Be Iluoro Jomotho?

JI MATHOTH hinyo dwoko penjono ni, “Ooyo. An ok aluoro jomotho!” Ging’eyo ni kuom adier, jomotho ok ngima kata matin. Kata kamano, ji tara gi tara paro ni, jomotho dhi nyime gi ngima kamoro machielo ka gin kaka roho.

E piny Benin, koda e pinje mamoko, ji mathoth paro ni jomotho nyalo duogo mi neg joodgi mapod ngima. Ji thoro uso mwandugi kata donjo e gope mondo giyud pesa ma gitimogo misengini mag le koda nyasi mag hoyo wedegi ma ne osetho. Jomoko to donjo e timbe-juok, moriwo koda bedo gi paro ni nitie roho mawuok kuom dhano to dhi nyime gi dak kamachielo, kendo ni ginyalo wuoyo kodgi. Jo moko to oseneno kendo kalo e gik malich ka giparo ni jomotho ema timonegi gigo.

Achiel kuom joma osekalo e gik machalo kamago en Agboola, jal modak machiegni gi tong’ mar Benin gi Nigeria. Owacho niya: “Timbe-juok ng’eny kendo onya ahinya e gweng’wa. Ji thoro luoko kitundu mag jomotho, mondo jomotho obed moikore ne ngima mar roho. Ne ajachoko sabunde modong’ bang’ koselwok kitundugo, kendo ne akikogi gi oboke moko. Bang’e, sama ne awirogi e bundena mar dhi dwar, ne ahumo matek nying le ma ne agombo nego. Timbe machalo kaka magi ng’eny, kendo ginenore kaka gik makonyo ahinya. Kata kamano, moko kuom timbe-juok ne gin makelo luoro ahinya.

“Kane nyithinda ariyo ma yawuowi otho apoya nono, ne achich ni nyaka bed ni ng’ato oirogi. Mondo ang’e gima ne timore, ne adhi neno ajuoga moro mong’ere ahinya. Ne onyisa ni adier nyithindago ng’ato ema ne oiro. To gima ne litna moloyo en ni, nowacho ni nyithindago rito bedo wasumbini mag ng’at monegogino, ka ng’atno chieng’ moro otho. Ajuogano nowachona ni wuoda mar adek bende ne chiegni tho. Bang’ odiechienge matin, adier wuodano bende ne otho.”

Bang’e, Agboola noromo gi John, ma en achiel kuom Joneno mag Jehova ma nodak Nigeria e tong’ machiegni gi Benin. John nolero ne Agboola chal mar jomotho kaluwore gi Muma. Weche ma Agboola nowinjogo, noloko ngimane. In bende wechego nyalo timoni kamano.

Be Jomotho Ngima?

En ng’ano manyalo dwoko penjoni e yo maber moloyo? Onge dhano moro amora manyalo, kata bedni ong’ere machalo nade. Kar mano, en mana Jehova, Jachwech mar gik moko duto mangima “e polo kendo e piny, gik mineno kod gik ma ok ne,” manyalo chiwo dwoko mar penjoni. (Jo Kolosai 1:⁠16) Ne ochweyo malaike mondo odag e polo, to dhano gi le odag e piny. (Zaburi 104:⁠4, 23, 24) Ngima duto otenore kuom Jachwech. (Fweny 4:⁠11) Ne ane gima Muma ma en Wach Nyasaye owuon wacho kuom tho.

Jehova ema nokwongo wuoyo kuom wach tho. Nochiwo siem ni Adam kod Hawa ne biro tho, ka ok giwinjo chikne. (Chakruok 2:⁠17) Mano tiende ne en ang’o? Jehova nolero kama: “In buru, kendo inidogi ni buru.” (Chakruok 3:⁠19) Ka dhano otho, ringrene kethore; kendo odok e buch lowo. Ngimane rumo chuth.

Adam gi Hawa noketho chik Nyasaye goyiem, mi ne omigi kum mar tho. Kata kamano, gin ok ema ne gikwongo tho. Abel, nyathigi ma wuowi, ema nokwongo tho. Kain, owadgi  maduong’ ne onege. (Chakruok 4:8) Kain ok ne obedo gi luoro ni Abel owadgi motho ne dhi chulo kuor. Kar mano, Kain noluoro mana gima dhano mangima ne nyalo timone.—Chakruok 4:⁠10-​16.

Higini mang’eny bang’e, Ruoth Herode iye nowang’ kane jo mariek onyise ni onyuol ‘ruodh Jo-Yahudi’ e pinyruodhe. Kodwaro nego jal ma ne onyuolno, Herode nochano mondo onegi nyithindo duto ma yawuowi ma jo higini ariyo kadok chien e Bethlehem. Kata kamano, malaika nonyiso Josef mondo okaw Yesu kod Mariam, ‘giring gidhi Misri.’—Mathayo 2:⁠1-​16.

Kane Herode otho, malaikano nonyiso Josef mondo odog Israel, ‘nikech jogo ma ne dwaro tieko ngima mar nyathi osetho.’ (Mathayo 2:⁠19, 20) Malaikano, nong’eyo ni Herode koro ne ok nyal hinyo Yesu. Josef ne ok oluoro Ruoth Herode makoro nosetho. Kata kamano, Josef noluoro gima Arkelao wuod Herode, ne nyalo timone. Omiyo, Josef ne odhi dak gi joode Galili, oko mar gweng’ ma ne Arkelao lochoe.—Mathayo 2:⁠22.

Wechegi konyowa ng’eyo ni jomotho onge nyalo. To kare wanyalo wacho ang’o kuom gik ma thoro timore ne ji kaka ma ne otimore ne Agboola?

“Jochiende”

Ka koro ne osedoko ng’a maduong’, Yesu ne romo gi jochiende. Ne ging’eyo Yesu, kendo ne giluonge ni “Wuod Nyasaye.” Yesu bende nong’eyogi. Jochiendego ne ok gin roho mag jomotho. Yesu owuon ne oluongogi ni “jochiende.”—Mathayo 8:⁠29-31; 10:8; Mariko 5:8.

Muma wuoyo kuom chwech mag roho mochung’ motegno, koda mago moseng’anjo moweyo Nyasaye. Bug Chakruok wacho ni ka ne Jehova oriembo Adam kod Hawa owuogi e puoth Eden, noketo jokerubi, matiendeni malaike, e yor wuok chieng’ mar puodhono mondo gigeng’ ng’ato ang’ata kik donj e puodhono. (Chakruok 3:⁠24) Nenore ni kanyo e chakruok mar dhano neno chwech mag roho.

Bang’ kinde moko, malaike moko nobiro e piny, mi girwakore gi ringruok mar dhano. Jehova ne ok oorogi mondo gitim migawo moro amora e pinyka. Kar mano, gin giwegi ema ne ‘giweyo kar dak ma ne omigi’ e polo. (Juda 6) Ne gitimo kamano nikech ne giluwo gombo maggi giwegi. Ne ginindo gi mon, mi ginyuolo nyithindo ma raboche miluongo ni jo Nefili. Jo Nefili kaachiel gi wuonegi ma ne ong’anjo, ne opong’o piny gi timbe gero koda richo mamoko madongo. (Chakruok 6:⁠1-5) Jehova ne okawo okang’ kuom kelo Ataro mar pi ma nokwako piny ngima e ndalo Noa. Ataro nonego mon gi chwo maricho kaachiel gi robochego. To ang’o ma ne otimore ne malaike ma ne ong’anjo?

Ka Ataro mar pi ne obiro, ne ochunogi lonyo ringruok mar dhano. Kata kamano, Jehova ne otamogi donjo e “kar dak ma nomigi” chon. (Juda 6) Muma wacho ni: “Nyasaye ok noweyo malaika ma notimo richo, to nowitogi e [“Tataro,” NW ] , ni noketogi e bugini motimo mudho, ka ma oritogie nyaka chieng’ bura.”—2 Petro 2:4.

Tataro ok en kamoro masie; to ochalo kaka bet e jela, nimar omagi thuolo moko. Gie sani, jochiende ok nyal rwako ringre dhano, to kata  kamano, pod gin gi teko mang’eny mar chiko paro koda ngima ji. Ginyalo chiko dhano koda le. (Mathayo 12:⁠43-​45; Luka 8:⁠27-​33) Bende, gilalo dhano ka giwuondore ni gin e roho mag jomotho. Gitimo kamano nang’o? Mondo gimon ji lamo Jehova e yo mamore, kendo gichoch ji kik ong’e chal mar jomotho gadier.

Kaka Wanyalo Loyo Luoro

Agboola ne oneno kaka Muma lero wach tho koda wach chwech mag roho e yo makare. Ne ofwenyo ni kare ne dwarore omed puonjore mathoth. Ne ochako somo Muma gi buge malero Muma kanyachiel gi John. Chuny Agboola noyudo hoch bang’ ng’eyo ni yawuote ne nindo e liel, to ok ni girito bedo wasumbini mag ng’at ma ne iparo ni onegogi.—Johana 11:⁠11-​13.

Agboola bende nofwenyo ni nyaka ne ong’ad chuth tudruok gi timbe-juok. Ne owang’o gik moko duto ma ne en-go ma ne nyalo bedo ni otudore gi timbe-juok. (Tich Joote 19:19) Moko kuom joma ne odak machiegni kode ne sieme ni roho mag jomotho ne dhi sande kuom gima ne otimono. Kata kamano, Agboola ne ok oluor. Ne otimo kaluwore gi puonj manie Jo Efeso 6:⁠11, 12 mawacho kama: ‘Rwakuru gi lwenje duto mag Nyasaye nikech wasikwa mwakedogo gin lang chuny maricho.’ Gige lwenygi oriwo adiera, tim makare, wach maber mar kuwe, yie, koda ligangla mar roho, ma en Wach Nyasaye. Gi lweny makamago a kuom Nyasaye, kendo gin gi teko!

Moko kuom osiepe kaachiel gi wede Agboola ne okwede, kane otamore luwo timbe motudore gi juok. Kata kamano, ne oyudo osiepe manyien e Od Romo mar Joneno mag Jehova, maluwo gik ma Muma puonjo.

Sani, Agboola ong’eyo ni Jehova chiegni golo oko gik maricho duto manie piny, kendo obiro tieko tije duto mag jochiende. Gikone, Jehova biro kethogi. (Fweny 20:⁠1, 2, 10) Nyasaye biro chiero e piny ka, “ji duto manie liete.” (Johana 5:⁠28, 29) Mano biro riwo nyaka Abel, koda nyithindo ma ne Ruoth Herode onego, kaachiel gi jomamoko tara gi tara. Agboola nigi yie ni yawuote adekgo bende biro chier. Kata mana wedeni mosetho bende nyalo bedo e kind jogo mibiro chiero. Ji duto mibiro chier biro nyisowa ni kuom adier, kochakre kinde ma ne githoe nyaka chop e chiergi, ok ne ging’eyo gimoro amora kata matin—kata mana ng’eyo wach nyasi moro amora ma ne itimonegi.

Onge tiende luoro jomotho. Kar mano, inyalo bedo gi geno mar bedo kod joherani ma nosetho. Ka pod irito kindeno, donge ber ka ipuonjori Muma mondo iger yie mari obed motegno? Bed e riwruok achiel gi jogo moyie gi gima Muma puonjo. Kapo ni ijatimo timbe-juok, weri gi timbego mapiyo. Ritri kik idonj e timbe-juok kuom rwako “gi lwenje duto mag Nyasaye.” (Jo Efeso 6:⁠11) Joneno mag Jehova biro mor konyi timo kamano. Gichiwoni thuolo mar puonjruok kodi Muma maonge chudo, ka utiyo gi buk miluongo ni Ang’o ma Muma Puonjo Kuom Adier? *

Gie sani, Agboola ok oluoro jomotho, kendo osepuonjore kaka onyalo geng’o jochiende. Owacho kama: “Ok ang’eyo ng’at ma ne onego yawuota adekgo. Kata kamano, chakre achak tiyo ne Jehova, asenyuolo nyithindo moko abiriyo. Onge chwech mar roho mosehinyogi.”

[Weche moler piny]

[Picha manie ite mar 27]

Kain ne ok oluor ni owadgi motho ne nyalo chulo kuor

[Weche manie ite mar 28]

Gie sani, Agboola ok oluoro jomotho, kendo osepuonjore kaka onyalo geng’o jochiende