Say Salita nen Jehova et Mabilay

Saray Pabitar ed Libro a Galacia, Efeso, Filipos, tan Colosas

KADNGEL nen apostol Pablo a niyaarawi lay arum a Kristiano manlapud dugan paraan na panagdayew ed si Jehova lapud impluensya na saray mangipapaseseg ed Judaismo, sikatoy nanggawa na mapuersan sulat parad “saray [kongregasyon] ed Galacia.” (Gal. 1:2) Nisulat iya manga 50-52 C.E., tan karga na saya so prangka tan mapekder a panamilin.

Manga samploy taon ed saginonor legan a walad Roma bilang sakey a “pinangaw nen Kristo Jesus,” sinulat nen Pablo iray kongregasyon ed Efeso, Filipos, tan Colosas. Ditan et sinimbawa to ra tan angiter na maaron panamaseseg. (Efe. 3:1) Nagunggonaan itayo met natan diad pangimano tayon maong ed mensahe a walad saray libro na Biblia a Galacia, Efeso, Filipos, tan Colosas.​—Heb. 4:12.

NIYABAWAG A ‘MATUNONG’​—PANON?

(Gal. 1:1–6:18)

Lapud si Pablo et masilib a papaugesen na saray mangipapaseseg ed Judaismo, indepensa toy inka-apostol to panamegley na impangiter na pigaran detalye ed bilay to. (Gal. 1:11–2:14) Diad panusuppiat to ed palson bangabangat da, oniay punton impalinew to: ‘Say too et niyabawag a matunong, aliwan diad saray gawa na ganggan, noag lapu ed pananisia ed Jesu-Kristo.’​—Gal. 2:16.

Inkuan nen Pablo a si Kristo et ‘dinondon to iray wala ed leksab na ganggan’ tan imbulos to ra pian napanggayagaay Kristianon kawayangan. Oniay maranet ton imbilin ed saray taga Galacia: “Magnayon kayo sirin [“mansiansian agnagiing,” NW], tan agkayo la pasakop lamet ed leksab na pako na inkaaripen.”​—Gal. 4:4, 5; 5:1.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

3:16-18, 28, 29​—Kasin say Abrahamikon sipanan et onkakana ni? On. Say Ganggan a sipanan et aliwan kasalat na say impisipanan na Dios ed si Abraham, noagta satan et kaaruman to. Sirin, say Abrahamikon sipanan et siansia nin oneepekto kayarin “imbalang” odino inekal so Ganggan. (Efe. 2:15) Saray sipasipan na satan et niiter ed peteg ya “ilalak” odino bini nen Abraham, anggapoy arum si Kristo Jesus, say manunan bini, tan saraman so ‘kien nen Kristo.’

6:2​—Anto so “ganggan nen Kristo”? Laktipen na sayan ganggan so amin ya imbangat tan ingganggan nen Jesus. Nagkalautlan kaiba dia so ganggan a “manaaroan so sakey tan sakey.”​—Juan 13:34.

6:8​—Panon itayon “mantanem na nipaakar ed espiritu”? Nagawaan tayo iya diad pambilay ed paraan a say espiritu na Dios et walaan na impluensya ed sikatayo. Say pantanem na nipaakar ed espiritu et laktipen toy sigpot-puson pibibiang ed saray aktibidad a manresulta ed bulo-bulos ya iyagus na espiritu.

Saray Leksion Parad Sikatayo:

1:6-9. Nepeg ya onkiwas a tampol iray Kristianon mamatatken sano walaray onlesan problema ed kongregasyon. Panamegley na maabig iran panagkatunongan ya inusaran na Kasulatan, tampol dan nipetek iray lingon panagkatunongan.

2:20. Say dondon et regalo na Dios parad balang sakey ed sikatayo. Nepeg ya ontan komon so panmoria tayo.​—Juan 3:16.

5:7-9. Saray mauges a kalimog et ‘manebel ed sikatayo pian ag-unoren so tua.’ Makabat sirin ya arawian tayo ra.

6:1, 2, 5. Natulongan itayo na saray “naespirituan” odino saray walaay espiritual a kualipikasyon pian nalibit so pakabebelatan tayo, a singa say pakakagonigon lapud agginagalan impakagawa tayoy lingo. Balet, no nipaakar ed Kristianon responsabilidad,  sikatayon mismo so nepeg a manakbat ed satan.

“PANAGTIPON ED SARAY AMIN A BENGATLA ED KRISTO”

(Efe. 1:1–6:24)

Diad pangipapabitar ed tema nipaakar ed pankakasakey na saray Kristiano diad sulat to’d saray taga Efeso, sinalita nen Pablo so nipaakar ed “kipaakaran [odino panangipakurang] na pamaakaran a pakasumpal na saray panaon, say panagtipon ed saray amin a bengatla ed Kristo, na saray bengatlan wala ed tawen, a singa met saray wala ed tapew na dalin.” Angiter si Kristo na “langkap ed saray totoo” pian natulongan so amin a “makarateng ed pankakasakey na pananisia.”​—Efe. 1:10; 4:8, 13.

Pian napagalangan so Dios tan nipaseseg so pankakasakey, saray Kristiano et nepeg a ‘mangikawes ed too a balo’ odino ed balon personalidad tan ‘mantutulokan so sakey tan sakey diad takot ed Kristo.’ Kaukolan da met so “ontalindeg ya onsumpa ed saray panangalot na Diablo,” panamegley na pangisulong ed kompleton espiritual a kinlong.​—Efe. 4:24; 5:21; 6:11.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

1:4-7​—Akin et nibagan abayag lan tinandaan iray alanaan a Kristiano sakbay ni na inkianak da? Sikaray tinandaan la bilang sakey a grupo, odino ulop, aliwan bilang indibidual. Agawa iya antis nin nipatawir so kasalanan ed panguloan ya anak na inmunan atateng tayo. Say propesiyan nabasa ed Genesis 3:15, ya imbalikas sakbay a nilukon so makasalanan a totoo et laktipen toy gagala na Dios a walaray papatumbok nen Kristo a miuley ed sikato diad tawen.​—Gal. 3:16, 29.

2:2​—Panon a say espiritu na mundo et singa say dagem, tan panon ya aagamilen na satan so pakayari to ed mundo? “Say espiritu na mundo,” salanti, say agmapasakop tan masugnar ya espiritu odino awawey, et naromogan anggan iner, a singa say dagem a susungapen tayo. (1 Cor. 2:12) Aagamilen na satan so autoridad to ed mundo diad mabiskeg tan andi-tundan impluensya to.

2:6​—Panon a nibagan saray alanaan a Kristiano et wala “ed saray pasen a mangatatawen” legan a wadia nira’d dalin? Say balikas a “pasen a mangatatawen” et agmanutukoy ed mangatatawen a tawir ya insipan ed sikara. Imbes, tutukoyen na saya so nipaatagey a kipapasen da ed imaton na Dios, lapud ‘inkatatakan da na espiritu santo’ unong a nisipan ed sikara.​—Efe. 1:13, 14.

Saray Leksion Parad Sikatayo:

4:8, 11-15. Walaray ‘inawit a dinakep’ nen Jesu-Kristo a totoo, salanti, inala to ira ed panangontrol nen Satanas pian usaren a langkap parad kapabiskeg na kongregasyon. ‘Diad aro et ombaleg itayo ed amin a bengatla ed Kristo’ diad pagmaliw a matulok tan mapasakop ed saramay mangidadaulo ed sikatayo tan diad pikokoopera’d saray uksoyan ed kongregasyon.​—Heb. 13:7, 17.

5:22-24, 33. Nilikud ed panagpasakop, say asawan bii et nepeg to met a respetoen so masiken to. Nagawaan to iya diad pangipatnag toy “mauyamo tan mareen ya espiritu” tan diad panggunaet ton napagalangan so masiken to sano maabig so itotongtong to nipaakar ed sikato tan mitulongan pian maong so pansumpalan na desisyon na masiken to.​—1 Ped. 3:3, 4; Tito 2:3-5.

5:25, 28, 29. No panon a ‘tataganoen’ na asawan laki so inkasikato, ontan met nepeg a sikatoy maong a manangitarya parad asawa to​—asikasoen toy pisikal tan emosyonal a pankaukolan na asawa to, tan tulongan to pian mansiansiay maong a relasyon to ed si Jehova. Kaukolan to met a pabpablien so akulaw to diad pangiganay magenap a panaon a saniba ira tan diad maaron pantrato ed sikato diad salita tan gawa.

6:10-13. Pian naresistian so impluensya na saray demonyo, nakaukolan ya isulong tayon sigpot-puso so espiritual a kinlong manlapud Dios.

‘MANTULTULOY A MANAKAR A MATINUNOS’

(Fil. 1:1–4:23)

Say sulat nen Pablo ed saray taga Filipos et nipabitar so aro. Inkuan to: “Saya so kerewen ko a say aro yo ondaak a lalo nin lalo komon ed kakabatan diad ed amin a panangimano.” Pian ag-ira napatitan na sobran talek ed dili, binilin to ira ya itultuloy dan ‘isumpal so dili a kilalaban da ed takot tan giwgiw.’​—Fil. 1:9; 2:12.

Pinaseseg met nen Pablo iramay matatken la’d espiritual ya itultuloy day “mamaarap ed kalat nipaakar ed pakala [da] na tumang na atagey a  panatawag na Dios.” Inyarum to ni: “No iner so anggaan tayo la, dia ed satan lanlamang a panagtontonan so panakaran tayo [“mantultuloy itayon manakar a matinunos,” NW].”​—Fil. 3:14-16.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

1:23​—Anton “duaran bengatla” so kadedesdesan nen Pablo, tan anto so pinirawat ton ‘taynan’ odino nalukposan? Lapud sirkumstansya to, nadedesdes si Pablo ed duaran posibilidad, salanti, say bilay odino say ipapatey. (Fil. 1:21) Anggaman agto imbaga no antoy pinili to, impakabat to no antoy pinirawat to​—say ‘ontaynan a miayam ed Kristo.’ (Fil. 3:20, 21; 1 Tes. 4:16) Sayan ‘itataynan’ legan na kiwawala odino presensia nen Kristo so manresulta’d pakaawat nen Pablo ed tumang ya imparaan nen Jehova parad sikato.​—Mat. 24:3, NW.

2:12, 13​—Panon itayon pakiwasen na Dios a ‘manlabay tan manggawa’? Nayarin onkiwas so masanton espiritu nen Jehova ed kanonotan tan kapusoan tayo, diad ontan et ombiskeg so pilalek tayon gawaey anggaay nayarian tayo a manlingkor. Sirin, walay tulong ed sikatayo leleg tayon ‘susumpalen so dili a kilalaban tayo.’

Saray Leksion Parad Sikatayo:

1:3-5. Anggaman mairap-bilay iray taga Filipos, angiter ira na maabig ya ehemplo ed sikatayo nipaakar ed panangipatnag na inkamabunlok.​—2 Cor. 8:1-6.

2:5-11. Unong ya ipapatnag na alimbawa nen Jesus, say inkamapaabeba et aliwan kaleteyan noagta inkapekder ed moral. Sakey ni, itatandoro nen Jehova iray mapaabeba.​—Uli. 22:4.

3:13. “Saray bengatlan abenegan” et nayarin say trabahon baleg so sueldo, say inkaligen lapud mayaman so pamilya, odino anggan say ambelat iran kasalanan ed apalabas a nagbabawian tayo la tan “naurasan” itayo la. (1 Cor. 6:11) Nepeg a lingwanan tayo la irayan bengatla, ya agtayo la pinonot iraya, tan ‘dampoten iray bengatlan walad unaan.’

“NIPALETNEG ED PANANISIA”

(Col. 1:1–4:18)

Diad sulat nen Pablo ed saray taga Colosas, inwalwal to iray lingon panmoria na saray palson managbangat. Inkatunongan ton say kililiktar et agmandedependi ed saray kakaukolanen na Ganggan, noagta diad ‘pansiansia ed pananisia.’ Pinaseseg to iray taga Colosas a mantultuloy a ‘manakar a kaiba nen Kristo, ya onlamut tan nipaalagey ed sikato, tan nipaletneg ed pananisia.’ Antoy nepeg ya epekto ed sikara na ontan ya inkipaletneg ed pananisia?​—Col. 1:23; 2:6, 7.

“Lalo la ed saraya ya amin a bengatla ikawes yo so aro, a sikato so singer yo ed inkayadyari. Tan manari komon so deen nen Kristo ed kapusoan yo,” so insulat nen Pablo. Inkuan ni na apostol ed sikara: “Dinanman a gawaen yo, gawaen yon mabulos, a singa nipaakar ed Katawan, et aliwan dia ed saray totoo.” No nipaakar ed pidedeneng ed saramay walad paway na kongregasyon, onia so imbilin ton itultuloy da a gawaen: “Mankurang kayo’d karunongan” ed sikara.​—Col. 3:14, 15, 23; 4:5.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

2:8​—Antoran “dinaralin a bangat na mundo” so impasakbay nen Pablo ya arawian tayo? Saya et saray elemento na mundo nen Satanas​—saray manunan bengatla odino prinsipyo a manutugyop, mangigigiya, odino mamapakiwas ed satan. (1 Juan 2:16) Kaiba ed satan iray pilosopiya, materyalismo, tan saray palson relihyon na sayan mundo.

4:16​—Akin et agkabiangan na Biblia so sulat ed saray taga Laodicea? Nayarin say makasengeg et agla kaukolan natan so impormasyon a walad satan a sulat. Odino nayari palagin pareho met lanlamang iray wadtan a punto ed saramay arum a kanonikal a sulsulat.

Saray Leksion Parad Sikatayo:

1:2, 20, NW. Lapud dondon ya imparaan na Dios, a balikas na agnaparaan a kaabigan to, nalinisan so konsiensia tayo tan nawalaan itayo na kareenan na nonot.

2:18, 23. Say kuankuanan a “panag-uyamo” ya ipapatnag na sakey pian pandinayewen so arum, a singa say pangipulisay to ed saray materyal a bengatla odino pandusa ed laman to, et pakapatnagan a sikatoy ‘manpapangta.’