‘Kay pachaq espiritunwan’ ama atipachikusunchu

“Ñoqanchisqa manan kay pacha espiritutachu chaskirqanchis, aswanpas Diosmanta kaq Espiritutan chaskirqanchis.” (1 COR. 2:12.)

1, 2. a) ¿Imapaqmi Gran Bretaña minakunapi canariokunata churananku karan? b) ¿Imaraykun cristianokunapas peligropi tarikunchis?

GRAN BRETAÑA nacionpin 1911 watapi gobierno kamachiran carbonta horqokusqan sapanka minapi iskay canariokuna (q’ellu pichinchukuna) kananta. ¿Imapaqmi necesitakuran iskay canariokunata? Chay minapi llank’aqkuna ama wañunankupaq. Sichus mina ukhupi nina rawrayta qallarinman chayqa, ninata wañuchiqkunan chay canariokunata aparikuspa haykunkuman, canariokunaqa ratullan monóxido de carbono nisqa gaswan wikch’ukapunku, chayta rikuspankun nina wañuchiqkunaqa usqhaylla minamanta lloqsimunku, mana chayqa, yuyayninku chinkaqtinmi mana reparakuspalla wañupunkuman. Runakunaqa manan reparankuchu chay monóxido de carbono nisqa gasta, chay gasqa venenoson, manan asnanchu nitaqmi rikukunpaschu, chaymi runakunaqa mana reparaylla chay gaswan wañupunkuman.

² Chay minapi llank’aqkuna hinan cristianokunapas peligropi tarikunchis. ¿Imarayku? Jesús qatikuqninkunata pachantinpi allin willakuykunata predicanankupaq kamachishaqtinqa yacharanñan Satanaspa kamachisqan pachapi, Diosta mana kasukuq runakuna ukhupi tiyaspa peligropi tarikunankuta (Mat. 10:16; 1 Juan 5:19). Jesusqa interesakuranmi qatikuqninkunamanta, chaymi manaraq wañupushaspa Taytanmanta mañakuran: “Manan kay pachamanta paykunata horqonaykipaqchu mañakuyki, aswanpas saqramanta paykunata waqaychanaykipaqmi”, nispa (Juan 17:15).

3, 4. ¿Imanispan Jesús qatikuqninkunata niran? ¿Imaraykun kunan tiempo cristianokuna astawanqa kasukunanchis?

 ³ Jesusqa ñawpaqmantañan qatikuqninkunata yuyaycharan Dios serviyninkupi ama pisipanankupaq, mana chayqa mana reparayllan iñiyninkupi chiriyapunkuman hinaspa wañupunkuman. Paymi niran: “Cuidakuychis qankuna kikiykichista [...] tukuy chay hamuqkunamanta ayqenaykichispaq, hinaspa Runaq Churinpa qayllanpi rikhurinaykichispaq”, nispa. Jesuspa nisqantaqa ñoqanchismi astawanqa kasunanchis, ¿imarayku? Tukukuy p’unchaykunapi kawsashasqanchisrayku (Luc. 21:34-36). Jesusmi qatikuqninkunaman prometellarantaq: ‘Santo espiritutan Yaya sutiypi kachamunqa, paymi tukuy imaymanata yachachisunkichis, yuyarichisunkichistaqmi tukuy imakunatachus qankunaman nisqaytapas, chhaynapi iñiyniykichispi allinta sayaspa rikch’asqalla kashanaykichispaq, nispa (Juan 14:26).

⁴ ¿Ñoqanchistapas yanapawasunmanchu Diospa santo espiritun? ¿Imatan ruwananchis yanapayninta chaskinapaq? ¿Imataq kay pachaq espiritunri? ¿Imaynatan waqllichiwasunman? ¿Imatan ruwasunman kay pachaq espiritunwan mana atipachikunapaq? (Leeychis 1 Corintios 2:12.)

Diospa espiritun kay pachaq espiritunpas

5, 6. ¿Imaynatan Diospa santo espiritun yanapawasunman? ¿Imakunatan ruwananchis chaskinanchispaq?

⁵ Diospa santo espiritunqa manan ñawpaq tiempopi cristianokunallatachu yanaparan. Kunan tiempopipas kallpachawasunmanmi allin kaqkunata ruwananchispaq, Diosta tukuy sonqowan servinanchispaqpas (Rom. 12:11; Fili. 4:13, NM). Chaymantapas yanapawasunmanmi kawsayninchispi munakuyta, sumaq sonqo kayta, allin runa kaytawan ruruchinanchispaq (Gál. 5:22, 23). Diosmi ichaqa santo espiritunta mana qonmanchu mana munaqkunamanqa.

⁶ ¿Imaynatan santo espirituta chaskisunman? Biblian willawanchis imakuna ruwananchista. Ñawpaqtaqa Diosmantan mañakunanchis espiritunta qowananchispaq (leeychis Lucas 11:13). Chaymantapas Diospa Simin Qelqatan estudiananchis, chaypi yachasqanchisman hinataq kawsananchispas (2 Tim. 3:16). Ichaqa manan leeyllachu leenanchis, aswanpas kallpachakunanchismi Bibliaq yachachisqanta allinta entiendenanchispaq. Hinaspapas, Señor Jesucristotan chaskinanchis Jehová Diospa churasqanta hina, Diosqa paynintan espiritunta qowanchis (Col. 2:6). Chayraykun Jesuspa yupinta qatikunanchis yachachisqanman hinataq kawsananchispas (1 Ped. 2:21). Sichus Jesús hina kananchispaq astawan kallpachakusun chayqa, astawanmi santo espirituta chaskisunchis.

7. ¿Imakunata ruwanankupaqmi kay pachaq espiritun runakunata kallpachan?

⁷ Kay pachaq espiritunman hina kawsaq runakunan ichaqa Satanasman rikch’akunku (leeychis Efesios 2:1-3). Chay espirituqa hinantinpin kashan imaymana ruwaykunapitaqmi rikukunpas. Runakunatan kallpachan Diospa kamachikuyninkuna contra ruwanankupaq, chay ruwaykunamanta wakinqa “aychaq millay munayninkuna, ñawiq rikusqan millay  munapakuykuna, kay pacha kawsaypi hatunchakuykuna ima” (1 Juan 2:16). Kallpachallantaqmi aychankuq munasqanman hina ruwanankupaqpas, chaykunan: qhelli huchapi puriykuna, ídolo yupaychaykuna, layqakuykuna, envidiakuykuna, k’arak phiñakuykuna, machaykuna ima (Gál. 5:19-21). Chaymantapas runakunaqa chay espirituq kallpachasqanmi Diospa yachachikuyninkunamanta imaymanata thawtinku otaq mana kaqta yachachinku (2 Tim. 2:14-18). Astawan kay pachaq espiritunman hina kawsaqkunaqa astawanmi Satanasman rikch’akunqaku.

8. ¿Imatan sapankanchis decidinanchis?

⁸ ¿Diospa santo espiritunwanchu yanapachikusun icha kay pachaq espiritunman hinachu kawsasun? Sapankanchismantan chayqa kanqa. Kay pacha espirituq munayninman hina kawsaq runakunaqa saqepunkumanmi mana allin kawsasqankuta, hinaspa santo espirituwan yanapachikunkuman. Ichaqa santo espirituq munayninman hina kawsaqkunapas mana cuidakuspankuqa kay pachaq espiritunman hinan kawsayta qallarinkuman (Fili. 3:18, 19). Yachasun imaynata kay pachaq espiritunwan mana atipachikusunmanchu chayta.

Tiempollanpi reparasun Dios serviyninchispi pisiyashasqanchista

9-11. ¿Imaynapin reparasunman kay pachaq espiritunwan aysachikushasqanchista?

⁹ Naqha rimasqanchis hina, carbón horqoq minerokunaqa canariokunatan apaqku venenoyoq gasta tiempollanpi reparanankupaq. Canarioq wikch’ukusqanta rikuspankuqa usqhayllan minerokunaqa minamanta lloqsimuqku venenoyoq gaswan mana wañunankupaq. Cristianokunapas mana reparayllan kay pachaq espiritunwan aysachikushasunman, ¿imaynatan chayta reparasunman?

¹⁰ Diospa llaqtanman haykumuspa bautizakuspaqa, tukuy yuyaywanchá Bibliata leeranchis, sapa kutillachá tukuy sonqomanta Diosmantapas mañakuranchis. Huñunakuykunatapas ancha allinpaqchá qhawariranchis, chaypiqa llakikuyninchiskunata qonqaspan thakpi sientekuranchis. Chaykunan yanapawaranchis kay pachaq espiritunmanta karunchakunanchispaq.

¹¹ Kunanri, ¿sapa p’unchaychu Bibliata leeshanchis? (Sal. 1:2, NM.) ¿Sapa kutillachu sonqomanta mañakushanchis? ¿Kusikunchischu llapa huñunakuykunaman rispa? (Sal. 84:10.) ¿Allintachu chay ruwaykunata hunt’ashanchis? Chaykuna ruwayqa sasan kanman askha ruwanayoq kasqanchisrayku. Sichus chaykunata manaña ñawpaqpi hinachu ruwashasunman chayqa, kay pachaq espiritunwanmi aysachikushasunman. Chhayna kaqtinqa, kallpachakunanchismi ñawpaqpi hina allin ruwasqanchiskunata hukmanta ruwananchispaq.

“Paqtataq sonqoykichis rumiyanman”

12. ¿Imanispan Jesús qatikuqninkunata yuyaycharan? ¿Imarayku chayta niran?

¹² ¿Imatawanmi ruwasunman kay pachaq espiritunwan mana atipachikunapaq? Jesusmi qatikuqninkunata niran: ‘Cuidakuychis qankuna kikiykichismanta, paqtataq sonqoykichis rumiyanman viciokunawan [“nishu mikhuykunawan”, NM ], machaywan, kay kawsaypa llakichikuyninwan, chaytaq Runaq Churin kutimunan p’unchay qonqaylla hap’isunkichisman. Seq’ona waskha hinan chayamunqa kay pachantinpi lliw kawsaqkunapaq’, nispa, chay qhepamantaq niran: ‘Rikch’asqalla kashaychis’, nispa (Luc. 21:34, 35).

13, 14. ¿Imakunatan tapukusunman mikhuymanta ukyaymantapas?

¹³ T’aqwirisun Jesuspa nisqanta. ¿Huchachasharanchu Jesús sumaq mikhuna mikhuyta ukyaytapas? Manan. Payqa allintan yacharan Salomonpa nisqanta: ‘Ñoqaqa yachanin, kawsashanankamaqa manan aswan allinqa runapaq kanchu, aswanpas kusikunallanmi, allinkaqllatapuni ruwanallanmi. Diospa qowasqallanchistaqmi mikhunchispas, ukyanchispas, tukuy llank’asqanchiswanpas q’ochukunchis’, nispa (Ecl. 3:12, 13). Kay pachaq espiritunmi ichaqa runakunata kallpachan mikhuyllaman, ukyayllaman qokunankupaq, chaytan Jesusqa yacharan.

¹⁴ ¿Imaynatan yachasunman kay pachaq espiritunwan aysachikuspa, nishuta mikhuyman ukyaymanpas qokushasqanchista? Kaykunatan tapukunanchis: “¿Imaynatan qhawarini Bibliapi otaq qelqanchiskunapipas sinchi mikhuymanta leesqayta? ¿Manachu reparaqpas tukuni,  chayqa nishuñataqmá nispa? ¿Chay ruwasqayqa manamá imapaschu nispachu nini? * ¿Imaynatan qhawarini trago ukyaymanta Bibliaq nisqanta? ¿Imaynatan qhawarini machaytapas? ¿Chay yuyaychaykunaqa manan ñoqapaqchu nispachu nini? ¿Pipas: “Nishutan tragota ukyashanki” niwaqtin, yanqatan rimashanki nispachu phiñakunipacha? ¿Hukkunatapas kallpachanichu chaykunamanta Bibliaq nisqanta ama reparanankupaq?”. Chay tapuykunaman imayna kutichisqanchispin yachasunchis kay pachaq espiritunwan aysachikushanchischu icha manachus chayta (tupanachiy Romanos 13:11-14).

Ama nishutaqa llakikusunchu

15. ¿Imaniranmi Jesús qatikuqninkunata?

¹⁵ Chaymantapas kay pachaq espiritunwan ama atipachikunapaqqa manan nishutachu llakikuna. Jesusqa yacharanmi imallamantapas runakuna nishuta llakikusqankuta. Chayraykun sumaqllata qatikuqninkunata niran: ‘Ama [...] llakipakuychischu’, nispa (Mat. 6:25). Ichaqa Dios serviyninchismanta, familianchista manteniymantapas llakikuyqa allinmi (1 Cor. 7:32-34). Chhaynaqa, ¿ima llakikuymantan Jesús rimasharan?

16. ¿Imatan askha runakuna ruwanku kay pacha espirituq kallpachasqan?

¹⁶ Kay pachaq espiritunman hina kawsaq runakunaqa imaymanayoq kasqankuwanmi hatunchakunku, chhaynapin hukkunatapas kallpachanku qolqellapiña yuyaykunankupaq. Paykunan ninku: “Mana qolqeyoq kaspaqa manan kusisqachu kawsawaq, cristiano kayqa manan valenchu, imaymanayoq kaymi aswan allinqa”, nispa. Chayta kasuspan wakin runakunaqa tuta p’unchay llank’anku askha qolqeta gananankupaq, manataq kaqninkuwanpas contentakunkuchu, paykunaqa imatapas aswan mosoqtan, hatuntan, chayllaraq lloqsimushaqkunatan munanku (Pro. 18:11). Sichus cristianokunapas paykuna hina qhapaq kaykunallapiña yuyaykusunman chayqa, Dios serviyninchispin pisipasunman (leeychis Mateo 13:18, 22).

17. ¿Imatan ruwasunman mana nishuta llakikunanchispaq?

 ¹⁷ Imamantapas mana nishuta llakikunapaqqa, Jesuspa nisqantan kasukunanchis, paymi niran: “Diospa qhapaqsuyunta, chanin-kaynintawan ñawpaqtaqa maskhaychis”, nispa. Chayta ruwaqtinchisqa tukuy ima necesitasqanchistapas Diosqa qowasunmi, chaytan Jesús prometeran (Mat. 6:33). ¿Imaynatan rikuchisunman chay promesanpi confiasqanchista? Ima negocio ruwasqanchispipas ‘Diospa [...] chanin-kaynintan ñawpaqtaqa maskhananchis’ kamachikuyninkunata kasukuspa. Chayrayku, impuestota pagaspa ¿iman kaqllatachu paganchis mana chhikanta llullakuspa? Imata manukuspapas hunt’ananchismi Jesuspa kay nisqanta: ‘Arí nisqaqa, Arí nisqallapuni kanan’ (Mat. 5:37; Sal. 37:21). Honrado kaspaqa manapaschá qhapaqyasunchu, ichaqa Diospa allin qhawarisqanmi kasun, allin concienciayoqmi kasunpas, manataqmi nishutachu llakikusunpas.

18. ¿Ima allin ejemplotan Jesús saqewaranchis? ¿Imaynatan yanapawasunman yupinta qatikuy?

¹⁸ Diospa Reinonta ñawpaqta maskhananchispaqqa yachananchismi imakunachus ñoqanchispaq aswan importante kasqanta. Jesusmanta rimasunchis, mayninpin payqa allin p’achawan churakuq (Juan 19:23). Amigonkunawanpas sumaq mikhunakunatan mikhuq vinotapas ukyaqmi (Mat. 11:18, 19). Jesuspaqmi ichaqa chaykuna karan mikhunata sumaqyachiq condimentokuna hinalla, paypaqqa Jehová Diospa munayninta ruwaymi aswan importanteqa karan (Juan 4:34-36). Jesuspa yupinta qatikuspaqa kusisqan kawsanchis. ¿Imakunawanmi kusikunchis? Llakisqa runakunata Diospa Simin Qelqawan consolaspa, iñiqmasinchiskunaq munakuyninta yanapayninta chaskispa, chaymantapas ¡Jehová Diostan kusichinchis! Imakunachus ñoqanchispaq aswan importante kasqanta yachaspaqa manan kusikuykuna qhapaq kaykuna maskhaypichu purisunchis. Aswanpas chaykunaqa yanapawasunmi Jehová Diosta servinanchispaq. Diosta servinanchispaq astawan kallpachakusun chayqa, manan faciltachu kay pachaq espiritun aysawasun.

‘Santo espirituq munasqanman hina yuyaykusun’

19-21. ¿Imatan ruwananchis ‘santo espirituq munasqanman hina yuyaykunanchispaq’? ¿Imarayku chayta ruwananchis?

¹⁹ Imatapas ruwananchispaqqa ñawpaqtaraqmi piensanchis. Mana allinta yuyaykuspaqa mana allinkunallatataqmi ruwasunchis. Chayraykun apóstol Pablo niwaranchis imapichus yuyaykusqanchista allinta reparananchispaq. Paymi niran: “Sonqoq munayninman hinalla kawsaqkunaqa sonqoq munayninman hinallataqmi imatapas yuyanku. Santo Espirituq munayninman hina kawsaqkunan ichaqa Espirituq munayninman hina imatapas yuyanku”, nispa (Rom. 8:5).

²⁰ ¿Imatan ruwasunman kay pacha espirituq munayninman hina ama yuyaykunanchispaq? Makillan kashananchis kay pachapi millay kaqkuna yuyayninchista ama qhellichananpaq. Chayraykun mana televisionpipas qhawananchischu qhelli kawsaykunata maqanakuykunatapas, chaykunaqa yuyayninchistan qhellichanman. Qhelli yuyayniyoq kaqtinchisqa manan Diospa limpio, ch’uya santo espiritun ñoqanchispi kanmanchu (Sal. 11:5; 2 Cor. 6:15-18). Chaymantapas, sichus sapa kutilla Bibliata leesun, Diosmanta mañakusun, yuyaymanasun, huñunakuykunamanpas risun chayqa, ñoqanchispin Diospa santo espiritun kashanqa. Sapa kutilla predicaq lloqsispapas santo espirituq munayninman hinan kawsashanchis.

²¹ Chay hinaqa, kallpachakushallasun kay pachaq espiritunta aychaq munasqan ruwaykunatapas atipananchispaq. Chay ruwayqa ancha allinninchispaqmi. ¿Imarayku? Apóstol Pablon kutichin: “Sonqoq munasqanman hina yuyayqa wañuymanmi apaykun, Santo Espirituq munasqanman hina yuyaymi ichaqa sumaq kawsay thak-kaypiwan” (Rom. 8:6).

[Uranpi willakuy]

¿Yuyarishankichu?

• ¿Imatan ruwananchis Diospa santo espiritunta chaskinanchispaq?

• ¿Imaynatan kay pachaq espiritun aysawasunman?

• ¿Imaynatan atipasunman kay pachaq espiritunta?

[Tapuykuna]

[23 paginapi foto]

Diospa santo espiritunta mañakuy manaraq llank’anaman otaq escuelamanpas rishaspa

[25 paginapi fotokuna]

Yuyayninchismi ch’uya kanan, honradon kananchis, manataqmi nishutachu mikhunanchis ukyananchispas