Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

E te Silafia?

E te Silafia?

E te Silafia?

O le ā le silafaga a le Atua i le saʻili atu i fetu lea sa faia e tagata Isaraelu?

Ua faamatalaina e se lomifefiloi le saʻili atu i fetu e faapea, “o le suʻesuʻe lea i le auala e gaoioi ai paneta, le lā, masina, ma fetu, i se talitonuga faapea e mafai ona aafia olaga o tagata i le auala e fegasolosoloaʻi ai nei mea.” A o taamilo le lalolagi i le lā i tausaga taʻitasi, e suia le vaaiga i tulaga o faaputuga fetu ona o le tulaga o le lalolagi. Talu mai aso anamua, sa mātauina e tagata na suiga ma latou faapea ai e iai ni o latou uiga.

Atonu o uluaʻi tagata Papelonia na amata mai ai le saʻili atu i fetu, o ē na avea fetu ma faaputuga fetu ma mea e tapuaʻi ai. Sa faatino e tagata Isaraelu lenā ituaiga tapuaʻiga ina ua latou liliu ese mai le tapuaʻiga moni. E oo ane i le vaitaimi o le tupu Iutaia o Iosia, ua taatele le saʻili atu i fetu i le nuu. Ae sa manino lava le silafaga a le Atua i na tulaga. I senituri muamua atu, sa faasā i le Tulafono a Mose le tapuaʻi atu i fetu, ma e tatau ona oti se tagata e faia faapea.—Teuteronome 17:2-5.

O se tasi o vala na faasaʻo e le tupu o Iosia i faiga faalotu a tagata Iutaia, o le faasāina lea o taulaga i “le lā, ma le masina, ma faailoga o le lagi, atoa ma ʻau uma a le lagi.” Ua faapea mai le tala i le Tusi Paia, sa uia e le tupu lenei laasaga ona sa ia manaʻo “e mulimuli atu iā Ieova, ma anaana i ana poloaʻiga.” (2 Tupu 23:3-5) Ua faataatia mai ai se faaaʻoaʻoga mo i latou e fia auauna i le Atua i le “agaga ma le upu moni.”—Ioane 4:24.

O ai “Atalii o Seu” o loo taʻua i le Galuega 28:11?

O loo tusia i le tusi o Galuega, a o agaʻi atu le aposetolo o Paulo i Roma, na faimalaga o ia mai Melita seʻia oo atu i Puteoli i se vaa o loo iai se faatusa o “Atalii o Seu.” (Galuega 28:11) O lea faatusa o atalii o Seu, sa taatele i ʻauvaa ma tagata femalagaaʻi i aso anamua.

E tusa ai ma fagogo Eleni ma Roma, na iai se masaga tama a Seu (lea e igoa foʻi iā Iupita) ma Leda, o Castor ma Pollux. E tele tomai na lauiloa ai nei “Atalii o Seu” faatasi ai ma le avea o ni tagata folau atamamai e iai le mana e taofia ai matagi ma galu. O lea la, sa tapuaʻia i laʻua o ni atua e maua ai le puipuiga mo tagata folau. Sa ofoina atu e tagata folau taulaga iā i laʻua ma ʻaiʻoi atu mo le la puipuiga i taimi o matagi malolosi. Sa taatele le talitonuga e faapea na faailoa atu e nei atua e toʻalua le mana e puipuia ai, e ala i le afi o le Sagato Elmo, o se malamalama e mumū mai luga o le fanā o se vaa a o iai i se matagi malosi.

Sa tele ina tapuaʻia e tagata Eleni ma Roma ia Castor ma Pollux, ma i se tusitusiga mai anamua, o loo taʻua patino ai lenā faiga i vaipanoa i Kurene, i Aferika i Mātū. O le vaa o loo taʻua i le Galuega o se vaa mai Alesania, i Aikupito o se nofoaga e lata ane.

[Ata i le itulau 9]

O se faatusa i papelonia e faaāta ai le tupu o Nazimaruttash ma faaputuga fetu

[Ata i le itulau 9]

O le tenari e iai le ata o “Atalii o Seu,” 114-113 T.L.M.

[Ē Ana le Ata i le itulau 9]

Stela: Réunion des Musées Nationaux/Art Resource, NY; coin: Courtesy Classical Numismatic Group, Inc./cngcoins.com