Papalata “Moya Wa Misava”

“A hi amukelanga moya wa misava, kambe hi amukele moya lowu humaka eka Xikwembu.”—1 KOR. 2:12.

1, 2. (a) Ha yini khale a ku fanele ku ngheniwa ni swinyenyana leswi vuriwaka risunyani emigodini ya le Britain? (b) Hi rihi khombo leri Vakreste va langutaneke na rona?

HI LEMBE ra 1911, valawuri va le Britain va simeke nawu lowu endleriweke ku sirhelela vatirhi va le migodini ya malahla. Mugodi wun’wana ni wun’wana a wu fanele wu va ni swinyenyana swimbirhi leswi vuriwaka risunyani. A swi ta tirha yini? Loko ko tshuka ku ve ni ndzilo, vatimeri va ndzilo a va ta nghena ni swinyenyana sweswo swimbirhi endzeni ka mugodi. Swinyenyana leswi leswitsongo swi kota ku twa tigasi leti nga ni chefu to tanihi khaboni-monokisayidi. Loko moya wu thyakisiwile a swi ta sungula ku nyunganyungeka swi nga ha tshamiseki, hambi ku ri ku wa exisakeni xa swona. Xilemukiso xexo xo sungula a xi ri xa nkoka. Khaboni-monokisayidi i gasi leyi nga nun’hwiki leyi dlayaka munhu hi ku endla leswaku tisele to tshwuka ta ngati ti nga ha swi koti ku fambisa okisijini emirini. Loko ku nga ri na lexi nga va lemukisaka hi ta gasi leyi nga ni chefu lava xilamulela-mhangu va nga titivala kutani va fa va nga swi xiyanga leswaku a va ri ku hefemuleni ka gasi leyi nga ni chefu.

² Hilaha ku fanaka, Vakreste va langutane ni swiyimo leswi fanaka ni swa vatirhi lavaya va le mugodini. Hi ndlela yihi? Loko Yesu a lerisa vadyondzisiwa vakwe leswaku va ya chumayela mahungu lamanene emisaveni hinkwayo, a a swi tiva leswaku a va ta langutana ni minkucetelo leyi nga ni khombo ya Sathana ni moya wa misava. (Mat. 10:16; 1 Yoh. 5:19) Yesu a a karhateka ngopfu hi vadyondzisiwa  vakwe lerova hi vusiku bya le mahlweni ka siku leri a feke ha rona u va khongelele eka Tata wakwe, a ku: “Ndza ku kombela leswaku u nga va susi emisaveni, kambe u va rindza hikwalaho ka lowo homboloka.”—Yoh. 17:15.

3, 4. Hi xihi xitsundzuxo lexi Yesu a xi nyikeke vadyondzisiwa vakwe, naswona ha yini sweswo swi fanele swi hi tsakisa?

³ Yesu u lemukise valandzeri vakwe hi ta khombo leri nga va endlaka va lahlekeriwa hi vuxaka bya vona na Yehovha. Marito lawa a ma vuleke ma ni nhlamuselo ya nkoka eka hina lava hanyaka emakumu ya mafambiselo ya swilo. U khutaze vadyondzisiwa va yena a ku: “Hitekani . . . leswaku mi ta humelela loko mi balekela swilo leswi hinkwaswo leswi nga ta humelela, ni ku yima emahlweni ka N’wana wa munhu.” (Luka 21:34-36) Kambe lexi tsakisaka hileswaku Yesu u tlhele a tshembisa leswaku Tata wa yena u ta va nyika moya lowo kwetsima leswaku wu va pfuna va tsundzuka leswi va swi dyondzeke ni ku va pfuna leswaku va tshama va xalamukile naswona va tiyile.—Yoh. 14:26.

⁴ Ku vuriwa yini hi hina namuntlha? Xana moya wolowo wo kwetsima wu nga hi pfuna? Loko swi ri tano, hi fanele hi endla yini leswaku hi wu kuma? I yini moya wa misava naswona wu tirha njhani? Xana hi nga wu papalata njhani moya lowu wa misava?—Hlaya 1 Vakorinto 2:12.

Xana U Amukela Moya Lowo Kwetsima Kumbe Moya Wa Misava?

5, 6. Moya lowo kwetsima wu nga hi pfuna njhani, kambe hi fanele hi endla yini leswaku hi wu kuma?

⁵ Xikwembu a xi nyikanga vanhu moya lowo kwetsima hi lembe-xidzana ro sungula ntsena. Ninamuntlha Xikwembu xa ha hi nyika wona naswona moya wa xona wu nga hi nyika matimba yo endla leswi nga swinene ni ku hi tiyisa entirhweni wa xona. (Rhom. 12:11; Filp. 4:13) Wu nga tlhela wu endla leswaku hi kombisa timfanelo to tanihi rirhandzu, musa ni vunene ku nga ‘timfanelo ta moya lowo kwetsima.’ (Gal. 5:22, 23) Kambe Yehovha Xikwembu a nga va nyiki moya lowo kwetsima vanhu lava nga wu laviki.

⁶ Hikwalaho, swa fanela leswaku hi vutisa leswi, ‘Xana ndzi nga endla yini leswaku ndzi kuma moya lowo kwetsima?’ Bibele yi kombisa leswaku ku ni swilo swo hlayanyana leswi hi nga swi endlaka. Xa nkoka lexi hi nga xi endlaka i ku wu kombela eka Xikwembu. (Hlaya Luka 11:13.) Xin’wana lexi hi nga xi endlaka i ku dyondza ni ku tirhisa ndzayo leyi kumekaka eRitweni ra Xikwembu leri huhuteriweke hi moya. (2 Tim. 3:16) Leswi a swi vuli swona leswaku un’wana ni un’wana loyi a hlayaka Bibele u ta kuma moya wa Xikwembu. Kambe loko Mukreste a dyondza Rito ra Xikwembu hi mbilu hinkwayo, ri ta n’wi khumba mbilu, naswona leswi a swi endlaka swi ta va swi sekeriwe eRitweni leri huhuteriweke. Nakambe i swa nkoka ku pfumela leswaku Yehovha u veke Yesu tanihi muyimeri wa Yena a tlhela a tirhisa yena ku hi nyika moya wa yena. (Kol. 2:6) Hikokwalaho, hi fanele hi landzela xikombiso xa Yesu naswona hi hanya hi ku ya hi tidyondzo ta yena. (1 Pet. 2:21) Loko hi tikarhatela ku fana na Kreste, hi ta wu kuma moya lowo kwetsima.

7. Moya wa misava wu va kucetela njhani vanhu?

⁷ Ku hambana ni sweswo, moya wa misava wu kucetela vanhu leswaku va kombisa vumunhu bya Sathana. (Hlaya Vaefesa 2:1-3.) Moya wa misava wu tirha hi tindlela to hambana-hambana. Wu khutaza vanhu leswaku va fularhela milawu  ya Xikwembu, hilaha hi swi vonaka hakona namuntlha. Wu hlohlotela “ku navela ka nyama ni ku navela ka mahlo ni ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi.” (1 Yoh. 2:16) Wu tswala mintirho ya nyama, yo tanihi vumbhisa, ku gandzela swifaniso swa hava, vungoma, mavondzo, swifafa ni vudakwa. (Gal. 5:19-21) Naswona wu khutaza mavulavulelo ya vugwinehi lama lwisanaka ni leswo kwetsima. (2 Tim. 2:14-18) A swi kanakanisi leswaku loko munhu a pfumelela ku kuceteriwa hi moya wa misava, u ya a tekelela Sathana.

8. Hi xihi xiboho lexi un’wana ni un’wana wa hina a faneleke a tiendlela xona?

⁸ A swi nge endleki leswaku yin’wana ya mimoya leyi yi nga ku khumbi. Munhu un’wana ni un’wana u fanele a tihlawulela lexi a lavaka xi kongomisa vutomi bya yena, a nga ha hlawula moya lowo kwetsima kumbe moya wa misava. Lava sweswi va lawuriwaka hi moya wa misava va nga swi kota ku wu balekela kutani va pfumelela moya lowo kwetsima wu va kongomisa. Hambiswiritano, swi nga ha tlhela swi endleka leswaku vanhu lava a va kongomisiwa hi moya lowo kwetsima va wu fularhela ivi va kongomisiwa hi moya wa misava. (Filp. 3:18, 19) A hi kambisiseni ndlela leyi hi nga wu papalataka ha yona moya wa misava.

Xiya Swikombiso

9-11. Hi swihi swikombiso swin’wana leswi nga kombisaka leswaku se hi kuceteriwa hi moya wa misava?

⁹ Vatirhi va le migodini ya le Britain a va tirhisa swinyenyana leswi hi vulavuleke ha swona eku sunguleni leswaku va ta swi vona leswaku laha va nga kona ku ni gasi leyi nga ni chefu. Loko mutirhi wa le mayini a vona xinyenyana xi wa exisakeni xa xona, a a swi tiva leswaku u fanele a teka goza hi ku hatlisa leswaku a nga fi. Hi swihi swikombiso leswi nga ha kombisaka leswaku se hi ngheniwa hi moya wa misava?

¹⁰ Loko hi sungula ku dyondza ntiyiso wa Rito ra Xikwembu kutani hi tinyiketela eka Yehovha, swi nga ha endleka leswaku a hi hisekela ku hlaya Bibele. Swi nga ha endleka a hi khongela hi mbilu hinkwayo nkarhi hinkwawo. Naswona a hi swi tsakela ngopfu ku ya eminhlanganweni ya vandlha, hi yi teka yi ri leyi hi phyuphyisaka hi tlhelo ra moya, ku fana ni xihlovo xa mati eka munhu la nga ni torha. Sweswo swi hi pfunile leswaku hi papalata moya wa misava.

¹¹ Xana ha ha ringeta ku hlaya Bibele siku ni siku? (Ps. 1:2) Xana ha ha khongela nkarhi na nkarhi hi mbilu hinkwayo? Xana ha ha yi rhandza minhlangano ya vandlha, hi tikarhatela ku ya eka yona hinkwayo vhiki rin’wana ni rin’wana? (Ps. 84:10) Kumbe, xana a ha ha ri na yona mikhuva yoleyo leyinene? Swi nga endleka ku ni swilo swo tala leswi hi dyelaka nkarhi ni matimba ya hina, kutani swi nga ha hi oloveli ku namarhela mukhuva wa hina lowunene wo gandzela Xikwembu. Kambe loko ku ri leswaku se hi tshike mikhuva yin’wana leyinene leyi a hi ri na yona eku sunguleni, xana swi nga endleka leswaku se hi kuceteriwa hi moya wa misava? Xana hi nga endla leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi tlhela hi hlakulela mikhuva yoleyo leyinene?

‘Mi Nga Tshuki Mi Tshikileriwa’

12. Yesu u byele vadyondzisiwa va yena leswaku va ‘tivonela’ eka yini, naswona ha yini?

¹² I yini swin’wana leswi hi nga swi endlaka leswaku hi papalata moya wa misava? Loko Yesu a tsundzuxa vadyondzisiwa va yena leswaku va ‘hiteka nkarhi hinkwawo,’ a a ha ku va lemukisa hi makhombo yo karhi. U te: “Tivoneleni leswaku timbilu ta n’wina ti nga tshuki ti tshikileriwa hi ku dya ngopfu ni ku nwa ngopfu ni ku vilela hi vutomi, kutani hi xitshuketa siku rero ri mi wela hi xihatla ku fana ni ntlhamu.”—Luka 21:34, 35.

13, 14. Hi swihi swivutiso leswi hi faneleke hi tivutisa swona malunghana ni ku dya ni ku nwa?

¹³ Anakanya hi xilemukiso xexo. Xana Yesu u vule leswaku ku dya ni ku nwa i xidyoho? Nikatsongo! A a ma tiva marito lama vuriweke hi Solomoni lama nge: “Ndza swi tiva leswaku a ku na nchumu lexi antswaka eka [vana va vanhu] ematshan’weni yo tsaka ni ku endla leswinene evuton’wini bya [vona]; nileswaku munhu un’wana ni un’wana u fanele a dya, kunene a nwa, a kuma leswinene entirhweni wakwe hinkwawo wa matimba. I nyiko leyi humaka eka Xikwembu.” (Ekl. 3:12, 13) Kambe Yesu a a swi tiva leswaku moya wa misava wu kucetela vanhu leswaku va dya ni ku nwa xihoko ku tlula mpimo.

¹⁴ Hi nga tiyiseka njhani leswaku moya wa misava a wu hi pfali mahlo lerova hi sungula ku va ni makolo kumbe hi va swindzendzele? Hi nga ha tivutisa leswi: ‘Xana ndzi angurisa ku yini loko ndzi twa ndzayo ya le Bibeleni kumbe leyi nga eminkandziyisweni ya hina malunghana ni makolo? Xana ndzayo leyi ndzi yi ba hi makatla ndzi tibyela leswaku  a yi ndzi khumbi helo, kumbexana ndzi vona onge leswi mina ndzi swi endlaka a swi bihanga helo? * Xana ndzi yi teka njhani ndzayo leyi vulavulaka hi byala, xana ndzi byi nwa ndzi ringanisela naswona ndzi papalata “minkarhi ya ku dakwa”? Xana a ndzi yi tekeli enhlokweni ndzayo yo tano, ndzi tibyela leswaku hikwalaho ka swivangelo swo karhi a yi tirhi eka mina? Loko van’wana va vilerisiwa hi ndlela leyi ndzi nwaka ha yona, xana ndzi ringeta ku tiyimelela kumbe ndzi hlundzuka? Xana ndzi kucetela van’wana leswaku va nga yi tekeli enhlokweni ndzayo yoleyo ya le Bibeleni?’ Ndlela leyi munhu a endlaka swilo ha yona yi swi veka erivaleni loko ku ri leswaku se u kuceteriwa hi moya wa misava.—Ringanisa na Varhoma 13:11-14.

Papalata Ku Kamanyetiwa Hi Ku Vilela

15. I yini leswi Yesu a lemukiseke vanhu ha swona?

¹⁵ Goza rin’wana ra nkoka ro papalata moya wa misava i ku nga vileli ku tlula mpimo hi swa vutomi. Yesu a a swi tiva leswaku leswi hi nga swivumbiwa leswi nga hetisekangiki, hi vilerisiwa hi swilaveko swa hina swa siku ni siku. U byele vadyondzisiwa vakwe hi rirhandzu a ku: “Tshikani ku vilela.” (Mat. 6:25) Swa twisiseka loko hi karhateka hi swilo swa nkoka swo tanihi ku lava ku tsakisa Xikwembu, ku khathalela vutihlamuleri bya hina tanihi Vakreste ni ku khathalela mindyangu ya hina. (1 Kor. 7:32-34) Kutani, hi dyondza yini eka xitsundzuxo xa Yesu?

16. Hi byihi vuyelo lebyi moya wa misava wu vaka na byona eka vanhu vo tala?

¹⁶ Vanhu vo tala va ngheniwa hi moya wa misava wo bombisa rifuwo naswona wu va endla va vilela ngopfu. Va lava leswaku hi anakanya leswaku mali yi nga hi sirhelela nileswaku u kota ku vona leswaku munhu i wa nkoka hikwalaho ka rifuwo ro tala leri a nga na rona ku nga ri hikwalaho ka timfanelo ta moya leti a nga na tona. Lava va pfariwaka mahlo hi vukanganyisi lebyi va ta va mahlonga ya rifuwo naswona va tshamela ku vilela hi ku kuma swilo leswintshwa, leswikulu kumbe leswi swa ha ku nghenaka efexenini. (Swiv. 18:11) Langutelo rolero leri hoxeke malunghana ni rifuwo ri vanga ku vilela loku kamanyetaka vanhu leswaku va nga endli nhluvuko tanihi Vakreste.—Hlaya Matewu 13:18, 22.

17. Hi nga swi papalata njhani ku kamanyetiwa hi mivilelo?

 ¹⁷ Hi nga papalata ku kamanyetiwa hi ku vilela loko hi yingisa ndzayo ya Yesu leyi nge: “Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula.” Yesu wa hi tiyisekisa leswaku loko hi endla tano, hi ta nyikiwa swilo leswi hi swi pfumalaka. (Mat. 6:33) Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha xi tshemba xitshembiso lexi? Hi nga swi kombisa hi ku lava ku lulama ka Xikwembu ku sungula, hi ku va hi namarhela nkongomiso wa Xikwembu wa leswi lulameke loko swi ta etimhakeni ta timali. Hi xikombiso, hi papalata ku tsala mavunwa eka tifomo to hakela xibalo kumbe ku hembanyana loko swi ta etimhakeni ta mabindzu ya hina. Hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi hakela leswi hi tiboheke leswaku hi ta swi hakela, ‘Ina wa hina a va Ina’ loko swi ta emhakeni yo hakela swikweleti. (Mat. 5:37; Ps. 37:21) Ku tshembeka emhakeni yoleyo a swi nge fuwisi munhu, kambe swi n’wi endla a amukeleka eka Xikwembu, a va ni ripfalo leri tengeke naswona a nga kamanyetiwi hi mivilelo ya vutomi.

18. Yesu u hi vekele xikombiso xihi lexinene, naswona hi vuyeriwa njhani loko hi n’wi tekelela?

¹⁸ Ku lava Mfumo ku sungula swi katsa ku tiva leswi hi faneleke hi swi rhangisa evuton’wini bya hina. Xiya xikombiso xa Yesu. Minkarhi yin’wana a a ambala nguvu ya xiyimo xa le henhla. (Yoh. 19:23) A a tiphina hi swakudya ni vhinyo swin’we ni vanghana vakwe lavanene. (Mat. 11:18, 19) Kambe vuhungasi ni leswi a a ri na swona a swi nga ri swa nkoka evuton’wini bya yena. Swakudya swa Yesu a ku ri ku endla ku rhandza ka Yehovha. (Yoh. 4:34-36) Vutomi byi tsakisa swinene loko hi tekelela xikombiso xa Yesu! Ha tsaka loko hi pfuna vanhu lava tshikileriweke leswaku va kuma nchavelelo lowu humaka eMatsalweni. Vandlha ra tsaka ri tlhela ri hi seketela. Naswona hi tsakisa mbilu ya Yehovha. Loko hi rhangisa swilo swa nkoka a hi nge lawuriwi hi vuhungasi ni hi swilo leswi hi nga na swona swo tihanyisa. Ku ri na sweswo, swo hi pfuna leswaku hi ya emahlweni hi gandzela Yehovha. Loko hi ya hi tinyiketela swinene eku endleni ka ntirho wo seketela Mfumo wa Xikwembu, swi ta hi olovela ku papalata moya wa misava.

Hambetani Mi “Anakanya Swa Moya”

19-21. Hi nga endla yini leswaku hi hambeta hi “anakanya swa moya,” naswona ha yini hi fanele hi endla tano?

¹⁹ Munhu u rhanga a anakanya a nga si endla swo karhi. Swiendlo swo tala leswi vanhu va swi vonaka swi ri leswi kombisaka ku nga anakanyeli van’wana, hakanyingi swi va swi vangiwa hi ku anakanya swilo swa nyama. Hikokwalaho muapostola Pawulo u hi khutaza leswaku hi tivonela eka ndlela leyi hi anakanyaka ha yona. U tsale a ku: “Lava va fambaka hi ku pfumelelana ni nyama va anakanya swilo swa nyama, kambe lava va fambaka hi ku pfumelelana ni moya va anakanya swilo swa moya.”—Rhom. 8:5.

²⁰ I yini leswi hi nga swi endlaka leswaku mianakanyo ni swiendlo swa hina swi nga kuceteriwi hi moya wa misava? Hi fanele hi sirhelela mianakanyo ya hina hi ku va hi anakanya leswinene. Hi xikombiso, loko hi ri karhi hi hlawula vuhungasi, hi papalata ku pfumelela mianakanyo ya hina leswaku yi nga kanganyisiwi hi minongonoko leyi khutazaka mahanyelo yo biha kumbe madzolonga. Ha swi tiva leswaku moya wa Xikwembu lowo kwetsima, kumbe lowu baseke a wu nge tshami emianakanyweni leyi thyakeke. (Ps. 11:5; 2 Kor. 6:15-18) Ku tlula kwalaho, loko hi hlaya Bibele nkarhi na nkarhi, hi khongela, hi anakanyisisa ni ku va kona eminhlanganweni ya vandlha, hi endla leswaku mianakanyo ya hina yi lawuriwa hi moya wa Xikwembu. Naswona loko hi ri karhi hi endla ntirho wa hina wa Vukreste wo chumayela nkarhi na nkarhi hi tirhisana ni moya wolowo.

²¹ Hakunene hi fanele hi papalata moya wa misava ni ku navela ko biha loku wu ku kucetelaka. Kambe ku endla tano a swi nge vi swa hava hikuva Pawulo u tsale leswaku “ku anakanya swa nyama swi vula rifu, kambe ku anakanya swa moya swi vula vutomi ni ku rhula.”—Rhom. 8:6.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• I yini leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi kuma moya lowo kwetsima?

• Hi tihi tindlela tin’wana leti moya wa misava wu nga hi khumbaka ha tona?

• Hi nga wu papalata njhani moya wa misava?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Loko u nga si ya entirhweni kumbe exikolweni khongelela moya lowo kwetsima

[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]

Hi fanele hi hlayisa mianakanyo ya hina yi tengile, hi va ni langutelo lerinene etimhakeni ta mabindzu naswona hi ringanisela eka hinkwaswo