Fi Ẹro Ra Họ Osa na
Fi Ẹro Ra Họ Osa na
‘Me bi tunye haro ri obọ oba fiki osohwa ulogbo na.’—FIL. 3:14.
1. Ẹruore vẹ Pọl ukọ na o wo?
PỌL ukọ na, ọnọ a riẹ re wọhọ Sọl ohwo Tasọs, o no uviuwou nọ a riodẹ ze. Gamaliẹl Ọriẹ-Izi nọ a riẹ ziezi na họ ọnọ o wuhrẹ Pọl kpahe egagọ esẹ riẹ. (Iruẹru 22:3) Pọl ọ hae jọ ohwo ologbo evaọ egagọ riẹ; rekọ o no egagọ na zihe ruọ Oleleikristi. O te je rẹro osohwa uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ nọ a ya eyaa riẹ kẹe—onọ ọ te rọ jọ ovie gbe ozerẹ nọ o re whu hu evaọ Uvie Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ obọ odhiwu. Uvie yena o ti su otọakpọ nọ a ru fihọ aparadase no.—Mat. 6:10; Evia. 7:4; 20:6.
2, 3. Ẹvẹ Pọl o rri osohwa uzuazọ obọ odhiwu ghare te?
2 Pọl o dhesẹ inọ o rri osohwa na ghare gaga nọ ọ ta nọ: “Fiki Kristi erere kpobi no me wo i, me kele i rie gbe oware ovo ho. Eva uzẹme me roro eware kpobi gbe odẹ-oware ovo ho, keme ute mẹ o mai ro epanọ mẹ riẹ Kristi Jesu Ọnowo mẹ. Fiki riẹ mẹ ruẹ uye ku eware kpobi fiẹ, me te kele ai wọhọ eware uzuahọ.” (Fil. 3:7, 8) Eware nọ ahwo a rri ruaro—ọkwa, efe, odẹ—Pọl o rri rai wọhọ eware uzuahọ nọ ọ riẹ uzẹme na kpahe ẹjiroro nọ Jihova o wo kẹ ahwo-akpọ no.
3 No umuo oke yena vrẹ, oware nọ o mae jọ Pọl oja họ eriariẹ eghaghae erọ Jihova gbe Kristi, onọ Jesu ọ lẹ kpahe se Ọghẹnẹ nọ: “Onana họ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, re a riẹ owhẹ nọ whẹ ọvo họ uvi Ọghẹnẹ, gbe Jesu Kristi ọnọ who vi.” (Jọn 17:3) Epanọ ewo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ o jọ Pọl oja te u dhesẹ oma via evaọ eme riẹ nọ e rrọ Ahwo Filipai 3:14: “Me bi tunye haro ri obọ oba fiki [osohwa] ulogbo enọ Ọghẹnẹ o se eva Kristi Jesu.” Ẹhẹ, ọ tẹrovi osohwa uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obọ odhiwu wọhọ omọvo enọ i ti wo obọ evaọ esuo Uvie Ọghẹnẹ.
Ẹria Bẹdẹ Bẹdẹ Evaọ Otọakpọ
4, 5. Didi ẹruore ima ahwo buobu enọ i bi ru oreva Ọghẹnẹ nẹnẹ a wo?
4 Rọkẹ ibuobu nọ i bi ru oreva Ọghẹnẹ, osohwa nọ a bi le họ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ. (Ol. 37:11, 29) Jesu ọ ta inọ ẹruore nana u muẹro. Ọ ta nọ: “Ahwo nọ a [be] rọ oma kpotọ eva e were ae, keme arẹ te ria akpọ na.” (Mat. 5:5) Jesu omariẹ họ ọnọ ọ mai wo ukuoriọ otọakpọ mai na, wọhọ epanọ Olezi 2:8 o dhesẹ, yọ o bi ti wo ibe-isu ahwo idu udhuhrẹ gbe ene (144,000) evaọ obọ odhiwu. (Dan. 7:13, 14, 22, 27) Otu igodẹ efa na a te ginẹ jọ otọakpọ na reuku Uvie nọ a ‘ruẹrẹ họ kẹ ai no emuhọ akpọ na ze.’ (Mat. 25:34, 46) Yọ u mu omai ẹro inọ onana kpobi o te via keme Ọghẹnẹ nọ ọ ya eyaa na “ọ rẹ ya-erue he.” (Tait. 1:2) Ma rẹ sai wo ọkpọ imuẹro nọ Joshua o wo inọ eyaa Ọghẹnẹ i ti rugba nọ ọ ta kẹ emọ Izrẹl nọ: “Eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ yeya kẹ owhai na o ru rai gba re, ovo u fi rie abọ kie he; ai kpobi i ru gba re.”—Jos. 23:14.
5 Idhọvẹ e rẹ te jọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ hẹ wọhọ epanọ o rọ nẹnẹ na. U ti wo ohẹriẹ gaga: ẹmo, ethube, uvuhu, okienyẹ, ẹyao, gbe uwhu e rẹ te jariẹ hẹ. Evaọ oke yena ahwo a re ti wo omakpokpọ a vẹ jẹ rria otọakpọ nọ a zihe ruọ aparadase no. Ma sai r’unu gbiku oghẹrẹ nọ uzuazọ u ti woma te he. Ẹhẹ, oma ọvo o rẹ te were ahwo kẹdẹ kẹdẹ. Osohwa riẹ o rro kẹhẹ!
6, 7. (a) Ẹvẹ Jesu o ro dhesẹ oware nọ ma re rẹro nnọ o te via evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ? (b) Ẹvẹ enọ i whu no i ti ro mu uzuazọ okpokpọ họ?
6 Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ ẹgba re o ru eware igbunu nọ e te jọ akpọ soso via evaọ akpọ ọkpokpọ na. Wọhọ oriruo, Jesu ọ ta kẹ ọzae jọ nọ ọ ko ikpe 38 inọ ọ kpama re ọ nya. Ebaibol e ta inọ ọzae na ọ ginẹ nya. (Se Jọn 5:5-9.) Evaọ oke ọfa jọ, Jesu ọ nyaku “ọzae jọ nọ a yẹ tuaro,” o te rovie aro riẹ. Uwhremu na, nọ a nọ ọzae nọ o tuaro vẹre na kpahe ohwo nọ o rovie aro riẹ, o te yo kẹ ai nọ: “Nọ emuhọ akpọ ze a ri yo nọ ohwo jọ o rovie aro ohwo nọ a yẹ tuaro ho. Ohwo ọnana o gbe no obọ Ọghẹnẹ ze he, ọ hẹ sai ru oware ovo ho.” (Jọn 9:1, 6, 7, 32, 33) Jesu o ru eware nana kpobi keme Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ ẹgba. Jesu o “siwi enọ e guọlọ usiwo” evaọ oria kpobi nọ ọ nya.—Luk 9:11.
7 Orọnikọ ahwo nọ e jẹ mọ jẹ ko ọvo Jesu o siwi hi rekọ ọ tubẹ kpare iwhuowhu. Wọhọ oriruo, ọmọtẹ ikpe 12 jọ o whu, onọ o wha uweri se ọsẹgboni riẹ. Rekọ Jesu ọ ta nọ: “Ọmọtẹ ọ kakao, mẹ ta kẹ owhẹ nọ kparoma.” Yọ ọ ginẹ kparoma! Dai roro oghẹrẹ nọ oma o jọ ọsẹgboni riẹ gbe enọ e jọ uwou na! (Se Mak 5:38-42.) Evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ, eva e te were ahwo thesiwa nọ a be te kpare ima-idu ahwo buobu no uwhu ze, keme “ẹkparomatha enọ ikiete avọ enọ ikiete he e rẹ te jarọ.” (Iruẹru 24:15; Jọn 5:28, 29) No umuo oke yena vrẹ ahwo nana a re ti mu uzuazọ ọkpokpọ họ avọ irẹro uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.
8, 9. (a) Evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe Kristi, eme ọ te via kẹ uzioraha nọ ma reuku riẹ mi Adamu? (b) Eme a ti ro bruoziẹ enọ a te kpare ze?
8 Enọ a kpare ze a ti wo uvẹ nọ a sae rọ rria bẹdẹ bẹdẹ. A te rehọ izi nọ a raha taure a te ti whu ro gu ai ẹdhọ họ. (Rom 6:7) Evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe Kristi na, nọ ma be te re erere idhe ẹtanigbo na, ahwo-akpọ nọ i yoẹme a ti te ẹgbagba, a ve ti je siwi ai no idhọvẹ kpobi nọ uzioraha Adamu o wha ze no. (Rom 8:21) Jihova “ọ vẹ [te] lọ uwhu no ri bẹdẹ, Ọnowo na ỌGHẸNẸ o veti ririe irui oviẹ no aro” ahwo kpobi. (Aiz. 25:8) Ebaibol e tẹ jẹ ta nọ a ti “rovie ebe,” onọ u dhesẹ nọ a ti wuhrẹ ahwo nọ e te jọ uzuazọ oke yena eware ekpokpọ. (Evia. 20:12) Nọ a bi ru otọakpọ na họ aparadase na yọ “ahwo nọ e rọ akpọ na a [bi] wuhrẹ ẹrẹreokie.”—Aiz. 26:9.
9 A ti gu enọ a kpare ze no na ẹdhọ, orọnikọ fiki izieraha nọ a reuku rai mi Adamu hu, rekọ fiki eware nọ ae ọvo a salọ nnọ a re ru. Eviavia 20:12 e ta nọ: “Epanọ iruo enọ i whu no na erọ eva ebe na,” koyehọ eware nọ a ru no umuo nọ a rọ kpare ae ze no a ti “ro bruoziẹ rai.” Onana yọ odhesẹvia uvi-ẹdhoguo, ohrọ gbe uyoyou Jihova. Ofariẹ, “a gbẹ te kareghẹhọ eware anwae he,” koyehọ eware nọ e jẹ kẹ ai uye evaọ akpọ anwae nana, yọ “a gbe ti roro ai hi.” (Aiz. 65:17) Eware iyoma nọ e via kẹ ae evaọ akpọ nọ ọ vrẹ na e gbẹ te kẹ ae uye he fiki emamọ eware ekpokpọ nọ a ti wuhrẹ gbe eware ezi nọ e te da akpọ fia. A te gbẹ kareghẹhọ eware iyoma nọ e vrẹ hẹ. (Evia. 21:4) Ere ọvo na o te jọ kẹ “otu obuobu” nọ e be te zọ evaọ Amagẹdọn.—Evia. 7:9, 10, 14.
10. (a) Ẹvẹ uzuazọ o te jọ evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ? (b) Eme whọ rẹ sai ru nọ u re fi obọ họ kẹ owhẹ fi ẹro ra họ osa na?
10 Evaọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ, ahwo a gbẹ te mọ hayo whu hu. ‘Ohwo ọvo nọ ọ be ria eva riẹ nọ ọ rẹte ta nọ, “Mẹ be mọ,” ọ te jọ họ.’ (Aiz. 33:24) Kẹsena ahwo nọ e te rria otọakpọ ọkpokpọ na a rẹ te rọwo no owezẹ ze avọ omakpokpọ kẹdẹ kẹdẹ, be rọ evawere roro epanọ okpẹdẹ na o be te jọ. A ti rẹro iruo nọ e rẹ kẹ ae evawere, a ve je rẹro epanọ a be te rọ jọ kugbe enọ e gwọlọ ewoma rai. Uzuazọ utioye na yọ osohwa nọ a rẹ ruẹ obọ riẹ hẹ. Kọ who gbe rovie Ebaibol ra re who se eruẹaruẹ nọ e rrọ Aizaya 33:24 gbe 33:5-7 na? Dae rehọ iẹe nnọ whọ rrọ etẹe. Oyena u ti fi obọ họ kẹ owhẹ fi ẹro ra họ osa na.
Otujọ nọ I Si Ẹro Rai no Osa na No
11. Dhesẹ epanọ emuhọ esuo Solomọn o woma te.
11 Otẹrọnọ ma fi ẹro họ osa na, ma rẹ daoma gaga re ma tẹrovi osa na keme o lọhọ re ma si ẹro noi. Wọhọ oriruo, okenọ a rehọ Solomọn mu ovie Izrẹl, ọ rehọ omaurokpotọ lẹ se Ọghẹnẹ kẹ otoriẹ gbe orimuo re ọ sai bruoziẹ ahwo Ọghẹnẹ ziezi. (Se 1 Ivie 3:6-12.) Fiki onana, Ebaibol e tẹ ta nọ, “Ọghẹnẹ ọ tẹ kẹ Sọlomọn areghẹ gbe otọ-oriẹ buobu.” Evaọ uzẹme, “areghẹ Solomọn o te bu vi ereghẹ ahwo kpobi obọ ovatha-ọre gbe ahwo Ijipti kpobi.”—1 Iv. 4:29-32.
12. Didi unuovẹvẹ Jihova ọ rọ kẹ enọ e rẹ te jọ ivie Izrẹl?
12 Jihova ọ vẹvẹ unu no vẹre inọ ohwo nọ ọ rẹ te jọ ovie “o re wo enyenya buobu kẹ oma riẹ hẹ,” jegbe nnọ o re “wo eyae buobu hu, ogbẹrọ ere he udu riẹ u re ti kurẹriẹ.” (Izie. 17:14-17) Ovie nọ o bi wo enyenya buobu kẹ oma riẹ o bi dhesẹ nnọ ọ rẹroso egbaẹmo riẹ re a thọ orẹwho na ukpenọ ọ rẹroso Jihova. Ofariẹ re ovie o wo eyae buobu o rẹ sae wha enwoma ze keme ọ te rehọ ejọ no erẹwho ekẹloma nọ e be gọ edhọ ze, yọ eyae nana a ti ku ei rẹriẹ no egagọ Jihova.
13. Ẹvẹ Solomọn o ro dhesẹ inọ o rri uvie nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹe ghare he?
13 Solomọn ọ daezọ unuovẹvẹ yena ha. Ukpoye, o ru oware nọ Jihova ọ ta inọ ivie a ru hu. O wo enyenya idu buobu gbe enọ e rẹ dhẹ enyenya na. (1 Iv. 4:26) O te je wo eyae egba ihrẹ (700) gbe ese egba esa (300), ibuobu rai ahwo erẹwho egedhọ. Eyae nana “i te ku udu riẹ rẹriẹ re ọ gọ eghẹnẹ efa; udu riẹ o gbẹ jọ rọ kẹ ỌNOWO Ọghẹnẹ riẹ hẹ.” Solomọn o te mu edhọ nọ eyae erẹwho efa riẹ a jẹ gọ họ ẹgọ. Fiki onana, Jihova ọ tẹ ta inọ o re ti “si uvie na no” obọ Solomọn.—1 Iv. 11:1-6, 11.
14. Eme aghẹmeeyo Solomọn gbe orẹwho Izrẹl o wha ze?
14 O tẹ thọrọ Solomọn ẹro inọ ọghọ ologbo o rrọ re ọ jọ ovie nọ Ọghẹnẹ uzẹme na o ro mu. Ovie na o te duomahọ egagọ erue. Uwhremu na orẹwho na soso a te mu edhọ họ ẹgọ, onọ o wha ọraha orẹwho na ze evaọ 607 B.C.E. Dede nọ ahwo Ju a wariẹ zihe egagọ efuafo ze, ikpe buobu e ruọ emu no Jesu ọ ta nọ: “A re ti mi owhai uvie Ọghẹnẹ a vẹ te rehọ iẹ kẹ orẹwho nọ o rẹ mọ ibi riẹ.” Ere o ginẹ via. Jesu ọ ta nọ: “Wha ri, a siọ uwou rai ba kẹ owhai ofofe.” (Mat. 21:43; 23:37, 38) Fikinọ a kie no egagọ riẹ, a gbe wo uvẹ-ọghọ nọ a rẹ rọ jọ ahwo Ọghẹnẹ hẹ. Evaọ 70 C.E. egbaẹmo ahwo Rom a tẹ raha Jerusalẹm avọ etẹmpol riẹ, a te mu ahwo Ju nọ i kiọkọ kpohọ igbo.
15. Kẹ iriruo ahwo jọ nọ i si ẹro no eware nọ i gine wuzou.
15 Judas Iskariọt ọ jọ omọvo ikọ 12 Jesu. Judas o yo iwuhrẹ igbunu erọ Jesu ọ tẹ jẹ ruẹ eware igbunu nọ ọ rehọ ẹgba ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ ru. Ghele na Judas ọ sẹro udu riẹ hẹ. A mu ẹkpẹti ugho họ iẹe obọ, onọ Jesu avọ ikọ 12 riẹ a jẹ hai fi ugho họ. Rekọ “fiki epanọ ọ rọ oji, nọ ọ jẹ rọ o kru-igho ọ vẹ be lẹlẹ re igho ẹkpa na no.” (Jọn 12:6) O theri uvou te epanọ o ro lele ilori izerẹ na gbẹgwae re o vivie Jesu fiki ewẹ isiliva 30. (Mat. 26:14-16) Demas, ọnọ ọ jọ ogbẹnya Pọl ukọ na, yọ omọfa nọ ọ tẹrovi osa na ha. Demas ọ sẹro udu riẹ hẹ. Pọl ọ ta nọ: “Demas ọ dhẹ se omẹ ba . . . fiki uyoyou nọ o wo kpahe eware akpọ nana.”—2 Tim. 4:10; se Itẹ 4:23.
Oware nọ Ma Rẹ Sai Wuhrẹ
16, 17. (a) Ẹvẹ idabolo nọ ma rẹriẹ ovao ku nẹnẹ o ga te? (b) Eme ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ omai mudhe kẹ oware kpobi nọ Setan ọ rẹ wha ze?
16 Idibo Ọghẹnẹ kpobi a re roro didi kpahe iriruo nọ e rrọ Ebaibol na, keme Ebaibol e ta nọ: “Whaọ eware nana kpobi evia kẹ ae re ojọ ozọ-usio rọ kẹ ae; rekọ a kere ai re e jọ unu ovẹvẹ rọ kẹ omai, e nọ orugba ige nọ e vrẹ no o bruze.” (1 Kọr. 10:11) Edẹ urere uyerakpọ muomu nana ma be rria nẹnẹ na.—2 Tim. 3:1, 13.
17 Setan Ẹdhọ, “ọghẹnẹ akpọ nana,” ọ riẹ inọ oke riẹ nọ u kiọkọ “o re kpẹkpẹre.” (2 Kọr. 4:4; Evia. 12:12) Ọ te gbẹ dawo utho ẹgba riẹ kpobi re o gele idibo Jihova kie. Setan o bi su akpọ nana, avọ ekwakwa awhusi riẹ. Rekọ ahwo Jihova a wo oware jọ nọ o mai wo ogaga—“ogaga ulogbo nọ othesiwa.” (2 Kọr. 4:7) Ma rẹ sai fievahọ nnọ Ọghẹnẹ ọ te rọ ẹgba nana fi obọ họ kẹ omai dikihẹ ga kẹ oware kpobi nọ Setan ọ rẹ wha ze. Fikiere, a jọ Ebaibol tuduhọ omai awọ inọ ma lẹ ẹsikpobi, avọ imuẹro inọ Jihova ọ te “rehọ Ẹzi Ẹri kẹ enọ e yare riẹ.”—Luk 11:13.
18. Oghẹrẹ vẹ ma re rri akpọ nana?
18 Oware ofa nọ o rẹ kẹ omai udu họ kẹle na a te raha uyerakpọ Setan kpobi no, rekọ uvi Ileleikristi a te zọ. “Akpọ na avọ urusio riẹ e rẹ te vrẹ, rekọ ohwo nọ o re ru oreva Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ bẹdẹ.” (1 Jọn 2:17) Fiki onana, o rẹ thọ gaga re odibo Ọghẹnẹ jọ o roro inọ oware jọ o rrọ uyerakpọ nana nọ u wo erere vi usu riẹ kugbe Jihova. Akpọ nana nọ Setan o bi su na o wọhọ okọ-oyibo nọ o bi zue. Jihova ọ rehọ ukoko Ileleikristi na kẹ idibo riẹ re a sae zọ wọhọ epanọ ekọ esese i re siwi enọ okọ-oyibo o zue na. Nọ ma be kẹle akpọ ọkpokpọ na, ma rẹ sai fi eva họ eyaa nana: “A ti kpe iru-umuomu na kufiẹ; rekọ enọ e be hẹrẹ ỌNOWO kpobi, a rẹ te rehọ otọ na reuku.” (Ol. 37:9) Fikiere, fi ẹro ra họ osa ulogbo nana!
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Ẹvẹ Pọl o ri osa nọ a ya eyaa riẹ kẹe na?
• Eme a ti ro bruoziẹ enọ e te rria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ?
• Oware areghẹ vẹ u fo nnọ who re ru enẹna?
[Enọ Uwuhrẹ]
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 13]
Kọ whọ be ruẹ oma ra wọhọ ẹsenọ osa na u t’owhẹ obọ no nọ who te bi se Ebaibol?