Tukomenei ‘Mushipiditu wa Pano pa Ntanda’

“Bātwe o tutambwile ke mushipiditu wa panopantandapo, ehe, nanshi i mushipiditu wa kwa Leza.”—1 KOD. 2:12.

1, 2. (a) Mwanda waka pa kala toni twitwa bu canaris twadi twelwa mu mingotyi ya mu Beletanye? (b) I kyaka’ka kidi’mo Bene Kidishitu?

 MU MWAKA wa 1911, ba lupusa ba mu Beletanye balupwile kijila kipandija būmi bwa bantu bakolanga makala mu mungotyi. Mukodi ne mukodi wanenwe kwilamija toni tubidi twitwa bu canaris. Mwanda waka? Shi mudilo ubaoke mu mungotyi, boba bapandijañana baselanga toni ne kutūka nato munshi. Tuno toni tutyetutye ketwijangapo kwivwana luvula lwa bulembe, kimfwa lupuinga lwa kyanga. Shi luvula lubaikala na bulembe, toni ketulombola kiyukeno kya kyaka, pakwabo ketukomenwa ne kwimana. Kino kiyukeno kibajinji kidi na mvubu. Kino kipuinga kya kyanga kekidipo na musombelo, nansha luvumba, inoko kipayañananga na kwimika mashi keakomenwa kutweja luvula mu ngitu. Shi bapandijañana kebadyumwinwepo ku kino kyaka, bakokeja nabo kupungila ne kufwa kwampikwa kuyuka’mba i bulembe bwibepaya.

² Bene Kidishitu nabo batanwanga na ngikadilo imo yonka ku mushipiditu na bengila mu mungotyi. Muswelo’ka? Yesu pa kupa bandi bana ba bwanga mwingilo wa kusapula myanda miyampe ntanda yonso, wāyukile amba wātuminwe mu kifuko kya kyaka, kibikalwe na Satana ne mushipiditu wa ntanda. (Mat. 10:16; 1 Yoa. 5:19) Yesu byaādi utele bandi bana ba bwanga mutyima, wālombele Shandi mu bufuku bukya ke lufu lwandi amba: “Kadi nkilombelepo na’mba: Wibafundule panopantanda; ehe, nanshi na’mba: Wibalamininepo ku buno bubi.”—Yoa. 17:15.

3, 4. Le Yesu wāpele bandi bana ba bwanga kidyumu’ka, ne mwanda waka netu tufwaninwe kuta’ko mutyima?

 ³ Yesu wādyumwine balondi bandi ku kyaka kileta lufu kidi mu kulala tulo twa ku mushipiditu. Binenwa byandi bidi na mvubu mikatampe kotudi, batwe badi ku mfulo kwa ino ngikadilo ya bintu. Wādyumwine bandi bana ba bwanga’mba: “Dyumukai mafuku onso, [amba] mukafwaninwa kupanda ku byobya byonso bisa kufika, kadi mukēmana ku meso a Mwanā muntu.” (Luka 21:34-36) Dyese, Yesu wālaile amba Shandi ukebapa mushipiditu sandu mwanda wa kwibavulula ne kwibakwasha bekale badyumuke ne kuninga.—Yoa. 14:26.

⁴ Le bidi namani mu ano etu mafuku? Lelo uno mushipiditu umo onka udi’ko mwanda wa kwitukwasha? Shi i amo, le tukalonga namani pa kwiutambula? Lelo mushipiditu wa ntanda i bika, ne wingilanga namani? Ne i muswelo’ka otubwanya kukomena mushipiditu wa ntanda?—Tanga 1 Kodinda 2:12.

Lelo Tudi na Mushipiditu Sandu’ni Nansha na Mushipiditu wa Ntanda?

5, 6. I bika bibwanya kwitulongela mushipiditu sandu, ne tufwaninwe kulonga bika pa kwiutambula?

⁵ Kupa bantu mushipiditu sandu kekwāimaninepo’nka mu myaka katwa kabajinji. Ne dyalelo dine udi’ko, kadi mushipiditu wa Leza witukomejanga tulonge byoloke ne kwitupa bukomo mu mwingilo wandi. (Loma 12:11; Fid. 4:13) Kadi ulupulanga motudi ngikadila miyampe, kimfwa, buswe, kanye, ne buyampe, ngikadilo ibadilwa mu “kipa kya mushipiditu.” (Ngat. 5:22, 23) Inoko, Yehova Leza kapānangapo ku bukomo mushipiditu sandu wandi ku bantu bapela’o.

⁶ Nanshi i kyendele’mo twiipangule amba, ‘Le nonge namani pa kutambula mushipiditu sandu?’ Eyo, Bible ulombola amba kudi bintu bivule byotufwaninwe kulonga. Ditabula dibajinji dya mvubu i dino—kulomba’o Leza. (Tanga Luka 11:13.) Ditabula dikwabo dya kamweno i kufunda Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu ne kulonda madingi adi’mo. (2 Tem. 3:16) Kunena na bubine, ke kutanga bitupu Bible kala muntu atambule mushipiditu wa Leza. Ino shi Mwine Kidishitu wefunde na mutyima umo Kinenwa kya Leza, ukekala na milangwe ne na mumweno udi mu Kinenwa kya ku bukomo bwa mushipiditu. Kadi, i kya mvubu kwitabija’mba Yehova i mutūle Yesu bu ntunguluji wandi ne amba Leza uletanga mushipiditu wandi kupityila kwadi. (Kol. 2:6) Netu mo monka, tufwaninwe kulonda kimfwa kya Yesu ne bufundiji bwandi mu būmi bwetu. (1 Pet. 2:21) Tukendelela kutambula mushipiditu sandu shi twielela’ko kwikala pamo bwa Kidishitu.

7. Lelo mushipiditu wa ntanda uludikanga bantu namani?

⁷ Inoko, mushipiditu wa ino ntanda utononanga bantu kwiula ngikadilo ya Satana. (Tanga Efisesa 2:1-3.) Mushipiditu wa ntanda umwekanga mu miswelo pala pala. Monka motwiumwena koku ne koku dyalelo, ukankamikanga bantu bapele misoñanya ya Leza. Ukankamikanga “kilokoloko kya ngitu, ne kilokoloko kya meso, ne ntumbo ya kwitatula ya būmi.” (1 Yoa. 2:16) Ulupulanga mingilo ya ngitu, kimfwa busekese, kutota bakishi,  bufwityi, mukao, bukalabale, bunkolwakolwa, ne lupotopoto. (Ngat. 5:19-21) Kadi uletanga muneneno wa bupondo wa kujilula bintu bijila. (2 Tem. 2:14-18) Shi muntu weleka aye mwine kwendejibwa na mushipiditu wa ino ntanda, bine kakabulwepo kwiula Satana.

8. Muntu ne muntu ukokeja kutonga bika?

⁸ Shetu ketubwanyapo kunyema na kukekala mu kikalo kya mushipiditu. Muntu ne muntu ufwaninwe kutonga kya kumuludika mu būmi—shi mushipiditu sandu, shi mushipiditu wa ntanda. Boba baludikwa pano na mushipiditu wa ntanda mu būmi bwabo babwanya kwinyongolola’mo ne kuludikwa na mushipiditu sandu. Inoko bakwabo nabo baloñanga bingi. Kudi bamo badi baludikwanga na mushipiditu sandu, ino kupwa bapya mu dikinga dya mushipiditu wa ntanda. (Fid. 3:18, 19) Shi kepano, tubandaulei muswelo otukokeja kukomena mushipiditu wa ntanda.

Tujiulei Biyukeno Kumeso kwa Kitatyi

9-11. Lelo i biyukeno’ka bimobimo bibwanya kwitudyumuna amba pano ketwibaponene mu mushipiditu wa ntanda?

⁹ Bakodi ba mu mingotyi batelwanga ku ngalwilo badi basela toni mwanda wa kuyukila’ko bukidibukidi bidyumu bya luvula lwa bulembe. Shi mukodi wamone amba koni kabapone pokadi kemene, wayuka kala amba ufwaninwe kupelakana mwa kupandila. Ku mushipiditu nako, i biyukeno’ka bibajinjibajinji bilombolanga amba pano ketuludikwanga na mushipiditu wa ntanda?

¹⁰ Potwayukile musunsa umbajinji Kinenwa kya Leza bu bubinebine, kupwa twapāna būmi bwetu kudi Yehova, padi ye uno twadi tutanga Bible na bupyasakane. Tulombela divule dine na kininga. Ne twadi tasangela kwenda ku kupwila, ne kumona kupwila konso bu nsulo ya kutūkijibwa mutyima ku mushipiditu, pamo’nka bwa mema ku muntu wa kyumwa. Kino kitukweshe twikale banapabo ne kwinyongolola ku mushipiditu wa ino ntanda.

¹¹ Lelo ne pano tukitañanga Bible difuku ne difuku? (Mit. 1:2) Lelo tukidi na kibidiji kya kulombela na mutyima umo? Lelo tukisenswe kubungakana, na kutanwa ku kupwila konso yenga ne yenga? (Mit. 84:10) Nansha lelo bibidiji biyampe bimo ke byanze kwitujimina? Shako, tukokeja padi kwikala na biselwa bivule bitudya kitatyi ne bukomo, ne bibwanya kwitwikadila bikomo pa kulama bibidiji bya ku mushipiditu. Ino, shi ketukidipo na bibidiji biyampe bimobimo byotwadi nabyo, le ubulwe padi i mushipiditu wa ntanda washilula kwituludika? Lelo tubulwepo  pano kwikankila’ko kujokeja bibidiji biyampe byotwadi nabyo?

Lekai “Kulemenenwa”

12. Lelo Yesu wānene bandi bana ba bwanga amba “mwikale kudyumuka” bika, ne mwanda waka?

¹² Lelo i bika bikwabo byotufwaninwe kulonga pa kukomena mushipiditu wa ntanda? Yesu pa kupwa kudyumuna bandi bana ba bwanga amba “dyumukai mafuku onso,” wēbatelele ne byaka bimo bimo. Wānene amba: “Mwikale kudyumuka bānwe bene, mwanda wa kunena’mba mityima yenu yakaīle kulemenenwa, ne mu dyopolo, ne bunkolwankolwa, ne byakūmininwa bya buno būmi ino dyodya difuku dikemupulumukila bitupu, enka na lufimbo lwa kwimuponena.”—Luka 21:34, 35.

13, 14. Lelo i bipangujo’ka bitala pa kudya ne kutoma byotufwaninwe kwiipangula?

¹³ Langulukila bityetye pa kino kidyumu. Lelo Yesu wāpeleje kudya ne kutoma? Mhm! Wādi uyukile binenwa bya Solomone binena’mba: “Ndyukile amba: kekudipo kitabukilepo ko badi, na kusepelela, ne kulonga biyampe mafuku onso a būmi bwabo. Ino kadi muntu ense adye ne kutoma, ne kusanswa biyampe bya mwingilo wandi, i kyabuntu kya Leza.” (Mus. 3:12, 13) Inoko, kadi Yesu wādi uyukile amba mushipiditu wa ntanda ukankamikanga bantu baleke kwīfula mu bino bintu.

¹⁴ Lelo tukayuka namani amba mushipiditu wa ntanda kewelelepo mu ñeni yetu bulembe bwa kulēmenenwa na mudyopolo ne bunkolwankolwa? Tubwanya kwiipangula’mba: ‘Lelo noñanga namani shi natange madingi a mu Bible nansha a mu mabuku etu esambila pa mudyopolo? Lelo ngikalanga na mutyima wa kupela ano madingi amba abapityija’byo kipimo, padi na kwibingija nansha kwinenena pa byononga? * Shi ntomanga—le monanga namani madingi atala pa bitomibwa bikolwañana—lelo ntomanga’byo pa ntomeno ne kunyema “kukolwakolwa”? Lelo mpumpunyanga ano madingi na kulanga amba keantalepo? Shi bantu bakwabo kebanena pa bitala mutomeno wami, lelo ngikalanga nebingija nansha kukalala? Lelo mfikijanga bakwabo ku kupelula ano madingi?’ Mwikadilo wa muntu kyo kiyukeno kilombola shi bine ke muponene mu mushipiditu wa ino ntanda.—Dingakanya na Loma 13:11-14.

Kemukanyongamai na Kuzumbija Mutyima

15. Lelo i bika bikambile kukambakena bantu byādyumwine Yesu?

¹⁵ Ditabula dikwabo dya mvubu pa kukomena mushipiditu wa ino ntanda i kuleka kuzumbijazumbija mutyima. Yesu wāyukile amba bipangwa byampikwa kubwaninina bikalanga na mutyima wa kuzumbazumba pa mwanda wa myanda ya bukilebukya. Wānene bandi bana ba bwanga na buswe amba: “Kemukikambakanya muya wenu.” (Mat. 6:25) I bimweke patōka amba tufwaninwe kukambakena nakampata myanda ya mvubu, kimfwa kusangaja Leza, kuvuija biselwa bya Bwine Kidishitu, ne kukimba bisakibwa bya kisaka kyetu. (1 Kod. 7:32-34) Lelo penepo, i ñeni’ka yotuboila ku kidyumu kya Yesu?

16. Lelo mushipiditu wa ntanda utononanga bantu bavule ku kulonga bika?

¹⁶ Mushipiditu wa ntanda usenswe ntumbo ya kwitatula ya būmi, mine ilengeja bantu bakambakene kwikala na bupeta. Babwanya kulanga’mba mutyima-ntenke udi mu lupeto, ne amba bulēme bwa muntu budi mu buvule bwa bintu biyampe byadi nabyo, ke mu ngikadilo ya ku mushipiditupo. Boba bongolwa na bino binenwa bakekala ke bapika ba bupeta, ne divule dine bazumbijazumbijanga mutyima mwanda wa kumona bintu bipya, bikatakata, nansha bya ntumbo. (Nk. 18:11) Ino milangwe mifwe pa bitala bintu bya ku ngitu keyo kuvudijija bantu kuzumbijazumbija mutyima kwibakankaja kwendelela ku mushipiditu.—Tanga Mateo 13:18, 22.

17. Lelo tukepuka namani kuzozejibwa na kuzumbija mutyima?

¹⁷ Tukepuka kuzozejibwa na kuzumbija  mutyima shi tulonda musoñanya wa Yesu unena’mba: “Nanshi badikilai bidi kusaka bulopwe bwa Leza, ne boloke bwandi kumo.” Yesu witukulupija amba shi tulonga namino, ne bikwabo byotubudilwe biketutentekelwa’ko. (Mat. 6:33) Le tukalombola namani amba tulamine uno mulao? Muswelo umo i na kukimba dibajinji boloke bwa Leza—kulonda misoñanya ya Leza ya kulonga byoloke pa bitala lupeto. Kimfwa, tupelanga budimbidimbi mu kupota bitanshi nansha bobwa bwitwa bu bubela bwa kwipandija mu busunga. Tuloñanga bukomo bwetu bonso mwanda wa kulēmeka kumvwañana kotwiivwana mu busunga, na kuleka “Eyo!” wetu ekale “Eyo!” shi kebilombe kufuta mapu otwapwile. (Mat. 5:37; Mit. 37:21) Kuno kubulwa budimbidimbi padi kekubwanyapo kupeteja muntu, inoko kumulengeja ekale mwitabijibwe na Leza, ekale na mutyima wa mundamunda utōka, ne kutyepeja kuzumbijazumbija mutyima.

18. I kimfwa’ka kiyampe kitushidile Yesu, ne i bika byotukamwena mu kumwiula?

¹⁸ Kubadikila kukimba bidi Bulopwe kulomba kuyuka byobya bifwaninwe kutangidija mu būmi. Tubandaulei kimfwa kya Yesu. Kitatyi kimo wādi na mutwelo umo wa bulēme. (Yoa. 19:23) Wāendele kukadya ne kutōma pamo na balunda bayampe. (Mat. 11:18, 19) Inoko mu būmi bwandi, bintu bya ku ngitu ne kwipwija mukose kwadi byādi pamo’nka bwa bintu bitobaja mu bidibwa, inoko kebyādipo bu bidibwa binebine. Bidibwa bya Yesu bine byādi i kulonga kiswa-mutyima kya Yehova. (Yoa. 4:34-36) Bine, netu tukekala na madyese mu būmi shi twiula kimfwa kya Yesu! Tukekala na nsangaji ya kukwasha bantu ba mityima mityumuke amba basengibwe na Bisonekwa. Mu kipwilo, bantu baketuswa ne kwitukwasha. Ne kadi, tukasangaja mutyima wa Yehova. Shi tubadikija byobya bifwaninwe kutangidija kumeso, nabya bupeta ne bya kwisangaja kebiketumunapo. Ino biketwikadila bu bya kwitukwasha tutōte Yehova. Kadi, shi tutakamene mu mwingilo wa kukwatakanya Bulopwe bwa Leza, nabya mushipiditu wa ntanda keuketulemenenapo.

‘Tutei Mutyima ku bya ku Mushipiditu’

19-21. Lelo i muswelo’ka otukata ‘mutyima ku bya ku mushipiditu,’ ne mwanda waka?

¹⁹ Milangwe yo ibadikilanga bilongwa. Byobya bilongibwa na milangwe ya bu ngitu byo bitelwanga na bavule bu bilongwa byampikwa ñeni. O mwanda, mutumibwa Polo wituvuluja kamweno ka kulama milangwe yetu. Wāsonekele amba: “Ke-bantu bakungitu batele mutyima wa bya ngitu i lufu, ino boba ba ku Mushipiditu i ku bya ku Mushipiditu.”—Loma 8:5.

²⁰ Lelo tukepuka namani kutyina amba milangwe yetu—ne bilongwa byetu—byakaludikwa na mushipiditu wa ntanda? Tufwaninwe kusāsa ñeni yetu, na kulonga bukomo bwetu bonso bwa kupela kutweja’mo bya ino ntanda. Kimfwa, potutonga bya kwipwija mukose, tukapela ñeni yetu isubijibwe na bintu bitumbija busekese nansha bukalabale. Tuyukile amba mushipiditu wa Leza byo udi ujila, nansha wampikwa kiko, keubwanyapo kwikala mu ñeni misubijibwe. (Mit. 11:5; 2 Kod. 6:15-18) Ne kadi, tulekanga mushipiditu wa Leza wikale mu ñeni yetu shi tudi na kibidiji kya kutanga Bible, kulombela, kulanguluka, ne kupwila. Kadi tukengidila pamo na uno mushipiditu shi tutambila kitatyi ne kitatyi mu mwingilo wa busapudi.

²¹ Bine, tufwaninwe kukomena mushipiditu wa ntanda ne bilokoloko bya ngitu kutyina kutama motudi. Inoko kulonga namino kulomba bukomo mwanda Polo unena amba, “mutyima wa bya ngitu i lufu, ino mutyima wa Mushipiditu i būmi, ne ndoe ponka.”—Loma 8:6.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• Lelo i bika byotufwaninwe kulonga pa kutambula mushipiditu sandu?

• Lelo mushipiditu wa ino ntanda ubwanya kwitutwela muswelo’ka?

• Lelo tukakomena mushipiditu wa ino ntanda namani?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 25]

Lomba mushipiditu sandu kumeso kwa kwenda ku kaji nansha ku masomo

[Kifwatulo pa paje 26]

Tufwaninwe kulama ñeni yetu, bibidiji biyampe mu busunga, ne kwikala na bujalale mu bilongwa byetu