Skip to content

Skip to table of contents

Twaambo Tugwasya Mulugwalo lwa Jakobo Alimwi Aakalembwa a Petro

Twaambo Tugwasya Mulugwalo lwa Jakobo Alimwi Aakalembwa a Petro

Ijwi lya Jehova Lili Abuumi

Twaambo Tugwasya Mulugwalo lwa Jakobo Alimwi Aakalembwa a Petro

KUTANDILA kumyaka iili 30 kuzwa lya Pentekoste 33 C.E., sikwiiya Jakobo—mwanaakwabo Jesu—walemba lugwalo “[ku]mikowa iili ikumi aibili” yabana Israyeli bakumuuya. (Jak. 1:1) Imakanze aakwe ngakubakulwaizya kuti bayume mulusyomo alimwi akuliyumya ciindi nobali mumasukusyo. Alimwi wabapa lulayo ikululamika bukkale bunyonganya mizeezo ibwatalika mumbungano.

Kakuceede buyo aasyoonto kuti kupenzyegwa kutalike kwalo ikusololelwa a Nero Mwami wa Roma mu 64 C.E., mwaapostolo Petro walemba lugwalo lwakusaanguna ku Banakristo, kubakulwaizya kuti baime nji mulusyomo. Mulugwalo lwabili ndwaalemba ciindi naamanizya buyo kulemba lwakusaanguna, Petro ukulwaizya basyominyina kubikkila maano kujwi lya Leza akubacenjezya kujatikizya kuboola kwabuzuba bwa Jehova. Masimpe, tulakonzya kugwasyigwa kwiinda mukubikkila maano kumilumbe iili mulugwalo lwa Jakobo alimwi amagwalo aa Petro.—Heb. 4:12.

LEZA ULAPA BUSONGO KULI BAABO ‘BAKUMBILA CALUSYOMO’

(Jak. 1:1–5:20)

Jakobo walemba kuti: “Ngusicoolwe oyo muntu uukakatila mumasukusyo, nkaambo na wabonwa kuti muyumu, ulapegwa musini wabuumi.” Kuli baabo ‘bakumbila calusyomo,’ Jehova ulabapa busongo bwalo buyandika kuti muntu aliyumye mumasukusyo.—Jak. 1:5-8, 12.

Lusyomo abusongo zilayandika akuli baabo ibaba bamayi mumbungano. Naamana kwaamba lulimi kuba “cizo ciniini buyo” calo icikonzya ‘kubisizya mubili woonse,’ Jakobo ucenjezya kujatikizya bukkale bwakunyika bwalo ibukonzya kunyonganya cilongwe cesu a Leza. Alimwi ulaamba ntaamu nzyayelede kubweza muntu uucisidwe kumuuya kutegwa apone.—Jak. 3:1, 5, 6; 5:14, 15.

Kwiingula Mibuzyo Yamu Magwalo:

2:13—Ino mmuunzila nzi ‘lweetelelo mbolulilumbaizya amulubeta’? Ciindi notulyaambilila makani kubusyu bwa Leza, ulabona mbotweetelela bamwi, eelyo ulatujatila kwiinda mucipaizyo cacinunuzyo ca Mwanaakwe. (Rom. 14:12) Eeci ceelede kupa kuti lweetelelo lube cintu cipati mubuumi bwesu.

4:5—Ino ndugwalo nzi Jakobo ndwaazubulula aawa? Jakobo kunyina lugwalo ndwaazubulula cigaminina pe. Nokuba boobo, kuboneka kuti aaya majwi aakasololelwa amuuya ayeeme atwaambo tuli kumagwalo mbuli Matalikilo 6:5; 8:21; Tusimpi 21:10; alimwi a Ba-Galatiya 5:17.

5:20—Ino muntu “uuboozya sizibi munzila yakuleya kwakwe” uyoonununa buumi bwani kulufu? Munakristo uupilusya sizibi kuzwa kubukkale bwakwe bubi, ulamufwutula kulufwu lwakumuuya muntu weempwa ambweni akulunyonyooko lutamani. Alimwi muntu uugwasya sizibi munzila iili boobu ‘uyoovumba zibi zinjizinji’ zyasikubisya ooyu.

Ziiyo Kulindiswe:

1:14, 15. Cibi cilatalika akaambo kakulombozya zibi. Aboobo, tatweelede kuzumanana kulombozya zyintu zibi. Muciindi caboobo, lyoonse tweelede ‘kuyeeyesya zyintu’ ziyaka.—Flp. 4:8.

2:8, 9. ‘Kulanga ziimo zyabantu’ tauli “mulao wa-Mwami” waluyando. Aboobo, Banakristo bakasimpe tabalangi ziimo zyabantu.

2:14-26. ‘Tulafwutulwa akaambo kalusyomo,’ “teensi makani aancito” zya Mulawo wa Musa naa eezyo zyakacitwa muzyina lya Bunakristo. Lusyomo lwesu luyandika zinji kunze buyo lyakwaamba kuti tusyoma muli Leza. (Ef. 2:8, 9; Joh. 3:16) Lweelede kutukulwaizya kucita zyintu kweelana ancayanda Leza.

3:13-17. Masimpe, “busongo buzwa kujulu” bulisumpukide kwiinda busongo ‘bwaansi, bwabunyama abwamadaimona.’ Tweelede kuzumanana “kubulangaula mbuli zintu ziyandika zisisidwe.”—Tus. 2:1-5.

3:18. Imbuto yamakani mabotu aa Bwami yeelede ‘kusyangwa abasiluumuno.’ Cilayandika kapati kuba basiluumuno ikutali basinkazi, basimazwanga naa basinkondo.

‘AMUYUME MULUSYOMO’

(1 Pet. 1:1–5:14)

Petro wiibalusya basyominyina kujatikizya “buumi bwabulangizi” bwalukono lwakujulu. Petro ubaambila kuti: “Nywebo muli musyobo musale, bapaizi bami, cisi cisalala.” Naamana kubapa lulayo lujatikizya kulibombya, wabakulwaizya boonse kuti babe “amoyo omwe, . . . akweetelelana akuyandana kwabunyina, aluzyalo, amoyo mutete.”—1 Pet. 1:3, 4; 2:9; 3:8.

Akaambo kakuti “mamanino [aabweende bwazyintu bwaba Juda] ali afwaafwi,” Petro ulaya bakwesu kuti ‘balibatamike akulisitikizya kukukomba.’ Ubaambila kuti: “Amulibatamike akucenjela. . . . Amulwane anguwe [Saatani], mube bayumu mulusyomo.”—1 Pet. 4:7; 5:8, 9.

Kwiingula Mibuzyo Yamu Magwalo:

3:20-22—Ino mbuti lubbapatizyo mbolutufwutula? Lubbapatizyo ncintu ciyandika kapati kubantu ibayanda kufwutuka. Nokuba boobo, lubbapatizyo lulikke talutufwutuli pe. Lufwutuko lulaboola kwiinda “[mu]bubuke bwa-Jesu Kristo.” Sikubbapatizyigwa weelede kuba alusyomo lwakuti lufwutuko lukonzyeka buyo kwiinda mulufwu lwa Jesu lwacipaizyo, iwakabusyigwa lino uli “kululyo lwa-Leza,” kajisi nguzu kubaumi abafwide. Lubbapatizyo iluyeeme alusyomo luli boobu ndolweelene abantu bali lusele ‘ibakavwunwa kumaanzi.’

4:6—Ino mbaani “bafwide” balo ‘ibakakambaukilwa makani mabotu’? Mbambabo ‘ibakafwide mundubizyo zyabo amuzibi zyabo,’ naa aabo ibakafwide kumuuya nkaambo tiibakaningamvwa makani mabotu. (Ef. 2:1) Pele nobakaba alusyomo mumakani mabotu, bakatalika ‘kupona’ kumuuya.

Ziiyo Kulindiswe:

1:7. Kutegwa lusyomo lwesu lube luyandisi, lweelede kuba lolo lwakasinizyigwa naa kusukusyigwa. Lusyomo luli boobu ncobeni ‘ndolufwutusya.’ (Heb. 10:39) Tatweelede kupiluka cifwuteesule kukusukusyigwa kwalusyomo lwesu.

1:10-12. Bangelo bakayandisya kuzyiba akumvwisya kasimpe kakumuuya nkobakalemba basinsimi ba Leza bansiku kujatikizya mbungano ya Banakristo bananike. Nokuba boobo, zyintu eezyi zyakasalala buyo ciindi Jehova naakatalika kubelesya mbungano. (Ef. 3:10) Andiswe tweelede kutobela cikozyanyo cabangelo akusoleka canguzu kuyandaula “makani malamfu aabulondo bwa-Leza.”—1 Kor. 2:10.

2:21. Kwiinda mukwiiya Jesu Kristo Cikozyanyo cesu, tweelede kulisungula kupenga nokuba kufwa buya kutegwa tusumpule bulelo bwa Jehova.

5:6, 7. Ikuti makatazyo eesu oonse twaabikka mumaanza aa Jehova, ulatugwasya kuti tuzumanane kubikka bukombi bwakasimpe mubusena bwakusaanguna mubuumi bwesu muciindi cakulibilika buzuba butobela.—Mt. 6:33, 34.

“BUZUBA BWA-JEHOVA BULASIKA”

(2 Pet. 1:1–3:18)

Petro walemba kuti: “Teensi luyando lwamuntu lwakaleta businsimi kalekale, pe, pele bantu ba-Leza bakaamba mbobakasungulwa Muuya wa-Leza.” Kubikkila maano kujwi lyabusinsimi kulakonzya kutukwabilila ku “basinsimi babeji” alimwi akubantu bambi ibakonzya kutunyonganya.—2 Pet. 1:21; 2:1-3.

Petro ucenjezya kuti: “Kumazuba aakumamanino kuyoosika basabuzi.” Pele “buzuba bwa-Jehova bulasika mbubonya mbwasika mubbi.” Petro wamanizya lugwalo lwakwe alulayo lubotu kuli boonse ibalangila akubikkila maano kukusika kwabuzuba oobu.—2 Pet. 3:3, 10-12.

Kwiingula Mibuzyo Yamu Magwalo:

1:19—Ino “ntanda” nguni, uzwa lili alimwi ino mbuti mbotuzyiba kuti eeci cacitika? “Ntanda” ngu Jesu Kristo kuzwa ciindi naakaba Mwami mu Bwami bwa Leza. (Ciy. 22:16) Mu 1914, Jesu wakazwa mbuli ntanda akumunikila zilenge zyoonse kali Mwami wa Mesiya, ikutondezya bucedo bwabuzuba bupya. Cilengaano cakusanduka cakatondezyela limwi bulemu anguzu zya Jesu mu Bwami bwakwe calo citondezya mbolili lyamasimpe Jwi lya Leza lyabusinsimi. (Mk. 9:1-3) Kubikkila maano kujwi eeli kumunikila myoyo yesu, eelyo tulazyiba kuti Intanda yazwa.

2:4—Ino ‘Mpaansi’ ali alo bangelo bakazanga mpobakawaalwa? Ansi aambwa waawa, ali mbuli ntolongo yalo zilenge zyamuuya—ikutali bantu—nkozitolwa. Nciimo cakutazyiba cintu cili coonse cijatikizya makanze aa Leza mabotu. Aabo ibali muciimo eeci tabajisi bulangizi bwakumbele. Leza wakabawaala ansi bangelo batamvwi kumazuba aa Nowa, alimwi banooli muciimo cili boobu kusikila mane bakajaigwe.

3:17—Ino Petro wakali kwaamba makani aali naakaamba kuti “mbomweezi kale aya”? Petro wakali kwaamba luzyibo lwazyintu zyakumbele, ndwaakapegwa walo alimwi abalembi bambi ba Bbaibbele kwiinda mukusololelwa amuuya. Akaambo kakuti oolu tiilwakali luzyibo lwakuzyiba zyoonse, ikuba alwalo tiicakapa Banakristo bakusaanguna kuzyiba zyintu zyoonse zyakumbele. Bakazyiba buyo twaambo tupati-pati twazyintu zyakali kulangilwa kucitika.

Ziiyo Kulindiswe:

1:2, 5-7. Kunze lyakutugwasya “kumuzibisya Leza a-Jesu,” ikubeleka canguzu kutegwa tube abube mbuli lusyomo, lukakatilo akulemeka Leza kulakonzya kupa kuti tutabi “batolo nanka kubula micelo” kujatikizya luzyibo oolu.—2 Pet. 1:8.

1:12-15. Kutegwa tuzumanane kuba “mulusinizyo,” tuyandika ziyeekezyo lyoonse, mbuli zyeezyo nzyotutambula kwiinda mumiswaangano yambungano, ciiyo cesu tobeni alimwi akubala Bbaibbele.

2:2. Tweelede kucenjela kutegwa bukkale bwesu butaleti masampu kuli Jehova akumbunga yakwe.—Rom. 2:24.

2:4-9. Twalanga nzyaakacita musyule, tulakonzya kuba masimpe kuti “Jehova ulizi kuvuna bamukomba kumasukusyo, akuyobola bataluleme mulukomo mane kusikila kubuzuba bwalubeta.”

2:10-13. Nokuba kuti “balemu,” nkokuti baalu Banakristo bajisi tumpenda alimwi balakonzya kulubizya zimwi ziindi, tatweelede kubasampaula.—Heb. 13:7, 17.

3:2-4, 12. Kubikkila maano kapati “[ku]makani aakaambwa kalekale kubasinsimi basalala amulao wa-Mwami Mufutuli” kuyootugwasya kuyeeya buzuba bwa Jehova mbobuli afwaafwi.

3:11-14. Mbotuli baabo ‘balangila akuyandisya kusika kwabuzuba bwa Jehova,’ tweelede (1) kusalala kumubili, mumizeezo, mukulilemeka alimwi akumuuya; (2) kuba amilimo ‘yakulemeka Leza,’ mbuli yeeyo iijatikizya mulimo wakukambauka Bwami alimwi akugwasya bantu kuba basikwiiya; (3) kutaba a “kabala” kali koonse kanyika; (4) kubula “kampenda,” kucita zyintu zyoonse amakanze aasalala; alimwi a (5) kukkala “muluumuno”—muluumuno a Leza, abakwesu Banakristo alimwi abantuma.