Juan, Judas, cartasmanta wakin allin yachachiykuna
Jehová Diospa Palabranqa kawsayniyuq
Juan, Judas, cartasmanta wakin allin yachachiykuna
APÓSTOL Juan, kimsa cartasnintaqa, ichá 98 wata chayniqpi, Éfeso llaqtapi qillqanman karqa, chay cartasnintaq Bibliap tukukuyninpi kachkan. Ñawpaq kaq iskay cartasninpi Juanqa, kʼanchayllapipuni purinankuta, Diosta wasanchaqkunamanpis sinchita sayaykunankupaq ima, kʼamirin. Kimsa cartanpitaq, puraqmanta yanapanakuspa chiqa kaqllapipuni purinankuta nin.
Judasqa —Jesuswan mamankumanta hermanos karqanku— cartanta Palestinapi, kay 65 wata chayniqpi qillqarqa. Chay cartanpitaq saqra runas qutuchakuyman yaykusqankuta nin, chantá chay saqra ruwaypi mana urmanankupaq yuyaychan. Juanpa kimsa cartasninmanta, Judaspa cartanmanta ima, sumaqta yachakuyqa, chʼampaykuna kaptinpis iñiyninchikpi sinchita sayanallapaqpuni yanapawasun (Heb. 4:12).
KʼANCHAYNIYUQ, MUNAKUYNIYUQ, IÑIYNIYUQ IMA, KAWSAKULLAYCHIKPUNI
Juanqa ñawpaq kaq cartanta tukuy Jesucristopi jukchasqa kaqkunaman qillqan, llulla yachachiykunapi mana urmanankupaq, chiqa yachaykunapi, chiqan kaqpi ima, sinchita sayanankupaqtaq yuyaychan. Chantapis kʼanchaypi, munakuypi, iñiypi ima, kawsanallankutapuni sutʼita rikuchin.
Juan qillqan: “Kʼanchaypichus kawsanchej chayqa, imaynatachus Diospis kʼanchaypi kashan, ajinata, noqanchejpis ujkuna ujkunawan uj sonqolla kawsanchej”, nispa. Diosninchik munakuy kasqanraykutaq, apóstol nin: “Purajmanta munanakunachej”. Chantá nillantaq, “Diosta munakuyqa”, tanqawanchik ‘kamachisqasninta juntʼanapaq’, Jehovapi, Palabranpi, Churinpi ima, ‘creesqanchikqa’, yanapawanchik kay saqra pachata atipanapaq (1 Juan 1:7; 4:7; 5:3, 4).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
2:7, 8. Juan, ¿ima kamachiytataq “ñawpa”, chantá “mosoj” nispa, sutichan? Apostolqa, tukuy sunquwan hermanosta munakuymanta, allinninkuta maskʼaymanta ima parlachkarqa (Juan 13:34). “Ñawpa” kasqanta nin, imaptinchus niraq pay qillqachkaptin, Jesús suqta chunka watas ñawpaqtaña kay kamachiyta qurqa. Chantapis kayta nin imaptinchus cristianojina kawsayta ‘qallarisqankumantapacha’ chay kamachiyta riqsisqankurayku. Chantapis kamachiyqa ‘musuqllataq’, imaptinchus mana ‘runa masinchikta ñuqanchiktajina munakuyllatañachu’ niyta munan, manaqa, wakkunarayku kawsayninchiktapis qunanchikta (Lev. 19:18; Juan 15:12, 13).
3:2, Mosoj Testamento. Akllasqa cristianos, ¿‘imatataq manaraq rikurqankuchu’, chantá pitataq ‘maychus kasqanta’ rikunqanku? Paykunamanqa mana rikuchikurqachu, janaqpachaman kawsarispa imayna sumaq cuerpoyuqchus kanankuta (Fili. 3:20, 21). Chaywanpis yachanku, ‘Dios rikuchikuptin payman riqchʼakunankuta, imaraykuchus payta rikunqanku imaynachus kasqanta’, nisunman ‘Jehová Espíritu’ kasqanta (2 Cor. 3:17, 18).
5:5-8. ¿Imaynatataq yaku, yawar, espíritu ima sutʼincharqanku “Jesusqa, Diospa churin kasqanta”? Yakuqa sutʼinchan, maypachachus Jesús bautizakuchkaptin, Jehová janaqpachamanta kaymin munasqa “Chureyqa, Paywan sonqo juntʼasqa kani”, nispa sutʼinchamusqanrayku (Mat. 3:17). Yawarqa, Jesuspa kawsayninwan ninakun, chaytataq ‘jaywarqa tukuy runasrayku’, chantapis rikuchillarqataq Cristoqa, Diospa Churin kasqanta (1 Tim. 2:5, 6). Espíritu santotaq, Jesús bautizakuchkaptin payman uraykamuspa, Diospa Churin kasqanta sutʼincharqa, chay atiywantaq “Jesusqa tukuynejta purerqa allinta ruwaspa, sanoyachispataj Kuraj Supaypa atiynimpi tukuy ñakʼarejkunata” (Juan 1:29-34; Hech. 10:38).
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
2:9-11; 3:15. Juk cristiano wakkunata munakuyninta imaraykullapis chinkachinqa chayqa, laqhayaypijina purinqa, manataq yachanqachu maymanchus richkasqanta.
‘CHIQA KAQPI KAWSALLAYCHIKPUNI’
Juan iskay kaq cartanta jinata nispa qallarin: “Noqa anciano nisqa kuraj runaqa kayta qhelqamuni ajllasqa mamaman, wawasninman ima”, nispa. Chantá payqa kusisqa kachkasqanta nin, ‘wakin wawasnin chiqa kaqmanjina kawsasqankuta yachasqanrayku’ (2 Juan 1, 4).
Juan hermanosta munakuyniyup kanankuta niytawan, jinata qillqan: “Kaymin chay munakuyqa: Diospa kamachisqasninman jina kawsananchej”, nispa. Chantá pantachiq kaqkunamanta, Cristop contranta sayariqkunamanta ima, karunchakunankuta nin (2 Juan 5-7).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
1, 13. ¿Pitaq “akllasqa mama”? Ichapis Juanqa Kiria sutiyuq warmimanta parlachkanman karqa, chay sutitaq griego parlaypi ‘mama’ (señora), niyta munan. Chayri qhatiykachaqkuna mana sutʼita yachanankupaq, juk qutuchakuyta, mamawan kikinchkanman karqa. Jina kaptinqa, chay mamap wawasninqa chay qutuchakuymanta hermanos kankuman, chantá ‘ñañanpaq wawasnintaq’ wak qutuchakuymanta hermanos kankuman karqa.
7, Dios Parlapawanchej. Juan, ¿ima jamuymantataq parlan, chantá imatataq chʼawkiyaqkuna “qhisachanku”? Mana Jesús runap mana rikunanta qhipaman jamunanmantachu parlachkan, manaqa aycha cuerpopi jamusqanmanta, Cristojinataq akllasqa kasqanmanta ima (1 Juan 4:2). Chʼawkiyaqkunaqa aycha cuerpopi jamusqanmanta mana rimarinkuchu. Ichapis Jesús kawsasqanta chayri espíritu santowan akllasqa kasqanta, mana jinachu kasqanta ninku.
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
2, 4. Kay “cheqa” kaqta riqsiyqa —Bibliamanta tukuy yachachiy kaqkuna— chaypitaq atienekuyqa, salvakunanchikpaq yanapawasun (3 Juan 3, 4).
8-11. ‘Qhasilla kʼacha yanapay, khuyakuy, sunqu tiyaykuy ima Dios Tatamanta, paypa Churin Jesucristomantawan’ chayta mana chinkachiyta munaspaqa, hermanosninchikwan allinpi kawsakusqanchikta ima, Bibliamanta yachakuyninchikta allinta ‘qhawarikunanchik’ tiyan, pikunachus ‘Cristop yachachisqanpi mana sayaqkunatapis’ qhisachananchik tiyan (2 Juan 3).
‘CHIQA KAQPI YANAPANANCHIK’
Juanqa kimsa kaq cartanta amigon Gayoman qillqan, nintaq: “Mana imapis astawan kusichiwanchu, wawasniy cheqapi purishasqankuta uyarisqaymanta nisqaqa”, nispa (3 Juan 4).
Juanqa, Gayo qutuchakuyman waturikuq hermanos riqkunata yanaparisqanmanta, may ‘allin ruwasqanta’ nin. Chaytaq yuyarichiwanchik: ‘Chayjina hermanosta waqyarikunanchiqpuni [kasqanta], chiqa kaqta willaypi paykunata yanapananchiqpaq’ (3 Juan 5-8).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
11. ¿Imaraykutaq wakinkuna saqra ruwayman satʼikunku? Diospa Palabranpi mana ukhunchasqankurayku, Diosta, Biblia nisqanmanjina mana rikuyta atinkuchu. Diosta mana ñawisninkuwan rikusqankurayku imatapis ruwallanku, manapis Pay rikuchkanmanchujina (Eze. 9:9).
14. ¿Pikunataq chay ‘kawsaqis’ kanku? Juan ‘kawsaqis’ rimayta, mana iskay runas sumaq kawsaqis kasqankumanta parlanallanpaqchu uqharin, manaqa tukuy cristianosmanta parlananpaq.
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
4. Qutuchakuypi sumaq sayasqa cristianosqa, waynas sipaskuna ima, ‘chiqa kaqpi purichkasqankuta’ rikuspa mayta kusikunku. Tataspis wawasninkuta Diospa kamachinman tukunankupaq yanapasqankurayku, mayta kusikunku.
5-8. Superintendentes, misioneros, Betelpi llamkʼaqkuna, precursores ima, hermanosninkurayku sinchita llamkʼachkanku. Iñiyninkuqa may sumaq yachakunapaqjina, chayrayku munakuywan yanapananchik tiyan.
9-12. Demetriop ruwasqanta yachakunanchik tiyan, amataq simisapa, llullakuq, Diotrefesmantaqa.
“DIOSPA MUNAKUYNINPI KALLAYCHEJPUNI”
Judasqa, qutuchakuyman saqra runas yaykusqankumanta nin: ‘Wasa rimakus, kawsayninku mana allin kasqanmanta thutuqkuna, saqra munayninkumanjina puriqkuna’ ima, kasqankuta. Nillantaq “Siminkoqa may jatun kasqankumanta parlan, runastataj llosqʼonku”, nispa (Judas 4, 16).
¿Imaynatataq cristianos saqra ruwayman sinchita sayaykunkuman? Judas nin: “Munasqa hermanosniy, yuyarikuychej, imatachus Señorninchej Jesucristoj apostolesnin ñawpajmantapacha nerqanku, chayta”. Chantá nillantaq: “Diospa munakuynimpi kallaychejpuni”, nispa (Judas 17-21).
Bibliamanta tapuykunapaq kutichiykuna:
3, 4. ¿Imaraykutaq Judas, cristianostaq ‘creeyninkurayku maqanakupijina tinkunankupaq’, kallpachakunankuta nirqa? Imaptinchus, saqra “runas” pakayllamanta qutuchakuyman yaykurqanku. Chay runasqa, “Diospa qhasilla kʼacha yanapayninta tijranku, munasqankuman jina millayta kawsanankupaj”.
20, 21. ¿Imaynatataq “Diospa munakuyninpi kalla[sunmanpuni]”? Chaypaq kimsaniqmanta qhawarina: 1) Diospa palabranta sumaqta ukhuncharispa, Diospa Reinonmanta willamuspa ima, ‘kallpachanakusun llimphu santo kaq creesqanchikpi wiñaspa’; 2) ‘espíritu santop yanapayninwan Diosmanta mañakuspa’ chayri Diospa munayninmanjina kawsakuspa; 3) Jesucristo ñuqanchikrayku yawarninta jichʼasqanpitaq iñispa, imaptinchus chayniqta wiñay kawsay kanqa (Juan 3:16, 36).
Ñuqanchikpaq allin yachachiykuna:
5-7. Saqra runas, ¿Jehovap juicionmanta ayqiyta atinkumanchu? Judasqa, kimsa ruwaykunamanta parlaspa, manapuni atisqankuta rikuchiwanchik.
8-10. Miguel arcangeljina ruwananchik tiyan, Dios llaqtanpi ñawpaqta apaqkunata churasqan runasta, jatunpaq qhawaspa.
12. Diosta wasanchaqkunap, puraq uya munakuyninkuqa, iñiyninchikpaqqa may jatun chʼampay, imaynachus yaku ukhupi jatuchaq rumis barcosta urmachinkuman, waytʼaqkunatataq wañuchinkuman, ajina kanku. Llulla yachachiqkunaqa, ichapis kʼachasman rikchʼakunkuman, chaywanpis phuyus mana yakuyupjina kanku, nisunman chʼusaq kachkanku ni ima sumaq yachayniyuq. Chay runasqa mana puquyniyup, chʼaki tiempo qallariypi wañusqa sachʼasjina kanku. Paykunaqa, imaynatachus sachʼas saphinmanta urqhusqa chinkanku, ajinallatataq chinkanqanku. Chayrayku yuyayniyuq kana, Diosta wasanchaqkunamanta karunchakuspa.
22, 23. Chiqa cristianosqa saqra kaqta chiqnikunchik. Chantapis ichapis ‘iskaychakuqkunata’ ninawanjina wiñaypaq chinkanankumanta salvakunankupaq, qutuchakuypi sumaq sayasqa cristianosqa —astawanraq ancianos— Diosmanta mana karunchakunankupaq yanapankuman.
[28 paginapi dibujos/fotos]
Yaku, espíritu, yawar ima, “Jesusqa Diospa Churin” kasqanta, sutʼinchanku