Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Manatu Tāua Mai Tusi i Tesalonia ma Tusi iā Timoteo

Manatu Tāua Mai Tusi i Tesalonia ma Tusi iā Timoteo

O Loo Ola le Afioga a Ieova

Manatu Tāua Mai Tusi i Tesalonia ma Tusi iā Timoteo

NA FESAGAʻI le faapotopotoga i Tesalonia ma teteega talu mai lava le taimi na faavaeina ai, ina ua asiasi atu le aposetolo o Paulo i inā. Ae ina ua toe foʻi mai Timoteo—atonu ua sili atu i le 20 ona tausaga—ma se lipoti lelei mai i inā, sa faagaeetia ai loa Paulo e tusi atu i uso i Tesalonia ina ia faamālō ma faamalosiau iā i latou. Atonu na tusia lenā tusi i le taufaaiʻuiʻuga o le 50 T.A., ma o le tusi muamua lenei o tusitusiga faagaeeina a Paulo. Ae e leʻi umi lenā, ae ia tusi atu lana tusi lona lua i Kerisiano i Tesalonia. Ae o le taimi lea, ua ia tusi atu e faasaʻo ni manatu sesē ua iai i nisi ma faalaeiauina le ʻauuso ina ia tumau pea i le faatuatua.

Pe tusa o le sefulu tausaga mulimuli ane, ua iai Paulo i Maketonia ae o Timoteo o loo i Efeso. Ona tusi faalaeiau atu lea o Paulo iā Timoteo ina ia nofo pea i Efeso, ina ia faamalosia le tulaga faaleagaga o uso ma tuafāfine i inā e ui lava i taaʻiga a aʻoaʻo pepelo o loo i le faapotopotoga. A o agaʻi ina malosi sauāga i Kerisiano ina ua uma se afi na faatamaʻia ai Roma i le 64 T.A., ona tusi atu loa lea e Paulo o lana tusi lona lua iā Timoteo. O le tusi mulimuli lenā o ana tusitusiga faagaeeina. E mafai ona aogā foʻi iā i tatou faalaeiauga ma fautuaga ua tusia i nei tusi e fā a Paulo.—Epe. 4:12.

IA “MATAALA”

(1 Tesa. 1:1–5:28)

Ua faamālō atu Paulo i uso i Tesalonia ona o a ‘latou galuega o le faatuatua, o lo latou tautigā ma le alofa.’ Ua ia taʻu atu o i latou o lona “faamoemoe, ma le olioli, ma le pale e mitamita ai.”—1 Tesa. 1:3; 2:19.

Ina ua uma ona faalaeiau e Paulo Kerisiano i Tesalonia ina ia fefaamāfanafanaaʻi le tasi i le isi i le faamoemoe o le toetū, na ia taʻua: “E oo mai lava le aso o Ieova e pei o se gaoi i le pō.” Ua ia fautuaina i latou ina ia “mataala ma faaauau ona mafaufau lelei.”—1 Tesa. 4:16-18; 5:2, 6.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

4:15-17—O ai i latou o le a “aveina . . . i ao ina ia feiloaʻi ma le Alii i le ʻea,” ma e faapefea ona tupu lenā mea? O i latou nei o Kerisiano faauuina o ē o loo ola a o faagasolo le faatasi mai o le Keriso i le pule o le Malo. O le a latou “feiloaʻi ma le Alii” o Iesu i le nofoaga e lē vaaia i le lagi. Ina ia maua lenei tulaga, e tatau ona maliliu muamua i latou ma toe faatutūina aʻe o ni foafoaga agaga. (Roma 6:3-5; 1 Kori. 15:35, 44) Ua leva ona amata le faatasi mai o Keriso, o lona uiga la, e lē o toe tumau pea i le oti Kerisiano faauuina e maliliu i le taimi nei. Ua “aveina” i latou, po ua faafuaseʻi ona toe faatutūina aʻe.—1 Kori. 15:51, 52.

5:23—O le ā sa uiga i ai Paulo ina ua ia tatalo, “Uso e, tau ina ia faasaoina . . . o outou agaga, ola, ma tino”? Sa faasino atu Paulo i le agaga, ola, ma le tino o le toʻatele o tagata o le faapotopotoga Kerisiano, lea e aofia ai Kerisiano faauuina i Tesalonia. Nai lo le tatalo faapea ia faasaoina le faapotopotoga, sa ia tatalo mo le faasaoina o le “agaga” o le faapotopotoga, po o le tomai e mafaufau ai. Sa ia tatalo foʻi mo le “ola” o le faapotopotoga, po o le iai pea, faapea foʻi le “tino” o le faapotopotoga—le vasega o Kerisiano faauuina. (1 Kori. 12:12, 13) O lea la, o loo faamatilatila mai i le tatalo le manatu mamafa o Paulo mo le faapotopotoga.

Lesona mo i Tatou:

1:3, 7; 2:13; 4:1-12; 5:15. O le auala lelei e avatu ai se fautuaga, o le avatu lea o le faamālō faatasi ma faalaeiauga ina ia faaleleia atili.

4:1, 9, 10. E tatau i tagata tapuaʻi o Ieova ona faaauau pea ona agaʻigaʻi i luma faaleagaga.

5:1-3, 8, 20, 21. A o latalata mai le aso o Ieova, e ao ona “faaauau ona tatou mafaufau lelei ma ia tatou oofu i le ufifatafata o le faatuatua ma le alofa, atoa ma le puloutau o le faamoemoe o le faaolataga.” E lē gata i lenā, e tatau foʻi ona tatou matuā uaʻi totoʻa atu i le Afioga faavaloaga a le Atua, le Tusi Paia.

IA “TUTŪ MAUSALĪ”

(2 Tesa. 1:1–3:18)

Ona o le faauigasesē o le mea sa taʻua e Paulo i lana tusi muamua, na manatu ai nisi o le faapotopotoga ua “faatasi mai [le] Alii.” Ina ia toe faasaʻo lenā manatu, ua taʻua e Paulo le mea e “muamua ona oo mai.”—2 Tesa. 2:1-3.

Ua apoapoaʻi atu Paulo: “Ia outou tutū mausalī ma taofimau i mataupu na aʻoaʻoina ai outou.” Ua ia poloaʻi atu iā i latou ia “ō ese mai i so o se uso e faalogogatā.”—2 Tesa. 2:15; 3:6.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia

2:3, 8—O ai le “tagata o le amioleaga,” ma e faapefea ona aveesea o ia? O lenei “tagata,” o le vasega lea o taʻitaʻi a lotu ua faapea mai o Kerisiano. O le tagata ua tofiaina e folafola atu sala faafaamasinoga a le Atua agaʻi i ē amioleaga, ma avatu faatonuga e faaumatia i latou, o ia lea o “le Upu”—le Fofoga Fetalai Sili a le Atua, o Iesu Keriso. (Ioa. 1:1) O lea la, e mafai ona faapea atu o le a aveesea e Iesu le tagata o le amioleaga e ala “i le mānava o lona fofoga.”

2:13, 14—Ua faapefea i Kerisiano faauuina ona ‘filifilia mai le amataga mo le faaolataga’? Na muaʻi filifilia le ʻaufaauuina o se vaega, ina ua faia e Ieova lana fuafuaga mo se fanau a le fafine na te tuʻimomomoina le ulu o Satani. (Kene. 3:15) Na taʻua foʻi e Ieova mea e manaʻomia ona latou ausia, le galuega e ao ona latou faia, ma tofotofoga o le a latou fetaiaʻi. O le “mea lava lea” na ia valaauina ai i latou.

Lesona mo i Tatou:

1:6-9. E lē faasoloatoa le faaooina mai o sala faafaamasinoga a Ieova.

3:8-12. E lē tatau ona avea le latalata mai o le aso o Ieova, ma faamolemolega tatou te lē galulue ai e tausia o tatou manaʻoga, ma fesoasoani iā i tatou i le auaunaga. O le lē galulue, e mafai ai ona tatou paiē ma ono avea ai i tatou ma ē “isuisu fua i mataupu a isi.”—1 Pete. 4:15.

“IA E LEOLEOINA LE MEA UA TUUINA ATU IĀ TE OE”

(1 Timo. 1:1–6:21)

Ua timaʻi atu Paulo iā Timoteo ina ‘ia faaauau ona tau le taua lelei; ia taofimau i le faatuatua ma se lotofuatiaifo lelei.’ O loo ia otooto mai foʻi agavaa mo tane e tofia i le faapotopotoga. Ua timaʻi atu foʻi Paulo iā Timoteo e “aua neʻi faalogo atu i tala sesē ua faaleagaina ai mea e paia.”—1 Timo. 1:18, 19; 3:1-10, 12, 13; 4:7.

Ua tusi Paulo: “Aua le soona faitio i se toeaina.” Ua ia faalaeiauina Timoteo: “Ia e leoleoina le mea ua tuuina atu iā te oe, ma ʻaloʻalo ese mai upu lē aogā e faaleaga ai mea paia, ma feteenaʻiga o le mea ua taʻua ma le pepelo o le iloa.”—1 Timo. 5:1; 6:20.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

1:18; 4:14—O ā “valoaga” na faia e faatatau iā Timoteo? Atonu o ni folafolaga e faatatau i le tiute tauave a Timoteo i le lumanaʻi i totonu o le faapotopotoga Kerisiano, na faia e ala i le agaga paia ina ua asiasi atu Paulo i Lusa i lana malaga faamisionare lona lua. (Galu. 16:1, 2) E faavae mai i na “valoaga,” na “papaʻi atu lima” o le ʻautoeaina o le faapotopotoga i le talavou o Timoteo, ma faaaogā o ia mo se galuega faapitoa.

2:15—E faapefea i se fafine ona ‘saogalemu pe a faia sana fanau’? O le faia o se fanau, le tausia o lana fanau, ma le tausia o le aiga, e mafai ai ona “saogalemu” se fafine mai le “faitatala . . . ma isuisu fua i mataupu a isi tagata.”—1 Timo. 5:11-15.

3:16—O le ā le mea lilo paia o le faamaoni i le Atua? Ua leva e leʻi iloa e tagata pe mafai ona faamaoni atoatoa atu i le Pule Silisili Ese a Ieova. Ae na faailoa mai e Iesu le tali e ala i le tumau ma le faamaoni atoatoa i le Atua seʻia oo i lona maliu.

6:15, 16—O ai o loo faasino i ai upu nei, o Ieova po o Iesu? O loo faasino atu nei upu i lē na faaali mai, o Iesu Keriso. (1 Timo. 6:14) Pe a faatusatusa atu iā i latou o ē pule pei ni tupu ma alii, o Iesu o le ‘Pule e toʻatasi,’ ma na o ia lava e lē mafai ona oti. (Tani. 7:14; Roma 6:9) Talu ai o loo afio aʻe o ia i le lagi lē vaaia, e lē mafai la e mata o tagata ona “vaai i ai.”

Lesona mo i Tatou:

4:15. E tusa lava po ua faatoʻā avea i tatou ma Kerisiano pe ua leva foʻi, ae ao lava ona tatou taumafai e faaleleia ma faaauau pea ona agaʻigaʻi i luma faaleagaga.

6:2. Pe afai tatou te faigaluega i so tatou uso talitonu, nai lo le tatou taumafai e faaaogā o ia mo lo tatou lava lelei, e tatau ona sili atu ona tatou naunau e galulue mo ia nai lo se tasi i fafo atu o le faapotopotoga.

“IA TALAʻI ATU LE UPU, IA MAELEGA”

(2 Timo. 1:1–4:22)

Ina ia saunia Timoteo mo taimi faigatā ua lata ane, ua tusi atu Paulo: “E leʻi tuuina mai e le Atua iā i tatou le agaga e palaai ai, ae o le agaga e faamalosi ai, e alofa ai ma mafaufau lelei ai.” Na fautuaina Timoteo: “E lē manaʻomia ona faamisa se pologa a le Alii, ae e tatau ona agamalu i tagata uma, ia agavaa e aʻoaʻo atu.”—2 Timo. 1:7; 2:24.

Ua faalaeiau atu Paulo iā Timoteo: “Ia e tausisi pea i mea ua e aʻoaʻoina ma ua e talitonu o le mea moni lea.” Ona sa taatele aʻoaʻoga sesē, o lea na faatonuina ai e Paulo le ovasia talavou: “Ia talaʻi atu le upu, ia maelega . . . ia aʻoaʻi atu, ia matuā faatonu atu, ia apoapoaʻi atu.”—2 Timo. 3:14; 4:2.

Taliina o Fesili Faale-Tusi Paia:

1:13—O le ā le “faaaʻoaʻoga [po o mamanu] o upu aogā”? O “upu aogā a lo tatou Alii o Iesu Keriso”—o aʻoaʻoga moni faa-Kerisiano. (1 Timo. 6:3) O mea na aʻoaʻo ma faia e Iesu sa ōgatusa ma le Afioga a le Atua, o lea, o le faaupuga o “upu aogā” e mafai foʻi ona faasino atu i aʻoaʻoga uma a le Tusi Paia. E mafai ona fesoasoani nei aʻoaʻoga ina ia tatou iloa ai mea e manaʻomia e le Atua mai iā i tatou. E faaauau pea ona tatou tausisia lenei faaaʻoaʻoga po o lenei mamanu, e ala i le faia o mea ua tatou aʻoaʻoina mai le Tusi Paia.

4:13—O ā “paʻu o manu” o loo taʻua i inei? O le faaupuga lenei “paʻu o manu,” e faasino atu i paʻu o manu ia na tusi ai tusi tāʻai. E ono faapea atu na talosaga atu Paulo mo ni vaega o tusi tāʻai o Tusitusiga Eperu, ina ia suʻesuʻe i ai a o falepuipui o ia i Roma. O nisi tusi tāʻai atonu o ni paʻu o laau, ae o nisi o paʻu o manu.

Lesona mo i Tatou:

1:5; 3:15. O le māfuaaga autū lava o le faatuatua o Timoteo iā Keriso Iesu, le faatuatua lea sa fesoasoani i mea uma na faia e Timoteo, o le toleniga faale-Tusi Paia lea sa ia maua mai lona aiga. O se mea tāua tele la mo tagata uma o le aiga, ona manatu mamafa i le auala latou te faia ai lenei tiute tauave agaʻi i le Atua ma a latou fanau!

1:16-18. Pe a feagai o tatou uso talitonu ma tofotofoga, o sauāga, po o le faafalepuipuiina foʻi, o se mea lelei le tatou tatalo mo i latou ma fai mea uma lava e fesoasoani atu ai.—Faata. 3:27; 1 Tesa. 5:25.

2:22. E tatau i Kerisiano, aemaise lava i talavou, le aua neʻi pisi tele i le faatutuʻaina o le tino, i taaloga, musika, faafiafiaga, o mausa, le femalagaaʻi solo, o talanoaga lē aogā, ma mea faapena, ae ua itiiti ai le taimi mo gaoioiga faaleagaga.

[Ata i le itulau 31]

O le ā le tusi o tusi faagaeeina na tusia mulimuli e le aposetolo o Paulo?