Skip to content

Skip to table of contents

Sena Mulabayoowa Bantu Bafwide?

Sena Mulabayoowa Bantu Bafwide?

Sena Mulabayoowa Bantu Bafwide?

IBANJI baingula kuti “peepe, tandibayoowi.” Basyoma kuti bafwide tabako ncobeni. Nokuba boobo, bantu banji basyoma kuti bafwide tabafwidilili pele baba buyo myuuya.

Kucisi ca Benin, Africa nkoili kumbo, ibanji basyoma kuti bafwide balakonzya kubuka akujaya umwi wamumukwasyi. Bantu balasambala zyintu nzyobajisi kutegwa bajane mali aakuti baule zivwubwa zyakupaizya muzimo wamuntu wakafwa mumukwasyi. Bamwi basyoma mizimo cakuti bayeeya kuti bafwide balakonzya kuzumanana kupona akwaambaula abaumi. Bamwi balacitikilwa zyintu ziyoosya nzyobasyoma kuti zicitwa abantu bafwide.

Muntu umwi wakacitikilwa zyintu zili boobu mba Agboola bakkala kufwaafwi amunyinza wacisi ca Benin a Nigeria. Bakaamba kuti: “Bantu mucilawo cesu basyoma mizimo. Ncilengwa buya kusanzya mutunta kutegwa uunke kabotu kujulu. Kanji-kanji ndakali kubwezyelela nsipa izyakali kucaala nobasanzya mitunta akuzisanganya amatewu amwi. Mpoonya ndaunka kwaakuvwima, ndakali kunanika musamu kuntobolo yangu akwaamba cakupozya munyama ngundakali kuyanda kujaya. Micito iili boobu ilacitwa lyoonse alimwi yakali kulibonya kuti ilabeleka. Nokuba boobo, micito iimwi yamizimo yakali kuyoosya.

“Bana bangu bobilo basankwa nibakafwa cakutayeeyelwa, ndakali kuyeeya kuti kuli wakabalowa. Kutegwa ndizyibe masimpe, ndakaunka kubadaala bamwi ibakali kwaambwa kuti balabona. Bakandaambila mbubonya mbondakali kuyeeya. Bakandaambila aatontozya mumagondo. Bakati bana bangu lino bakali kujulu kabalindila kuba babelesi bamuntu wakabajaya ciindi naya kufwa. Badaala aaba alimwi bakandaambila kuti mwanaangu watatu awalo wakali kulangilwa kujaigwa. Nokwakainda mazuba masyoonto awalo wakafwa.”

Kumane ba Agboola bakayaana aba John bamwi ba Bakamboni ba Jehova bakkala kucisi ca Nigeria. Ba John bakabelesya Bbaibbele kupandulula mbobabede bafwide. Nzyobakaamba ba John zyakapa kuti ba Agboola bacince. Andinywe mulakonzya kucinca.

Sena BafwideTabafwidilili Ncobeni?

Nguni ukonzya kuuvwiila kabotu mubuzyo ooyu? Jehova Mulengi wazyintu zyoonse zipona “mujulu azyaansi zintu zibonwa azitabonwi” nguukonzya kwiingula mubuzyo ooyo ikutali muntu-muntu buyo nokuba kuti ulizyibidwe mumakani aamizimo. (Ba-Kolose 1:16) Jehova wakalenga bangelo kutegwa kabakkala kujulu, muntu abanyama kutegwa kabakkala ano anyika. (Intembauzyo 104:4, 23, 24) Jehova nguupa kuti zyintu zyoonse kazipona. (Ciyubunuzyo 4:11) Aboobo, amubone ncolyaamba Ijwi lya Leza Bbaibbele kujatikizya lufwu.

Jehova nguwakali wakusaanguna kwaamba makani aalufwu. Wakaambila Adamu a Eva kuti ikuti batakamumvwidi baya kufwa. (Matalikilo 2:17) Ino ncinzi ncaakali kwaamba? Jehova wakaamba kuti: “Uli bulongo buyo, akooko kubulongo nkoelede kupiluka.” (Matalikilo 3:19) Muntu afwa ulabola akuba bulongo.

Adamu a Eva bakacita caali kutamumvwida Leza aboobo bakafwa. Nokuba boobo, tiibakali bakusaanguna kufwa. Mwanaabo Abelo nguwakasaanguna. Mupati wakwe Kaini nguwakamujaya. (Matalikilo 4:8) Kaini tanaakali kuyoowa kuti munyina ngwaakajaya ulakonzya kumubukila. Muciindi caboobo, Kaini wakali kuyoowa ncobakali kukonzya kumucita bantu bapona.—Matalikilo 4:10-16.

Nokwakainda myaka minji, Mwami Heroda wakayoowa ciindi basikupandulula bweende bwanyenyezi nobakamwaambila kuti “mwami waba Juda” wazyalwa. Akaambo kakuti wakalikanzide kumujaya mwami ooyu, Heroda wakayanda kuti abajaye bana basankwa boonse bakali mu Betelehemu ibakajisi myaka yobilo akuyaansi. Pele mungelo wakamucenjezya Josefa kuti amubweze Jesu a Mariya ‘akutijila ku Egepita.’—Matayo 2:1-16.

Heroda naakafwa, mungelo wakaambila Josefa kuti ajokele ku Israyeli, ‘nkaambo aabo bakali kuyandaula buumi bwamwana bakalifwide.’ (Matayo 2:19, 20) Mungelo, muntu wamuuya, wakalizyi kuti Heroda kunyina naakali kukonzya kumujaya Jesu. Josefa tanaakali kumuyoowa Mwami Heroda nkaambo wakalifwide. Pele, Josefa wakali kuyoowa Arkelao mwana wa Heroda iwakali silunya. Aboobo, Josefa amukwasyi wakwe bakalongela ku Galileya kulamfwu acooko ncaakali kweendelezya Arkelao.—Matayo 2:22.

Makani aaya atugwasya kubona kuti bafwide banyina nguzu zili zyoonse. Aboobo, mbuti mbotukonzya kuzipandulula zyakabacitikila ba Agboola abamwi?

“Madaimona” naa Myuuya Mibi

Jesu kali wakomena kale wakali kuyaana amyuuya mibi. Yakamuzyiba Jesu akumwaamba kuti “Mwana a-Leza.” Awalo Jesu wakaliizyi myuuya mibi. Tiiyakali myuuya yabantu bafwide. Muciindi caboobo, Jesu wakayaamba kuti “badaimona” naa myuuya mibi.​—Matayo 8:29-31; 10:8; Marko 5:8.

Ibbaibbele lyaamba kuti kuli myuuya iimumvwida Leza ayeeyo yakamuzangila. Ibbuku lya Matalikilo lyaamba kuti Jehova naakabatanda ba Adamu a Eva mumuunda wa Edeni, wakabikka bakerebimu naa bangelo kujwe kwamuunda kutegwa kutabi muntu uunjila. (Matalikilo 3:24) Kulibonya kuti eeci ncecakali ciindi cakusaanguna myuuya kulibonya kubantu.

Nokwakainda myaka iili mbwiibede, bangelo bamwi bakaboola anyika akuba bantu. Jehova kunyina naakabatuma kuzyi kubeleka mulimo uuli woonse ano anyika. Muciindi caboobo, ‘bakasiya busena bwabo’ kujulu. (Juda 6) Makanze aabo akali mabi. Bakakwata akuzyala bana bakali kwiitwa kuti Babbabbani. Babbabbani abamausyi babo bazangi bakapa kuti nyika yoonse ibije akaambo kazyintu nzyobakali kucita. (Matalikilo 6:1-5) Jehova wakazilulamika zyintu kwiinda mukuleta Zambangulwe muciindi ca Nowa. Zambangulwe lyakabanyonyoona basankwa abamakaintu kubikkilizya abana babo ibakali kucita zyintu zibi. Ino ncinzi cakabacitikila abaya bangelo?

Zambangulwe lyakabapa kuti bajokele kujulu. Nokuba boobo, Jehova kunyina naakabazumizya kuti babe a “bwami bwabo bwakusaanguna.” (Juda 6) Ibbaibbele lyaamba kuti: “Leza takabalekede nibaba baangelo abakabisya, pele wakabatonkela ansi, wakabajalila mutulambwe twamudima uusia mbi, wakabapa kuti bayobwedwe lubeta.”—2 Petro 2:4.

Tulambwe twaambwa waawa tabuli busena bwini; buli mbuli ntolongo muntu mwatakonzyi kucita milimo iili yoonse. Madaimona taakonzyi kuba amibili yabantu, pele alijisi nguzu cakuti alakonzya kuyunga bantu. Alakonzya kunjila mubantu abanyama. (Matayo 12:43-45; Luka 8:27-33) Alimwi alabacenga bantu kwiinda mukucita kube muntu uufwide. Nkaambo nzi? Kutegwa bantu kabatamukombi Jehova munzila iimukkomanisya akubanyonganya kuti batazyibi cini cicitika muntu afwa.

Mbotukonzya Kucileka Kuyoowa

Ba Agboola bakabona kuti bupanduluzi bwamu Bbaibbele bujatikizya bantu bafwide amyuuya buliluzi. Bakabona kuti bakali kuyandika kuzyiba zinji. Aboobo, kwiinda mukugwasyigwa aba John, ba Agboola bakatalika kubala Bbaibbele amabbuku aapandulula Bbaibbele. Ba Agboola bakakkalwa moyo nibakazyiba kuti bana babo bakali koona mucuumbwe ikutali kuti bakali kulindila kujulu kutegwa babe babelesi bamuntu wakabajaya.—Johane 11:11-13.

Ba Agboola alimwi bakabona kuti bakeelede kucileka kusyoma mizimo. Bakazyuumpa zyintu zyoonse nzyobakali kubelesya mumizimo. (Incito 19:19) Bantu bamwi mumunzi bakali kubaambila kuti mizimo ilakalala. Pele, ba Agboola tiibakayoowa. Bakatobela lulayo lujanika ku Ba-Efeso 6:11, 12 lwakuti: “Amusame zilwanyo zyoonse zya-Leza, . . . Nkaambo inkondo njitulwa . . . tulalwana amyuuya yabubi.” Zilwanyo eezyi zyakumuuya zilabikkilizya kasimpe, bululami, makani mabotu aaluumuno, lusyomo apanga lyamuuya naa Ijwi lya Leza. Zilwanyo eezyi zizwa kuli Leza alimwi zilaanguzu kapati.

Beenzinyina abamukwasyi waba Agboola bamwi bakacileka kumvwana ambabo akaambo kakuti bakazileka zilengwa zijatikizya mizimo. Nokuba boobo, bakajana balongwe bapya ibakali kusyoma ncoliyiisya Bbaibbele ku Ŋanda ya Bwami ya Bakamboni ba Jehova.

Ba Agboola lino balizyi kuti Jehova ino-ino uya kusalazya nyika eeyi iizwide bubi alimwi uya kubikka madaimona muntolongo. Kumane uyakwaanyonyoona cakumaniina. (Ciyubunuzyo 20:1, 2, 10) Leza uya kubabusya ano anyika “boonse abali muzyuumbwe.” (Johane 5:28, 29) Akati kabaabo baya kubusyigwa kunakuli Abelo, ibana banyina mulandu Mwami Heroda mbaakajaya abantu bamwi buyo. Ba Agboola basyoma kuti abalo bana babo botatwe baya kubusyigwa. Ibayandwa banu bakafwa balakonzya kuba akati kabaabo baya kubusyigwa. Boonse aabo baya kubusyigwa baya kwaamba kuti bakalifwide ncobeni, kunyina ncobakalizyi kujatikizya mapobwe ngobakali kubacitila.

Tamweelede kubayoowa bantu bafwide. Muciindi caboobo, mweelede kuba alusyomo lwakuti muya kubonana alimwi abayandwa banu bakafwa. Kwaciindi cino, tumukulwaizya kuti mwiiye Bbaibbele kutegwa muyumye lusyomo lwanu. Amuyanzane abantu basyoma ncoliyiisya Bbaibbele. Ikuti kamusyoma mizimo naa masalamuzi, amucileke lino. Amulikwabilile kumadaimona kwiinda ‘mukusama zilwanyo zyoonse zya Leza.’ (Ba-Efeso 6:11) Bakamboni ba Jehova balilibambilide kumugwasya. Balakonzya kumuyiisya Bbaibbele kakunyina kubbadalwa kwiinda mukubelesya bbuku lyakuti, Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya? *

Bupanduluzi buyungizidwe

^ munc. 25 Lyakamwaigwa a Bakamboni ba Jehova.

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 28]

Ba Agboola tabacibayoowi bantu bafwide alimwi bakaiya mbobakonzya kwaazunda madaimona.

[Cifwanikiso icili apeeji 27]

Kaini tanaakali kuyoowa kuti imunyina wakafwa ulakonzya kumujokela