Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

Yãmb ra miime bɩ?

Yãmb ra miime bɩ?

Yãmb ra miime bɩ?

Rẽ yĩnga yaa wãood ning yell b sẽn gomd Biiblã pʋgẽ wã buud la sẽn be rũndã-rũndã wã bɩ?

Yaa mikroob n wat ne bãag ning logtoɛɛmbã sẽn boond tɩ “wãood” rũndã-rũndã wã. Yaa logtor a ye yʋʋr sẽn boond tɩ G.A. Hansen n yɩ pipi n bãng mikroob kãngã (Mycobacterium leprae) yʋʋmd 1873 sasa. Bãngdbã wilgame tɩ ned sẽn tar bãagã sã n fẽese, mikroob kãng tõe n zĩnd a yõ-fãtẽ wã rasem a wɛ. B wilgame tɩ f sã n pẽ neb sẽn tar bã-kãngã buudu, tõe n long-f-la nana-nana. La mikroob rãmbã sã n be bãadã futẽ me, bãagã tõe n long-f lame. Organisation mondiale de la santé wilgame tɩ yʋʋmd 2007 wã pʋgẽ, sẽn yɩɩd neb 220 000 la bãagã yõk-yã.

Yaa vẽeneg tɩ pĩnd wẽndẽ wã, wãood ra yõkda nebã Israɛlle. La a Moiiz tõogã wilgame tɩ wãood sã n yõk neda, b segd n yiis-a-la nin-buiidã sʋka. (Maankʋʋre 13:4, 5) Yaa hebre gom-bil ning sẽn yaa tsa·raʹʽath la b sẽn lebg tɩ “wãoodã.” La pa ninsaal bal la wão-kãng ra yõkd ye. A ra tõe n puka futẽ bɩ rotẽ. Wala makre, a tõe n puka fuug sẽn wʋg ne kõbd wall lamd gĩs pʋgẽ, la bũmb nins fãa b sẽn maan ne gãong zugu. Sasa ninga, a sã n puk fuug wall bũmb sẽn maan ne gãong zugu, b tõe n pekame tɩ yi. La b sã n pek-a t’a yi n le wa mik tɩ zĩigã ket n yaa “kẽeg wall miuugu,” b segd n yõoga fuugã bɩ gaongã. (Maankʋʋre 13:47-52) Sã n yaa ne rotẽ wã, yaa lalsẽ wã la wãoodã pukda, tɩ zĩigã lebg ‘kẽeg wall miuugu.’ B ra segd n yãka boalgã la kug nins zut wãoodã sẽn pukã n tɩ lob zĩig neb sẽn kae. La wãoodã sã n le puki, b ra segd n luba roogã zãng n wʋk a kugã ne a raadã la a boalgã fãa n tɩ lobe. (Maankʋʋre 14:33-45) Neb kẽer tagsdame tɩ yaa wãood ning sẽn da pukd futã la lalsẽ wã la b sẽn boond rũndã-rũndã tɩ pʋg-yãan-nesneedã. La kaset kae n wilgdẽ tɩ b sẽn yetã yaa sɩd bɩ pa sɩd ye.

Tʋm-tʋmd a Poll sẽn wa n moond koɛɛgã Efɛɛzã, bõe n kɩt tɩ yõagsã yik n naag taab n kɩɩse?

Efɛɛz yõagsã ra maanda a “Artemis pʋʋsg ro-bõoneg ne wanzuri” n koosd n paamd ligd wʋsgo. B bilgame t’a Artemis ra yaa wẽn-poak sẽn kogend neb nins sẽn pʋʋsd-a wã, n sõngd-b tɩ b kʋʋd we-rũmsã la b paamd rogem. Neb nins sẽn da pʋʋsd a Artemisã tagsdame t’a bõn-naandg n “yi yĩngr n lʋɩ” tɩ b rɩk n tɩ ning a wẽnd-doogã sẽn be Efɛɛzã pʋgẽ. (Tʋʋma 19:35) Wẽnd-do-kãng bee pĩnd wẽndẽ bõn-kãsems a yopoe wã b sẽn yeel tɩ b ka to wã sʋka. Yʋʋmd fãa, tʋʋlg la tʋʋl-nif kiisã sasa, b ra maanda kibs rãmb a Artemis yĩnga, tɩ nebã kẽngd Efɛɛz n waoogd-a. Nebã sã n kẽng kibs rãmbã, b baooda bõn-naands n na n zã n kul n tɩ pʋʋsd ne b zakã rãmba, tɩ-yoada, teed a taab sẽn na n tar n tẽegdẽ, pa rẽ bɩ b sẽn na n kõ wẽn-poakã. Gʋlsem b sẽn yã pĩnd wẽndẽ teed zut Efɛɛz pʋgẽ wilgdame tɩ b ra maanda a Artemis bõn-naandsã ne sãnem la wanzuri. Gʋlsem a taab me n da gomd yõagsã sull yell takɩ.

A Poll zãmsa nebã tɩ bũmb sẽn maan “ne neb nus ka wẽnnaam dãmb ye.” (Tʋʋma 19:26) Dẽnd yõagsã bãngame t’a Poll koe-moonegã na n sãamã b tʋʋmã, tɩ kɩt tɩ b yik n naag taab n kɩɩs a Poll moonegã. Yõak a ye yʋʋr sẽn da boond t’a Demetiryus yeela woto: “Tõnd sẽn zoet bũmb ninga, ka tõnd tʋʋmdã sẽn na n yɩ zaalmã yĩng ye. La yaa tɩ b ra paoog wẽnnaam poak a Artemis pʋʋsg roogã ye, tɩ Artemis Aazi soolem nebã fãa la dũniyã fãa sẽn pʋʋsd a soabã waoogr da lebg zaalem ye.”—Tʋʋma 19:27.