Wach Jehova Ngima

Puonj Mayudore e Barup Jakobo koda mag Petro

CHIEGNI higini 30 bang’ Pentekost higa mar 33 E Ndalowa, japuonjre Jakobo ma ne en owadgi Yesu, nondiko barua ne “ogendini apar gariyo” mag Israel mowal kuom roho. (Jak. 1:1) Gima duong’ momiyo nondiko, ne en mondo ojiwgi gibed motegno e yie kendo ginan seche ma giyudo tem. Bende ochiwo puonj gi siem kuom gik ma ne ok dhi maber e kanyakla mag Jokristo.

Kane odong’ kinde matin to Nero Ruodh Rumi chako kampen mar sando Jokristo e higa mar 64 E Ndalowa, jaote Petro ndiko barupe mokwongo ne Jokristo, kojiwogi mondo gichung’ motegno e yie. E barupe mar ariyo, ma nondiko kinde matin bang’ ndiko mokwongo, Petro jiwo Jokristo wetene mondo omed chiko itgi ne wach Nyasaye, kendo ochiwo siem kuom odiechieng’no mabiro mar Jehova. Kuom adier, wanyalo nwang’o ber kuom chiko itwa ne weche mayudore e barup Jakobo koda mag Petro.​—Hib. 4:12.

NYASAYE CHIWO RIEKO NE JOMA ‘KWAYE E YIE’

(Jak. 1:1–5:20)

Jakobo ndiko ni, “ng’a mogwedhi en jalo ma nano kiteme; nikech koseloyo temruok, noyud osimbo mar ngima.” To jogo masiko ka ‘kwayo e yie,’ Jehova miyogi rieko madwarore mondo omi ginan e bwo tem.​—Jak. 1:5-8, 12.

Joma ‘bedo jopuonj’ e kanyakla dwarore bende ni obed gi yie kod rieko. Bang’ fwenyo kaka lep en “fuoni matin” manyalo “ketho ringrewa duto,” Jakobo chiwo siem kuom timbe mag piny manyalo ketho winjruok mar ng’ato gi Nyasaye. Onyiso bende gima ng’at matuwo e winjruokne gi Nyasaye, onego otim mondo omi ochangi.​—Jak. 3:1, 5, 6; 5:14, 15.

Dwoko Penjo mag Ndiko:

2:13​—“Kech nyiso loch kuom bura” e yo mane? Kodok korka wacho wach man kuomwa wawegi e nyim kom-bura mare, Nyasaye keto e paro kaka wan wawegi wasekecho jomoko, kendo ong’wononwa kokalo kuom misango mar rawar mar Wuode. (Rumi 14:12) Donge ma en achiel kuom gik mamiyo kido mar kecho jomoko onego obed kido maduong’ e ngimawa?

4:5​—En ndiko mane ma Jakobo nwoyo wechege kae? Onge ndiko moro amora ma Jakobo nwoyo kae. Kata kamano, nenore ni wechego mondiki kuom much Nyasaye, otenore kuom paro mayudore e ndiko kaka Chakruok 6:5; 8:21; Ngeche 21:10; kod Jo Galatia 5:17.

5:20​—‘Ng’a ma duogo jaricho ma bayo yo noum richo’ mag ng’a? Jakristo maduogo ng’at motimo richo, reso chuny jal ma noyudo oketho winjruokne gi Jehova, to koro oselokore, ma dibed kata ni orese kuom kethruok ma nyaka chieng’. Jal makonyo jaricho e yo ma kama bende “noum richo mathoth [mag jarichono].”

Puonj Mwayudo:

1:14, 15. Gombo maricho ema nyuolo richo. Kuom mano, ok onego wawe gombo maricho osiki e pachwa. Mopogore gi mano, owinjore waket e ‘paro,’ weche magero, kendo pong’o pachwa kaachiel gi chunywa kod weche ma kamago.​—Fili. 4:8.

2:8, 9. ‘Dewo wang’ ji’ ok winjore gi ‘chik ruoth’ mar hera. Omiyo, Jokristo madier timo  ne ji e yo machalre ma ok ginyis ni gidewo wang’ jomoko.

2:14-26. ‘Iresowa kuom yie,’ to ok mana “kuom tim” mar luwo Chik Musa, kata timo tije mag Jokristo. Yiewa ok onego bed wacho awacha ni wayie kuom Nyasaye. (Efe. 2:8, 9; Joh. 3:16) Onego wabed gi yie ma jiwowa e timo dwach Nyasaye.

3:13-17. Kuom adier, “rieko moa e polo malo” ohingo “rieko mar piny, mar ringruok, mar jochiende”! Onego wasik ‘kwadwaro rieko mar Nyasaye kaka ji manyo fedha mopand.’​—Nge. 2:1-5.

3:18, (Bible in Luo 1976). Kodhi mar wach maber mar Pinyruoth ichwoyo gi ‘kuwe gi joma kelo kuwe mopidhogi.’ En gima dwarore ahinya ni mondo wabed jogo maloso kuwe ok ma kwiny, ma jo dhaw kata ma jo ng’anjo.

‘CHUNG’URU MATEK E YIE’

(1 Pet. 1:1–5:14)

Petro paro ne Jokristo wetene “geno mangima” mar gikeni mar polo. Petro wachonegi kama: “Un dolo mag Ruoth, oganda maler.” Bang’ chiwo puonj ma ratiro kuom wach bolruok, ojiwogi giduto mondo ‘gibed gi paro achiel, ka gikechore, ka gihero owete, ka gibedo gi chuny mang’won, kod paro mamuol.’​—1 Pet. 1:3, 4; 2:9; 3:8.

Nikech “giko mar gik moko duto [e chenro mar Jo-Yahudi] ne chiegni,” Petro chiwo ne owete puonj mar siem ni gibed ‘mariek kendo moritore, mondo giikre ni lemo.’ Owacho negi kama: “Ritreuru, kiuru. . . . Tameuru [Satan] kuchung’ matek e yie.”​—1 Pet. 4:7; 5:8, 9.

Dwoko Penjo mag Ndiko:

3:20-22​—Ere kaka batiso resowa? Batiso en gino madwarore kuom jogo madwaro yudo warruok. Kata kamano, batiso kende ok ema reswa. Kuom adier, warruok bedoe kokalo “kuom chier mar Yesu Kristo.” Jal ma idhi batisi nyaka bed gi yie ni warruok nyalore mana nikech Yesu notho tho mar misango, kendo ne ochiere, mi obet “kor bat marachwich mar Nyasaye,” ka en gi teko e wi joma ngima gi joma otho bende. Batiso motenore e yie kaka mano, en ranyisi mar ‘pi ma noreso ji aboro.’

4:6​—“Jo motho” ma ne oyal negi ‘wach maber’ gin ng’a giri? Magi ne gin ‘jo motho nikech kethogi gi richogi,’ kata ma ne onge winjruok gi Jehova, kane pok giwinjo wach maber. (Efe. 2:1) Kata kamano, bang’ keto yie e wach maber, ne gichako bedo “mangima” nikech koro ne gin gi winjruok gi Jehova.

Puonj Mwayudo:

1:7. Mondo omi yiewa obed ma nengone tek kendo duong’, nyaka tem ber mare. Kuom adier, yie motegno kamano ‘reso chuny.’ (Hib. 10:39) Ok wabi dok chien ngang’ nikech tem mwayudo kuom yiewa.

1:10-12. Malaike nogombo nono ahinya mondo giwinj tiend adiera matut ma jonabi machon mag Nyasaye nondiko e wi kanyakla mar Jokristo mowal kuom roho. Kata kamano, tiend adieragi nowinjore maler mana bang’ ka Jehova nosechako tiyo gi kanyakla mar Jokristo. (Efe. 3:10) Donge owinjore waluw ranyisi mar malaikego ka watimo matek mondo wamany “gik matut mag Nyasaye”?​—1 Kor. 2:10.

2:21. Ka waluwo ranyisi mar Yesu Kristo, onego wabed moikore ne sand kata mana nyaka e tho, mondo omi wanyis ni Jehova ema nigi ratiro mar bedo Jaloch.

5:6, 7. Ka waketo parruok magwa duto kuome, Jehova konyowa keto lamo madier obed mokwongo e ngimawa, moloyo bedo gi parruok mahinya kuom kaka odiechieng’ maluwe biro bet.​—Math. 6:33, 34.

“CHIENG’NO MAR RUOTH NOBI”

(2 Pet. 1:1–3:18)

Petro nondiko ni, ‘wach mokor ne ok obiro kuom dwaro mar dhano ngang’, to ji ne wacho wach moa kuom Nyasaye, kaka roho maler ne telonigi.’ Chiko itwa ne wach mokor nyalo ritowa kuom “jopuonj mariambo,” kod  joma moko manyalo kethowa.​—2 Pet. 1:21; 2:1-3.

Petro chiwo siem ni “e ndalo giko jong’a wach nobi kod ng’ayi.” Kata kamano, “chieng’no mar Ruoth nobi kaka jakuo.” Petro tieko barupe gi puonj mowinjore ne joma ‘rito kendo dwaro mondo chieng’no mar Nyasaye orure.’​—2 Pet. 3:3, 10-12.

Dwoko Penjo mag Ndiko:

1:19​—“Ratego [sulwe mokinyi],” en ng’a, to owuok karang’o, kendo ere kaka wang’eyo ni mano osetimore? “Ratego” en Yesu Kristo bang’ kane oseyudo loch mar Pinyruoth. (Fwe. 22:16) E higa 1914, Yesu nowuok e wi chwech duto kaka Mesia ma Ruoth, kolando ru mar odiechieng’ manyien. Lokruok mar kit Yesu ne en tipo manyiso kaka Yesu ne dhi bedo gi duong’ kod teko mar Pinyruoth, kendo mano ne nyiso kaka wach Nyasaye mokor inyalo gen chuth. Chiko itwa ne wachno chiwo ler ne chunywa, kendo mano miyo wang’eyo ni kare Ratego osewuok.

2:4​—“Gehenna” miwuoyo kuome kae en ang’o, to malaike ma ne ong’anjo ne owit kuno karang’o? Kaluwore gi dhok machon, wach molok ni “Gehenna,” tiende sie en “Tartaro.” Tartaro ok en kama sie, to en mana kaka kar twech, ma chwech mag malaike kende ema itweyoe, to ok dhano. En mudho mandiwa ma gibetgo ma ok ging’e dwaro mabeyo mag Nyasaye, kendo ok gibed gi geno moro amora kuom ndalo mabiro. Nyasaye nowito malaike ma ne ong’anjo ei Tartaro e ndalo mag Noa, kendo gibiro siko e chal marachno nyaka chop kinde ma nokethgie.

3:17—Ang’o ma Petro ne nyiso kuom wacho ni, “useng’eyo wechegi chon”? Petro ne wuoyo kuom ng’eyo ma ne gisenwang’o chon e wi gik ma ne dhi timore e ndalo mabiro, ma ne oelne kuom roho mar Nyasaye, en kaachiel gi jondik Muma mamoko. Nikech mani ne ok en ng’eyo mar gik moko duto, bedo kode ok ne omiyo Jokristo ma notelonwa, ong’eyo weche duto mag ndalo mabiro. Ne ging’eyo mana e yo machuok gik ma ne igeno ni dhi timore.

Puonj Mwayudo:

1:2, 5-7. E wi konyowa mondo wamed “ng’eyo Nyasaye gi Yesu,” bedo ni waketo kinda e nyago kido machalo kaka yie, sinani, kod luoro Nyasaye nyalo ‘miyo wabedo joma ok tim samuoyo to wabedo gi nyak’ kuom ng’eyo ma wan godono.​—2 Pet. 1:8.

1:12-15. Mondo wasik ka ‘wategno kuom adiera,’ dwarore ni wasik ka iparonwa gik moko, kaka mago ma wayudo kokalo kuom chokruokwa mag kanyakla, puonjruok marwa wawegi, kod somo Muma.

2:2. Onego watang’ kik timbewa mi ji oyany nying’ Jehova kod riwruok mar ogandane.​—Rumi 2:24.

2:4-9. Ka wang’iyo gik mosetimo e ndalo mokalo, wanyalo bedo gadier ni, “Ruoth [Jehova] ong’eyo reso e temruok jo ma oluore, kendo keto jo ma ok kare e kum mar twech.”

2:10-13. Kata obedo ni “jo man gi duong’,” ma gin Jokristo ma jodong-kanyakla, bende nigi nyawogi kendo giboth seche moko, nyaka wawe loso marach e wigi.​—Hib. 13:7, 17.

3:2-4, 12. Chiko itwa ne ‘weche ma jonabi maler nowacho chon, gi chik mar Ruoth gi Jawar,’ biro konyowa ng’eyo ni odiechieng’no mar Jehova chiegni.

3:11-14. Kaka joma ‘rito kendo dwaro mondo odiechieng’no mar Nyasaye orure,’ nyaka (1) ‘wabed jo maler e ngimawa,’ ka warito ler mar ringrewa, pachwa, timwa, kod winjruokwa gi Nyasaye; (2) wabed ka wagundho gi timbe mag ‘luoro Nyasaye,’ machalo kaka mago motudore gi wach lando Pinyruoth kaachiel gi timo ji jopuonjre; (3) warit timwa koda kitwa obed “ma onge mbala” mag pinyni; (4) wabed “ma onge chilo,” ka watimo gik moko duto ka wan gi paro maler mowinjore; kendo (5) wabed “e kuwe” e kindwa gi Nyasaye, gi owetewa ma Jokristo koda dhano wadwa.