Mambu Mamfunu ma Nkanda mia Yoane ye wa Yuda
Diambu dia Yave Diamoyo
Mambu Mamfunu ma Nkanda mia Yoane ye wa Yuda
NKANDA ntatu mia Yoane wa ntumwa nanga mu mvu a 98 wa Tandu Kieto miasonekwa, kuna Efeso. I nkanda miansuka mina muna Nkand’a Nzambi. E nkanda miole miantete mikasakesanga Akristu mu kwamanana kangalela muna ntemo yo siamanena avengomoki. Una wetatu, Yoane kakasakesa kaka Akristu ko mu kangalela muna ludi, kansi wabakasakesa mpe mu salanga entwadi.
Muna nkanda kasoneka muna Palestina, nanga mu mvu a 65 wa Tandu Kieto, Yuda wa mbunzi a Yesu, walukisa Akristu mu kuma kia yimpumbulu bayikotesa muna nkutakani, yo kubaludika una balenda vengela umpukumuni. O siang’e sungididi muna mambu masonama mu nkanda ntatu mia Yoane ye mu nkand’a Yuda dilenda kutusadisa mu sikila muna lukwikilu, kana nkutu mu ntangw’a mpasi.—Ayib. 4:12.
TUKANGALELA MUNA NTEMO, MUNA ZOLA YE MUNA LUKWIKILU
Yoane wasoneka nkand’andi antete kwa wan’angudi awonso muna Kristu. Nkanda wau uvwidi malongi mamfunu malenda sadisa Akristu mu siamanena avengomoki yo sikila muna ludi ye mun’oma mansongi. Wasonga mfunu a kangalela muna ntemo, muna zola ye muna lukwikilu.
Yoane wasoneka vo: ‘Ovo mu ntemo tukangalelanga, nze yandi [Nzambi] winin’omu ntemo, o untwadi tuna wau yeto yo yeno.’ Wau vo Nzambi i Tuku dia zola, Yoane wavova vo: “Mbula twazolaziana.” Ekolo “zola kwa Nzambi” kukutufilanga mu ‘lunda nkanikinu miandi,’ tusundanga e nza muna “lukwikilu lueto” muna Yave wa Nzambi, ye Diambu diandi ye muna Mwan’andi.—1 Yoa. 1:7; 4:7; 5:3, 4.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
2:2; 4:10—Yesu aweyi kenena se “lembeka”? E mvovo lembeka, una ye nsasa vo “vevola.” Yesu wavana moyo andi nze lembeka yovo kimenga mu lungisa nsiku a ndungidi. Nzambi wasadila kimenga kiaki mu loloka masumu m’awana bekwikilanga muna Yesu.—Yoa. 3:16; Roma 6:23.
2:7, 8—Nkia nkanikinu una Yoane kayikila vo ‘wankulu’ ye ‘wampa’? O nkanikinu kayika o Yoane wa nzolani a ungudi. (Yoa. 13:34) Wayikila wo vo ‘wankulu’ kadi tuka Yesu kavanina wo, mvu 60 miavioka i bosi Yoane kasoneka nkand’andi antete. Muna kuma kiaki, minkwikizi bakala yo nkanikinu wau tuka kuna lubantiku lwa zingu kiau kia Kikristu. Nkanikinu wau wayikilwa mpe vo ‘wampa’ kadi usundidi owu wa ‘zola nkw’aku konso una okuzolela’ ye uvavanga vo muntu kasonga nzol’amvevo.—Fuka 19:18; Yoa. 15:12, 13.
3:2—Nki ‘ke kiakanini sengomoka ko’ kw’Akristu akuswa? Nani bemona “konso owu kena”? Eki ke kiakanini sengomoka ko kwa yau i una bekala vava befulwa mu vwila moyo kun’ezulu mu nitu za kimwanda. (Fili. 3:20, 21) Kansi, edi kaka bazeye vo vava ‘Nzambi kesengomoka oyau bekala nze yandi, kadi bekumona konso owu kena,’ i sia vo, “mwanda.”—2 Kor. 3:17, 18.
5:5-8—O maza, yo menga yo mwanda aweyi usilanga umbangi vo “Yesu i Mwan’a Nzambi”? O maza masia umbangi kadi vava Yesu kavubwa muna maza, Yave yandi kibeni wavova vo Yesu, i Mwan’andi. (Mat. 3:17) Menga ma Yesu, mena vo i moyo andi, una kavana nze “lukûlu lu’awonso” masonga mpe vo Yesu i Mwan’a Nzambi. (1 Tim. 2:5, 6) O mwand’avelela wasia umbangi vo Yesu i Mwan’a Nzambi vava wankulumukina muna luvubu lwandi, yo kumvana nkuma wa ‘kwenda kiyi muna mavata yo vanga mawete, yo sasul’awonso ana babangikwa kwa Nkadi Ampemba.’—Yoa. 1:29-34; Mav. 10:38.
Elongi kwa Yeto:
2:9-11; 3:15. Avo Nkristu oyambwidi vo diambu yovo muntu kafwasa nzol’andi a ungudi, mu tombe kia mwanda kekangalelanga, kazeye kuna kekwendanga ko.
‘KANGALELANG’AKA MUNA LUDI’
Yoane wayantika nkand’andi wezole mu mvovo emi: “O mbuta kuna kwa mfumu ankento asolwa yo wan’andi.” Wasonga kiese kiandi mu mona vo ‘akaka wan’[andi] bekangalelanga muna ludi.’—2 Yoa. 1, 4.
Una kakasakesa ampangi mu songa zola, Yoane wasoneka vo: ‘I zola kuku, twakangalela muna nkanikinu miandi.’ Wabalukisa mpe mu kuma kia “ntungianisi yo antikristu.”—2 Yoa. 5-7.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
1, 13—Nani i ‘nkento asolwa’? Yoane nanga nkento mosi kayika, ona wayikilwanga muna Kingerekia vo Kyria, i sia vo, ‘nkento.’ Dilenda kala mpe vo wasadila mvovo wau mu yika nkutakani mu vilakesa abangiki. Avo i wau, wan’andi i esi nkutakani. “O wan’a mbunzi [andi]” nanga i esi nkutakani yakaka.
7—Nkia ‘ngiz’a Yesu’ kayika o Yoane mu sono kiaki? Atungianisi aweyi ‘balembi yo tambulwila’? E ngiza kayika, ke ngiz’a Yesu ya kusentu ko, ya lembi moneka kwa wantu. Kansi, ngiz’andi muna nitu kayika, ye vava kakuswa se Kristu. (1 Yoa. 4:2) Atungianisi ke bekwikilanga ngiz’andi mu kinitu ko. Ke bekwikilnga ko vo Yesu wayiza yo kuswa muna mwand’avelela.
Elongi kwa Yeto:
2, 4. O zaya e “ludi” i sia vo, malongi mawonso ma Kikristu mena muna Nkand’a Nzambi, yo lemvokela mo, i diambu disundidi o mfunu muna luvuluzu lweto.—3 Yoa. 3, 4.
8-11. Avo ka tuzolele vidisa ‘nsambu, nkenda, yo luvuvamu ko, lutuka kwa Nzambi w’Ese, yo Yesu Kristu,’ ye zola kwa akw’eto minkwikizi, tufwete ‘toma tala’ kimwanda kieto yo venga awana ‘ke bekangalela mun’elongi dia Kristu ko.’—2 Yoa. 3.
TUKALA ‘AKWANDI A SALU MUNA LUDI’
E nkanda wetatu, wa Yoane, kwa Kayu wa nkundi andi kasonekena. Wasoneka vo: ‘Kina ya kiese kisundidi kiaki ko, kia wa vo wan’ame muna ludi i bekangalelanga.’—3 Yoa. 4.
Yoane wasanisina Kayu muna ‘salu kiakwikizi kasalanga’ kia tambula ampangi. Wavova vo: ‘Tufwete kubatambula, ana bena wau, twakala tu akwa salu yakw’au muna ludi.’—3 Yoa. 5-8.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
11—Ekuma akaka bekivaninanga muna mavangu mambi? Muna lembi sikila muna ludi, akaka ke bebakulanga nkal’a Nzambi ko. Wau vo ke balendi mona Nzambi ko muna meso ma kinitu, bevanganga mambu nze vika sia vo ke kubamonanga ko.—Yez. 9:9.
14—Aki nani beyikilwanga vo “akundi”? E mvovo “akundi” muna sono kiaki ke uyikanga kaka ngwizani ya muntu yo nkw’andi ko. Yoane wasadila mvovo wau mu yika mpangi zawonso z’Akristu.
Elongi kwa Yeto:
4. E mpangi zazikuka muna nkutakani kiese kiayingi bemonanga vava aleke ‘bekangalelanga muna ludi.’ Amase mpe kiese kiayingi bemonanga vava besadisanga wan’au mu kituka selo ya Yave.
5-8. Vana vena awana befuntukanga muna wete dia mpangi zau mu kuma kia zola kwau muna yau ye muna Yave, vena ye akengi a zunga ye a mvivu, misionario, y’awana besadilanga kuna Betele ye aviti a nzila. Lukwikilu lwau lwafwana sanisinwa ye tufwete kubasadisanga.
9-12. Tufwete tanginina mbandu a Demeterio, ke yina ya Dioterefe wa nkumbi ko.
‘NUSIKILA MUNA ZOLA KWA NZAMBI’
Yuda wayikila awana bekikotesanga muna nkutakani nze “ayidimi, ayini, belandanga maketo mau.” ‘Bevovanga mambu manene-nene, bemwenanga wantu e bula.’—Yuda 4, 16.
Akristu aweyi balenda zizidila umpukumuni? Yuda wasoneka vo: “Azolwa, nubakul’e mvovo miateka vovwa kwa ntumwa za Mfumu eto Yesu Kristu.” Wakudikila vo: “Nwiyilundila (nusikila) muna zola kwa Nzambi.”—Yuda 17-21.
Mvutu za Yuvu ya Nkand’a Nzambi:
3, 4—Ekuma Yuda kawondelela Akristu mu ‘siamanena lukwikilu’? Mu kuma kia ‘yimpumbulu bayikotesa muna nkutakani.’ Wantu awaya ‘bekitulang’e nsambu za Nzambi se yingalu.’
20, 21—Aweyi tulenda ‘kilundila muna zola kwa Nzambi’? Tulenda wo vanga mu mpila tatu: (1) muna kuyivangamesanga muna ‘lukwikilu lweto lwavauka’ muna longokanga Diambu dia Nzambi yo kuyivana muna salu kia umbangi; (2) muna sambanga “muna mwand’avelela,” yo yambula vo watufila, ye (3) muna kwikilanga muna kimenga kia lukulu kia Yesu Kristu, eki kiziulanga nzila a moyo a mvu ya mvu.—Yoa. 3:16, 36.
Elongi kwa Yeto:
5-7. Nga yimpumbulu balenda venga e mfundis’a Yave? Ve, ke balendi ko, nze una usonganga e nona tatu ina kayika Yuda.
8-10. Tufwete landang’e mbandu a Mikaele wa mbasi ambuta ya zitisa awana kavan’e wisa Yave.
12. Avengomoki ana besonganga zola kwa kivunina balenda sia lukwikilu lweto mu vonza nze una matadi maswekama muna maza mesilanga nzaza mu vonza ye ana besiensianga. Alongi aluvunu balenda moneka vo wantu ambote, kansi bena nze matuti makondwa maza, wau vo ke akwa kimwanda ko. Wantu awaya bena nze nti mia sivu miakondwa bundu. Fwaswa befwaswa nze nti miavuzuka. Diangangu dia venga avengomoki.
22, 23. Akristu akieleka bevenganga oma mambi. Muna vuluza ana “bekatikisanga,” vana tiya twa lufwasu lwa mvu ya mvu, ampangi zazikuka muna nkutakani, musungula akuluntu, bekubasadisanga basikila muna mwanda.
[Mafoto zina muna lukaya lwa 28]
O maza, yo mwanda ye menga mesianga umbangi vo “Yesu i Mwan’a Nzambi”