Go na content

Go na table of contents

Yehovah ben de wan „Frulusuman” na ini Bijbel ten

Yehovah ben de wan „Frulusuman” na ini Bijbel ten

Yehovah ben de wan „Frulusuman” na ini Bijbel ten

’O Gado; yu de mi yepi nanga mi Frulusuman.’—PS. 70:6, Da Bijbel na ini Sranantongo.

1, 2. (a) O ten den anbegiman fu Gado e suku yepi na en? (b) Sortu aksi e opo kon, èn pe wi kan feni a piki tapu na aksi dati?

WAN papa nanga wan mama di de nanga fakansi, e kon sabi taki na umapikin fu den di abi 23 yari èn di trow, no de fu feni nowan presi. Nowan sma no sabi pe a de. Den e denki taki wan sma du ogri nanga en. Wantewante den e teki ala den sani fu den èn den e drai go baka na oso. A heri pisi ten di den de na pasi, den e begi Yehovah fu yepi den. Luku wan tra tori: Wan Kotoigi di abi 20 yari, e kon sabi taki a abi wan siki di sa meki en heri skin kon lan te fu kaba. Wantewante a e begi Yehovah fu yepi en. Èn luku ete wan tori: Wan mama di no abi masra e du ala san a man fu feni wan wroko. A no abi nofo moni fu bai nyanyan gi en nanga na umapikin fu en di abi 12 yari. A e taigi Yehovah krin san de na tapu en ati. Iya, wi e si taki te den anbegiman fu Gado e kisi fu du nanga hebi tesi noso problema, dan a no de fu taki dati den e suku yepi na en. Oiti yu begi Yehovah fu yepi yu di yu ben de na ini bigi nowtu?

2 A sani disi e meki a prenspari aksi disi opo kon: Wi kan fruwakti taki Yehovah sa piki den begi fu wi te wi e suku yepi na en? Na ini Psalm 70, wi e kisi piki tapu na aksi disi, èn a piki disi e tranga a bribi fu wi. A skrifiman fu a moi psalm disi na David, wan man di ben e anbegi Yehovah nanga en heri ati. David ben kisi furu tesi nanga problema na ini en libi. Nanga yepi fu santa yeye, a psalm skrifiman disi ben taki fu Yehovah: ’O Gado; Yu de mi yepi nanga mi Frulusuman’ (Ps. 70:6, Da Bijbel na ini Sranantongo). Te wi e ondrosuku Psalm 70, dan dati kan yepi wi fu si fu san ede wi kan suku yepi tu na Yehovah te wi de na nowtu. Wi sa kon si tu fu san ede wi kan abi a frutrow taki a sa de wi „Frulusuman”.

„Yu na . . . mi Frulusuman”

3. (a) San David e begi Yehovah fayafaya na ini Psalm 70? (b) Sortu frutrow David abi, soleki fa Psalm 70 e sori?

3 Na a bigin èn na a kaba fu Psalm 70, David e begi Gado fayafaya fu yepi en. (Leisi Psalm 70:2-6, Da Bijbel na ini Sranantongo.) David e begi Yehovah fu „kon esi” fu frulusu en. Na ini vers 3 te go miti vers 5, David e aksi Gado feifi sani. Den fosi dri sani di a e aksi Gado, abi fu du nanga den sma di e suku fu kiri en. David e begi Yehovah fu puru den feanti disi na pasi èn fu gi den syen fu di den e suku fu du ogri nanga en. Na ini vers 5, David e aksi ete tu sani, èn den sani disi abi fu du nanga a pipel fu Gado. David aksi Yehovah fu yepi den wan di e suku En, so taki den e prisiri èn e gi glori na En. Na a kaba fu a psalm, David e taigi Yehovah: „Yu de mi yepi nanga mi Frulusuman.” Luku taki David no e taki: „Meki a de so taki yu de mi yepi nanga mi Frulusuman.” Te a ben o du dati, dan ben o gersi leki a ben e begi Gado ete wan sani. Na presi fu dati a e taki: „Yu de mi yepi nanga mi Frulusuman.” A ben taki dati, fu di a ben abi a frutrow taki na so a ben de trutru. David e bribi taki Gado sa yepi en.

4, 5. San Psalm 70 e leri wi fu David, èn sortu frutrow wi kan abi?

4 San wi e kon sabi fu David te wi e leisi Psalm 70? Di den feanti fu en ben de nomonomo fu kiri en, dan David no du sani soleki fa ensrefi ben feni bun. Na presi fu dati, a ben abi a frutrow taki Yehovah ben o strafu den gensman disi na wan ten èn na wan fasi di Ensrefi ben feni bun (1 Sam. 26:10). David ben tan abi na overtoigi taki Yehovah e yepi èn e frulusu den wan di e suku fu anbegi En (Hebr. 11:6). David ben e bribi taki den tru anbegiman disi abi ala reide fu prisiri èn fu fruteri trawan fu den bigi sani di Yehovah du.—Ps. 5:11; 35:27.

5 Neleki David, wi kan abi ala frutrow taki Yehovah na wi Yepiman èn wi „Frulusuman”. Dati meki, te wi e kisi hebi tesi, noso te wi de na nowtu, dan a fiti fu begi Yehovah fu yepi wi esi-esi (Ps. 71:12). Ma te wi e begi Yehovah fu yepi wi, dan fa a e piki den begi fu wi? Fosi wi sa taki fa Yehovah e yepi wi, meki wi poti prakseri na dri fasi fa Yehovah frulusu David, di a ben de na ini bigi nowtu.

Gado frulusu David fu den gensman fu en

6. Fa David kon sabi taki Yehovah e frulusu den anbegiman fu en?

6 Den pisi fu Bijbel di ben de na a ten dati, ben gi David dyaranti taki anbegiman fu Yehovah kan abi a frutrow taki A sa yepi den. Di Yehovah tyari a Frudu kon fu pori den ogrisma, dan a kibri a libi fu Noa nanga en osofamiri di ben abi frede gi En (Gen. 7:23). Di Yehovah meki faya nanga ston fadon na tapu den ogrisma fu Sodom nanga Gomora, dan a yepi a bun man Lot nanga den tu umapikin fu en fu lowe gowe fu drape libilibi (Gen. 19:12-26). Di Yehovah meki a heimemre Farao nanga den srudati legre fu en dede na ini a Redi Se, dan a kibri a pipel fu en so taki den no kisi pori (Ex. 14:19-28). Fu dati ede, a no e fruwondru wi taki na ini wan tra psalm, David prèise Yehovah, fu di a kari en „wan Gado di e du sani fu frulusu sma”.—Ps. 68:20.

7-9. (a) Fu san ede David ben abi a frutrow taki Gado man frulusu den anbegiman fu En? (b) Suma David prèise fu di a kisi frulusu?

7 David ben abi bun reide fu frutrow taki Yehovah man frulusu sma. David srefi ben ondrofeni taki Yehovah man frulusu den wan di e dini En, fu di en anu ’de na den ondro fu têgo’ (Deut. 33:27). Moro leki tu leisi Yehovah ben frulusu David fu den „feanti di ben abi bigi atibron” (Ps. 18:17-19, 48). Luku wan eksempre.

8 Di den umasma fu Israel bigin prèise David fu di a ben de wan koni fetiman, dan Kownu Saul bigin dyarusu so te, taki tu leisi a fringi en lansri na tapu David (1 Sam. 18:6-9). Ala tu leisi David wai komoto so taki a lansri no kisi en. Na fu di a ben de wan bun fetiman, meki a ben man du dati? Nôno. Bijbel e sori taki „Yehovah ben de nanga en”. (Leisi 1 Samuel 18:11-14.) Bakaten, Saul suku wan fasi fu meki den Filisteasma kiri David, ma sani no waka soleki fa a ben wani. Na so „Saul kon si taki Yehovah de nanga David trutru”.—1 Sam. 18:17-28.

9 Suma David prèise fu di a ben kisi frulusu? Den wortu na a bigin fu Psalm 18 e taki dati David „ben taigi Yehovah den wortu fu a singi disi, na a dei di Yehovah ben frulusu en . . . fu na anu fu Saul”. Na ini wan singi, David sori fa a ben e firi. A ben taki: „Yehovah na mi stonbergi èn mi fortresi èn mi Frulusu. Mi Gado na mi stonbergi. Na en mi sa suku kibri” (Ps. 18:2). Te wi e kon sabi taki Yehovah man frulusu den anbegiman fu en, dan a sani dati e tranga a bribi fu wi, a no so?—Ps. 35:10.

Gado yepi David di a ben e siki

10, 11. San e yepi wi fu kon sabi o ten David ben siki, soleki fa Psalm 41 e sori?

10 Wan leisi, Kownu David ben e siki srefisrefi, soleki fa Psalm 41 e sori. Wan pisi ten, David no ben man opo fu en bedi, èn a ben e siki so te, taki wan tu fu den feanti fu en ben e denki taki noiti moro a „ben o kon betre baka” (Vers 7, 8). O ten David ben e siki so? Soleki fa den wortu fu a psalm disi e sori, dan dati ben de na a ten di David ben abi bigi problema, fu di en manpikin Absalom ben e suku fu teki a kownumakti abra.—2 Sam. 15:6, 13, 14.

11 Fu eksempre, David e taki fa wan bun mati di ben gwenti nyan brede nanga en, tori en (Vers 9). Kande a tori disi e meki wi prakseri wan sani di ben pasa nanga David. Na a pisi ten di Absalom ben e opo ensrefi teige David, dan Akitofel, a raiman di David ben e frutrow, tori en, èn a go horibaka gi Absalom (2 Sam. 15:31; 16:15). Prakseri fa David ben e firi. A ben e didon na ini en bedi fu di a ben swaki tumusi fu opo. Ma a ben sabi taki wan lo gensman ben e winsi taki a dede, so taki den ben kan du den ogri di den ben abi na prakseri.—Vers 5.

12, 13. (a) Sortu frutrow David ben abi? (b) Fa Gado ben gi David deki-ati kande?

12 David tan frutrow doronomo na ini „a Frulusuman”. Luku san David ben taki fu wan tru anbegiman fu Gado di e siki: „Na a dei fu rampu, Yehovah sa frulusu en. Yehovah srefi sa yepi en na tapu en sikibedi; yu sa sorgu gi en te a siki” (Ps. 41:1, 3). Den wortu „Yehovah srefi sa” e sori agen taki David ben abi frutrow na ini Gado. David ben abi na overtoigi taki Yehovah ben o frulusu en. Fa Yehovah ben o du dati?

13 David no ben e fruwakti taki Yehovah ben o meki a kon betre baka na wan wondru fasi. Na presi fu dati, a ben de seiker taki Yehovah ben o „yepi en”. Iya, a ben sabi taki Yehovah ben o horibaka gi en èn taki a ben o gi en deki-ati, aladi a ben e siki. A no de fu taki dati David ben abi a yepi dati fanowdu. Boiti taki a siki ben meki taki a kon swaki, a ben abi wan lo feanti tu di ben e taki ogri fu en (Vers 5, 6). Kande wan fu den fasi fa Yehovah gi David deki-ati, na taki a meki a prakseri sani di ben gi en trowstu. A moi fu si taki David ben taki: „Fu di mi tan du san reti, meki yu horibaka gi mi” (Vers 12). Wan tra sani di ben kan gi David deki-ati, na taki a ben sabi taki Yehovah ben e si en leki wan man di ben e du san reti. Yehovah ben e si en na a fasi dati aladi a ben swaki, èn aladi den feanti fu en ben e taki ogri fu en. Te fu kaba, David kon betre baka. A no e gi wi deki-ati fu sabi taki Yehovah kan yepi den wan di siki?—2 Kor. 1:3.

Gado gi David san a abi fanowdu

14, 15. O ten David nanga den bakaman fu en ben abi nyanyan nanga dringi tranga fanowdu, èn fa den kisi yepi?

14 Di David tron kownu fu Israel, dan a ben abi bogobogo nyanyan nanga dringi, èn a ben kari furu sma tu fu kon nyan makandra nanga en (2 Sam. 9:10). Ma David ben sabi tu fa a ben de fu no abi nyanyan. Di en manpikin Absalom gi sma deki-ati fu opo densrefi teige David, soso fu di a ben wani teki a kownumakti abra, dan David nanga wan tu fu den bakaman fu en gowe libi Yerusalem. Den lowe go na a kondre Gilead, na a owstusei fu Yordanliba (2 Sam. 17:22, 24). David nanga den bakaman fu en ben abi fu libi leki loweman. Fosi yu denki, den no ben abi nyanyan nanga dringi moro, èn den ben weri srefisrefi. Ma pe den ben o feni nyanyan na ini a gran sabana dati?

15 Te fu kaba, David nanga den bakaman fu en doro na a foto Mahanaim. Drape den miti Sobi, Makir, nanga Barsilai, dri deki-ati man. Den man disi ben de klariklari fu yepi a kownu di Gado ben poti, aladi den ben sabi taki den ben kan lasi den libi. Bika efu Absalom ben tron kownu, dan a no de fu taki dati a ben o strafu iniwan sma di ben yepi David. Fu di den dri bun man disi ben si a nowtu fu David nanga den man fu en, meki den tyari sani gi den di den ben abi tranga fanowdu. Den tyari bedi, aleisi, blon, losi karu, bonki, pesi, oni, botro, nanga skapu gi den. (Leisi 2 Samuel 17:27-29.) A no de fu taki dati David ben de nanga bigi tangi fu di den dri man disi yepi en na wan lobi-ati fasi. Noiti David ben o man frigiti san den man disi du gi en.

16. Te yu e luku en bun, dan suma ben sorgu taki David nanga den man fu en ben e kisi den sani di den ben abi fanowdu?

16 Ma te yu e luku en bun, dan suma ben sorgu taki David nanga den man fu en kisi san den ben abi fanowdu? David ben abi na overtoigi taki Yehovah e sorgu gi a pipel fu en. A no de fu taki dati Yehovah kan meki taki tra futuboi fu en e yepi wan Kresten brada noso sisa di de na nowtu. Di David ben e prakseri a yepi di a ben kisi fu den dri man di a ben de na ini a kondre Gilead, dan a ben sabi taki na Yehovah ben e sorgu gi en na wan lobi-ati fasi. Na a kaba fu en libi, David ben skrifi: „Mi ben de wan yonkuman, èn now mi kon owru, ma noiti mi si taki Gado libi wan regtfardikisma en wawan, èn noiti mi si taki den pikin fu en e suku brede” (Ps. 37:25). David srefi ben ondrofeni a sani disi. A no e gi wi trowstu fu sabi taki Yehovah en anu noiti no syatu tumusi fu gi den futuboi fu en san den abi fanowdu?—Odo 10:3.

„Yehovah sabi fa fu frulusu sma”

17. San Yehovah sori ibri tron baka?

17 Boiti David, Yehovah frulusu furu tra anbegiman fu en na ini Bijbel ten. Sensi a ten fu David, Gado sori ibri tron baka taki den wortu fu na apostel Petrus tru. Petrus ben taki: „Yehovah sabi fa fu frulusu sma di e dini en na wan getrow fasi te tesi miti den” (2 Petr. 2:9). Luku ete tu eksempre.

18. Fa Yehovah frulusu den futuboi fu en na ini a ten fu Heskia?

18 Na ini a di fu aiti yarihondro bifo Krestes, a makti legre fu den Asiriasma kon na ini Yuda, fu di a ben wani teki Yerusalem abra. Di dati pasa, dan Kownu Heskia begi: „O Yehovah, wi Gado, frulusu wi . . . so taki ala den kownukondre fu grontapu kan kon sabi taki yu, o Yehovah, yu wawan na Gado” (Yes. 37:20). Heskia ben e broko en ede moro furu nanga a nen fu Gado. Yehovah piki a fayafaya begi dati. Na ini wán neti nomo, wán engel kiri 185.000 Asiriasma, èn na so den futuboi fu Yehovah kisi frulusu.—Yes. 37:32, 36.

19. Fa den Kresten fu a fosi yarihondro ben man lowe gi wan rampu?

19 Wan tu dei nomo fosi a dede, Yesus taki wan profeititori fu warskow den disipel fu en na ini Yuda. (Leisi Lukas 21:20-22.) Furu yari pasa sondro wan dyugudyugu. Ma na ini a yari 66, den Dyu opo densrefi teige a tirimakti fu Rome, èn a sani dati meki taki den legre fu Rome lontu Yerusalem. Den srudati fu Cestius Gallus ben man swaki wan pisi fu a skotu fu a tempel, ma baka dati, den hari gowe wantronso. Den Kresten di ben e gi yesi na a warskow fu Yesus, ben si a sani disi leki wan okasi fu lowe go na den bergi. A sani disi kibri den gi a pori di Yerusalem ben o kisi, soleki fa Yesus ben taki. Den legre fu Rome drai kon baka na ini a yari 70. Disi leisi den tan drape, èn den pori Yerusalem krinkrin. Den Kresten di ben gi yesi na a warskow fu Yesus, no ben ondrofeni a rampu dati.—Luk. 19:41-44.

20. Fu san ede wi kan abi a frutrow taki Yehovah sa de wi „Frulusuman”?

20 Te wi e poti prakseri na den tori di e sori taki Yehovah e yepi a pipel fu en, dan a sani dati e tranga a bribi fu wi. Den sani di a du na ini a ten di pasa e gi wi a dyaranti taki wi kan frutrow na en tapu. Awansi sortu tesi wi e kisi now noso na ini a ten di e kon, wi kan abi ala frutrow tu taki Yehovah sa de wi „Frulusuman”. Ma fa Yehovah sa frulusu wi? Èn fa sani waka nanga den sma di kari na a bigin fu na artikel disi? Wi sa kisi piki tapu den aksi disi na ini a tra artikel.

San yu ben sa piki?

• Sortu overtoigi Psalm 70 e gi wi?

• Fa Gado yepi David di a ben e siki?

• Sortu eksempre e sori taki Yehovah kan frulusu den futuboi fu en fu sma di e gens den?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 6]

Yehovah piki a begi fu Heskia