Tumonei Bukomo bwa Ngitu Mungya Bisonekwa

“Ukasanswa Yehova Leza obe . . . ne ñeni yobe yonso, ne bukomo bobe bonso.”—MAKO 12:30.

1. Lelo Leza wādi na mpango’ka pa bantu ku ngalwilo?

 KUBELA ne kufwa kebyādipo mu mpango ya Yehova Leza paāpangile bantu. Ba Adama ne Eva bātūdilwe mu budimi bwa Edena, ko kunena’mba mu “paladisa ya nsangaji,” “mwanda wa kwibuneñenya ne kwibulama,” ke mu myakapo 70 nansha 80 kete, ehe, ino i mu myaka yonso nyeke ne nyeke. (Ngal. 2:8, 15; Mit. 90:10) Shi bano ba mulume ne mukaji babajinji bākōkele nyeke Yehova ne kukōkela ku bubikadi bwandi na buswe, longa kebādipo ba kubela, kununupa, ne kufwa.

2, 3. (a) I muswelo’ka welekejibwe bununu mu mukanda wa Musapudi? (b) I ani uleteje lufu lupyenwe kudi Adama, ne i muswelo’ka olukatalulwa?

² Bible ulombola na bishima bya kyelekejo mu Musapudi 12 “mafuku mabi” endelanga pamo na bununu bwa bantu bakubulwa kubwaninina. (Tanga Musapudi 12:1-7.) Mvwi i midingakanibwe na maluba a “mutyi wa alamode.” Maulu nao bu bantu “bakomokomo” bakashilula kwitonta ne kuzukuma. Bana-bakaji batala ku malolo mwa kumwena mwinya ino yō ke fukutu yonka, belekeja biyampe meso a kafi. Meno ashele bibuyu mu kanwa nao atelwa bu “bakupela bukula bakaleka mwanda wa butyetye” bobadi.

³ Maulu azakala, meso abumbudima, ne bibuyu byampikwa meno kebyāpangilwepo uno muswelo. Ne kadi, “mīngilo ya dyabola,” kubadila’mo ne lufu lotupyene kudi Adama, isa kōnwa na Mwanā Leza kupityila ku Bulopwe bwandi aye Meshiasa. Mutumibwa Yoano wāsonekele amba: “E po pa mwanda pāsokwedilwe Mwana Leza’mba, ōne mīngilo ya dyabola.”—1 Yoa. 3:8.

I Biyampe Kwikala na Milangwe Mijalale

4. Mwanda waka bengidi ba Yehova bakambakenanga bukomo bwabo bwa ngitu na bujalale, ino bekalanga bayuke bika?

⁴ Pano’ko bidi, bengidi bamo ba Yehova bakibela misongo ne kununupa pamo’nka na bantu bonso ba bubi. Kukambakena senene bukomo bwa ngitu mu ino ngikadilo i kwendele’mo kadi kudi na kamweno. Mwene tukimbanga kwingidila Yehova ‘na bukomo bwetu bonso’? (Mako 12:30) Nanshi byotukimba kwikala na bukomo bwa ngitu mu ludingo kamukaya, i biyampe twikale na bujalale ne kuyuka amba na bubine kekudipo bivule byotukokeja kulonga bibwanya kujokeja bununu kunyuma nansha kwepuka kubela misongo yonso.

5. I ñeni’ka yotuboila ku muswelo wādi ūminina bengidi ba kikōkeji ba Leza misongo?

⁵ Bengidi bavule ba kikōkeji ba Yehova bādi bekonda na misongosongo. Kimfwa, Epafolodetusa wādi wikonda nayo. (Fid. 2:25-27) Temote mupwani wa kikōkeji wa Polo wādi ukamba na misongo ya kifu kyaba ne kyaba, o mwanda Polo wāmusoñenye amba atome’po  “ne tuvinyu.” (1 Tem. 5:23) Mutumibwa Polo aye mwine, nandi wādi ulwa na “mwiba mu ngitu,” padi i misongo ya meso nansha luba lukwabo lwampikwa bwanga mu abo mafuku. (2 Kod. 12:7; Ngal. 4:15; 6:11) Polo wādi uzenza Yehova pangala pa uno “mwiba mu ngitu.” (Tanga 2 Kodinda 12:8-10.) Leza kālongelepo kingelengele kya kutungula “mwiba mu ngitu” ya Polo. Ino wāmupele bukomo bwa kūminina’o. Bukomo bwa Yehova bwāmwekele patōka mu bukōkekōke bwa Polo. Mwene netu tukokeja kuboila ñeni ku kimfwa kya Polo?

Tulekei Kuzumbija Mutyima Bipitepite Pangala pa Bundapi

6, 7. Mwanda waka ketufwaninwepo kuzumbija mutyima bipitepite pangala pa bukomo bwetu bwa ngitu?

⁶ Monka moyukile kala, Batumoni ba Yehova betabijanga kundapwa mu miswelo mishileshile. Julunale wetu Réveillez-vous! wikalanga pavule pene na bishinte bisambila pa bundapi. Nansha shi ketwitabijangapo muswelo kampanda wa bundapi, inoko tusangelanga bukwashi bwa bamuñanga ne kwingidila nabo pamo. Na bubine tuyukile amba kebibwanikapo kwikala bakomo nkē nyeke dyalelo. O mwanda mwine, i biyampe tuleke kuzumbija mutyima bipitepite pangala pa bukomo bwa ngitu. Mumweno wetu batwe Bene Kidishitu ufwaninwe kwishila na wa bantu ‘bakubulwa lukulupilo,’ balanga amba buno bo būmi bonso, o mwanda bekuja mu myundapilo yo-yonso ibwanya kupwija misongo yabo. (Ef. 2:2, 12) Batwe tusumininwe kuleka kujimija kipwano kyotupwene na Yehova mwanda’tu wa kupandija buno būmi, ke-pantu tukulupile amba shi tukōkele nyeke Yehova, tukekala “bakwatyije ku būmi nabo i būmi bulumbuluke,” ke būmi bwa nyeke mu ngikadilo impya ya bintu yaetulaile kadi.—1 Tem. 6:12, 19; 2 Pet. 3:13.

⁷ Kadi kudi buluji bukwabo botulekela kusela mityima kūlu pangala pa bukomo bwa ngitu. Kuzumbija mutyima bipitepite pangala pa bukomo bwa ngitu kukokeja kwitutwala ku kwilangila enka batwe bene. Polo wādyumwine bantu ku kino kyaka mu mukanda waātumīne Bene Fidipai amba: “Kemukibangai byonka byenu bintu, wa byandi, wa byandi, ehe, poso ne ku bintu bya bakwenu, au ku bya mukwabo, au ku bya mukwabo.” (Fid. 2:4) Eyo, ke bibipo kwita mutyima batwe bene mobifwaninwe, ino shi tutele mutyima ku banabetu ne ku bantu botusapwila “īno myanda-miyampe ya buno bulopwe,” nabya ketukaselapo mutyima kūlu bipitepite pangala pa bukomo bwetu bwa ngitu.—Mat. 24:14.

8. Lelo kuzumbija mutyima bipitepite pa mwanda wa bukomo bwa ngitu kubwanya kwitufikija ku kulonga bika?

⁸ Kyaka kidi ku Mwine Kidishitu uta mutyima mpata ku bukomo bwandi bwa ngitu i kya kutonwena tumweno twa Bulopwe kunyuma. Kukambakena bipitepite bukomo bwa ngitu kuketufikija ku kuningila bakwetu balonde milangwe yetu mu myanda itala bidibwa, bundapi, nansha mudīlo. Tala madingi aletele Polo pa uno mwanda, amba: “Muyuke kutonga kyokya kitabukile kunengela. Kadi na’mba mukekale batoka, bampikwa kukatopekibwa mu Difuku dya Kidishitu.”—Fid. 1:10, Myanda Miyampe ku Bonso.

Lelo I Bika Bitabukile Kunengela?

9. Lelo i kintu’ka kimo kya mu bintu bitabukile kunengela kyoketufwaninwepo kulengwa kulonga, ne mwanda waka?

⁹ Shi tuyukile bintu bitabukile kunengela, nabya tukepāna mu mwingilo wa kundapa bantu ku mushipiditu. Tukepāna’mo na kusapula ne kufundija Kinenwa kya Leza. Uno o mwingilo uleta byabuyabuya kotudi ne ku boba botufundija. (Nk. 17:22; 1 Tem. 4:15, 16) Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous ! i mapepala aletanga kyaba ne kyaba bishinte bidi na mānga ya batutu ne bakaka bekonda na mbá mikomo. Kyaba kimo ino mānga ilombolanga muswelo obalonga bukomo bwa kutyumwina mu manwi makambakano abo nansha kubulwa kukambakanya mutyima mwa kukwashisha bakwabo nabo bayuke Yehova ne milao yandi ya kutendelwa. *

10. I kika kinenenwa’mba butongi bwetu bwa bundapi budi na mvubu?

 ¹⁰ Mu kitatyi kyotubela misongo, Mwine Kidishitu umo ne umo ufwaninwe ‘kusela kya kumulemenena kyandi’ patonga bundapi bwasaka. (Ngat. 6:5) Inoko tufwaninwe kuvuluka amba butongi bwetu bwa bundapi budi na mvubu ku meso a Yehova. Monka motulēmekele misoñanya ya mu Bible ya ‘kwilama ku mashi,’ mo monka motulēmekela ne Kinenwa kya Leza mu myanda ya bundapi bukokeja kwitwipaya ku mushipiditu nansha kona kipwano kyotupwene na Yehova. (Bil. 15:20) Bine, bipimo ne bundapi bumo bwikalanga butyibila ku bya maleñanya. Yehova wāpelele batupondo ba mu Isalela bādi balonga “bukondame,” nansha bya majende. Wānene amba: “Kemukiletaipo monka byelwa bya bitupubitupu’byo; ensense i kyamunyanji ko ndi; kweji katenta ne sabado, ne kwiungwija bitangobitango, yo! nkikōkejapo kumona bukondame ne kupwana ne masobo ajila, mhm.” (Is. 1:13) Kitatyi kyotubela misongo ke kitatyipo kya kulonga bintu bikalakanya milombelo yetu ne kutūla kipwano kyetu na Leza mu kyaka.—Mad. 3:44.

“Tunangu” Tudi na Mvubu

11, 12. Lelo “tunangu” tukwashanga namani kitatyi kyotutonga bundapi?

¹¹ Kadi shi tubabela, ketwakalangai amba Yehova usa kwitundapa mu kingelengele, ino tukokeja kumulomba tunangu mwa kutongela bundapi buyampe. Ne tufwaninwe kukimba kuludikwa na misoñanya ya mu Bisonekwa ne na ñeni mijalale. Wivwane misongo i mikatampe, i biyampe kukimba bamuñanga palapala bapotolole’byo, monka munenena Nkindi 15:22, amba: “Kokwa kekudipo kukala-ñeni biswa-mutyima bilāla: Ino pa bakala ñeni ba ntanda ne ntanda byakomejibwa.” Mutumibwa Polo wādingile banababo mu lwitabijo amba: “Twikale, mu ino myaka, ne tunangu toloke twa bwine Leza.”—Tet. 2:12, MB.

¹² Dyalelo bavule badi mu ngikadilo na yoya yādi’mo mwana-mukaji wādi ubela mu mafuku a Yesu. Tutanga mu Mako 5:25, 26, amba: Kwadi “mwana-mukaji umo ubela muyeye wamashi, myaka pano ke dikumi ne ībidi. Wamona malwa mene makata ku bañanga, wapwibwa tonso twādi nato fututu, ne kumonapo biya mpika, ne luba nalo lwaninga.” Yesu wākwatyilwe uno mwana-mukaji lusa, wāmundapa. (Mako 5:27-34) Bene Kidishitu bamo bakokeja kufudilwa, uyuka bashilula kukimba bundapi nansha buñanga bujilula misoñanya ya mutōtelo utōka.

13, 14. (a) Lelo Satana utwelelanga namani mu butongi bwa bundapi mwanda wa kutyumuna bululame bwetu? (b) Mwanda waka tufwaninwe kwilama ku kintu kyonso kityibila ku bufwityi?

¹³ Satana ukengidija miswelo yo-yonso mwanda wa kwitulabika ku mutōtelo wa bine. Monka mwaingidijija busekese ne kusanswa kwa bupeta mwanda wa kukukaja bamo, ukatompa ne kutyumuna bululame bwa bakwabo kupityila ku bundapi butatanwa butyibila ku bufwityi ne majende. Tulombei Yehova ‘etunyongolole kudi yewa mubi’ ne ‘ku bubi bonso.’ Nanshi ketufwaninwepo kuponena  mu makasa a Satana na kwiela mu bintu bityibila ku majende ne ku bufwityi.—Mat. 6:13; Tet. 2:14.

¹⁴ Yehova wāpeleje Bene Isalela kubuka lubuko ne kulonga byamwiko. (Kup. 18:10-12) Polo ubadila “bufwityi” mu “mīngilo ya ngitu.” (Ngat. 5:19, 20) Kadi “bamajende” kebakekalapo nansha dimo mu ngikadilo impya ya bintu ya Yehova. (Kus. 21:8) Nanshi i kimweke patōka amba kintu kyonso kityibila ku majende i kya munyanji ku meso a Yehova.

“Kikōkeji Kyenu Kiyūkibwe ku Bantu Bonso”

15, 16. Mwanda waka tufwaninwe kwikala na tunangu pa kutonga bundapi, ne i madingi’ka a ñeni āletele kitango kyendeji kya mu myaka katwa kabajinji?

¹⁵ Shi ke pano, shi tubamone amba bipimo nansha bundapi kamukaya butatanwa, nabya i kipite buya kupela’bo. Inoko shi mundapilo kampanda i mukomo kushintulula moupwijija misongo, ke kunenapo kala amba i wa majende, mhm. Kulama mumweno wa Bisonekwa pa bukomo bwa ngitu kwitulomba twikale na tunangu twa kwa Leza ne butyibi bujalale. Mu Nkindi shapita 3 mudi madingi anena’mba: “Kulupila mudi Yehova ne mutyima obe onsololo, kadi kokalemēnenapo pa kwivwanija kwa abe mwine; mu mashinda obe onso muyuke, kadi aye ukōlolanga tushinda tobe. . . . Lama ñeni mituntulu ne kulangalangapo. Enka namino’u bikekala ke būmi bwa mūya obe.”—Nk. 3:5, 6, 21, 22.

¹⁶ Bine, nansha byotulonga bukomo bwa kwikala bakomo ku ngitu, ino byotwingidila Yehova, tufwaninwe kutadija kutyina’mba waketufityilwa mutyima motufwila kupwija misongo ne bikoleja bya bununu. Mu myanda ya bundapi, ne mu myanda mikwabo mwine, tufwaninwe kuleka ‘kikōkeji kyetu kiyukibwe ku bantu bonso’ na kulonda misoñanya ya mu Bible mu būmi bwetu. (Fid. 4:5) Kitango kyendeji kya mu myaka katwa kabajinji kyātumīne Bene Kidishitu mukanda wa kamweno, mobebasoñenye kwilama ku bakishi, mashi, ne busekese. Ku mfulo bebakulupija’mo amba: “Wivwane mwilame bānwe bene, nabya umbanengeja ne kunengeja.” (Bil. 15:28, 29) Kunengeja muswelo’ka?

Kwiundapija na Bujalale Koku Tutengele Būmi Bubwaninine

17. Lelo i kamweno’ka kotumwenanga ku ngitu potulonda misoñanya ya mu Bible?

¹⁷ Pa kino, umo ne umo umbukata mwetu ufwaninwe kwiipangula’mba: ‘Lelo ngivwanije ne pa mfulo muswelo okendi munengeje bintu mwanda wa kulonda konondanga kamo ne kamo misoñanya ya mu Bible ya kwilama ku mashi ne ku busekese?’ Langa’po byabuyabuya byotumonanga potulonga bukomo bwa ‘kwioija batwe bene ku bubi bonso bwa ku ngitu, ne bwa ku mushipiditu.’ (2 Kod. 7:1) Ponso potulonda misoñanya ya mu Bible itala pa bukundwe, twepukanga misongo mivule. Tunengejanga potwilama ku ngitu ne ku mushipiditu ku bintu bya disubi kimfwa mfwanka ne bya kwitonda bikwabo. Langa’po bidi ne kamweno kotumwena ku ngitu potuleka mudīlo mpata ne mutomeno mpata. (Tanga Nkindi 23:20; Tetusa 2:2, 3.) Kadi kukokōlokwa kuyampe ne kwitamuna ngitu nako kuletanga bukomo mu ngitu. Bine, ketudi banengeje ku ngitu ne ku mushipiditu mu bintu palapala mwanda wa  kulonda kotulonda misoñanya ya mu Bisonekwa.

18. Lelo i bika byotufwaninwe kuta’ko mutyima nakampata, ne i kufikidila kwa bupolofeto’ka butala bukomo bwa ngitu kotutengele?

¹⁸ Kupityidila, tufwaninwe kulama bukomo bwa ku mushipiditu ne kuningija kipwano kyotupwene na Tata wetu wa mūlu, mwanda aye ye Nsulo ya “būmi bwa pano ponka, ne bwa pa kukāya” mu ntanda impya yalaile. (1 Tem. 4:8; Mit. 36:9) Mu ntanda mipya ya Leza, tukekala bakomo nkē ku mushipiditu ne ku ngitu mwanda tukalekelwa bubi bwetu kupityila ku kitapwa kya kikūlwa kya Yesu. Yesu Kidishitu, Kana ka Mukōko, uketuludika “ku nsulo ya mema a būmi,” kadi Leza nandi uketupampula impolo yonsololo ku meso etu. (Kus. 7:14-17; 22:1, 2) Penepo, ye potukemwena kufikidila kwa buno bupolofeto busangaja bunena’mba: “Mwikadi kakanenapo’mba: Nabela.”—Is. 33:24.

19. I bika byotukakulupila shi tukimba bundapi na bujalale?

¹⁹ Tukulupile amba kukūlwa kwetu kubwafwena, ne kadi tutengele na kipyupyu difuku dikafulamuna Yehova bintu, misongo ne lufu byonso ke kutupu’byo. Ino pano’ko bidi, tuyukei amba Tata wa buswe witukwashanga tūminine kitundu kya misongo ne mbá yonso, mwanda ‘aye witutele mutyima.’ (1 Pet. 5:7) Shi ke pano, tukimbei bukomo bwa ngitu, ino tulondei nyeke misoñanya ilombwelwe patōka mu Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu!

[Kunshi kwa dyani]

Tupitulukei’mo

• Lelo i ani ulengeje misongo kwikala’ko, ino i ani uketunyongolola ku byonso bilupuka ku bubi?

• Nansha shi kuta mutyima ku bukomo bwa ngitu i kwendele’mo, ino i bika byotufwaninwe kwepuka?

• Mwanda waka bundapi bo-bonso botutonga budi na mvubu ku meso a Yehova?

• Lelo i kamweno’ka kotumwenanga ku ngitu potulonda misoñanya ya mu Bible?

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 24]

Muntu kāpangilwepo kubela ne kununupa

[Kifwatulo pa paje 26]

Bantu ba Yehova batananga nsangaji mu mwingilo nansha byobakolejibwa na misongo