A Zak ne a Pɩɛɛr sɛbã vaeesgo
A Zeova Gomdã vɩɩme
A Zak ne a Pɩɛɛr sɛbã vaeesgo
SẼN kolg yʋʋm 30 yʋʋmd 33 Pãntekotã loogr poore, a Zak sẽn yaa a Zezi ma-biigã gʋlsa lɛtr Israɛll “buud piig la a yiibã” sẽn yaa Israɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã yĩnga. (Zak 1:1) A gʋlsa a lɛtrã sẽn na yɩl n sagl-b tɩ b keng b tẽebã la b tõog toogo, b sã n wa segd zu-loeese. A kõo sagls me sẽn na yɩl n dems yɛl sẽn da be tigingã pʋgẽ.
Nand tɩ Rom naab a Neerõ nams kiris-nebã yʋʋmd 64 sasa wã, tʋm-tʋmd a Pɩɛɛr gʋlsa a pipi lɛtrã n na n sagl-b sẽn na yɩl tɩ b yals kãn-kãe tẽebã wɛɛngẽ. A Pɩɛɛr lɛtr a yiib-n-soabã pʋgẽ, a sagla a tẽed-n-taasã tɩ b sak n tũ Wẽnnaam Gomdã, la a keoog-b t’a Zeova daarã watame. Vẽenega, tõnd me sã n tũud a Zak ne a Pɩɛɛr sẽn gʋls bũmb ninsã na n naf-d lame.—Heb. 4:12.
WẼNNAAM KÕTA NEB NINS SẼN KOT-A NE TẼEBÃ YAM
A Zak gʋlsa woto: “Bark bee ned ninga . . . sẽn yalsd kãn-kãe makr wakatã [zugu], tɩ bõe, a sã n paam makr n tõoge, a na n deega vɩɩm maanfo.” A Zeova kõta neb nins sẽn na n kell n “kos ne tẽebã,” yam sẽn na yɩl tɩ b tõog n yals kãn-kãe makr wakate.—Zak 1:5-8, 12.
Neb nins sẽn lebgd karen-saam dãmb tigingã pʋgẽ wã segd n talla tẽeb la yam. A Zak sẽn wilg tɩ zɩlemd yaa “yĩngã will sẽn yaa bilfu,” la t’a tõe n dẽgma yĩngã fãa wã poore, a keoog-d-la ne dũniyã neb manesem sẽn tõe n kɩt tɩ zood ning d sẽn tar ne Wẽnnaamã sãamã. A leb n wilga ned sẽn ka laafɩ tẽebã wɛɛngẽ sẽn tõe n maan to-to n paam laafɩ.—Zak 3:1, 5, 6; 5:14, 15.
Sogsg b sẽn leoke:
2:13—B sẽn yeel tɩ “nimbãan-zoeer tõogda bʋʋdã” võor yaa bõe? D sã n na n kolg n togs d mens yell Wẽnnaam taoore, a geta nimbãan-zoeer ning tõnd sẽn da maan neb a taabã, n tik a Zezi maoongã zug n kõ-d sugri. (Rom 14:12) Dẽnd tõnd me segd n kõta neb a tãabã sugr wakat fãa.
5:20—“Ned sã n sõng yel-wẽn soab t’a yam tek t’a bas belgr sore,” ãnd soab la a fãagd ne kũum? Kiris-ned sã n sõng yel-wẽn-maand t’a tek yam, a fãag-a-la tẽebã wɛɛngẽ, la tõeeme meng tɩ yel-wẽn-maandã põs wakat fãa yĩng sãangã. La ned ning sẽn sõng yel-wẽn-maandã me luta koangdã yel-wẽn wʋsgo.
Zãmsg tõnd yĩnga:
1:14, 15. Tʋls-wẽnsã n yaa yel-wẽnã yẽgre. Woto yĩnga, d pa segd n tall tʋls-wẽns d yamẽ ye. D segd n modg n tagsda bũmb nins sẽn tõe n keng d raoodã yelle, la d modg n ningd rẽ d yamẽ wã la d sũurẽ wã.—Fil. 4:8.
2:8, 9. Ned sã n bakd neb n sõngdẽ, pa zems ne noor ning sẽn yeel tɩ b nong taabã ye. Dẽnd kiris-ned hakɩk pa segd n bakd neb n sõngdẽ ye.
2:14-26. Yaa d sẽn na n tar tẽeb la d tõe n paam fãagre, lakae pa d sẽn na n tũud a Moiiz tõogã bɩ n tʋmd tʋʋmd ning b sẽn bobl kiris-nebã la d na n paam fãagr ye. Pa d sẽn na n yet ne noor bal tɩ d tẽeda Wẽnnaam n wilgd tɩ d sɩd tara tẽeb ye. (Ef. 2:8, 9; Zã 3:16) D segd n tʋmda tʋʋm sẽn zems ne Wẽnnaam daabã.
3:13-17. “Yam ning sẽn yit yĩngrã” yaa sõma n yɩɩd yam ning sẽn yaa “dũniyã rẽnda, la ninsaal dẽnda, la Sʋɩtãanã rẽndã.” D segd n ket n baooda yam ning sẽn yit yĩngrã wala ned sẽn baood arzɛk sẽn solge.—Yel. 2:1-5.
3:18. “Neb nins sẽn baood laafɩ” wã segd n bʋta Rĩungã koe-noog biis ne laafɩ. Dẽnd d segd n yɩɩ neb sẽn baood laafɩ, la d ra yɩ wuk-m-mens rãmba, no-koeem wẽedba, bɩ neb sẽn baood zab ye.
D YALS KÃN-KAE TẼEBÃ PƲGẼ
A Pɩɛɛr tẽega a tẽed-n-taasã tɩ b tara saagr n na n kẽng saasẽ n tɩ vɩɩmde. A yeel-b-la woto: “Yãmb yaa nin-tũusds la naam maan-kʋʋdba, la buud sẽn yaa sõma.” A sẽn kõ sagls takɩ sakrã wɛɛngẽ wã poore, a sagl-b lame me tɩ b modg n “paam tagsg a yembr la yam a yembre, la [b] paam nonglem ba-biisã yĩnga, la sũ-bʋgsem la sik-m-menga.”—1 Pɩɛ. 1:3, 4; 2:9; 3:8.
Sẽn mik tɩ Zʋɩf rãmbã zãmaanã “sɛɛb wakat kolgame” wã, a Pɩɛɛr sagla saam-biisã tɩ ‘b bao yam sõma la b gũusi, la b wɩng ne pʋʋsgo.’ A yeel-b-la woto: “Yɩ-y neb sẽn tõe b mense la maan-y gũusgu . . . Tõdg-y Sʋɩtãana zãnga la y tall y tẽeb kãn-kãe.”—1 Pɩɛ. 4:7; 5:8, 9.
Sogsg b sẽn leoke:
3:20-22—Wãn to la lisgã tõe n fãag tõndo? Lisgã reegr yaa tɩlae sẽn na yɩl n paam fãagre. La lisgã reegr bal pa tõe n fãag tõnd ye. Yaa ne ‘a Zezi Kirist vʋʋgrã yĩng’ bal la d tõe n paam fãagre. Ned ning sẽn dat n deeg lisgã segd n tẽeme t’a Zezi kiime tɩ yɩ maoong nebã yĩnga, tɩ Wẽnnaam vʋʋg-a lame t’a be yẽ rɩtgo, la t’a Zezi soo sẽn vɩ-bã la sẽn ki-bã. Lisgã sã n tik tẽeb kãngã buud zugu, ‘neb a nii wã sẽn paam n põs koomã’ makda rẽ.
4:6—Kɩɩmsã bɩ kũ-rãmbã b sẽn moon koe-noogã yaa ãnda rãmba? Yaa neb nins sẽn da yaa ‘kũum b beegrã ne b yel-wẽnã yĩnga,’ bɩ n da pa tar zood ne Wẽnnaam b sẽn da pa wʋm koe-noogã yĩngã. (Ef. 2:1) B sẽn sak n kelg koe-noogã n lebg tẽedbã poore b vʋʋgame, sẽn dat n yeel tɩ b paama zood ne a Zeova.
Zãmsg tõnd yĩnga:
1:7. Sẽn na yɩl tɩ tõnd tẽebã tall pãnga, a segd n paama makre. Yaa tẽeb sẽn tar pãng woto n na n kɩt tɩ d paam fãagre. (Heb. 10:39) Tõnd tẽebã sã n wa paamd makre d pa segd n targ n leb poorẽ ye.
1:10-12. Malɛgsã ra baoodame n dat n bãng bũmb nins Wẽnnaam no-rɛɛsdbã sẽn gʋls kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsg sõng zaeebã wɛɛngẽ wã. La yaa a Zeova sẽn wa n sɩng tigingã neb vẽnegrã la b sɩng bõn-kãens bãngre. (Ef. 3:10) D segd n dɩka malɛgsã mak-sõngã n modgd n baood n bãngd “Wẽnnaam yel-zulumsã.”—1 Kor. 2:10, NW.
2:21. D sã n dat n dɩk a Zezi mak-sõngã, d segd saka namsgã ne yamleoog sẽn na yɩl n wilg t’a Zeova naamã ka to, baa rẽ sã n na n tu ne d yõore.
5:6, 7. D sã n bas d zɩɩbã ne a Zeova, a na n sõng-d lame tɩ d ket n lʋɩɩsd tũudum hakɩkã taoor d vɩɩmã pʋgẽ, la d ra maan yɩɩr wʋsg ne beoog-daar sẽn na n yɩ to-to ye.—Mat. 6:33, 34.
A ZEOVA DAARÃ NA N WAAME
A Pɩɛɛr gʋlsa woto: “Bãngr-goamã ka yɩ ne ned yam ye. La yaa Sɩɩg Sõng sẽn tʋm neb nins pʋsẽ wã n togs Wẽnnaam yĩnga.” D sã n tũud bãngr-goamã tõe n kogla tõnd ne ziri karen-saam dãmbã la ne nin-wẽns a taaba.—2 Pɩɛ. 1:21; 2:1-3.
A Pɩɛɛr reng n togsame tɩ “yaoolem wakate neb sẽn laad neb . . . na n zĩndame,” la tɩ “Zusoabã daar na n waa wa wagdre.” A baasa a lɛtrã ne sagls sẽn yaa sõma neb nins “sẽn sakd Wẽnnaam n gũud bãmb daarã ne datem kãsengã” yĩnga.—2 Pɩɛ. 3:3, 10-12.
Sogsg b sẽn leoke:
1:19—Ãnda la “yibeoog ãdgã,” wakat bʋg la a puk-yã, la wãn to la d tõe n bãng t’a zoe n pukame? Yibeoog ãdgã yaa a Zezi, a sẽn deeg naamã poore. (Wil. 22:16) Yʋʋmd 1914 tɛka, a Zezi sẽn yaa Rĩm ning sẽn yaa Mesi wã wilga bõn-naandsã fãa taoor tɩ daar sẽn yaa paalg n wate. A Zezi tedgrã wilga ziir ning a sẽn da na n talle, la a Rĩungã sẽn na n tall pãng ningã, la wilg tɩ Wẽnnaam bãngr-goamã na n sɩd pidsame. D sã n tũud bãngr-gom-kãensã, d paamda vẽenem, tɩ kɩt tɩ d bãng tɩ yibeoog ãdgã pukame.
2:4 “Bog-zulung sẽn yaa lik bida” wã yaa bõe, la wakat bʋg la b ning malɛg-tõtbã be? Yaa zĩig b sẽn tõe n ning malɛgs bala, tɩ wõnd wa b bee bãens roogẽ. B pa ningd ninsaalb be ye. Sẽn be-b beenẽ wã ye pa mi Wẽnnaam daabã, b pa tar saagr baa bilf ne beoog-daar me ye. A Nowe wakatẽ wã, Wẽnnaam kẽesa malɛg-tõtbã bog-zulung sẽn yaa lik bida wã pʋgẽ tɩ b na n pa be hal n tãag a sẽn na n sãam-ba.
3:17—Bũmb ning a Pɩɛɛr sẽn yeel tɩ b ‘reng n bãngame’ wã yaa bõe? A Pɩɛɛr da gomda bũmb sẽn wat beoog-daar Wẽnnaam sẽn vẽneg yẽ ne Biiblã gʋlsdb a taab tɩ b reng n bãng yelle. Sẽn mik tɩ bãngr ka koakã yĩngã, baa pipi kiris-nebã sẽn da mi bõn-kãensã wã, pa rat n yeel tɩ b ra mii bũmb nins fãa sẽn na n zĩnd beoog-daar ye. B ra miime bal tɩ bũmb n wat beoog daare, la b ra pa mi sẽn na n yɩ to-to ye.
Zãmsg tõnd yĩnga:
1:2, 5-7. D sã n modg n tall tẽebo, n tõogd toogo, la d sakd Wẽnnaam, tõe n kɩtame tɩ d ra yɩ “kʋɩɩmb walla neb sẽn ka womd biis” ye. Sẽn paase, na n sõng-d lame tɩ d paam “Wẽnnaam la tõnd Zusoab a Zezi bãngrã” n paase.—2 Pɩɛ. 1:8.
1:12-15. Sẽn na yɩl n yals kãn-kãe sɩdã pʋgẽ, segdame tɩ b tẽegd-d wakat fãa. Wala makre tẽegr nins d sẽn paamd tigissẽ wã, la d meng Biiblã kareng la a zãmsg sasa wã.
2:2. D segd n gũusame tɩ d manesem ra wa sãam a Zeova ne a siglgã yʋʋr ye.—Rom. 2:24.
2:4-9. A Zeova sẽn zoe n maan bũmb nins tɩ loogã yĩnga, d tõe n talla bas-yard t’a mii a sẽn na n ‘fãag nin-sõamyã makr pʋgẽ, la a gũ nin-wẽns tɩ b paam sɩbgr bʋʋdã daar’ to-to.
2:10-13. Baa “neb nins sẽn tar ziirã,” (NW ) rat n yeel tɩ kãsem dãmbã sẽn tar pãn-komsem la b tõe n tudg wakat ningã, d pa segd n sãbs-b ye.—Heb. 13:7, 17.
3:2-4, 12. D sã n tũud “no-rɛɛsdb sõamyã sẽn pĩnd n togsã, la tõnd Zusoab la d Fãagdã tõogã” na n sõng-d lame tɩ d ning a Zeova raarã d yamẽ wakat fãa.
3:11-14. Tõnd sẽn gũud Wẽnnaam daarã ne d sũur fãa wã yĩngã, 1) D segd n talla “manesem sẽn yaa sõma,” rat n yeel tɩ d yɩ yɩlem tẽebã wɛɛngẽ, d yĩngã la tagsa wã wɛɛngẽ la d ra tʋm tʋʋm-dẽgd ye. 2) D segd n tʋma tʋʋm sẽn wilgd tɩ d yaa wẽn-zoɛtba, wala makre, koɛɛgã mooneg la karen-biisã maanego. 3) D segd n talla d mens sõma tɩ dũniyã rẽgdã ra mad-d ye. 4) D segd n yɩɩ neb sẽn pa tar yelle, n maand bũmb fãa ne pʋ-peelem. 5) D segd n baoa laafɩ ne Wẽnnaam, ne d saam-biisã la ne neb a taabã fãa.