Unaj k-áantik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ
Unaj k-áantik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ
«Kiʼimakchajak a wóoleʼex tin wéetel, tumen tsʼoʼok in kaxtik le in taman saʼat tiʼ teen kaʼachoʼ.» (LUC. 15:6.)
1. Jesuseʼ, ¿bix tu yeʼesil u yaabilmaj le máaxoʼob beyoʼob tamaneʼ?
JESÚS, u yáax paal Jéeobaeʼ, ku yaʼalaʼaltiʼ «nojoch j-kanan taman» (Heb. 13:20). Jeʼex tu yaʼalil le profecíaʼoboʼ, taal way Luʼumeʼ yéetel tu beetuba utúul jach maʼalob J-kanan taman tu kaxtaj «u saatal tamaniloʼob u kaajil Israel» (Mat. 2:1-6; 15:24). Tsʼoʼoleʼ, jeʼex utúul j-kanan taman ku yóotik u tsʼáa u kuxtal yoʼolal u tamanoʼobeʼ, Jesuseʼ tu kʼubaj u kuxtal utiaʼal u salvartik le máaxoʼob beyoʼob taman ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ (Juan 10:11, 15; 1 Juan 2:1, 2).
2. ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik u náachtal jujuntúul sukuʼunoʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ?
2 Baʼaleʼ, jujuntúul tiʼ le máaxoʼob kʼuch u tsʼáa u fejoʼob tiʼ u kʼiʼikʼel Jesús yéetel tu kʼubajoʼob u kuxtal tiʼ Dioseʼ, bejlaʼeʼ tsʼoʼok u pʼáatal maʼatech u jóoʼloʼob kʼaʼaytaj yéetel u binoʼob muchʼtáambal, wa tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ. Maʼ xaaneʼ xuʼul u jach tsʼáaik u yóol u meyajtoʼob Jéeoba tumen kʼojaʼanchajoʼob, lúub u yóoloʼob wa yoʼolal uláakʼ talamiloʼob. Baʼaleʼ maʼ u tuʼubultoʼoneʼ, chéen le máaxoʼob yanoʼob ichil le múuchʼulil yantiʼob le kiʼimak óolal yéetel le jeetsʼelil ku yaʼalik le rey David teʼ Salmo 23. Le salmoaʼ ku yaʼalik: «Yuumtsileʼ letiʼeʼ bey juntúul j-kanan tamaneʼ ku kanáantiken; mix baʼal ku binetikten» (Sal. 23:1, LSM). Jach beyoʼ, le máaxoʼob yanoʼob ichil le múuchʼuliloʼ yaan tuláakal baʼal tiʼob utiaʼal u pʼáatloʼob náatsʼ tiʼ Jéeoba, baʼaleʼ maʼ bey u yúuchul yéetel le máaxoʼob tsʼoʼok u saʼataloʼoboʼ. ¿Máax unaj u tsʼáaik áantaj tiʼob? ¿Baʼax áantajil kʼaʼabéettiʼob? ¿Baʼax unaj u beetaʼal utiaʼal ka suunakoʼob teʼ múuchʼuliloʼ?
¿Máax unaj u tsʼáaik áantaj tiʼob?
3. ¿Baʼax kʼaʼabéet u beetaʼal utiaʼal ka suunak le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ, yéetel bix tu ketil Jesús?
3 Yaʼab baʼaloʼob kʼaʼabéet u beetaʼal utiaʼal ka suunak le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ (Sal. 100:3). Jesuseʼ bey tu ketilaʼ: «Wa juntúul máak yaan cien tamanoʼob tiʼeʼ wa ka saʼatak juntúul tiʼobeʼ, ¿maʼ wa ku pʼatik le noventainueve teʼ puʼukoʼ utiaʼal ka xiʼik u kaxant le saʼatoʼ? Wa ka u tsʼáa uts tiʼ ka u kaxanteʼ, kin tuklikeʼ [maas] kun kiʼimaktal u yóol tu yoʼolal le juntúuloʼ maʼ tu yoʼolal le noventa yéetel nueve maʼ saʼatoʼoboʼ. Bey xan a Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ maʼ u kʼáat ka saʼatak mix juntúul tiʼ le mejen paalaloʼobaʼ» (Mat. 18:12-14). ¿Máax túun unaj u tsʼáaik áantaj tiʼob?
4, 5. Le ancianoʼoboʼ, ¿bix unaj u yilkoʼob u tamanoʼob Dios?
4 U jaajileʼ, le ancianoʼoboʼ jeʼel u páajtal u yáantkoʼob le máaxoʼob beyoʼob taman saatloʼobeʼ. Baʼaleʼ utiaʼal leloʼ, maʼ unaj u tuʼubultiʼob tuláakal le sukuʼunoʼoboʼ u kʼubmaj u kuxtaloʼob tiʼ Dios. Jach beyoʼ, le sukuʼunoʼobaʼ u tamanoʼob Jéeoba (Sal. 79:13). Le tamanoʼobaʼ yéetel yaabilaj unaj u kanáantaʼaloʼob, le oʼolal le ancianoʼoboʼ kʼaʼabéet u yilkoʼob bix jeʼel u yáantkoʼobeʼ. Wa ku bin u xíimbaltoʼob utiaʼal u líiʼskoʼob u yóoloʼobeʼ, leloʼ jach jeʼel u yáantaj utiaʼal ka suunakoʼob teʼ múuchʼuliloʼ (1 Cor. 8:1).
5 Le ancianoʼoboʼ unaj u kaxtikoʼob yéetel u yilik u yáantkoʼob le máaxoʼob saatloʼoboʼ. Le apóstol Pablooʼ tu kʼaʼajsaj tiʼ le ancianoʼob yanoʼob Éfeso bix unaj u tratarkoʼob le sukuʼunoʼoboʼ: «Kanáantabaʼex teʼex, kanáanteʼex xan u múuchʼul le j-oksaj óoloʼoboʼ, tu yóokʼol máaxoʼob tsʼaʼaneʼex tumen [kiliʼich muukʼ] jeʼel bix j-kananeʼex utiaʼal a táan óolteʼex u [múuchʼulil Dios], le tu manaj yéetel u kʼiʼikʼel» u Hijooʼ (Hch. 20:28). Le apóstol Pedro xanoʼ tu yaʼalaj tiʼ le ancianoʼob teʼ yáax siglooʼ: «Kanáanteʼex jeʼel bix kanan j-tamanoʼobeʼ le u tamanoʼob Jajal Dios kʼubéentaʼanteʼexoʼ; beeteʼex yéetel maʼalob óolal, jeʼel bix u kʼáat Jajal Dioseʼ, maʼ tumen táan u [yaʼalaʼalteʼexiʼ], mix tumen táan a tsʼíiboltikeʼex taakʼiniʼ. Beeteʼex a meyajeʼex yéetel maʼalob óolal, maʼ bey teʼex u yuumil le máaxoʼob ka kanáantikeʼexoʼ, baʼaleʼ beeteʼex tak tuʼux ku páajtal a weʼesikeʼex maʼalob bej tiʼ le tamanoʼoboʼ» (1 Ped. 5:1-3).
6. ¿Baʼaxten bejlaʼa maases unaj u kanáantaʼal u tamanoʼob Dios tumen le ancianoʼoboʼ?
6 Le ancianoʼoboʼ unaj u beetkoʼob jeʼex Jesucristo, «le maʼalob j-kanan tamanoʼ» (Juan 10:11). Letiʼeʼ tu jach kanáantaj u tamanoʼob Dios. Yéetel utiaʼal u yeʼesik u kʼaʼananil u beetaʼal beyoʼ, tu yaʼalaj tiʼ Pedro: «Kanáant túun in mejen tamanoʼob» (xokaʼak Juan 21:15-17). Bejlaʼa maases unaj u kanáantaʼal u tamanoʼob Dios, tumen le Kʼaasilbaʼaloʼ jach táan u yilik bix jeʼel u náachkuntkoʼob tiʼ Jéeobaeʼ. Utiaʼal u beetkeʼ, ku meyajtiʼ u tsʼíibolal le bakʼeloʼ bey xan u baʼalubaʼob le yóokʼol kaabaʼ (1 Juan 2:15-17; 5:19). Le máaxoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ maas séeb jeʼel u táabsaʼaloʼobeʼ, le oʼolal unaj u yáantaʼaloʼob utiaʼal ka kuxlakoʼob jeʼex utstutʼaan Jéeobaeʼ (Gál. 5:16-21, 25, NM). Baʼaleʼ, ¿baʼax unaj u beetik le ancianoʼob utiaʼal u yáantkoʼoboʼ? Unaj u kʼáatkoʼob u kiliʼich muukʼ Jéeoba, u nuʼuktaj yéetel u meyajtiʼob tubeel le Bibliaoʼ (Pro. 3:5, 6; Luc. 11:13; Heb. 4:12).
7. Le ancianoʼoboʼ, ¿bukaʼaj kʼaʼananil u yilkoʼob u bin u xíimbaltoʼob le tamanoʼob?
7 Le úuchben j-kanan tamanoʼoboʼ, ku meyajtiʼob upʼéel chowak cheʼ utiaʼal u nuʼuktikoʼob le tamanoʼoboʼ. Le ken u jóoʼsoʼob wa u yoksoʼob tu corraloʼobeʼ, ku beetik u máanoʼob yáanal le cheʼ utiaʼal u yilik wa mix utúul ku bineltikoʼ (Lev. 27:32, NM; Miq. 2:12; 7:14). Jeʼex le j-kanan tamanoʼobaʼ, le ancianoʼoboʼ unaj u kʼaj óoltkoʼob cada utúul tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ yéetel u yilkoʼob baʼax talamil táan u máanskoʼob (ket yéetel Proverbios 27:23). Le oʼolal le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼ ku yilkoʼob u kʼaʼananil u bin u xíimbaltoʼob le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ yéetel ku yilkoʼob bix jeʼel u yáantkoʼobeʼ. Tsʼoʼoleʼ tak Jéeoba u yaʼalmaj yaan u kaxtik yéetel yaan u kanáantik u tamanoʼob (Eze. 34:11). Le oʼolal ku jach kiʼimaktal u yóol u yilik táan u yáantaʼal tumen le ancianoʼob le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ.
8. Le ancianoʼoboʼ, ¿bix jeʼel u jach yáantkoʼob le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
8 Wa utúul sukuʼun ku kʼojaʼantaleʼ, jeʼel u líikʼil u yóol wa ka xíimbaltaʼak tumen le ancianoʼoboʼ. Bey xan u yúuchul ken tsʼaʼabak áantaj tiʼ utúul sukuʼun tsʼoʼok u náachtal tiʼ le múuchʼuliloʼ. Le ancianoʼoboʼ jeʼel u páajtal u xokikoʼob tu yéetel jujumpʼéel tekstoʼob, upʼéel u xookil le revistaoʼ, u tsikbalkoʼob tiʼ baʼax tʼaanaj le muchʼtáambaloʼ yéetel u múul payalchiʼob. Maʼalob xan ka u yaʼaloʼobtiʼ jach jeʼel u kiʼimaktal u yóol le sukuʼunoʼob wa ka xiʼik teʼ muchʼtáambaloʼ (2 Cor. 1:3-7; Sant. 5:13-15). U bin xíimbaltbil, u tʼanaʼal tiʼ teléfono wa u túuxtaʼal upʼéel carta tiʼeʼ jach jeʼel u líiʼsik u yóol le sukuʼunoʼ. Tsʼoʼoleʼ jach ku taasik kiʼimak óolal u yáantaʼal le sukuʼunoʼobaʼ.
Tuláakloʼon jeʼel u páajtal k-áantajeʼ
9, 10. ¿Baʼaxten k-aʼalik maʼ chéen le ancianoʼob unaj u yáantik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
9 Tumen kuxaʼanoʼon tiʼ talam kʼiinoʼob yéetel yaʼab baʼal yaan k-beeteʼ, maʼ xaaneʼ maʼ t-tsʼáaik cuenta wa yaan utúul sukuʼun táan u náachtal tiʼ le múuchʼuliloʼ (Heb. 2:1). Baʼaleʼ Jéeobaeʼ ku tsʼáaik cuenta, tumen u yaabilmaj u tamanoʼob. Jeʼex toʼon maʼ k-kʼáat peʼert mix u xéetʼ tiʼ k-wíinklileʼ, Jéeobaeʼ maʼ u kʼáat u peʼert mix utúul tiʼ u tamanoʼobiʼ. Le oʼolal tuláakloʼon unaj k-ilik baʼax talmil táan u aktáantik k-sukuʼunoʼob yéetel unaj k-paklan áantikba (1 Cor. 12:25). ¿Bey wa a wilik le sukuʼunoʼoboʼ?
10 Kex tumen letiʼe ancianoʼob unaj u kaxtikoʼob yéetel u yáantkoʼob le máaxoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ, maʼ chéen letiʼob jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ. Tuláakloʼon unaj k-áantik le ancianoʼob utiaʼal ka líiʼsaʼak u yóol le sukuʼunoʼob saatloʼob utiaʼal ka suunakoʼob teʼ múuchʼuliloʼ. ¿Bix jeʼel k-beetikeʼ?
11, 12. ¿Baʼax unaj k-beetik wa ku yaʼalaʼaltoʼon ka k-áant utúul sukuʼuneʼ?
11 Wa le sukuʼun u kʼáat ka áantaʼakeʼ, le ancianoʼoboʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u yaʼalik tiʼ utúul sukuʼun yiijchajaʼan u tuukuleʼ ka u tsʼáa xook tiʼ yéetel le Bibliaoʼ. Lelaʼ ku beetaʼal utiaʼal ka yanaktiʼ «le yaakunaj yanji» tiʼ «tu yáax chuuneʼ» (Apo. 2:1, 4). Upʼéel baʼal jeʼel u yáantaj utiaʼal u muʼukʼaʼantal u fejeʼ letiʼe u xakʼaltaʼal tu yéetel le baʼax ilaʼab teʼ muchʼtáambaloʼ.
12 Wa le ancianoʼob ku yaʼalikoʼobtech ka xiʼikech a xíimbalt utúul sukuʼun tsʼoʼok u náachtal tiʼ le múuchʼuliloʼ, kʼáat tiʼ Jéeoba ka u nuʼuktech yéetel ka u yáantech. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Tsʼáa tu kʼab Yuumtsil tuláakal baʼax ka beetik, beyoʼ ku béeychajal le baʼax ka tukultikoʼ» (Pro. 16:3). Tukult baʼax tekstoʼob tiʼ le Biblia jeʼel u meyajtechoʼ yéetel baʼaxoʼob jeʼel u páajtal a waʼalik tiʼ le sukuʼun utiaʼal a líiʼsik u yóoloʼ. Utiaʼal a beetkeʼ tuukulnen tiʼ bix tu beetil le apóstol Pablooʼ (xokaʼak Romailoʼob 1:11, 12). Letiʼeʼ u kʼáat kaʼach bin Roma utiaʼal ka u y7áant u muʼukʼaʼankúunt u fe le sukuʼunoʼoboʼ. Pabloeʼ, u yojel kaʼach tak letiʼ kun líikʼil u yóol. ¿Máasaʼ maʼalob ka k-beet jeʼex Pablo ken k-áant le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ?
13. ¿Tiʼ baʼax jeʼel u páajtal a tʼaan yéetel utúul sukuʼun tsʼoʼok u náachtal tiʼ le múuchʼuliloʼ?
13 Le táan a xook tu yéeteloʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a kʼáatiktiʼ bix tu kʼaj óoltil u jaajileʼ. Tʼaaneneʼex tiʼ le jatsʼuts súutukiloʼob ta máanseʼex le táan a meyajtikeʼex Diosoʼ, tiʼ le ta máanseʼex teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ, teʼ asambleaʼoboʼ yéetel teʼ kʼaʼaytajoʼ. Aʼaltiʼ jach kiʼimak a wóol ikil a wantal naatsʼ tiʼ Jéeoba (Sant. 4:8). Aʼal xan tiʼ ka tsʼáaik u nib óolalil tiʼ Jéeoba yoʼolal le nojoch áantaj ku tsʼáaiktoʼon ken k-aktáant talamiloʼoboʼ (Rom. 15:4; 2 Cor. 1:3, 4).
14, 15. ¿Baʼax maʼalob ka k-kʼaʼajs tiʼ le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
14 Upʼéel baʼax jeʼel u yáantik le sukuʼunoʼ, letiʼe u kʼaʼajsaʼaltiʼ le nojoch utsiloʼob ku kʼamik le tiaʼan kaʼach teʼ múuchʼuliloʼ. Ichil le utsiloʼoboʼ táakaʼan le u páajtal u maas kʼaj óoltik le Bibliaoʼ yéetel le baʼaxoʼob u tukulmaj u beetik Jéeobaoʼ (Pro. 4:18). Tumen ku yilik u kuxtal jeʼex u kʼáat Jéeobaeʼ, maʼatech u séeb lúubul kaʼach tiʼ le táabsajiloʼoboʼ (Gal. 5:22-26). Yoʼolal leloʼ maʼ sajak kaʼach u payalchiʼ tiʼ Jéeobaiʼ, yantiʼ le «jeetsʼel óolal, [...] maas nojoch tiʼ le ku páajtal u naʼatik máakoʼ» yéetel le jeetsʼel óolaloʼ le kanáantik kaʼach u «puksiʼikʼal» bey xan u «tuukul» (Fili. 4:6, 7). Ken tʼaanakech yéetel le sukuʼunoʼ chʼaʼa en cuenta tuláakal le baʼaloʼobaʼ, eʼestiʼ jach a kʼáat a wáante yéetel líiʼs u yóol utiaʼal ka suunak teʼ múuchʼuliloʼ (xokaʼak Filiposiloʼob 2:4).
15 Koʼox aʼalikeʼ, ancianoech yéetel bijaʼanech a xíimbalt upʼéel familia tsʼoʼok u náachtal tiʼ le múuchʼuliloʼ. Maʼ xaaneʼ utiaʼal a líiʼsik u yóoloʼobeʼ, jeʼel u páajtal a kʼáatiktiʼob bix tu yuʼubilubaʼob le ka tu kʼaj óoltoʼob u jaajiloʼ. ¡Jach túun maʼalob yéetel jatsʼuts le baʼax tu kanoʼoboʼ! Anchaj u beelal u kuxtaloʼob yéetel jáalkʼabtaʼaboʼob tiʼ le maʼ jaajil kaʼansajoʼ (Juan 8:32). Jach kiʼimakchaj u yóoloʼob úuchik u kaambaloʼob tiʼ Jéeoba, tiʼ u nojoch yaabilaj yéetel tiʼ le baʼaloʼob ken u beetoʼ (ket yéetel Lucas 24:32). Aʼaltiʼobeʼ, le máaxoʼob u kʼubmaj u kuxtaloʼob tiʼ Jéeobaeʼ yantiʼob u jatsʼuts páajtalil u payalchiʼob yéetel u maas natsʼkubaʼob tiʼ. Líiʼs u yóoloʼob utiaʼal ka u jel kʼamoʼob le maʼalob kaʼansaj ku taal tiʼ Jéeoba, le Dios kiʼimak u yóoloʼ (1 Tim. 1:11, NM).
Maʼ u xuʼulul a weʼesiktiʼob a yaabiltmoʼob
16. Tsikbalt upʼéel baʼax uchaʼan ku yeʼesik jeʼel u suut le máaxoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ.
16 Wa ka k-beet jeʼex tsʼoʼok k-kanikoʼ, ¿jeʼel wa u suut le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼuliloʼ? Jeʼeleʼ. Utúul xiʼipal káaj u jóokʼol kʼaʼaytaj le yaan 12 jaʼaboʼob tiʼeʼ, xuʼul u beetik le ka tu chukaj 15 jaʼaboʼob tiʼ. Baʼaleʼ ka máan kʼiineʼ suunaj teʼ múuchʼuliloʼ, yéetel ich maas tiʼ treinta jaʼaboʼobeʼ tsʼoʼok u meyajtik Dios bey precursor yéetel betelitaeʼ. Baʼaleʼ lelaʼ béeychaj úuchik u yáantaʼal tumen utúul anciano. Le sukuʼunoʼ jach kiʼimakchaj u yóol yoʼolal le áantaj tsʼaʼabtiʼoʼ.
17, 18. ¿Baʼax jatsʼuts modos kʼaʼabéet k-eʼesik utiaʼal k-áantik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
17 Le yaabilajoʼ, letiʼe baʼax péekskoʼon k-áant le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Kin tsʼáaik tiʼ teʼex le túumben aʼalmajtʼaanaʼ: Yaabiltabaʼex ta baatsileʼex. Jeʼel bix in yaabiltmaʼexeʼ teʼexeʼ unaj a yaabiltkabaʼex ta baatsileʼex. Wa ka yaabiltkabaʼex ta baatsileʼexeʼ tuláakal yóokʼol kaab kun u kʼaj óolteʼ teʼexeʼ in j-kaambaleʼex» (Juan 13:34, 35). Jach beyoʼ, letiʼe yaabilaj chíikbesik máaxoʼob u disipuloʼob Cristooʼ. Le oʼolaleʼ, ¿máasaʼ unaj xan k-yaabiltik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ? Baʼaleʼ utiaʼal k-áantkoʼobeʼ kʼaʼabéet u yantaltoʼon uláakʼ jatsʼuts modos.
18 ¿Máakalmáak le jatsʼuts modosaʼ? Letiʼe chʼaʼa óotsililoʼ, le utsiloʼ, le chúukaʼan óolaloʼ yéetel le maʼ k-séeb kʼuuxiloʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ xaaneʼ yaan xan u kʼaʼabéettal k-perdonar. Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Kuxleneʼex túun a búukbesmeʼex u páajtalil chʼaʼa óotsilil, utsil puksiʼikʼal, kabal óolalil, suuk óolalil yéetel chúukaʼan óolalil. Yanakteʼex chowak óolalil ta baatsileʼex, yéetel paklan saʼatsabaʼex wa yaan wa máax yaan baʼal tiʼ tu contra uláakʼ, jeʼel bix tu saʼatseʼex Cristoeʼ, bey xan a beeteʼex ta baatsileʼexoʼ. Tu yóokʼol tuláakaleʼ yanakteʼex yaakunaj, tumen lelaʼ letiʼ ku nupik yéetel ku chúukbesik tuláakal baʼal» (Col. 3:12-14).
19. ¿Baʼaxten maʼ chéen kunel u tsʼáaik u yóol máak u yáant le tamanoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
19 Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan k-ilik baʼaxten jujuntúul sukuʼunoʼobeʼ ku náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ, yéetel yaan xan u yeʼesikeʼ wa ku suutoʼobeʼ yaan u kʼaʼamloʼob yéetel kiʼimak óolal. Jeʼex u yeʼesik le xookaʼ bey xan le ku segueroʼ, maʼ chéen kunel u yáantaʼal utúul sukuʼun tsʼoʼok u náachtaliʼ. Bejlaʼeʼ yaʼab máakoʼobeʼ ku kíimskubaʼob meyaj utiaʼal u ayikʼaltaloʼob, baʼaleʼ maas koʼoj u tojol u kuxtal utúul wíinik ke le orooʼ. Bey tu yeʼesil Jesús tu kettʼaanil le taman saʼatoʼ (Mat. 18:12-14). Maʼ u tuʼubultech le baʼax tu yaʼalaj Jesusoʼ yéetel maʼ u xuʼulul a tsʼáaik a wóol a wáant le u tamanoʼob Jéeoba tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ.
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 11]
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼax unaj u beetik le ancianoʼob yoʼolal le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ?
• Toʼoneʼ, ¿bix jeʼel k-áantik le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
• ¿Baʼax jatsʼuts modos kʼaʼabéet utiaʼal u yáantaʼal le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼoboʼ?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 10]
Le ancianoʼoboʼ ku yilik u yáantkoʼob yéetel yaabilaj le sukuʼunoʼob tsʼoʼok u náachtaloʼob tiʼ le múuchʼuliloʼ