Tro jë kowe la alien

Tro jë kowe la itre alien

Atrunyi Iehova Jë Hnene La Iwangatruny

Atrunyi Iehova Jë Hnene La Iwangatruny

Ita Ne Thup göi 19 Okotropa

Nyima 06 me 26 Qene Drehu

Atrunyi Iehova Jë Hnene La Iwangatruny

“Ka lolo me mingeminge la huliwa i Iehova.”—SAL. 111:3.

1, 2. (a) Tune kaa la aqane tro nyipunieti a qejepengöne la hnaewekë hna hape, “lolo”? (b) Nemene la itre hnyinge hne së hna troa ce wange ngöne la hna cinyihane celë?

 Kola hnyingëne la ketre nekönatr ka treene hë lao macatre, Madison la ëjen, troa qaja la hnei angeic hna trotrohnine ngöne la hnaewekë hna hape, “hna atrun;” öni nyën e canga sa, ka hape, “ka heetre hnyawa.” Ame la hna thatre hnene la nekönatre jajiny, ke, Tusi Hmitrötr a qaja göi Iehova, ka hape, hnei Nyidrëti ‘hna xetëne la atrun.’ (Sal. 104:1) Ame kowe la itre atr, tre, troa wanga atrunyi angatr e hna heetre hnyawa. Drei la ketre ceitun, hnei Paulo aposetolo hna ithuecatre kowe la itre Keresiano föe, me hape: “The tro kö ite föe a thaipine la ixete ne wesiwes, loi pe tro qahmihmi me metöt ; the eli nyiatëne kö la ihe, kete the xetëne kö la ixete ka tru thupen, me gole me penina.” (1 Tim. 2:9) Ngo thaa eje hmekuje kö la aqane troa atrune “la lolo me mingeminge” i Iehova.—Sal. 111:3.

2 Ame la hnaewekë qene Heberu hna hape, “ka lolo” ngöne la Tusi Hmitrötr, tre, hna ujëne, ka hape, “ka mingöming,” me “hna atrun,” me “hna adraiën.” Kola qeje pengöne hnene la ketre dictionnaire la aliene la hnaewekë hna hape “ka lolo,” laka “celë hi pengöne la atr hna haine me adraiën, nge hna wanga atrune fe.” Pëkö ketre atr hna troa atrune catrën, me adraiëne me wanga atrune hnyawa hui Iehova. Pine laka itre hlue i Nyidrëti së, haawe, nyipi ewekë tro sa atrunyi Iehova hnene la itre aqane ithanata me aqane ujë së. Ngo pine nemene matre atreine hi la itre atr amamai thiina ka lolo me iwangatruny? Kola anyipicine tune kaa la edraië me emingemingö i Iehova? Troa ketri së tune kaa hnene la edraië i Akötresie? Nemene la hnei Iesu Keriso hna ini së göne la troa hetrenyi la thiina celë? Nge nemene la aqane tro sa hetrenyi la thiina ka lolo ka eje thei Akötresie?

Kepine Matre Ijije Tro Sa Hetrenyi La Iwangatruny

3, 4. (a) Tune kaa la aqane tro sa amamane la hni ne ole së kowe la aqane wangatrunyi së hnei Iehova? (b) Drei la hnei Salamo 8:5-9 hna perofetan? (Wange ju la hna cinyihane e kuhu fen.) (c) Drei la hnei Iehova hna wangatrune ngöne lo itre hneijine ekö?

3 Pine laka hna xupi angatr hnaiji Akötresie, ijije kowe la itre atr asë troa iwangatruny. Hnei Iehova hna wangatrune la pane atr ngöne la Nyidrëti a ië angeice troa thupëne la ihnadro. (Gen. 1: 26,27) Ngacama ase hë angeice tria, ngo hnei Iehova kö hna nue koi angeice la hnëqa ne troa nyihnyawane la ihnadro. Qa ngöne lai, hnei Akötresie hna “petëne” pala hi la itre atr hnene la lolo me iwangatruny. (E jë la Sal. 8:5-9.) Celë hi kepine matre loi e tro fe sa amamane la hni ne ole së, hnene la hna atrune la atresiwa i Iehova ka draië cememine la metrötre me iatruny. a

4 Iehova a wangatrune hnyawa la itre atr ka catre huliwa i Nyidrë. Hnei Akötresie hna wangatrunyi Abela ngöne la Nyidrëti a kapa la huuje i angeic, ngo hna thipetrije pe la huuje i Kaina, trejine me angeic. (Gen. 4:4, 5) Ame la hna amekötine koi Mose, tre, tro nyidrëti a ‘atë la sine la lolo’ i nyidrë hui Iosua, lo atr ka troa nyihnai nyidrë me elemeke i angetre Isaraela. (Num. 27:20) Kola qaja hnene la Tusi Hmitrötr göi Solomona nekö i Davita, ka hape: “Hnei Iehova hna nyipi atrunyi Solomona qëmeke i angete Isaraela asë, me hamë nyidë la lolo ne Joxu tha tune lai la kete joxu ne Isaraela ekö qa.” (1 A. l. ite. jo. 29:25.) Hnei Akötresieti hna hamëne kowe la itre Keresiano hna iëne la lolo ka ketre pengön; angatre hi lo itre ka cainöjëne “la lolo ne la baselaia i nyidë ka mingeming.” (Sal. 145:11-13) Qa ngöne lai, maine tro sa atrunyi Iehova cememine la itre “xa mamoe” i Iesu, tro fe sa kapa la ketre hnëqa ka tru nge hna amanathithine hnei Iehova.—Ioane 10:16.

Mama Hnyawa Ha La Elolo Me Emingemingö i Iehova

5. Tune kaa la edraiëne la lolo i Iehova?

5 Hnei Davita ketre atre cinyihane la Salamo hna sili nyimane la edraië i Iehova memine la pengöi atr, laka, ka pë tro pan; öni angeic e nyima: “IEHOVA Joxu huni fe, shemingepi hë la atesiwa i cilie e cailo fen! hnei cilieti hna amë la lolo i cilieti e koho hune la hnengödrai.” (Sal. 8:1) Ame Iehova Akötresieti, ke, ka hekö nge ka epine palua Nyidrë. Ka hekö nge ka epine palua Akötresie. Ka draië catre Nyidrë, nge pëkö ka tui Nyidrë; kola mama ngöne la aqane nyiqaane xupe Nyidrëti “la hnengödrai memine la fene hnengödrai,” uti fe hë la tro Nyidrëti a eatrëne la aja i Nyidrë, ene la troa paradraiso la fene me pexej asë la itre atr.—Gen. 1:1; 1 Kor. 15:24-28; Hna ama. 21:1-5.

6. Pine nemene matre qaja jë hnene la atre cinyihane la Salamo, ka hape, Iehova a xetrëne la lolo?

6 Drei jë la aqane ketr la atre cinyihane la Salamo celë ka xou Akötresie, hnene la edraiëne la itre wëtresij; angeic a goeëne e jidri la itre eje a lapaane asë la hnengödrai; pëkö mejene itre ej, ngo kolo pe a hadrahadreu kösë “itre etë ka tru alameken!” Kola hai hnene la atre cinyanyine la Salamo, pine laka hnei Akötresieti hna “sheluthe la hnengödrai kösë mano;” öni angeice jë hi e qeje Iehova, ka hape, hnei Nyidrëti hna xetrëne la lolo, ka mama jëne la itre ewekë ka mingöming hnei Nyidrëti hna xup. (E jë la Salamo104:1, 2.) Itre hna xup a amamane la edraië memine la emingömingöne la Atre Xup ka pucatin’ asë, laka thaa hna öhne kö hnei lue mek, nge ka tru trenge catr.

7, 8. Kola mama tune kaa la elolone memine la emingömingö i Iehova ngöne la easa goeëne la hnengödrai?

7 Pane ce wange ju së la ketre fini wëtresij nyine ceitune koi së, lo hna hape, Voie Lactée. Ej e hnine lai fini wëtresiji cili la itre ihnadro me itre xaa fini wëtresiji ju kö hna ce eköthe memine la jö; nge ame ngöne lai fini wëtresiji cili, tre, kola aceitunëne la ihnadro së me neköi wene ngöni ngöne la ketre ihnangöni ka pë ifegon. Drei la etrune la itre wëtresij hnine la fini wëtresiji celë laka, traqa koi itre miliar la etrune itre ej! Maine tro sa e la etrune la itre wëtresij ngöne la caa drai ka 24 lao hawan, nge e caa seconde, ke, caa wëtresij hne së hna e, eje hi lai laka, maine easa ajane troa e la 100 miliar lao wëtresij, tre, troa 3000 lao macatre hne së hna xom, matre troa e asë itre ej.

8 Maine 100 miliar la etrune la itre wëtresij ngöne lai fini wëtresij hna hape, Voie Lactée, the qaja pala ha la etrune la itre wëtresij ka haöthe la hnengödrai asë! Kola qaja hnene la itre ka goeëne me inine la pengöne la itre wëtresij, ka hape, ame la Voie Lactée, tre, eje hnine la itre fini wëtresij laka, ame la etrun, tre, 50 miliar koi 125 miliar. Haawe, ije wëtresiji ka haöthe la hnengödrai asë? Thatreine kö troa e asë la etrune itre ej, ke, tru pala ha. Ngo ame Iehova, tre, Nyidrëti a “e la ite wëtesij, me ati ëjen’ asë it’ej.” (Sal. 147:4) Pine laka mama hnyawa ha koi së la aqane xetrëne Iehova la lolo me mingöming, thaa kolo jë kö lai a upi së troa atrune la atresiwa i Nyidrë?

9, 10. Kola atrune tune kaa hnene la pengöne la falawa la inamacane ne la Atre Xupi së?

9 Tro sa pane nue la hnengödrai me goeëne la ketre ewekë hne së hna majemine xom, ene la falawa. Thaa kolo hmekuje kö a atre Iehova ceitune me “ate xupe la hnengödrai, memine la fen,” ngo Nyidrëti mina fe la ate “hamë xeni koi angete mecijin.” (Sal. 146:6, 7) Kola mama la “lolo me mingeminge” i Akötresie ngöne la itre hnei Nyidrëti hna xupe ka sisitria; ka tune la feja hne së hna xome nyine troa xupi falawa. (E jë la Sal. 111:1-5.) Hnei Iesu hna inine la itretre drei nyidrë troa thithi ka hape: “Nunuë anganyihunieti pi la drai celëti la xötönëti ka ijiji anganyihunie.” (Mat. 6:11) Ame la falawa, tre, celë hi lai ane la itre nöje ekö, laka angetre Isaraela mina fe. Ngacama hna xome la falawa ceitune me ketre xeni menu hi, ngo ame la huliwa hna kuca nyine hnëkëne la itre nyine xome matre troa kuca la falawa, tre, thaa ka hmaloi kö.

10 Ame ngöne lo itre hneijine kola cinyanyine la Tusi Hmitrötr, tre, drei la aqane hnëkëne hnei angetre Isaraela la falawa; troa xome la farine hna kuca qa ngöne qitr maine bali pena, nge thupene jë hi lai troa ce loone ej me tim. Ame ngöne la itre xaa ijin, tre, angatre fe a xupi falawa hna levenën. Ame la kola ilonekeune la itre ewekë cili, tre, kolo hi a ifedrekeu hnene itre ej. Thatreine kö troa trotrohnine hnyawa la aqane trongene matre itre eje a ifedrekeu. Ketre ame la aqane trongene la falawa ngöne la ngönetrei thupene la hna xen, tre, ketre ewekë lai nyine hain. Haawe, thaa sesëkötre kö së la kola nyimane hnene la atre cinyihane la Salamo ka hape: “Iehova fe, nyimutepi hë la ite huliwa i cilie! Ase hë cilieti huliwane it’ ej asëjëihë hnene la inamacan.” (Sal. 104:24) Hapeu, kolo kö a hane upi nyipunie troa atrunyi Iehova?

Hna Ketri Nyipunieti Tune Kaa Hnene La Elolo Me Emingömingö i Iehova?

11, 12. Maine tro sa pane mekune la itre hna xupe hnei Akötresie, nemene hë la thangane koi së?

11 Thaa nyipi ewekë kö tro sa itre ka inine la pengöne la itre wëtresij matre troa haine la hnengödrai e jidr, maine tro pena thele ewekë ngöne la pengöne la falawa matre troa madrine la itre eloine ej. Ngo maine easa ajane troa pane goeëne la elolone la Atre Xupi së, tre, nyipi ewekë tro sa xomi ijine troa pane mekune la itre huliwa ne la lue ime i Nyidrë. Nemene la thangane la hne së hna pane sine thele la itre ewekë cili? Ceitune hi lai memine la troa sine thele la itre xaa pengöne aqane huliwa i Iehova.

12 Hnei Davita hna qaja la itre huliwa i Iehova ka sisitria kowe la nöje i Nyidrë; öni nyidrëti e nyima, ka hape: “Tro ni a mekune la lolo ne la etru i cilie ka mingeming, memine la ite ewekë nyine hai cilie.” (Sal. 145:5) Easa amamane laka, easa nyipine la itre ewekë celë hnene la hne së hna inine la Tusi Hmitrötr me sine thele la itre mekune hne së hna e hnine ej. Nemene hë la thangane la hne së hna sine thele itre ej? Kola kökötre la aja së troa wanga atrune hnyawa la lolo me etru i Iehova. Nge ketre tro fe a upi së troa tui Davita matre troa atrunyi Iehova me qaja ka hape: “Nge ame la etru i cilie, te, tro ni a qaja ej.” (Sal. 145:6) Maine tro sa sine thele la itre huliwa i Iehova nyine hain, tre, troa acatrene la aqane imelekeu së me Iehova; nge celë hi lai ka troa upi së troa catre qeje Nyidrë kowe la itre xan cememine la madrin. Nyipunieti fe kö a hane cainöjëne la maca ka loi me xatuane la itre atr troa wanga atrune la etrun, me lolo, me edraië i Iehova Akötresie?

Iesu Hnyawa Hi La Ka Amamane La Etru i Iehova

13. (a) Thenge la hnei Daniela 7:13, 14 hna qaja, nemene la hnei Iehova hna hamëne kowe la Hupuna i Nyidrë? (b) Ngöne la nyidrëti a troa Joxu, tune kaa la aqane ujë Iesu kowe la itre jini nyidrë?

13 Hnene la Hupuna i Akötresie, ene Iesu Keriso, hna catre cainöjëne la maca ka loi me atrune la Tretretro i nyidrë ka draië nge ka lolo e koho hnengödrai. Hnei Iehova hna hamëne kowe la Hupuna i Nyidrë la ketre nyine iatrunyi ka ketre pengöne ngöne la kola hamëne koi Iesu la ‘mus me baselaia.’ (E jë la Daniela 7:13, 14. ) Ngo thaa ka pi tru kö Iesu me ixele ma wai pena. Loi pe, Joxu ka ihnim nyidrë nge ka trotrohnine la itre hnepe kucakuca ne la itre hnei nyidrëti hna musinën; nyidrëti a wanga atrune me metrötrë angatr. Tro sa ce wange la ketre aqane ujë ne la Joxu hna iën, ene Iesu, ngöne lo nyidrëti a ixelë memine la itre atr hna methinëne nge hna xele ma wange hnene la itre xan.

14. Tune kaa la aqane goeëne ekö ngöne la lapa e Isaraela la itre ka lepera?

14 Ame la itre atr ka lepera ngöne la itre hneijine ekö, tre, atraqatre la akötr e kuhu itre hni angatr, nge angatr a ewë trootro kowe la mec. Kola kökötre trootro me lapaane asë la ngönetrei hnene la mec. Maine troa thele troa aloine la atr ka lepera, tre, kösë kolo lai a thele troa amele angeice qa hna mec. (Num. 12:12; 2 Ite jo. 5:7, 14) Ame la itre ka lepera, tre, hna goeë angatr kösë itre atr ka pui ngazo, nge hna methinë angatr me aiananyi angatre qa ngöne la itre atr ne la nöj. Maine angatre a troa ixelë memine la itre atr, tre, tro angatr a sue ka hape: “Pui ngazo hë ni, pui ngazo hë ni!” (Lev. 13:43-46) Ceitune la atr ka lepera memine la atr ka mec. Kola qaja hnene la itre itusi ne la itre atre ini, ka hape, ame la ka lepera, tre, hna aijijë angeice troa easenyine la ketre atr ngo thaa tro kö a sasaith la 1,7m. Hna hane fe cinyanyine, ka hape, ame la kola öhne la atr ka lepera hnene la ketre hene ne hmi nge nanyi petre kö, nyidrëti hi a hlothi angeice ju matre thaa tro kö a easenyi nyidrë hnei angeic.

15. Tune kaa la aqane ujë Iesu kowe la ketre atr ka lepera?

15 Ngo drei pe la aqane ujë i Iesu kowe la ketre atr ka lepera, lo ka tro koi nyidrëti me sipone ielen troa aloinyi angeic. (E jë la Mareko 1:40-42.) Thaa hnei Iesu kö hna helëne la ka lepera; hnei nyidrëti pe hna ujë kowe la atr hna methinëne cememine la ihnimi me iwangatruny. Ame la hnei Iesu hna goeën, tre, ene la atr ka akötre nge ka aja iamele. Hna ketre la hni Iesu ene pe nyidrëti a amamane ju la ihnimi ipitö i nyidrë hnene la aqane ujë i nyidrë. haawe, nyidrëti a tro pi me ketr la atr ka lepera, me aloinyi angeic.

16. Nemene ini la hnei nyipunieti hna xome qa ngöne la aqane ujë Iesu kowe la itre xan?

16 Pine laka itretre drei Iesu së, tune kaa la aqane tro sa nyitipu Iesu ngöne la troa amamane la thiina ne la Tretretro i nyidrë, ene la iwangatruny? Ame la hnapan, tre, loi e tro sa wangatrehmekune, ka hape, ngacama isapengöne kö la itre aqane mel, itre ka egöcatre ju hë maine ka trene mec, itre ka qatre maine itre nekönatr, ngo loi e tro së a wangatrunyi angatr me metrötrë angatre fe. (1 Pet. 2:17) Troa mama hnyawa lai thene la itre ka cilëne la itre götrane qa, tune la itre trahmany, me itre qatre thup Keresiano, laka, nyipi ewekë troa wanga atrune ka lapa fene la musi angatr me metrötrë nyudrene pala hi, me xatua nyudrene troa catre sipu metrötrëne la mele i nyudren. Tusi Hmitrötr a amamane hnyawa laka, celë hi lai hna thele thene la itre Keresiano asë, ngöne la kola qaja ka hape: “Ihnimikeuneju tune la aqane ihnimi tejin ; pi pa troa atrune la kete.”—Rom. 12:10.

Loi E Troa Iwangatruny Ngöne La Kola Hmi

17. Nemene la ini hne së hna xome qa ngöne la itre Hna Cinyihan, lo itre ka qejepengöne la aqane troa iwangatruny ngöne la easa easenyi Iehova me hmi koi Nyidrë?

17 Nyipi ewekë catre fe troa iwangatrunyi hnyawa ngöne la easa easenyi koi Iehova jëne la easa hmi koi Nyidrë. Önine la tusi Ate cainöj 5:1 ka hape: “Thupëne jë la lue ca i’ö e eö a tro kowe la ēnē i Akötesie.” Hna amekötine koi Mose me Iosua troa uni trenge hnatrapaca qëmekene troa tro kowe la ketre götrane ka hmitrötr. (Eso. 3:5; Ios. 5:15) Celë hi lai hatrene laka, hetrenyi la metrötre thei nyidro. Ame la itretre huuj, tre, hna upi angatr troa xetrëne la itre mano lino hna cane nyine troa “xetëne la ngönetei angat.” (Eso. 28: 42, 43) Kolo hi matre thaa tro kö a mama la itre götrane gaa hmitrötr ne la ngönetrei ngöne la kola huliwa ngöne la ita ne huuj. Tro asë hi la itre atr ne la hnepe lapa ne la angetre huuj a xötrethenge la itre trepene meköti qa thei Akötresie ngöne la götrane la troa iwangatruny.

18. Tune kaa la aqane tro së a iwangatruny ngöne la easë a hmi koi Iehova?

18 Ame la troa iwangatruny, tre, kola upi së troa iatrunyi me troa imetrötrë. Ijije troa atrunyi së me metrötrë së e tro sa ujë cememine la metrötr. Nyipi ewekë thaa tro kö a huliwa thoi ngöne la aqane tro sa iwangatruny maine pena troa iwangatruny göi troa pi mama. Thaa tro kö a mama hmekuje hi kowe la lue meke i atr ngo loi e tro mina fe a mama kowe la hnei Akötresieti hna öhn, ene la hni së. (1 Sam. 16:7; Ite edomë 21:2) Loi e tro pala hi a eje the së la iwangatruny; kola hape, ngöne la aqane ujë, me aqane imelekeu së me itre xan, memine fe la hne së hna mekune göi së kö. Nyipici, loi e tro pala hi a mama the së la iwangatruny ngöne la nöjei ewekë hne së hna qaja me kuca. Loi e tro sa thupëne la aqane ujë së ngöne la easa troa heetr me isej, me nyipine la itre hnaewekë i Paulo; kola qaja ka hape: “Pëkö ate hne huni hna athixötëne ngöne la kete ewekë, wanga jele ngazone la huliwa ; ngo ngöne la nöjei ewekë asë eëhuni a amamai huni kö ite hlue i Akötesie.” (2 Kor. 6:3, 4) Tro sa ‘alolone ngöne la nöjei ewekë asëjëihë la ini Akötesie Ate amele shë.’—Tito 2:10.

Loi E Tro Pala Hi A Hetrenyi la Iwangatrunyi Qa Thei Akötresie

19, 20. (a) Nemene la ketre aqane ujë ka sisitria nge hatrene la iwangatruny? (b) Nemene la hne së hna troa catre kuca göi troa iwangatruny?

19 Kola mama la iwangatruny thene la itre Keresiano hna iën, lo “ite maca i Keriso.” (2 Kor. 5:20) Ame la “ite xa mamoe” ka catre sajuë angatr, tre, itre hna metrötrëne nge hna upi angatre fe thatraqane la Baselaia ne la Mesia. Ame la ketre atre ka tro fë la maca maine hna up, tre, angeice hi lai ka catre qaja aloine cememine la iwangatruny, la musi hnei angeice hna sajuën. Qa ngöne lai, loi e tro sa qaja aloine cememine la metrötre la musi Akötresie, ene la Baselaia. (Efe. 6:19, 20) Nge ame la easa tro fë kowe la itre xan “la loi,” hapeu, thaa easë kö lai a wangatrunyi angatr me metrötrë angatr?—Is. 52:7.

20 Epi tro sa catre thele troa atrunyi Akötresie hnene la aqane ujë së ka troa adraië Nyidrë. (1 Pet. 2:12) loi e tro pala hi së a isa amamane qa kuhu hni së la metrötre së koi Nyidrë, me kowe la hmi Nyidrë, me kowe mina fe la itre xaa ka nyi hlue i Nyidrë. Nge epi tro Iehova, Atre xetrëne la lolo me mingöming, a madrine la aqane wangatrunyi Nyidrëti hne së ngöne la easa nyi hlue i Nyidrë.

[Ithueamacany]

a Ame la hna cinyanyine hnei Davita ngöne Salamo mekene 8, tre, nyine perofeta Iesu Keriso fe.—Heb. 2:5-9.

Tune Kaa La Aqane Tro Nyipunieti A Sa?

• Maine kola ketri së hnene la emingömingö me lolo i Iehova, nemene hë la thangane koi së?

• Nemene la ini hne së hna xome göne la aqane troa iwangatruny, qa ngöne la aqane ujë i Iesu kowe la ketre atr ka lepera?

• Tune kaa la aqane tro sa atrunyi Iehova hnene la aqane iwangatrunyi së?

[Thying]