Respetaspa Jehová Diosta hatunchasun

“[Jehová Diospa] rurasqankunaqa suma-sumaqmi.” (SAL. 111:3.)

1, 2. a) ¿Imatam ninchik respetanapaq nispa? b) ¿Ima tapukuykunatam contestasun kay estudiopi?

JEHOVÁ DIOSQA ancha respetanapaq Diosmi, chaymi Biblia nin suma-sumaq pachawan pachakuchkaq hina kancharisqanta (Sal. 104:1). Runakunaqa atichwanmi Jehová Dios respetanapaq kasqanta qatipakuytaqa. Ejemplopaq, imayna pachakusqanchikta cuidakuspa. Apostol Pablom cristianakunata nirqa: ‘Humildadwanyá pachakuychik chaynapi ama pitapas hukmankunata piensachinaykichikpaq, amataqyá allichapakuychikchu llumpayta ñaqchapakuspaqa, amataqyá adornakuychikchu qorimanta alhajakunawanpas nitaq perlaskunawanpas nitaq preciopa chanin pachakunawanpas’, nispa (1 Tim. 2:9). Ichaqa, respetana ‘suma-sumaq’ Diosta portakuyninchikwan hatunchanapaqqa manam chayllatachu rurananchik (Sal. 111:3).

² Hebreo rimaymanta respetanapaq nispa tikrasqanku palabrataqa tikranmankutaqmi, “suma-sumaq”, “hatu-hatun”, “tukuy atiyniyoq” hinaspa “ancha-ancha reqsisqa”, nispa. Respetanapaq nispaqa ninchik runapa sumaq kaynin kuyanapaq hinaspa valoranapaq kasqantam. Pimantapas Jehová Diosmi aswan respetanaqa. Chaymi serviqninkunaqa respetasqankuta qawachinku hatunchanankupaq hina portakuspanku chaynataq rimaspankupas. Hinaptinqa, ¿imanasqataq atichwan Diosta respetaspa kawsakuyta? ¿Imaynatam Jehová Diospa respetana chaynataq suma-sumaq kasqan unanchasqanpi qawakun, hinaspa imaynatam chaykunapi yuyaymanayqa yanapawanchik? ¿Imatam Jesus yachachiwarqanchik runamasinchik respetanamanta? ¿Imaynatam Diosta yupaychaspa munasqanman hina kawsachwan?

¿Imanasqataq atichwan Diosta respetaspa kawsakuyta?

3, 4. a) Respetasqa kanapaq unanchasqa kasqanchikrayku, ¿imatam rurananchik? b) ¿Pimantam rimachkan Salmo 8:5-9? (Qawariy willakuyta.) c) ¿Pikunata respetasqantam Jehová Dios ñawpa tiempopi qawachirqa?

³ Diosta respetaspa kawsakuytaqa atichwanmi payman rikchakuq unanchasqa kasqanchikrayku. Adan respetasqantam Jehová Dios qawachirqa kay Pachapi munaychakunanpaq churaspan (Gen. 1:26, 27). Runakuna huchallikuruptinkupas Jehová Diosqa saqerqam kay pachapi kaqkunata hinalla munaychakunankupaq, chaymi Biblia nin ‘coronawan churaq hina’ runakuna respetasqa kananpaq unanchasqanta (leey Salmo 8:5-9). * Chaynaqa, ¿imatam rurananchik? Diospa munasqanman hinam kawsananchik hinaspa suma-sumaq sutinta respetowan hatunchananchik.

 ⁴ Jehová Diosqa qawachinmi serviqninkunata aswan respetasqanta. Ejemplopaq, Abelta respetasqantam qawachirqa ofrendanta chaskispa. Wawqen Cainpa ofrendantam ichaqa mana chaskirqachu (Gen. 4:4, 5). Diosmi Moisesta nirqa, Josueyman ‘atiyninta’ qonanpaq chaynapi paytaña israelitakuna kasukunankupaq (Num. 27:20). Davidpa churinmantañataqmi Biblia niwanchik: “Tayta Diosmi Rey Salomonta llumpa-llumpayta hatuncharqa Israel casta runakunapa qayllanpi, payqa gobiernasqanpim ancha-ancha reqsisqa rikurirurqa, paypa ñawpaqnintaqa chayna ancha reqsisqa reyqa manam karqachu Israel nacionpiqa”, nispa (1 Cro. 29:25). Hanaq pachaman rinankupaq kawsarimuq cristianokunatam Jehová Diosqa astawanraq favorecenqa ‘allin reqsisqa sumaq gobiernonmanta yachachisqankumanta’ (Sal. 145:11-13). Kay pachapi wiñay kawsayta suyaqkuna otaq ‘sapaq ovejakunapas’ Jehová Diosta alabaspanku favorecesqa kanku (Juan 10:16).

Jehová Dios respetana chaynataq suma-sumaq kasqanqa unanchasqanpim qawakun

5. ¿Imatam nichwan Jehová Dios respetana kasqanmanta?

⁵ Salmo libropa 8 capitulonpim runamanta hinaspa Diosmanta rimaspan David kaynata qellqarqa: “Hatu-hatun Dios Taytallayku, ¡qampa sumaq sutikiqa kay tukuylla pachapiqa mayna reqsisqam! ¡Suma-sumaq kaynikiqa mastakun cielokunapapas waklawninkamaraqmi!”, nispa (Sal. 8:1). Tukuy imamantapas Jehová Diosmi aswan respetana hinaspa hatu-hatun Diosqa. Chaynam karqa “cielokunata hinaspa kay pachata” manaraq unanchachkaspan, chaynataqmi kanqa kay Pacha huertaman tikrakuptin chaynataq runakuna mana huchayoqña kaptinkupas, wiña-wiñaypaqmi Jehová Diosqa chayna kanqa (Gen. 1:1; 1 Cor. 15:24-28; Apo. 21:1-5).

6. ¿Imanasqataq Salmos qellqaqqa nirqa Jehová Dios suma-sumaq pachawan pachakuchkaq hina kancharisqanta?

⁶ Salmos librota qellqaqqa admirakurqachá cielopi achka-achka lucerokunata qawaspan. Jehová Dios suma-sumaq unanchasqanmanta hinaspa ‘telata hina cielokunata mastarusqanmanta’ admirakuspanmi nirqa, suma-sumaq pachawan pachakuchkaq hina Dios kancharisqanta (leey Salmo 104:1, 2). Tukuy atiyniyoq Unanchaqta mana rikuptinchikpas respetana chaynataq suma-sumaq kasqanqa unanchasqankunapim qawakun.

7, 8. ¿Imatam yachachwan Jehová Diosmanta hanaq pachata qawaspa?

⁷ Vía Láctea sutiyoq galaxia nisqapi piensarisun. Kaypiqa kachkanmi lucerokuna, planetakuna hinaspa chayman rikchakuq kaqkunapas. Allpa Pachata kay galaxiawan tupachiptinchikqa lamar qochapa patanpi huk aqo hinallam. Piensariy: pachak waranqa millon lucerokunam kachkan Vía Láctea nisqapiqa. Huk segundopi sapa lucerota yupaspanchikmi kimsa waranqa masnin watapi yupayta tukuchwan.

⁸ Sichu Vía Láctea nisqa galaxiapi kachkan  pachak waranqa millon lucerokuna, hinaptinqa ¿haykachiki enteron hanaq pachapiqa? Lucerokunata, planetakunata hinaspa chayman rikchaq kaqkunata estudiaq runakunam ninku pichqa chunka waranqa millon otaq pachak iskay chunka pichqayoq millon galaxiakuna kasqanta. Chaynaqa, ¿hayka lucerokunam llapanpiqa? Manamá entiendeyta atichwanchu. Jehová Diosmi ichaqa ‘lucerokunatapas yupaspan churarqa. Chaynataqmi sapakamata sutichan’ (Sal. 147:4). Jehová Diospa suma-sumaq chaynataq respetana kasqanmanta yacharuspanchikqa, ¿manachu kallpanchasqa tarikunchik sutinta hatunchanapaq?

9, 10. Tantata ruranapaq masa imayna poqosqanmanta, ¿imatam yachachwan Jehová Diospa yachayninmanta?

⁹ Kunanñataq rimasun mikunanchik tantamanta. Jehová Diosqa ‘cielokunata kay pachata ruraspanpas’ ‘yarqaymanta kaqkunatam mikuykachin’ (Sal. 146:6, 7). Diospa respetana chaynataq suma-sumaq kasqanqa tukuy ima unanchasqanpim qawakun, ejemplopaq; tantata ruranapaq plantakunapi (leey Salmo 111:1-5). Qatiqninkunatam Jesus yachachirqa Diosta kaynata mañakunankupaq: “Sapa punchaw mikunaykutayá [otaq tantaykutayá] kunan qowayku.” nispa (Mat. 6:11). Achka llaqtakunapim ñawpa tiempopiqa tantata sapa punchaw mikurqaku. Tanta ruray mana sasa kaptinpas mana rikusqallanchikpi masapa poqosqanqa sasa-sasa entiendenam.

¹⁰ Ñawpa tiempopim tanta ruranankupaq israelitakuna servichikuqku trigomanta otaq sebadamanta harinata, yakuta hinaspa wakinpiqa levaduratapas. Chaykunata hukllawaruptinchik tanta ruranapaq masa imayna poqosqanmantaqa manam entiendeyta atinchikchu. Tantata mikuruptinchik cuerponchikpi ima pasasqanpas sasa entiendenam. Chaymi Salmos librota qellqaq nirqa: “Dios Taytalláy, mana yupay atinam qampa rurasqaykikunaqa. Yachaywanmi rurarqanki tukuy chaykunataqa”, nispa (Sal. 104:24). ¡Kaykunam kallpanchawanchik Jehová Diosta alabanapaq!

Jehová Dios respetana chaynataq suma-sumaq kasqanpi yuyaymanayqa imayna yanapawasqanchikmanta

11, 12. ¿Imaynatam Diospa unanchasqankunapi yuyaymanayqa yanapawanchik?

¹¹ Lucerokunata hinaspa planetakunata mana estudiachkaspallam achka-achka lucerokunata qawaspaqa llapallanchik admirakunchik, chaynataqmi tanta ruranapaq masa imayna poqosqanta mana yachachkaspapas miskita mikunchik. Ichaqa manam lliwchu yachanku Jehová Dios hatu-hatun kasqanmantaqa. Hatu-hatun kasqanmanta yachanapaqqa unanchasqankunapim yuyaymanana. ¿Imaynatam chaykunapi yuyaymanayqa yanapawanchik? Wakin rurasqankunapi yuyaymanasqanchikman hinam yanapawanchik. ¿Ima rurasqankunamantam rimachkanchik?

¹² Llaqtanrayku Jehová Diospa admirakuypaq kaqkunata rurasqanpi piensaspanmi, David nirqa: “Rimanqakum allin reqsisqa munaychakuq kasqaykimanta. Ñoqañataqmi yuyaymanasaq admirakuypaq rurasqaykimanta”, nispa (Sal. 145:5). Unanchasqankunapi interesakusqanchiktam  qawachinchik Bibliata estudiaspa hinaspa leesqanchikpi yuyaymanaspa. ¿Imaynatam chaykuna rurayqa yanapawasun? Astawanmi entiendesun Jehová Dios respetana hinaspa suma-sumaq kasqanmanta, chaymi yanapawasun astawan hatunchanapaq. Chaynapim, David hina sapakama nisunchik: “Ñoqañataqmi willakusaq hatun kaynikimanta”, nispa (Sal. 145:6). Arí, admirakuypaq unanchasqankunapi yuyaymanaspaqa Jehová Diosmanmi asuykusunchik, hinaspapas kallpawan chaynataq mana iskayrayaspam paymanta rimasunchik. ¿Utqaymanchu allin noticiata willakuchkanki hinaspa runakunata yanapachkankichu Jehová Dios respetana, suma-sumaq chaynataq hatun-hatun kasqanmanta yachanankupaq?

Jesusmi qawachin Jehová Dios respetana kasqanta

13. a) Daniel 7:13, 14 nisqanman hina, ¿imatam Jehová Dios churinman qorqa? b) ¿Imayna kamachiqtaq Jesusqa?

¹³ Diospa churin Jesucristom allin noticiamanta ganaswan willakurqa hinaspam hanaq pachapi Taytanta hatuncharqa. Sapallan Churinmanmi Jehová Dios rey kananpaq ‘atiyta’ qorqa, chaynapim respetasqanta qawachirqa (leey Daniel 7:13, 14). Atiyniyoq kaspanpas Jesusqa manam hatun tukuqchu karqa. Aswanqa kuyapayakuq kamachiqmi, runakunatapas respetanmi, sasachakuyninkunatapas entiendenmi. Diospa Gobiernonpi manaraq kamachiq kachkaspanpas runakunataqa respetarqam, aswanraqmi hukkunapa cheqnisqan runakunataqa. Qawasunchik ejemplota.

14. ¿Imaynatam qawarqaku Israel nacionpi leprawan onqoqkunata?

¹⁴ Ñawpa tiempopim leprawan onqoq runaqa ñakarispan allillamanta wañurqa. Chay onqoyqa pisi-pisillamantam enteron cuerponman miraruq, mana hampiy atinataqmi karqa (Num. 12:12; 2 Rey. 5:7, 14). Leprawan onqoqkunataqa millakuypaq, hinaspa mana valeqpaq hinatam qawaqku. Runakunaman asuykuspankuqa qayakunankum karqa: “¡Leprawanmi onqochkani! ¡Leprawanmi onqochkani!”, nispa (Lev. 13:43-46). Judiokunapaqqa wañusqa hinañam karqaku. Chay tiempopi qellqakunapa nisqanman hinaqa, yaqa iskay metrotas runakunamanta karunchakunanku kasqa. Leprawan onqoqta karullapiraq rikuruspankus Diosmanta yachachiq tukuqkuna mana asuykamunanpaq rumikunawan choqaqku.

15. ¿Imatam Jesus rurarqa leprawan onqoq runa payman asuykuptin?

¹⁵ Kunanñataq qawasunchik leprawan onqoq runa Jesusman asuykuspa sanoyaykachinanpaq ruegakuptin Jesus ima rurasqanmanta (leey Marcos 1:40-42). Paymanta karunchakunanmantaqa respetarqam hinaspapas kuyapayarqam allinyay munasqanta qawaspan. Paymanta llakipayarikuspam Jesusqa chaypunilla llapchaykuspan allinyaykachirqa.

16. ¿Imatam yachanchik runakunata Jesus respetasqanmanta?

¹⁶ Jesusqa Taytan hinam runakunata respetarqa. ¿Imaynatam cristianokuna Jesuspa rurasqanta qatikuchwan? Runakuna wakchaña kaptinpas, ima onqoywan otaq hayka watayoq kaptinpas respetaspam (1 Ped. 2:17). Aswanraqmi qosakuna, tayta-mamakuna hinaspa congregacionpi ancianokunaqa respetaq kananku runamasinta mana sientichinankupaq. Cristianokuna chayna kanankumantam Bibliaqa kaynata nin: “Wawqe-panintin hinayá lliwchaykichik sumaqllataña kuyanakuychik. Respetanakuspayá wakinnikichikta imapipas aswan allinpaq hapiychik”, nispa (Rom. 12:10).

Diosta yupaychaspa munasqanman hina kawsasun

17. ¿Imaynatam Bibliaqa qawachin Diosta yupaychaspa respetowan allinta portakunanchikmanta?

¹⁷ Diosta yupaychaspaqa aswanraqmi respetowan portakunanchik. Eclesiastes 5:1 nin: “Diospa templonman yaykuspaykiqa kasukunaykipaqyá asuykuy”, nispa. Moises hinaspa Josueypas Dios respetasqantam qawachinanku karqa sapaqchasqa allpata manaraq saruchkaspa usutankuta horqokuspanku (Exo. 3:5; Jos. 5:15). Chaynataqmi Israelpi sacerdotekunapas linomanta calzoncillokunawan churakunanku karqa “weqawninmanta moqonkama tapakunankupaq” (Exo. 28:42, 43). Chay kamachikuyqa allinmi karqa ofrendakunata Diospaq kañachkaptinku penqaypi mana qepanankupaq. Chaymantapas  sacerdotepa familianqa respetowanmi allinta portakunanku karqa sacerdotepa rurasqanta mana yanqacharunankupaq.

18. Diosta yupaychaspa respetowan allin portakuyqa, ¿imanasqataq ancha allin?

¹⁸ Qawasqanchikman hina, Diosta yupaychaspaqa respetananchikmi hinaspa allintam portakunanchik. Respetananchiktaqmi runamasinchikkunatapas, chaynapi ñoqanchiktapas respetawananchikpaq. Respetaspanchikqa manam iskay uyachu kananchik. Sonqomantam respetananchikqa, chayna rurananchiktam Jehová Diosqa munan (1 Sam. 16:7; Pro. 21:2). Kay allin kayta sonqonchikpi hatallispanchikqa, portakusqanchikpi hinaspa runamasinchikmanta chaynataq kikinchikmanta imayna piensasqanchikpipas qawachisunmi respetakuq kasqanchikta. Runakunam cuentata qokunqaku tukuy ima rurasqanchikpi hinaspa rimasqanchikpipas. Respetowan portakuspanchik, pachakuspanchik hinaspa allichakuspanchikmi qawachisunchik apostol Pablopa kayna nisqanta kasukusqanchikta: “Pipas mana urmarunanpaqmi mana allin ejemplotaqa mana qonikuchu chaynapi Señorpaq rurasqaykumanta ama pipas yanqakunata rimanankupaq. Aswanqa lliwpim qawachikuniku Dios serviq kasqaykuta” (2 Cor. 6:3, 4). ‘Salvaqninchik Diospa yachachikuyninkunatam vidanchikwan tukuy imapi sumaqllataña qawachinchik’ (Tito 2:10.)

Respetaqyá kasunchik

19, 20. a) ¿Imata ruraspam runakuna respetasqanchikta qawachinchik? b) ¿Imata ruranapaqmi kallpanchakunanchik?

¹⁹ Hanaq pachaman riq cristianokunaqa ‘Cristopa kachasqan’ kaspankum chayman hina imatapas sumaqta ruranku (2 Cor. 5:20). “Sapaq ovejakuna” respetasqantapas Jehová Diosqa qawachinmi Gobiernonmanta willakunankupaq kamachispan. Mayqen nacionpipas kanmi huk nacionpa rantinpi autoridad kananpaq kachasqa runa, payqa mana manchakuspa hinaspa respetowanmi defienden nacionninta. Chaynam ñoqanchikpas Diospa Gobiernonmanta rimananchik (Efe. 6:19, 20). ¿Manachu ‘allin noticiata willakuspanchikqa’ runakuna respetasqanchikta qawachinchik? (Isa. 52:7.)

²⁰ Kallpanchakusunyá Diosta hatunchanapaq respetowan kawsaspanchik (1 Ped. 2:12). Anchatayá Diosninchikta respetasunchik, yupaychasqanchikta chaynataq iñiqmasinchikkunatapas. Chaynata ruraptinchikmi respetana suma-sumaq Jehová Diosqa yupaychasqanchiktapas chaskiwasunchik.

[Willakuy]

¿Ima niwaqtaq?

• ¿Imaynatam Jehová Dios suma-sumaq chaynataq respetana kasqanpi yuyaymanayqa yanapawanchik?

• ¿Imatam yachachiwanchik leprawan onqoq runata Jesus imayna allinyachisqanqa?

• ¿Imaynatam Diosta yupaychaspa respetowan allinta portakuchwan?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[16 kaq paginapi dibujo]

¿Imaynatam Jehová Diosqa Abel respetasqanta qawachirqa?

[17 kaq paginapi dibujo]

Dios respetanapaq chaynataq suma-sumaq kasqanqa qawakunmi mikunanchik tantapipas

[18 kaq paginapi dibujo]

¿Imatam yachanchik leprawan onqoq runata Jesus allinyachisqanmanta?

[20 kaq paginapi dibujo]

Diosta yupaychaspaqa respetananchikmi hinaspa allintam portakunanchik