Jehovaqa kacharichiwaqninchik

“Tata Diostaj mana allin kajmanta lluspʼiyta yanapan.” (SAL. 37:40.)

1, 2. ¿Imata yachaytaq mayta kallpachawanchik?

JALLPʼANCHIK muyusqanrayku, Intip llanthunqa, mana juk chiqallanpichu qhipakun. Chaywanpis Jallpʼata, Intita ima, Ruwaqqa, kikillanpuni (Mal. 3:6). Bibliapi nin: “Payqa mana uj jinayanchu, nitaj maychus kasqanmanta waj jinaman tukunchu”, nispa (Sant. 1:17). Kayta yachayqa kusichiwanchik, kallpachawanchik ima, astawanraq llakiykunapi kachkaptinchik. ¿Imarayku?

² Ñawpaq yachaqanapi yachakunchikjina, Jehovaqa ñawpaq tiempopi kamachisninpaq ‘Librawaqninchik’ kasqanta (Sal. 70:5). Kay tiempomanta kamachisninqa, mana iskaychakuspa nisunman Diosqa yanapawaqninchik, jarkʼawaqninchik ima, kasqanta, imaraykuchus Diosninchikqa, mana wakjinaman tukunchu, chantapis nisqanta juntʼanpuni (Sal. 37:40). Chantá, ¿imatá Jehová kay tiempopi llaqtanta jarkʼananpaq ruwan? ¿Imaynatá sapa jukninchikta jarkʼawasunman?

Enemigosmanta kacharichiwanchik

3. ¿Imaraykutaq nisunman Diospa llaqtanwan churanakuqkuna, willayninkuta mana saqichiyta atinankuta?

³ Satanasqa, Jehovata manaña yupaychayninchikpaq tukuy imata ruwaspapis mana jaykʼaq Jehovata yupaychayta saqichiwasunchu. Chayraykuchá Diospa Palabran nin: “Mana mayqen arma ruwasqankupis qanta chinkachisunampaj jina kanqachu. Pichus contraykita parlajtaqa juezpa ñawpaqempi chʼinyachillankipuni”, nispa (Isa. 54:17). Diospa llaqtanwan churanakuqkunaqa, Diosmanta willayta saqinanchikta munanku, chaywanpis mana saqichiwanchikchu. Kaymanta astawan yachakunapaq iskay sutʼinchayta qhawarina.

4, 5. ¿Ima chʼampaykunataq Diospa llaqtanpaq kay 1918 watapi rikhurirqa, chantá imapitaq tukurqa?

⁴ Kay 1918 watapi, cristiano nichikuqkunap religionninta apaykachaqkunaqa, Jehovap llaqtanta Diospa Reinonmanta manaña  willanankuta munaspa qhatiykachayta qallarirqanku. Chayrayku Estados Unidos suyumanta kamachiq, mayo killamanta 7 pʼunchaypi, Diospa llaqtanta, ñawpaqman apaq hermano J. F. Rutherfordta, paywan khuska oficinaspi llamkʼaqkunata ima, wisqʼanankuta nirqa. Chaymanta niraq, iskay killanman, hermano Rutherfordta, chantá paywan llamkʼaqkunata ima, llullakuspa juchachaspa, unaypaq wisqʼaykurqanku. ¿Diosmanta willayta saqinkumanchu karqa? ¡Mana!

⁵ Jehová nisqanta yuyarina, pay jinata nin: “Mana mayqen arma ruwasqankupis qanta chinkachisunampaj jina kanqachu”, nispa. Chantá jisqʼun killanmantaq mana suyachkaptinku 1919 watapi marzo killapi 26 pʼunchayninpi, hermano Rutherford paywan llamkʼaqkuna ima, carcelmanta pagaspa lluqsimurqanku. Chantá, 1920 watapitaq mayo killamanta 5 pʼunchaypi, imamantachus juchachachkarqanku chaymanta manaña juchacharqankuchu. Chay hermanosqa, carcelmanta lluqsimuytawan Diospa Reinonmanta willay, ñawpaqllamanpuni rinanpaq llamkʼallarqankupuni. ¿Imataq rikukurqa jinata llamkʼasqankumanta? Chaymantapacha, Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa mayta yapakurqanku. ¿Pitaq jinata ñawpaqman lluqsinankupaq yanaparqa? Kacharichiwaqninchik Jehová (1 Cor. 3:7).

6, 7. a) ¿Imaynatá Alemaniapi Hitler, Jehovamanta sutʼinchaqkunata qhatiykacharqa, chantá imapitaq chay tukurqa? b) ¿Imatataq Jehovamanta sutʼinchaqkunata mana chinkachiyta atisqanku rikuchiwanchik?

⁶ Qhawarinallataq, 1934 watapi Adolf Hitler nirqa: “Jehovamanta sutʼinchaqkunata Alemaniamanta tukuchisaq”, nispa. Chay nisqanmantapacha, achkha hermanosta carcelman wisqʼachiyta qallarirqa. May achkha hermanosta ñakʼarichirqanku chantá iskay pachak phichqa chunkamanta kuraqta wañuchichirqa. Hitler, ¿Jehovamanta sutʼinchaqkunata chinkachiyta atirqachu? ¿Alemaniapi, hermanosta Diosmanta willayninkuta, saqichiyta atirqachu? ¡Mana! Hermanosqa qhatiykachasqa kachkaspapis, pakaymanta willallarqankupuni. Hitlerpa kamachiynin urmasqanmanta, hermanosqa carcelmanta lluqsimuytawan Diosmanta willallarqankupuni. Kunantaq Alemaniapi Jehovamanta sutʼinchaqkunaqa, pachak suqta chunka waranqamanta kuraq kanku, Diospa Reinonmantataq willachkanku. Ajinamanta Kachariwaqninchik, “Mana mayqen arma ruwasqankupis qanta chinkachisunampaj jina kanqachu”, nisqanta juntʼan.

⁷ Chaytaq rikuchiwanchik, Diosqa, llaqtanta mana jaykʼaq chinkachinankuta saqinanta (Sal. 116:15). Chantá, ¿imatataq nisunman sapa jukninchikmanta? ¿Imaynatá Jehová sapa jukninchikta kacharichiwanchik?

 ¿Jehová wañuymanta kawsayninchikta jarkʼawasunmanchu?

8, 9. a) ¿Imaynatá yachanchik Jehová wañuymanta kawsayninchikta mana jarkʼanawanchikta? b) ¿Nisunmanchu Jehová kamachisninta tukuy imamanta jarkʼananta?

⁸ Jehovaqa, mana ninchu kay tiempopi kamachisninta wañuymanta kawsayninkuta jarkʼananta. Ñuqanchikqa kimsa hebreosjina yuyanchik, paykunaqa Diosman chiqa sunqu kasqankurayku, Nabucodonosor qurimanta lantita ruwasqanman mana kʼumuykukurqankuchu, paykunaqa mana yacharqankuchu Jehová chay nina lawraymanta salvananta (Daniel 3:17, 18, ñawiriy). Chaywanpis Jehovaqa hornopi ruphasqas wañunankumanta salvarqa (Dan. 3:21-27). Chantapis yachanchik ñawpaq tiempopi, Jehovaqa mana sapa kutichu jinata kamachisninta kacharichisqanta, manaqa wakin kutilla. Yachallanchiktaq Diospa chiqa sunqu kamachisninmanta, may chhika enemigonkup makinkupi wañusqankuta (Heb. 11:35-37).

⁹ Kay tiempopi ¿Jehová salvawanchikchu? Yachanchikjina Kacharichiwaqninchikqa, atiyniyuq kasqanrayku pillatapis salvayta atin. Chaywanpis, ¿nisunmanchu Jehová imallamantapis kacharichiwasqanchiktapuni? Mana. Chantapis pipis Jehová wañuymanta kawsayniyta jarkʼawan niqtaqa, nillataq nisunmanchu llullakuchkasqanta. Chantapis, Diospa chiqa sunqu kamachisninqa may achkha, tukuy imapi wañunku, wakin qhatiykachasqas Hitlerpa kamachiyninpijina (Ecl. 9:11). ¿Nisunmanchu Jehová chay chiqa sunqu kamachisninta mana jarkʼasqanta? Mana.

10, 11. ¿Runa wañuymanta ayqiyta atinmanchu, imatataq Jehová wañusqa kaqkunapaq ruwanqa?

¹⁰ Kaypi tʼukurina: “Ni pipis ayqeyta atinmanchu wañuypa atiyninmantaqa” (Sal. 89:48). ¿Jehová wañuymanta kacharichiyta atiwasunmanchu? Juk hermana Hitler qhatiykachachkaptin, imatachus maman chay qhatiykachaykunapi familiaresninku wañusqankumanta sunquchananpaq nisqanta yuyarikun: “Wañuychus runata mana kawsarimuyniyuqta saqinman chayqa, ¿manachu wañuy Diosmanta astawan atiyniyuq kanman?” nisqanta. Wañuyqa, tukuy atiyniyuq Diosmanta mana aswan atiyniyuqchu, imaraykuchus kawsayqa Diosmanta jamun (Sal. 36:9). Ukhu pachapi [Seol chayri Hades] tukuy pʼampasqa kaqkunaqa, Diospa yuyayninpi kachkanku, paytaq chaymanta kawsarichimunqa (Luc. 20:37, 38; Apo. 20:11-14).

¹¹ Kay tiempopipis Jehovaqa chiqa sunqu kamachisninta yanapachkan. Qhawarina kimsa niqmanta, Jehová chiqamanta Kacharichiwaqninchik kasqanta.

Jehová payta yupaychanallapaqpuni jarkʼawanchik

12, 13. ¿Imaraykutaq Jehová payta yupaychanallapaqpuni jarkʼawasqanchik imamantapis may allin, imaynasmanta chay yanapaykunata quwanchik?

¹² Jehovaqa payta yupaychanallapaqpuni jarkʼawanchik, chaytataq mayta necesitanchik. Cristianosqa, yachanchik, Jehovap amigon kay, kawsayninchikmantapis aswan valorniyuq kasqanta (Sal. 25:14; 63:3). Mana Diospa amigon kasun chayqa, kawsayninchikqa qhasilla kanqa, wiñay kawsayta suyakuypis mana kanqachu.

¹³ Jehovaqa paypa amigon kananchikpaq tukuy imata quwanchik: Palabranta, espíritu santonta, llaqtanta ima. ¿Imatá chaykunawan, sumaqta yanapachikunapaq ruwananchik tiyan? Jehovap Palabranta sapa pʼunchay ñawirisun chayqa, iñiyninchik, paypa nisqanpi suyakuyninchik ima, kallpachasqa kanqa (Rom. 15:4). Chantapis Diosninchikmanta espiritunta yanapanawanchikpaq mañakusunchik chayqa, juchaman mana urmanapaq kallpachasqa kasunchik (Luc. 11:13). Chantapis allin kamachi, publicacionesniqta, tantakuykunanipta, jatuchaq tantakuykunaniqta ima, yachachiwasqanchikta sumaqpaq japʼikusun chayqa, Diospa Palabranmanta yachachiykunata ‘horampi mikhunatajina jaywawasqanchikwan’ sumaq kallpachasqa kasunchik (Mat. 24:45). Tukuy chaykunataq Diosta yupaychanallapaqpuni jarkʼawanchik, chantapis payman astawan qayllaykusunchik (Sant. 4:8).

14. Parlariy imaynatachus Jehová juk hermanota llakiyninpi payta yupaychanallanpaqpuni yanapasqanta.

 ¹⁴ Dios payta yupaychanapaq jarkʼawasqanchikta rikunapaq, ñawpaq yachaqanapi, juk qhariwarmimanta yachakusqanchikta juktawan qhawarina. Chay tatamamaqa warmi wawanku Theresa sutiyuq chinkasqanmanta, may llakiypi kachkarqanku aswan qhipamantaq wañuchisqankuta willarqanku. * Tatantaq jinata nirqa: “Ñuqaqa Jehovamanta mañakurqani waway Theresata jarkʼananpaq [...]. Chaywanpis wañuchisqa kasqanta yachaspa, tapukurqani, ¿imaraykutaq Jehová chay mañakusqayta mana uyariwarqachu?, nispa. Chaywanpis yachani kay tiempopiqa Jehová kamachisninta wañuymanta mana jarkʼasqanta, chayrayku mañakullarqanipuni astawan yachayta qunawanpaq. Chantá Jehová llaqtanta payta yupaychanallapaqpuni jarkʼasqanta, payman kʼaskasqa kanallapaqpuni yanapaykunata qusqanta ima, yachasqayqa mayta sunquchawarqa. Chayjina jarkʼayqa may allin, imaraykuchus chay yanapawasun wiñay kawsayta japʼinapaq. Jehovaqa chayjinamanta waway Theresata jarkʼarqa, imaraykuchus payqa Diosman chiqa sunqu wañupurqa. Diosninchik aswan qhipaman sumaq kawsayta apamunanta yachasqayqa, mayta sunquchawan”.

Unqusqa kachkaptinchikpis kallpachawanchik

15. ¿Imaynasmanta Jehová unqusqa kachkaptinchik yanapawanchik?

¹⁵ Jehovaqa Davidtajina ‘unqusqa’, kachkaptinchik kallpachawasun (Sal. 41:3). Jehová manapis kay tiempopi unquykunamanta sanoyachiwanchikchu, chaywanpis payqa wakjinasmanta yanapawanchik. Diospa Palabranpi, imaynatachus jampichikunanchikpaq, allin yuyaychaykunata tarinchik (Pro. 2:6). Kay La Atalaya, ¡Despertad! revistaspiqa, unquykunata atipanapaq yanapaykunata tarinchik. Chantapis Jehová Diosqa espíritu santonniqta ‘sumaq atiyta’ quwanchik ima unquytapis atipananchikpaq, jinamanta ima kaptinpis Jehovaman chiqa sunqullapuni kanapaq (2 Cor. 4:7). Jinamanta unqusqa kachkaspa mana sinchita llakikusunchu, nitaq chay unquyrayku Diosta yupaychayta saqisunchu.

16. ¿Imaynatá juk hermano unquyninta muchurqa?

¹⁶ Ñawpaq yachaqanapi juk wayna manchay unqusqamanta yachakurqanchik. Kay 1998 watapi, doctores payta kay esclerosis lateral amiotrófica, nisqawan unqusqa kachkasqanta nirqanku, chay unquytaq pisi tiemponman suchuta saqirqa. * ¿Imaynatá chay unquyta muchurqa? Pay sutʼinchawanchik: “Wakin kutipi mayta nanawasqanrayku mayta llakikuni, yuyanitaq wañupullaymanña nispa. Unquyniyta muchuyta atiptiytaq Jehovamanta  pacienciata, sunqu tiyaykuyta, muchuyta ima, qunawanta mañakuni. Mana iskaychakuspataq, Jehová mañakusqayta, uyariwasqanta nini. Sunqu tiyasqa kachkaspataq, wiñay kawsaypi tʼukuni, maypichus puriyta atisaq, mikhuyta atisaq, familiaywanpis parlayta atisaq. Pacienciayuq kayqa may allin, chaytaq unquyniyta muchunaypaq yanapawan. Muchunaypaq mañakusqaytaq, Diosman chiqa sunqu kanaypaq, payta yupaychanallaypaqpuni yanapawan. Ñuqapis Davidjina kasqayta nini, chantapis creeni Jehová ‘unquyniypi’ yanapawachkasqanta (Isa. 35:5, 6).

Imatachus necesitasqanchikta quwanchik

17. ¿Imatataq Jehová qunawanchikta nin, chantá chay nisqan ima ninayantaq?

¹⁷ Jehovaqa imatachus necesitasqanchikta qunawanchikta nin (Mateo 6:33, 34 chantá, Hebreos 13:5, 6, ñawiriy). Chayqa mana ninayanchu jinallamanta imapis rikhurinanta, nillataq manaña llamkʼananchiktapis (2 Tes. 3:10). Jehová Diosninchikqa, kawsayninchikpi Reinonta ñawpaqman churaptinchik, imatachus necesitasqanchikpaq llamkʼaptinchik ima, payqa imatachus kawsanapaq necesitasqanchikta tarinanchikpaq yanapawasun (1 Tes. 4:11, 12; 1 Tim. 5:8). Diosninchikqa, mana suyachkaptinchik, imatachus necesitasqanchikta tarinapaq yanapawasun, ichá juk hermanoniqta llamkʼayta quwasunman, chayri wakjinamanta yanapawasunman.

18. Sutʼinchay, imaynatachus Jehová imatachus necesitasqanchikta quwasqanchikta.

¹⁸ Ñawpaq yachaqanapi juk mamamanta parlasqanchikmanta, ¿yuyarikunkichu? Chay mama imillitanwan wakniqman tiyakuq ripuptinku, mana llamkʼayta tariyta atisqachu. Pay nirqa: “Paqarinpiqa willayman lluqsiq kani, tardenpitaq chʼisiyanankama llamkʼayta maskʼakuq kani. Yuyarikunitaq juk pʼunchay tiendaman lecheta rantikuq risqayta. Chay tiendapiqa imaymana verdurasta rikurqani, manataq qullqiy kapuwarqañachu rantikunaypaq. Chay kutiqa mana jaykʼaqjina llakikurqani. Wasiyman chayaspataq tʼukulla qhipakurqani: imaraykuchus patioypiqa achkha bolsas tukuy laya verdurasniyuqta rikurqani. Chaytaq killasta mikhunaypaqjina karqa. Chayrayku Jehovaman waqaspa agradecekurqani”, nispa. Kay hermanaqa aswan qhipaman qutuchakuyninmanta huertayuq hermano chay verdurasta apasqanta yacharqa. Chaymantataq hermanaqa chay hermanoman qillqasqa, chaypitaq jinata nirqa: “Pachis niyki chay pʼunchay verdurasta apanpuwasqaykimanta, chantapis Jehovata, mayta munakuwasqanta yuyarichiwasqanmanta, pachis nini”, nispa (Pro. 19:17).

19. Jehovap kamachisnin jatun ñakʼariy chayamuptin, ¿imamantataq mana iskaychakusunchu, chay pʼunchay chayamunankama imatataq ruwallasunpuni?

¹⁹ Jehová imatachus ñawpa tiempopi, kay tiempopi ima, ruwasqan, pay ni jaykʼaq saqinawanchikpi atienekunapaq yanapawanchik. Chantapis juk chhikamantawan Satanaspa saqra pachanta tukuchinanpaq jatun ñakʼariy chayamunqa, chaypitaq mana jaykʼaqjina Diospa yanapayninta necesitasunchik. Diospa kamachisninqa payman atienekusunchik, kacharichisqa kayninchik astawan qayllaykamusqanrayku, umanchikta uqharispataq kusisqa sayaykusunchik (Luc. 21:28). Chay pʼunchay chayamunankamaqa, imapis kachun, ñuqanchikqa Jehovapi atienekunanchik tiyan. Chantapis mana qunqakunachu Jehovaqa imaynachus kasqanmanta, mana jukjinaman tukusqanta, chayrayku nisunman pay Kacharichiwaqninchik kasqanta.

[Sutʼinchaynin]

¿Yuyarikunkichu?

• ¿Imaynamantá, Jehová runata kacharichin familianmanta pillapis wañupuptin?

• ¿Imaraykutaq Jehová, payta yupaychanallapaqpuni jarkʼanawanchikta astawan necesitanchik?

• ¿Ima ninayantaq Jehová kamachisninman imatachus necesitasqankuta qunanta nisqan?

[Tapuykuna]

[8 paginapi dibujo/foto]

Hermano Rutherford, paywan llamkʼaqkuna ima, 1918 watapi carcelpi wisqʼasqas karqanku. Chaymanta aswan qhipaman carcelmanta lluqsirqanku, imamantachus juchachachkarqanku chaymanta manaña juchacharqankuchu

[10 paginapi dibujo/foto]

Jehová ‘unqusqa’ kachkaptinchik yanapawasun