Go na content

Go na table of contents

Prakseri san sa de a bakapisi

Prakseri san sa de a bakapisi

Prakseri san sa de a bakapisi

WI MUSU teki furu bosroiti na ini wi libi. A no de fu taki dati te wi o teki wan bosroiti, a de wan koni sani fu prakseri fosi san o de a bakapisi fu dati. A e hati son sma bakaten taki den teki son bosroiti. Kande wan leisi yu taki tu: ’Efu mi ben sabi taki na so sani ben o waka, noiti mi ben o teki a bosroiti dati.’

Wan sma di gwenti fu koiri go luku tra presi, wani sabi pe den difrenti pasi o tyari en go. Kande a o luku wan karta fu sabi sortu pasi a musu teki, noso a o aksi sma di sabi a birti. A no de fu taki dati a o luku den bord na sei pasi di e sori en pe a musu go. Neleki wan sma di musu luku sortu pasi a o teki fu doro wan presi, na so wi musu luku tu sortu pasi wi o waka na ini wi libi. We dan, fa yu kan sabi san na a moro bun pasi fu waka? Gado ben taigi Moses wan leisi fu taki a sani disi fu a pipel Israel fu owruten: „Ma mi winsi taki den ben koni! Dan den ben o prakseri den sani disi. Den ben o prakseri taki den ben kan lasi den libi bakaten.”—Deuteronomium 32:29.

A moro bun rai di wi kan feni

Wi no abi fu tweifri san sa de den bakapisi fu den bosroiti de wi e teki. Gado na a moro bun sma di man gi libisma rai so taki den sabi sortu pasi na a moro bun pasi fu waka. A si den difrenti bosroiti di libisma teki èn a si sortu bakapisi den ben abi. Bijbel e taki: „Yehovah e si den pasi fu wan man, èn A e luku ala sani di a e du.”—Odo 5:21.

Yehovah e broko en ede nanga den sma di lobi en. Nanga yepi fu en Wortu, Bijbel, a e sori den sortu pasi na a moro bun pasi fu waka. Bijbel e taki: „Mi sa meki yu kisi a koni fu man si sani krin èn mi sa leri yu a pasi di yu musu waka. Mi sa gi yu rai nanga mi ai na yu tapu.” Sobun, fosi yu teki wan bosroiti, a de wan koni sani fu suku rai na Yehovah. Kownu David fu owruten Israel ben du dati tu èn a ben begi: „Meki mi kon sabi a pasi di mi musu waka.”—Psalm 32:8; 143:8.

Te yu e teki rai fu wan sma di sabi difrenti pasi, dan dati kan gi yu a dyaranti nanga a korostu firi taki yu de na tapu a yoisti pasi. Yu no o broko yu ede pe a pasi o tyari yu go te yu e teki rai fu so wan sma. David ben aksi Yehovah fu sori en a pasi, noso fu tiri en, èn a ben du tu san Yehovah taigi en. Fu di David du dati, meki a kon abi wan korostu firi. Na wan tumusi moi fasi a sori fa a ben e firi, di a skrifi Psalm 23, di furu sma sabi. A ben skrifi: „Yehovah na mi Skapuman. Mi no sa mankeri noti. Na ini wei di furu nanga grasi a e meki mi didon; A e tyari mi go na presi pe mi kan rostu èn pe furu watra e lon. A e meki mi sili kisi krakti baka. A e tyari mi na tapu den pasi fu regtfardikifasi fu en nen ede. Awansi mi e waka na ini a lagipresi pe furu dungru de, toku mi no e frede nowan ogri.”—Psalm 23:1-4.

San o de a tamara fu den?

Wan fu den sma di ben e waka na tapu a yoisti pasi, ben de a psalm skrifiman Asaf noso wán fu den bakapikin fu en. A psalm skrifiman disi ben taki dati ’pikinmoro a drai komoto’ fu a yoisti pasi. San ben pasa? A ben si taki a ben e go heri bun nanga den sma di ben bedrigi trawan èn di ben du trawan ogri. Boiti dati, a ben dyarusu tu tapu „den ogrisma”, fu di a ben si „a vrede fu den”. A ben denki taki ’noiti den no ben abi broko-ede’. Ma san ben de moro ogri, na taki a psalm skrifiman bigin tweifri efu a bosroiti di a teki fu waka na tapu a reti pasi, ben de wan koni bosroiti.—Psalm 73:2, 3, 6, 12, 13.

Ne, a psalm skrifiman go na ini a santa presi fu Yehovah. Drape a begi Yehovah èn a prakseri san ben o pasa te fu kaba nanga den ogrisma. A ben taki: „Mi ben wani si krin san na a tamara fu den.” A ben denki dipi san ben o pasa nanga den sma di a ben dyarusu na tapu. San ben o de a tamara fu den? A ben kon frustan taki den sortu sma disi de „na tapu grati gron”, èn taki „den o kon na wan kaba, fu di rampu o miti den wantronso”. Ma fa a ben de nanga a pasi pe a psalm skrifiman ben e waka na tapu? A ben kon si disi: „Baka dati yu [Yehovah] sa tyari mi go na glori srefi.”—Psalm 73:17-19, 24.

Den ogri sma dati ben e du ala san den man fu kisi den gudu di den wani, awansi den ben musu du bun noso takru sani. A psalm skrifiman kisi a dyaranti taki a de na tapu a reti pasi, di a prakseri san ben o de a bakapisi fu den sani dati di den sma ben e du. A taki te fu kaba: „Mi fu mi sei, a kon di mi e kon krosibei na Gado, bun gi mi.” Ala ten wi o abi bun bakapisi, te wi e tan krosibei na Yehovah Gado.—Psalm 73:28.

„Yu musu sabi pe yu e go”

Na ini a ten disi, wi o abi fu teki den sortu bosroiti dati kande. Kande yu kisi na okasi fu go na ini wan bisnis pe yu kan meki furu moni, kande yu kan kisi wan hei posisi na wrokope, noso yu kan tron wan basi na ini wan bisnis di e drai bun. Ma a no de fu taki dati yu kan fruwakti taki sani kan waka heri tra fasi te yu bosroiti fu du so wan wroko. Aladi dati de so, toku a de wan koni sani fu prakseri fosi san kan pasa „bakaten” te yu teki a bosroiti. San kan de a bakapisi fu a bosroiti di yu o teki? A wroko di yu o teki, o meki taki yu o gowe fu wan langa pisi ten fu oso? A sani disi o meki taki yu nanga yu trowpatna kisi moro broko-ede? Yu o abi demakandra di no bun, nanga sma fu wrokope, noso sma di yu o miti na hotel, noso na tra presi? Te yu o ondrosuku san kan pasa, dan yu o man teki wan koni bosroiti. Teki a rai disi di Salomo ben gi: „Yu musu sabi pe yu e go.”—Odo 4:26, Contemporary English Version.

A ben o bun efu wi alamala poti prakseri na a rai dati, ma spesrutu yonguwan musu du dati. Fu eksempre, wan yonkuman ben go yuru wan felem, èn a ben sabi taki pisi ben de na ini a felem dati di ben o wiki den seks lostu fu en. Bakaten a ben fruteri dati di a luku a felem, den seks lostu fu en ben kon de so tranga, taki a ben go na wan huru-uma di ben libi krosibei. Te fu kaba, a ben sari srefisrefi taki a du so wan sani, a ben kisi konsensi fonfon, èn a ben frede taki a kisi wan siki. A sani disi de soifri soleki fa Bijbel e taki: „Wantronso a yonkuman e lon na en baka, leki wan mankaw di den e tyari fu go srakti.” Sani ben kan waka moro bun gi en, efu a ben prakseri nomo san ben o pasa „bakaten”!—Odo 7:22, 23.

Frutrow tapu den rai di yu e kisi

Furu sma ben o agri taki wi abi rai fanowdu na ini wi libi. Ma a de wan sari sani taki son sma no e teki den rai di den e kisi, fu di den no lobi den rai dati. Luku san ben pasa nanga son Israelsma na ini a ten fu Yeremia. Den Israelsma ben musu teki wan bosroiti, èn Yehovah Gado ben gi den a rai disi: „Aksi sma pe den pasi fu fositen de; aksi den pe a bun pasi de, èn waka na en tapu.” Ma a pipel ben weigri fu du dati, èn den taki dati den „no sa waka” na tapu a pasi dati (Yeremia 6:16). San ben de a bakapisi fu di den opo densrefi teige Yehovah? Na ini 607 bifo Krestes, den Babilonsma pori a foto Yerusalem krinkrin èn den tyari den sma fu a foto go na ini katibo na Babilon.

Te wi no e poti prakseri na den rai di Gado e gi wi, dan noiti sani sa waka bun gi wi. Bijbel e gi wi a deki-ati: „Frutrow tapu Yehovah nanga yu heri ati èn no frutrow tapu yu eigi frustan. Poti prakseri na en na ini ala san yu e du, èn ensrefi sa meki yu pasi kon reti.”—Odo 3:5, 6.

Sonwan fu den rai fu Gado, de leki bord di e warskow wi fu no go na tapu wan spesrutu pasi. Fu eksempre, Bijbel e taki: „No go na tapu a pasi fu den ogriwan, èn no waka langalanga go na tapu a pasi fu den ogrisma” (Odo 4:14). Wán fu den sani di wi musu luku bun nanga dati, skrifi na ini Odo 5:3, 4. Drape skrifi: „Leki wan oni-godo den mofobuba fu wan freimde uma e tan dropu, èn en mofo grati moro leki oli. Ma a bakapisi fu en bita leki kwasi-bita; a srapu leki wan owru di e koti na ala tu sei.” Gi son sma a kan gersi fu de wan span sani te den e du hurudu, awansi efu dati de nanga wan huru-uma noso nanga wan tra sma. Ma te wi no e poti prakseri na den warskow di e sori wi fa wi musu tyari wisrefi na wan fasi di fiti, dan dati o tyari takru bakapisi kon gi wi.

Fosi yu bosroiti fu du so wan sani, aksi yusrefi disi: ’San o de a bakapisi te mi du so wan sani?’ Te yu o prakseri san kan pasa „bakaten”, dan dati kan meki taki yu no e teki wan bosroiti di o meki yu abi takru bakapisi. Den sma di no e gi yesi na den warskow di Gado e gi ini a tori disi, kan kisi AIDS noso tra siki di sma kan kisi te den abi seks. Boiti dati, den kan kon de nanga bere sondro taki den wani dati, den e puru bere, den kan pori a matifasi di den abi nanga trawan, èn den kan kisi konsensi fonfon. Na apostel Paulus e taki krin san o pasa nanga den sma di e du hurudu. Den sma disi „no sa kisi a kownukondre fu Gado”.—1 Korentesma 6:9, 10.

„Disi na a pasi”

Son leisi a muilek fu si san o de a bakapisi fu den bosroiti di wi o teki. Fu dati ede, wi de nanga tangi trutru taki Gado e broko en ede nanga wi na wan lobi-ati fasi èn taki a e sori wi krin sortu pasi wi musu waka. Yehovah ben taki: „Disi na a pasi. Waka na tapu, un pipel” (Yesaya 30:21). Pe a pasi di Yehovah e sori wi, o tyari wi go te fu kaba? Aladi a pasi disi smara èn a muilek fu waka na tapu, Yesus ben taki dati a pasi disi e tyari wi go na têgo libi.—Mateyus 7:14.

Prakseri a sani disi: Na tapu sortu pasi yu e waka now? Dati na a yoisti pasi? Pe a pasi dati o tyari yu go? Begi Yehovah so taki a tiri yu. Suku rai na ini Bijbel, di de leki wan karta di e sori yu pe yu musu go. Kande yu e feni taki yu musu suku rai na wan sma di abi ondrofeni èn di e teki a tiri fu Gado fu wan langa pisi ten kaba. Efu yu e si taki yu musu waka na tapu wan tra pasi, dan tyari a kenki dati kon wantewante.

Wan sma di e waka na tapu wan pasi e kisi deki-ati fu waka go moro fara, te a e si wan bord di e sori en taki a de na tapu a yoisti pasi. Te yu ondrosuku kaba na tapu sortu pasi yu e waka, èn yu kon si taki yu de na tapu a reti pasi, dan go doro na tapu a pasi dati. Heri esi yu sa kisi den blesi di e kon fu di yu e waka na tapu a pasi dati.—2 Petrus 3:13.

Ibri pasi e tyari yu go na wan presi. Pe yu o de te fu kaba, te yu doro na a kaba fu a pasi di yu teki? Yu no sa kisi nowan wini, te yu doro na a kaba fu a pasi èn yu o winsi taki yu ben teki wan tra pasi. Yu o taki kande: ’Efu mi ben sabi, mi ben o teki wan tra pasi!’ Fu dati ede, fosi yu bosroiti sortu pasi yu o waka, aksi yusrefi: ’San o de a bakapisi fu a bosroiti di mi teki?’

[Faki/​Prenki na tapu bladzijde 10]

San sa de a bakapisi?

Nofo tron yonguwan e kisi tesi èn trawan e dwengi den fu du sani di de na modo. Luku wan tu sani di kan pasa.

Wan sma e dwengi yu fu smoko wan sikaret.

Wan skoromeester di abi a bun fu yu na prakseri, e gi yu deki-ati fu teki heiskoro-leri na universiteit.

Yu kisi a kari fu go na wan fesa pe furu sopi o de fu dringi èn kande drugs o de fu feni makriki drape.

Kande wan sma e taigi yu: „Fu san ede yu no e poti yu fowtow nanga tra sani fu yu tapu Internet?”

Wan mati fu yu aksi yu fu kon luku wan felem pe sma e du ogri noso hurudu.

San yu o du efu yu kon de na ini wan fu den situwâsi dati? Yu o brokokindi gi a tesi dati? Noso yu o prakseri bun san sa de a bakapisi? A ben o de wan koni sani fu aksi yusrefi: „Wan man kan poti faya na ini en borsu èn toku en krosi no e bron? Noso wan man kan waka na tapu krofaya èn den futu fu en srefi no e bron?”—Odo 6:27, 28.