithanatane la aqane ewekë ka wië?
10 Troa nyitipune la itre atr ka ithanata hnyawa. Ame la itre ka inine la ketre qene hlapa ka hnyipixe, tre, thaa angatre hmekuje kö a qatixenyëne hnyawa la itre hna qaja, ngo angatre mina fe a thele troa nyitipune maine amexeje hmaca la itre aqane qaja, memine la itre jëne aqane ithanata ne la itre atr ka ithanata hnyawa. Celë hi la ka troa xatuane la itre ka ini qene hlapa matre tro angatr a atreine qaja hnyawa la itre hnaewekë, nge thaa tro kö a jole kowe la itre xan troa trotrohni angatr. Ketre tu së mina fe, loi e tro sa kapa hnyawa la ini hna hamëne hnene lo itre ka “inine” hnyawa la aqane ewekë ka hnyipixe. (2 Tim. 4:2) Loi e tro sa sipo ixatua. Ketre, ame ngöne la kola tria la aqane qaja së la ketre hnaewekë, tre, loi e tro sa kapa hnyawa la kola ameköti së.—E jë la Heberu 12:5, 6, 11.
11 Ame la kola ithanatane la qene hlapa ka wië, tre, thaa ene hmekuje kö la troa lapaune kowe la nyipici me inine lai kowe la itre xan, ngo loi mina fe e troa ihmeku la aqane ujë së memine la itre wathebo me itre trepene meköt i Akötresie. Tro ha xatua së ngöne la götrane cili, e hne së hna catre nyitipune la itre xan. Kolo lai a hape, troa nyitipune la lapaune memine la aqane catre i angatr. Loi e tro mina fe a xome la aqane ujë i Iesu ngöne la mele i nyidrë. (1 Kor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7) Maine easa catre troa kuca lai, eje hi laka, tro hë sa caas memine la nöje i Akötresie, nge ijije hë tro sa ithanatane la aqane ewekë ka wië, ngöne la nyipi aqane qaja.—1 Kor. 4:16, 17.
12. Ame la troa lapa mekun, tre, kolo lai a qeje nemen ngöne la kola inine la ketre qene hlapa ka hnyipixe?
12 Troa lapa mekun. Ame la itre ka inine la itre qene hlapa, tre, nyipi ewekë koi angatre troa e gufane me hneheen la itre hnepe hnaewekë ka hnyipixe. Kolo lai a qaja la itre aqane ithanata ka hnyipixe memine la itre xötrehnëewekë. Ame kowe la itre Keresiano, tre, ketre ixatua ka tru catr la troa lapa mekun ngöne la angatr a ithanatane la aqane ewekë ka wië. Eje hi laka tro hë sa lapa mekune hnyawa la aqane eköthe wengëne la itre ëje ne la itre tusi ne la Tusi Hmitrötr. Ame la itre xan, tre, hnei angatre hna ahnithe amë la troa lapa mekune la itre xaa xötre ne la Tusi Hmitrötr maine itre xötre hnaewekë ka sisitria pena. Ame la itre xan, tre, angatre a öhnyi thangane ka loi hnene la hna lapa mekune la itre nyima ne Baselaia, me itre ëje ne lo itre tribu ne Isaraela, memine lo 12 lao aposetolo, memine fe la itre thiina ka lolo, wene ne la ua i Akötresie. Ame ngöne la itre drai ekö, tre, nyimutre la itre Isaraela ka e gufane lo itre salamo. Ame pena ngöne la hneijine së, tre, hnene la ketre nekönatr trahmanyi hna lapa mekune la 80 lao xötre ne la Tusi Hmitrötr, ngöne la sikisi lao macatre i nyën. Hapeu, ijije kö tro sa huliwane hnyawa lai atreine cili ka sisitria catr?
13. Pine nemene matre ka nyipi ewekë catre troa amexeje pala hi?
13 Ame la troa amexeje pala hi, tre, celë hi ketre ewekë ka troa xatuane la mekun, nge ame la itre hna amekötine hna amexeje pala hi, tre, ketre götrane lai ka nyipi ewekë catre ngöne la ini ne Keresiano. Hnei Peteru aposetolo hna qaja, ka hape: “Tro pala kö ni a amekunë nyipunie la ite ewekë cili, ngacama ate nyipunie, me cile huti kö ngöne la nyipici celë.” (2 Pet. 1:12) Pine nemene matre ka nyipi ewekë koi së la itre nyine amekunën? Pine laka, easa akökötrene la wanga atrehmekunyi së, me aqane waiewekë së, memine fe la aqane catre së troa drengethenge Iehova. (Sal. 119:129) Ame la easa wange hmaca la itre trenge wathebo me itre trepene meköti Akötresie, tre, kolo hi lai a xatua së troa wange hnyawa la pengö së me hane catre fe matre thaa tro kö sa ketre “ate denge thëthëhmin.” (Iako. 1:22-25) Maine thaa hne së kö hna majemine lapa mekune la itre trenge nyipici, eje hi lai laka, tro hë la itre xaa ewekë a löthe la itre hni së, me ajolë së trootro troa ithanatane hnyawa la aqane ewekë ka wië.
14. Nemene la ka troa xatua së ngöne la easa inine la aqane ewekë ka wië?
14 Troa e catrën. (Hna ama. 1:3) Ame la itre ka inine la ketre qene hlapa ka hnyipixe, tre, angatre a e thaupun. Maine ka hetre thangane hi la aqane ini cili, ngo hetre aqane huliwa pala kö ka sisitria. Ame la easa inine la aqane ewekë ka wië, tre, nyipi ewekë troa “lapa mekune” me e thaupune matre troa xatuane la aqane drenge hnyawa së. (E jë la Salamo 1:1, 2.) Maine tro pala hi sa kuca lai, eje hi laka, tro ha cile huti ngöne la itre mekune së la itre mekune hne së hna e. Ame ngöne la qene Heberu, ame la hnaewekë hna hape, “lapa mekune”, tre, kolo lai a qaja la troa sine thel. Tune la enyipiewekëne la tro sa manone hnyawa la hna xen matre troa kepe thangane ka loi qa ngön, ketre maine easa ajane troa trotrohnine hnyawa la hne së hna e, haawe, nyipi ewekë catre tro sa sine thel. Hapeu, hetre hawa kö hne së hna amë matre troa sine thel la hne së hna inin? Thupene la hne së hna e la Tusi Hmitrötr, ka nyipi ewekë catre tro sa sine thele hnyawa la hne së hna e.
15. Tune kaa la aqane tro sa inine la “aqane eköthe la hna ithanata” ne la aqane ewekë ka wië?
15 Troa wange hnyawa la aqane eköthe la hna ithanata. Ame ngöne la ketre götran, tre, hetre thangane ka loi, e troa inine la aqane eköthe la hna ithanata, maine aqane troa ami göhnene la itre hnaewekë matre troa kuca la itre xötrehnëewekë memine la itre hna amekötine göne la qene hlapa hne së hna inin. Celë hi ka troa aijijë së troa trotrohnine hnyawa la aqane eköthe la qene hlapa, ene pe ijije koi së troa ithanatane hnyawa lai. Tune la ketre qene hlapa, laka hetre jëne aqane isa ami göhnene la itre hnaewekë, ketre tune mina fe kowe la aqane ewekë ka wië ne la nyipici qa hnine la itre Hna Cinyihan, laka hetrenyi fe “la tulu ne tenge ewekë ne mel.” (2 Tim. 1:13) Qa ngöne lai, nyipi ewekë koi së troa xome la “tulu” cili.
16. Nemene la jole nyine tro sa elë hun, nge tune kaa la aqane tro sa cile kowe lai?
16 Troa catre kökötr. Ijije tro la ketre atr a catre inine la ketre qene hlapa göne matre troa porotrike memine la itre atr, ngo ame pë hë e thupen, tre, thaa kökötre hë angeic. Ketre jole lai hna cile kow hnene la itre ka ithanatane la aqane ewekë ka wië. (E jë la Heberu 5:11-14.) Nemene la ka troa xatua së troa elë hune la jole cili? Loi e troa hetre aja troa catre inine la qene hlapa celë. “Eësha nue la wesi ula hnapane i Keriso, mate tro shë kowe la hna tixenuë; nge tha tro kö a amë hmaca la tepene la ietra fë la nöjei huliwa hna meciun, memine la lapaune koi Akötesie, me pengöne la bapataiso, me ati im, me mele hmaca qa hna mec, me troa hnyingën’ epin.”—Heb. 6:1, 2.
17. Pine nemene matre nyipi ewekë troa majemine ini? Qeje pengöne jë.
17 Troa ami ijin troa inine la qene hlapa. Ka lolo catre kö tro sa amë la itre hnepe ijine ka xoxopatr nge easa xome hnyawa itre ej matre troa inine pala hi la ketre qene hlapa, hune la troa nyimu ijin, ngo hna e hi la itre hna xome matre troa ini. Loi e tro sa ini ngöne la itre ijine easa hmek, nge pëkö ewekë ka troa ajeanyi së. Ame la easa inine la ketre qene hlapa ka hnyipixe, tre, kola aceitunëne lai memine la easa kuje la ketre hmene gojenyi e hnine la ketre ihnepehnitre ka tru. Maine hna xötrëne pala hi la gojenyi cili, eje hi laka, tro ha thaa jole troa trongëne ej pine laka ka lai hë. Ngo e thaa hna trongëne lapaane kö la hmene gojenyi cili, haawe, canga tro hi a utine ej hnei hnitr. Celë hi matre ka nyipi ewekë catre troa catre cili thenge me trongëne la gojenyi cili o drai! (Dan. 6:16, 20) Ame ngöne la easa ithanatane la aqane ewekë ka wië ne la nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr, tre, loi e tro pala hi sa catre thith matre troa “hmekëne kowe lai hnene la ielen’ asë”.—Efe. 6:18.
18. Pine nemene matre loi e tro sa ithanatane la aqane ewekë ka wië ngöne la nöjei ijin ka ijij?
18 Ithanatane jë! Ithanatane jë! Ithanatane jë! Ame la itre xaa ka inine la ketre qene hlapa ka hnyipixe, tre, maine jë tro angatr a luelu troa ithanata ngöne la qene hlapa cili, pine laka, angatr a hmahma maine xou pena troa tria la aqane qaja. Celë hi la ka troa sewe angatre lai troa kökötre hnyawa. Ame la easa inine la ketre qene hlapa, tre, ka nyipi ewekë catre troa huliwaane lai ngöne la nöjei drai matre troa maca. Maine tro la atre inine la ketre qene hlapa a ithanatane pala hi la qene hlapa ka hnyipixe cili, haawe, tro ha hmaloi koi angeice troa porotrike ngöne la qene hlapa cili. Ketre tu së mina fe, loi e tro sa ithanatane pala hi la qene hlapa ka wië ngöne la nöjei ijin ka ijij. “Hni la ate lapaune uti hë la thina ka meköt, nge ukeineqë la ate qaja uti hë la mel.” (Rom. 10:10) Thaa easë hmekuje kö a “olene” ngöne lo ijine xome së la bapataiso, ngo ngöne mina fe la easa qeje Iehova ngöne la nöjei ijine ka ijij, tune la troa xome la huliwa ne cainöj. (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15) Ketre, ame la itre icasikeu së itre Keresiano, tre, itre eje mina fe a aijijë së troa qaja la itre trenge ewekë ka nualai nge ka thaa qea menu kö ngöne la aqane ewekë ka wië.—E jë la Heberu 10:23-25.
Kola Caas Troa Ithanatane La Aqane Ewekë Ka Wië Matre Troa Atrunyi Iehova
19, 20. (a) Nemene la ewekë nyine hain hna eatrëne hnene la itretre Anyipicine i Iehova, ngöne la hneijine së? (b) Nemene la nyine tro sa catre kuca?
19 Drei la ketre ewekë nyine madrin ka traqa e Ierusalema lo hmakany ne Sabathi 6 Sivan, ngöne lo macatre 33 M.K.! Hmahmakanyi sine jidri petre kö qëmekene troa 9 h 00, kola icasikeu hnene la itre dreng e hnine la ketre hnahage e koho nge kola traqa la ketre iamamanyikeu koi angatr; angatre a “qane troa ewekëne la ite xa qene hlapa kö.” (Ite Huliwa 2:4) Ame enehila, tre, thaa ijije hmaca kö troa atre xanën me ithanatane hnene la itre ka nyihlue i Akötresie la ketre qene hlapa. (1 Kor. 13:8) Ngo ame pe, tre, kola cainöjëne enehila la maca ka loi ne la Baselaia hnene la Itretre Anyipicine i Iehova ngöne la 430 lao qene hlapa.
20 Atraqatre la ole së laka, ngacama isa qene hlapa së kö, ngo easë pe a caas ngöne laka, easa ithanatane la aqane ewekë ka wië ne la nyipici ka ej e hnine la Tusi Hmitrötr! Ame ngöne la ketre götran, tre, ketre ewekë ka isapengöne hnyawa memine lo ka traqa e Babela. Kösë jëne la caa qene hlapa hna ithanatan, tre, ijije hi kowe la nöje i Iehova troa atrune la atresiwa i Nyidrë. (1 Kor. 1:10) Loi e tro sa catre nyihlue i Akötresie cememine la itre trejine me easë e cailo fen asë “hnene la hni ka cas”, ngöne la easa inine troa ithanatane hnyawa la caa qene hlapa, nyine atrunyi Iehova, Tretretro së e koho hnengödrai.—E jë la Salamo 150:1-6.
Tro Nyipunieti a Sa Tune Kaa?
• Nemene la aqane ewekëka wië?
• Kola qeje nemene la troa ithanatane la aqane ewekë ka wië?
• Nemene la ka troa xatua së matre troa hmaloi me maca hnyawa koi së troa ithanatane la aqane ewekë ka wië?
[Thying]