“Sonqo tiyakuyta” astawan maskʼana

MUSUQ pavimentasqa ñanqa sumaq, allintaq qhawakun. Tiempo pasasqanmanjina chay ñanqa, tʼuqukun chayri laqraraykukun, mana astawan tʼuquraykukunanpaq, mana autosta urmachinanpaq ima, allinchana tiyan.

Wakin kutipi kikillantaq kanman, wakkunawan mana allinta apanakuptinchik. Apóstol Pabloqa Romamanta qutuchakuypi hermanos mana juk riqllata yuyasqankuta yacharqa, chayrayku jinata kʼamirirqa: “Imachus sonqo tiyakuyta apamun, chayta qhatina purajmanta kallpachanakuspa”, nispa (Rom. 14:13, 19, Qheshwa Biblia). ¿Imaraykutaq sunqu tiyaykuy kaqta astawan maskʼana kanman? ¿Imatataq ruwananchik tiyan qutuchakuypi sunqu tiyaykuy kanallanpaqpuni?

¿Imaraykutaq sunqu tiyaykuyta maskʼananchik tiyan?

Pavimento ñan laqrakuptinqa, usqhayllata allinchananku tiyan, imaptinchus aswan jatuchaq tʼuqusman tukunman, chaytaq autosta urmachinman. Kikillantaq, kanman wakkunawan chʼampaykunata mana allinchaptinchikqa. Apóstol Juan jinata qillqarqa: “Sichus pipis ninman: Diosta munakuni, nispa, hermanontataj chejninman chayqa, payqa llullamin. Sichus pipis rikushasqan hermanonta mana munakun chayqa, manallataj Diostapis munakunchu, pitachus mana rikusqantaqa” (1 Juan 4:20). Hermanonchikwan mana juk yuyayllaman chayasqanchikta mana allinchaptinchikqa, chiqnikuyta qallarisunman.

Jesucristo, hermanosninchikwan mana allinyakapuptinchikqa, Diosqa, yupaychasqanchikta mana japʼinanta nirqa, chayrayku discipulosninta jinata kamachirqa: “Altarman jaywanaykita apashaspachus yuyarikuwaj wawqeyki qampaj phiñasqa kasqanta chayqa, altarpa ñawpaqenman jaywanaykita saqey. Ñawpajta wawqeykiwanraj allinyakamuy. Chaymanta kutimusparaj, apamusqaykita Diosman jaywayta atinki”, nispa (Mat. 5:23, 24). Rikunchikjina, Jehová Diospaq allinpaq qhawasqa kayta munaspaqa, wakkunawan sunqu tiyaykuyta maskʼananchik tiyan. *

Chantapis, Filipos qutuchakuypi chʼampaykuna rikhurisqan, yachachiwanchik sunqu tiyaykuyta maskʼayqa may allinpuni kasqanta. Pablo, cartanpi Evodia, Sintiquewan mana allinta apanakuchkasqankuta rikuchin, chaytaq ichapis qutuchakuypi mana sunqu tiyaykuy kananpaq tanqachkanman karqa (Fili. 4:2, 3). Arí, juk chʼampay mana usqhayllata allinchakuptinqa,  tukuy yachanqanku. Ñuqanchikqa munakuyta, allinpi kayta ima, munasqanchikrayku tukuywan sunqu tiyaykuyta maskʼanchik.

Jesús nirqa: “Kusikuyniyojmin kanku allinyachej kunaqa”, nispa (Mat. 5:9). Allinyachik runas kaspaqa, sunqu tiyaykuyta maskʼachkanchik, chaytaq sunqu juntʼa kayta, kusisqa kanapaq ima, yanapawanchik. Chantapis, chayqa mana anchata unqunanchikpaq yanapawanchik imaraykuchus, “kʼacha sonqo kayqa runaj cuerpompaj kawsayta apamun” (Pro. 14:30). Piñakuqkunarí, unquyta atinkuman.

Tukuypis, sunqu tiyaykuyta maskʼayqa allin kasqanta yachanchik, chaywanpis ichá mana tukuychu yachanchik imaynatachus phiñarpakusqanchikta allinchayta. Qhawarina Bibliap wakin yuyaychasqasninta, yanapachikunapaq.

Allillamanta parlayqa, sunqu tiyaykuy kananpaq yanapakun

Pavimentasqa ñan laqrasqaqa allinchay atikullan. ¿Atisunmanchu wak hermanosninchik juk chhikan pantasqankuta perdonayta, chayri qunqayman churayta? Apóstol Pedro, “munakoyqa ashkha juchata pʼampan” nisqanta, ruwayqa achkha kutispi may allinpuni (1 Ped. 4:8).

Wakin kutipiqa, jatun chʼampay kaqtaqa mana jinallataqa saqinallachu kanqa. Qhawarina, imachus israelitas sumaq jallpʼaman yaykusqankumantaña kasqanta. ‘Rubenpa ayllun, Gadpa ayllun, Manasespa khuskan ayllun ima’ manaraq Jordán mayuta chimpachkaspa, ‘juk altarta ruwasqanku’. Israelmanta wakin ayllusqa, chay altarta llulla yupaychaypaq ruwasqankuta yuyarqanku, chayrayku chay chʼampayta, mana jinallata saqinankuta nirqanku. Wakichikurqankutaq paykunawan maqanakunankupaq (Jos. 22:9-12).

Wakin israelitas, juchatapuni ruwachkasqankuta yuyaspa, mana reparayllata rispa, paykunata maqanakupi atipanankuta ninkuman karqa. Chaywanpis, Jordán mayu chimpanpi hermanosninkuman, ñawpaqta, jukchhika runasta paykunawan parlanankupaq kacharqanku. Chay kachasqastaq tapurqanku: “Imatataj kayta israelitaspa Diosnimpa contranta ruwankichejri? Imaraykutaj Diosta saqenkichej, uj altartataj ruwankichej Tata Diospa contrampi oqharikuspa?”, nispa. Jinata nisqankuqa, mana chiqachu karqa, imaraykuchus paykunaqa mana lantista yupaychanapaqchu ruwachkarqanku. ¿Imatataq jinata yuyasqankumanta, ninkuman karqa? ¿May phiñakuspachu hermanosninkuman kutichinkuman karqa? ¿Manachu munankuman karqa, imatachus ruwachkasqankuta sutʼinchayta? Mana; astawanpis paykunaqa sunqu tiyasqa sutʼincharqanku, Jehovapaq ruwachkasqankuta. Jinata kutichisqankuqa, Dioswan allinpi kanankupaq, achkha runa mana wañunankupaq ima, yanaparqa. Paykunaqa allillamanta parlasqankurayku chay chʼampayta allincharqanku, jinamanta sunqu tiyaykuy karqa (Jos. 22:13-34).

Chay wak aylluspis, yachayniyuq kasqankuta rikuchirqanku, imaraykuchus, Rubén, Gad, khuskan ayllu Manaseswan ima, manaraq maqanakuchkaspa tapurqanku. Chayrayku, Diospa Palabran jinata yuyaychan: “Ama imamantapis  usqhayllata phiñakuychu, imaraykuchus phiñakoyqa wampu runasllapaj allin”, nispa (Ecl. 7:9). Biblia yuyaychasqanmanjina, chʼampaykunataqa, allillamanta, mana pakaspa parlana tiyan. Chantapis, hermanonchik, contranchikta juchallikusqanta, mana allinchayta munaptinchik, paypaq phiñasqallapuni kaptinchikqa ima, mana suyasunmanchu Jehová bendecinawanchikta.

Chaywanpis, ¿imatá ruwasunman juk hermano imatachus ruwasqanchikmanta phiñakusqanta niwaptinchik? ¿Imatataq nisunman, mana yachaspalla juchachawaptinchik? Biblia jinata niwanchik: “Miskʼi simiwan kuticheyqa phiñakuyta thasnun”, nispa (Pro. 15:1). Chay juchachachikuq israelitasqa, mana phiñakuspalla sutʼita kutichirqanku, jinamanta chay hermanosnikuman sunqu tiyasqa kanankupaq yanaparqa. Juk hermano ñuqanchikwan parlayta munaptin, chayri ñuqanchik juk hermanowan parlayta munaptinchik, kayta tapukusunman: “¿Imaynata parlasqaytaq, chayri imaynata kutichisqaytaq, sunqu tiyakuy kananpaq yanapawanqa?”, nispa.

Allin yuyaywan parlana

Jehovaqa, chʼampayniyuq kaptinchik allinchayta munasqanchikta yachan. Chaywanpis, juk chʼampayta mana allinchasunman chayqa, ichapis saqrata paykunamanta, wakkunaman parlayta qallarisunman. Imaptinchus chʼampayqa jinamanta qallarin. Proverbios 11:11, wakkunamanta mana allinta parlayqa, imastachus rikhurichinanta jinata nin: “sajra runaspa parlasqankuwanri llajtaqa chinkapun”, nispa. Kikillantataq juk hermanomanta mana allinta parlasun chayqa “llajtaqa” nisunaman qutuchakuypi, mana sunqu tiyaykuy kanmanchu.

Chaywanpis, paykunamanta mana saqrata, parlayta saqiyllachu, sunqu tiyaykuy kananpaqqa allinta paykunamanta parlananchik tiyan. Apóstol Pablo cristianosman jinata yuyaycharqa: “Simiykichejmantapis ama ima sajra parlaykuna llojsichunchu, manachayqa maychus kajta parlaychej [...] ujkuna ujkunawan kʼachas kaychej, khuyakuyniyojtaj. Sapa uj perdonanakuychej”, nispa (Efe. 4:29-32). Juk hermano imatachus payman nisqanchik, chayri ruwasqanchik paypa sunqunta nanachisqanta niwaptinchik, pay allintapuni ñuqanchikmanta parlasqanrayku perdonta paymanta mañakuy, atikullanman chay chʼampayta allinchanapaq, ¿icharí? Kikillantaq ñuqanchik hermanosninchikmanta allinta parlaptinchikqa, ima chʼampay kaptinpis atillasun allinchayta, jinamanta hermanosninchikwan sunqu tiyasqa kayta atisun (Luc. 6:31).

Diosta “uj sonqolla” yupaychana

Juchasapa kasqanchikrayku, pikunachus contranchikta imatapis ruwaqkunamanta karunchakuyta munanchik. Chaywanpis, chayqa mana allinchu (Pro. 18:1). Juk llaqta, khuskachasqataq, Jehovap sutinta jatunchasqanchikrayku, hermanosninchikwan “uj sonqolla” kananchik tiyan (Sof. 3:9).

Diosta sunqu kʼajaywan yupaychayninchikta, wakkunap nisqanku chayri ruwasqanku ima, mana pisiyachinanchu tiyan. Jesús, juk viudata ofrenda churanaman qullqita “kawsanampaj chay kʼatalla kapusqanta” churaqta rikusqanpi, tʼukurina. Jesús chay pʼunchaymanta aswan ñawpaqta escribasta saqra ruwayninkumanta juchacharqa. Chay religionta kamachiqkuna saqrata ruwasqankurayku, chay viuda, ¿Jehovata yupaychay ñawpaqllamanpuni rinanpaq, qullqita manañachu churanan karqa? ¿Jesús chay viudata jarkʼarqachu? Mana: Astawanpis Jesusqa, pay Diosman chiqa sunqu kasqanrayku chay qullqita Diospa templonpaq churasqanta may allinpaq qhawarqa (Luc. 21:1-4). Viudaqa Moisesman Leyta qusqanta juntʼarqa, imaptinchus chay Leyqa Jesús wañupuyninkama juntʼanallapuni karqa, chaytaq pisi pʼunchaykunasninman juntʼakurqa.

¿Imaynatataq sientekunchik, maypachachus juk hermano ñuqanchikpa contranchikta imatapis ruwaptin chayri qhasillamanta juchachawaptinchik? ¿Chayraykuchu Jehovata tukuy kawsayninchikwan yupaychayta saqisun? ¿Chayri kallpachakusunchu chay chʼampayta allinchanapaq, jinamanta qutuchakuypi sunqu tiyaykuy kanallapaqpuni?

Biblia jinata yuyaychawanchik: “Atisqaykichejman jina tukuy runaswan allimpi kausakuychej”, nispa (Rom. 12:18). Kay yuyaychayta juntʼanapaqqa kallpachakunallapuni, jinamanta wiñay kawsayman pusaq ñanta rinallapaqpuni.

[Sutʼinchaynin]

[17 paginapi dibujo/foto]

Evodia, Sintiquewan allinyakunanku karqa

[18 paginapi dibujo/foto]

¿Imaynatá parlasqanchiktaq sunqu tiyaykuyta maskʼaq runa kananchikpaq yanapawasun?