Unaj a beetik le baʼaxoʼob jeʼel u beetik u yantal jeetsʼelileʼ

W A TÚUMBEN beetaʼanik upʼéel carreteraeʼ jatsʼuts yéetel jach maʼalob u yilaʼal. Baʼaleʼ, ken máanak kʼiineʼ ku joʼopʼol u xiʼixiʼikpajal yéetel ku chíikpajal jooloʼobiʼ. Utiaʼal u xuʼulul u kʼastal yéetel maʼ u beetik u yúuchul upʼéel loobeʼ unaj u yutskíintaʼal.

Jeʼex u yúuchul yéetel le bejoʼ, bey jeʼel u yúuchul yéetel le máaxoʼob k-bisikbaoʼ. Tumen u yojel yaan kaʼach talamil ichil le sukuʼunoʼob yanoʼob Romaoʼ, le apóstol Pablooʼ tu yaʼalajtiʼob: «Koʼox kaxantik le baʼaloʼob ku taasik jeetsʼel óolaloʼ, le baʼaloʼob ku páajtal u yáantikoʼonoʼ» (Rom. 14:13, 19). ¿Baʼaxten unaj k-ilik ka yanak jeetsʼelil? ¿Baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal jeetsʼelil teʼ múuchʼuliloʼ?

¿Baʼaxten unaj k-ilik ka yanak jeetsʼelil?

Wa maʼ tu séeb utskíintaʼal le carreteraoʼ ken máanak kʼiineʼ jeʼel u maas nojochtal u jooliloʼobeʼ yéetel jeʼel u beetik u yúuchul upʼéel nojoch loobeʼ. Bey xan jeʼel u yúuchul wa maʼ k-séeb utskíintik le talamiloʼob ku yantaltoʼon yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Le apóstol Juanoʼ tu yaʼalaj: «Wa yaan máax ku yaʼalik: Teneʼ in yaabiltmaj Jajal Dios, baʼaleʼ u pʼekmaj u sukuʼuneʼ, juntúul j-tuus. Tumen wa juntúul máak maʼ táan u yaabiltik u sukuʼun, máax táan u yilikeʼ, maʼ táan u páajtal u yaabiltik Jajal Dios máax maʼ táan u yilik[iʼ]» (1 Juan 4:20). Le talamiloʼob maʼ tu séeb utskíintaʼaloʼoboʼ jeʼel u beetik k-pʼektik k-sukuʼunoʼobeʼ.

Jesuseʼ tu yaʼaleʼ, wa maʼ k-utskíintik le talamiloʼob ku yantaltoʼon yéetel k-sukuʼunoʼobeʼ Dioseʼ maʼ ken u kʼam le meyaj k-beetkoʼ, le oʼolal tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob: «Wa ka bisik a siibal tu kúuchil [adoración], baʼaleʼ ku kʼaʼajal tiʼ teech, kʼuuxtech a sukuʼuneʼ, pʼat a siibal teʼeloʼ, xeen táanil a kaxant kiʼimak óolal yéetel a sukuʼun. Ku tsʼoʼokoleʼ ku páajtal a suut a kʼub a [siibal]» (Mat. 5:23, 24). Jeʼex k-ilkoʼ, wa k-kʼáat lúubul utsil tiʼ Dioseʼ unaj k-ilik ka yanaktoʼon jeetsʼelil yéetel u maasil. *

Upʼéel talamil anchaj tu múuchʼulil Filiposeʼ ku yeʼesik baʼaxten unaj k-kaxtik ka yanak jeetsʼelil. Teʼ carta tu túuxtaj tiʼ le Filiposiloʼoboʼ, Pabloeʼ tʼaanaj tiʼ upʼéel kʼuuxilil anchaj tiʼ Evodia yéetel Síntique, tsʼoʼoleʼ le talamilaʼ táan kaʼach u luʼsik le jeetsʼelil yaan teʼ múuchʼuliloʼ (Fili. 4:2, 3). Jach beyoʼ, le talamiloʼob maʼ tu yutskíintaʼaloʼoboʼ,  jach séeb u yojéeltaʼal tumen u maasil. Wa k-kʼáat ka yanak yaabilaj yéetel ka múuchʼ meyajnak le sukuʼunoʼoboʼ, unaj k-ilik ka yanaktoʼon jeetsʼelil yéetel u maasil.

Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Kiʼ u yóoloʼob le máaxoʼob ku meyajoʼob utiaʼal ka yanak jeetsʼel óolal[oʼ]» (Mat. 5:9). K-ilik k-bisikba yéetel u maasil utiaʼal ka yanak jeetsʼelileʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal. Tsʼoʼoleʼ le jeetsʼeliloʼ ku yáantaj utiaʼal ka yanaktoʼon toj óolal, tumen «le jeetsʼel tuukuloʼ kuxtal utiaʼal le wíinkliloʼ» (Pro. 14:30). Baʼaleʼ, le máaxoʼob maʼatech u tuʼubsikoʼob le baʼax ku beetaʼaltiʼoboʼ maas séeb jeʼel u kʼojaʼantaloʼobeʼ.

Kex tumen tuláakloʼon k-ojel kʼaʼanan k-ilik ka yanak jeetsʼelileʼ, maʼ xaaneʼ maʼ tuláakaloʼon k-ojel bix jeʼel k-utskíintik le talamil ku yantaltoʼon yéetel le sukuʼunoʼoboʼ. Koʼox ilik jujumpʼéel tekstoʼob jeʼel u yáantkoʼoneʼ.

U kanáantik máak bix u tʼaaneʼ ku beetik u yantal jeetsʼelil

Wa táant u káajal u xiʼixiʼikpajal le carreteraoʼ, maas séeb jeʼel u yutskíintaʼaleʼ. ¿Jeʼel wa u páajtal «[k-]saʼatsik» tiʼ utúul sukuʼun upʼéel baʼal u beetmajtoʼoneʼ? Maas maʼalob ka k-saʼats tiʼ, tumen jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pedrooʼ, «le yaakunajoʼ ku saʼatsik yaʼabkach kʼebanoʼob» (1 Ped. 4:8).

Baʼaleʼ, yaan kʼiineʼ ku yantal talamiloʼob maʼ chéen chʼaʼabil u saʼatsaʼaliʼ. Koʼox ilik baʼax úuch yéetel le israelitaʼob maʼ sen úuch ookkoʼob teʼ luʼum aʼalaʼan u tsʼaʼabaltiʼoboʼ. Táanil tiʼ u kʼáatmáanskoʼob u áalkab jaʼil Jordaneʼ, «u chʼiʼibaloʼob Rubén yéetel Gad bey xan u táankoch u chʼiʼibaloʼob Manases[eʼ]» tu beetoʼob «jumpʼéel u nojoch múultunil [adoración]». U yalab u chʼiʼibaloʼob Israeleʼ tu tukloʼob beetaʼab utiaʼal u adorartaʼal beetbil diosoʼob, le oʼolal maʼ tu páajtal kaʼach u pʼatkoʼob chéen beyoʼ. Ka túun tu chʼaʼatukloʼob u binoʼob baʼateʼel tu contraʼob (Jos. 22:9-12).

Jujuntúul israelitaʼobeʼ jach tu jaajil tu creertoʼob le óoxpʼéel chʼiʼibaloʼobaʼ tsʼoʼok kaʼach u pʼatkoʼob Jéeoba le oʼolal unaj u xuʼulsaʼaloʼob, baʼaleʼ unaj u kanáantkoʼob kaʼach bix ken u beetiloʼob. Baʼaleʼ le uláakʼ israelitaʼoboʼ táanil tiʼ u binoʼob baʼateʼel tu contra le óoxpʼéel chʼiʼibaloʼobaʼ tu túuxtoʼob máakoʼob tʼaan tu yéeteloʼob. Le máakoʼob túuxtaʼaboʼoboʼ tu kʼáatoʼob: «¿Baʼax kʼaakʼas tuukulil yaan ta pooleʼex utiaʼal ka a beeteʼex le baʼal bey tiʼ u [Diosil] Israel[oʼ]? ¿Baʼaxten ka xúumpʼattikeʼex[?]». Le baʼax túuxtaʼab aʼalbiltiʼoboʼ maʼ jaajiʼ, tumen le múultunil beetaʼaboʼ maʼ utiaʼal u adorartaʼal beetbil diosoʼobiʼ. ¿Baʼax túun tu beetaj le uláakʼ chʼiʼibaloʼob yoʼolal le baʼax aʼalaʼab tu contraʼoboʼ? ¿Yaan wa u kʼáatnúukkoʼob le baʼax kʼáataʼabtiʼoboʼ? ¿Jeʼel wa u yaʼalikoʼob maʼ unaj u tsolkoʼob tiʼ mix máak baʼax ku beetkoʼobiʼ? Maʼatech, baʼaxeʼ tu yiloʼob ka yanak jeetsʼelil ichiloʼob yéetel tu yaʼaloʼob utiaʼal u adorarkoʼob Jéeoba úuchik u beetkoʼob le múultuniloʼ. Le bix úuchik u núukikoʼob le baʼax kʼáataʼabtiʼoboʼ tu beetaj u maas natsʼkubaʼob tiʼ Jéeoba yéetel maʼ kʼaʼabéetchaj u baʼateloʼobiʼ. Lelaʼ áantajnaj xan utiaʼal maʼ u seguer u tuklaʼal yaanal baʼal tu contraʼob yéetel utiaʼal u yantal jeetsʼelil ichiloʼob (Jos. 22:13-34).

 Le uláakʼ chʼiʼibaloʼob xanoʼ tu yeʼesoʼob naʼatil, tumen táanil tiʼ u binoʼob baʼateleʼ binoʼob tʼaan yéetel u chʼiʼibaloʼob Rubén, Gad yéetel Manasés. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ a chaʼik a jíiltaʼal tumen a pʼuʼujul, tumen le kʼuuxiloʼ utiaʼal máak maʼ j-ojéelajiʼ» (Ecl. 7:9). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ utiaʼal u yutskíintaʼal le talamiloʼoboʼ unaj u kanáantik máak bix kun tʼaan yéetel unaj u beetik yéetel u jaajil u yóol. U jaajileʼ maʼ unaj k-tuklik wa yaan k-lúubul utsil tiʼ Dios wa maʼ k-kʼáat perdonart k-sukuʼuniʼ, yéetel wa maʼ k-kʼáat bisba tu yéetel tumen k-tuklik jach kʼaas le baʼax tu beetajtoʼonoʼ.

Baʼaleʼ ¿baʼax unaj k-beetik wa ku taal utúul sukuʼun u yaʼaltoʼon jach yaachajaʼan u yóol tumen yaan baʼax t-beetajtiʼ? ¿Baʼax jeʼel k-beetik wa maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalikoʼ? Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Jumpʼéel utsil núuktʼaaneʼ ku jáawsik le kʼuuxiloʼ» (Pro. 15:1). Le chʼiʼibaloʼob aʼalaʼab táan u beetkoʼob upʼéel baʼal kʼaasoʼ, tʼaanajoʼob yéetel jeetsʼelil bey xan yéetel u jaajil u yóoloʼob, leloʼ tu beetaj u xuʼulul u kʼuuxil u sukuʼunoʼoboʼ. Wa yaan utúul sukuʼun u kʼáat tʼaan t-éetel, wa toʼon tu yéeteleʼ, unaj k-tuklik lelaʼ: «¿Baʼax tʼaaniloʼob kun meyajten, bix ken in waʼalil yéetel baʼax ken in beet utiaʼal ka yanak jeetsʼelil?».

Unaj k-kanáantik bix ken k-tʼaan

Jéeobaeʼ u yojleʼ ken k-aktáant talamiloʼobeʼ, unaj k-aʼalik bix k-uʼuyikba. Baʼaleʼ unaj k-séeb utskíintik le talamiloʼ, tumen wa maʼ k-beetkeʼ jeʼel k-tsikbaltik tiʼ máax maʼ unajeʼ. Tsʼoʼoleʼ bey u káajal máak u tʼaan kʼaas tu contra uláakʼoʼ. Utiaʼal u yeʼesik maʼ maʼalob u tʼaan máak tu contra uláakʼeʼ, Proverbios 11:11 (NM) ku yaʼalikeʼ yoʼolal u tʼaan le loolob wíinikoʼoboʼ ku xuʼulsaʼal tiʼ le kaajoʼ. Bey xan jeʼel u xuʼulul u yantal jeetsʼelil ichil le múuchʼulil wa k-tʼaan kʼaas tiʼ le sukuʼunoʼoboʼ.

Utiaʼal ka yanak jeetsʼelileʼ, maʼ chéen unaj u xuʼulul k-tʼaan tu contra k-sukuʼunoʼobiʼ, baʼaxeʼ unaj k-tʼaan maʼalob tu yoʼolaloʼob. Kex tumen le apóstol Pablo tu yaʼalaj tiʼ le sukuʼunoʼob: «Maʼ a waʼalikeʼex kʼaakʼas tʼaanoʼob», tu yaʼalaj xan tiʼob: «Aʼaleʼex tʼaanoʼob maʼalobtak, tʼaanoʼob ku yáantajoʼob [...] yéetel ku taasikoʼob utsil tiʼ máaxoʼob uʼuyik. [...] Yanakteʼex yaakunaj yéetel chʼaʼa óotsilil ta baatsileʼex, yéetel saʼasabaʼex ta baatsileʼex» (Efe. 4:29-32). Wa ka aʼalaʼaktoʼon tumen utúul sukuʼun yaachajaʼan u yóol yoʼolal wa baʼax t-beetaj tu contraeʼ, ¿máasaʼ maas maʼ kun talamtaltoʼon k-kʼáatiktiʼ ka u saʼastoʼon wa k-ojel mantatsʼ u tʼaan maʼalob t-oʼolal? Wa k-tʼaan maʼalob yoʼolal k-sukuʼunoʼobeʼ, ¿máasaʼ maas séeb ken k-utskíint le talamiloʼob ku yantaltoʼon tu yéeteloʼoboʼ? (Luc. 6:31).

Unaj k-meyajtik Dios «chéen yéetel jumpʼéeliliʼ keléembal»

Tumen kʼeban wíinikoʼoneʼ, jach séeb u xuʼulul k-bisikba yéetel le máaxoʼob ku beetkoʼobtoʼon wa baʼaxoʼ. Baʼaleʼ leloʼ maʼatech u taasik mix upʼéel utsil (Pro. 18:1). Tumen tiʼ yanoʼon ichil u kaajal Jéeoba yéetel upʼéeliliʼ bix k-adorartikeʼ, unaj k-chʼaʼatuklik meyajtik «chéen yéetel jumpʼéeliliʼ keléembal» (Sof. 3:9).

Jach upuliʼ maʼ unaj u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol meyajt Jéeoba yoʼolal le baʼaxoʼob ku beetik wa ku yaʼalik u maasiloʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le koʼolel kimen u yíicham ilaʼab tumen Jesús u tsʼáaik tu nuʼukulil le siibaloʼoboʼ «tuláakal le baʼax yantiʼ kaʼach utiaʼal u kuxtal[oʼ]». Jujumpʼéel kʼiinoʼob táanil tiʼ u yúuchul lelaʼ, Jesuseʼ tu yaʼalaj tiʼ le escribaʼob maʼ maʼalob le baʼax ku beetkoʼoboʼ. ¿Unaj wa u tsʼáaik le koʼolel kimen u yíicham u siibal tiʼ Jéeoba wa mix u nojchil le judíoʼob beetkoʼ? Kex tumen Jesús u yojel maʼ yaʼab u bin utiaʼal u luʼsaʼal le Leyoʼ, ¿tu yaʼalaj wa tiʼ le koʼolel maʼ unaj u tsʼáaik u siibaloʼ? Maʼatech, baʼaxeʼ tu yaʼalaj jach maʼalob le baʼax tu beetaj le koʼoleloʼ (Luc. 21:1-4). U jaajileʼ le koʼolelaʼ tu beetaj jach jeʼex u yaʼalik le Leyoʼ.

¿Baʼax ken k-beet wa yaachajaʼan k-óol tumen maʼ maʼalob úuchik k-tratartaʼal tumen utúul sukuʼuniʼ? ¿Yaan wa u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol meyajt Jéeoba yoʼolal leloʼ? ¿Wa yaan k-ilik utskíintik le talamil utiaʼal maʼ u xuʼulul u yantal jeetsʼelil ichil le múuchʼuliloʼ?

Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Jeʼel bix ku páaʼtaʼal tiʼ teʼexoʼ, beeteʼex tak tuʼux ku páajtal a kuxtaleʼex ich jeetsʼel yéetel tuláakal máak» (Rom. 12:18). Wa k-chʼaʼatuklik k-beetik jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ, yaan u yantaltoʼon le kuxtal minaʼan u xuuloʼ.

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 17]

Evodia yéetel Sintiqueeʼ unaj kaʼach u yutskíintkoʼob le talamil anchajtiʼoboʼ

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 18]

¿Baʼax tʼaaniloʼob kun meyajten, bix ken in waʼalil yéetel baʼax ken in beet utiaʼal ka yanak jeetsʼelil?