Amuyasipxañäni
Amuyasipxañäni
“Taqi kunan tukusiñapax jakʼankiwa, ukatpï jumanakax wali amuytʼampi sarnaqapxañamaxa, ukhamarak oracionsa jan jaytas lurapxañamaxa.” (1 PED. 4:7.)
1. ¿Kuna tuqitpunsa Jesusax yatichirïna?
KUNAPACHATÏ Jesusax aka Uraqinkkäna ukhaxa, Diosan Apnaqäwipatpunwa yatichäna. Uka Apnaqäwi tuqiw Jehová Diosax Sutipsa munañanïtapsa jachʼar aptani. Ukatwa Jesusax arkirinakapar akham mayisiñ yatichäna: “Munañamampisti apnaqapxita. Munañamasti luratäpan akapachanxa, kunjämatï alaxpachana luratäki ukhama” sasa (Mat. 4:17; 6:9, 10). Uka Apnaqäwix niyaw Supayan apnaqat akapacharux jan mayampitaki tukjani, ukatxa Diosan munañapwa aka Uraqin phuqasiyani. Kunjamtï Daniel profetax siskänxa, Diosan Apnaqäwipaw “taqi yaqha reinonakarux tukjani, wiñayan wiñayapaw uka reinox utjarakini” (Dan. 2:44).
2. 1) ¿Kunjamatsa Jesusan arkirinakapax Criston Apnaqirjam kuttʼanitapxa yatipxaspa? 2) ¿Ukat kunsa uka chimpux uñachtʼayañaparakïna?
2 Jesusan nayra arkirinakapatakixa, uka Apnaqäwix wali askïnwa, ukatwa Yatichiripar akham sasin jisktʼapxäna: “¿Kawkïrïnis chimpuxa jumax kuttʼankät ukkaxa, ukhamarak akapach tukuskan uka urutsa?” sasa (Mat. 24:3). Cristox jaqinakan jan uñjkañakiw Diosan Apnaqäwipan Apnaqirjam jutañapäna, ukampis arkirinakapan sum amuyasipxañapatakix mä chimpu jan ukax señalaw utjani, sasaw säna. Chiqansa, Cristox alaxpachan apnaqaskatap amuyasipxañapatakix kunayman uñachtʼäwinakaw pasani, sasaw Bibliax qhanañchi, taqi uka uñachtʼäwinakax mä chimpukïkaspas ukhamawa. Ukatxa, ukharakiw ‘qhipa urunakax’ qalltani sasaw saraki, mä arunxa, Supayan apnaqata aka jan wali urunakan tukusiñapaw qalltañapäna (2 Tim. 3:1-5, 13; Mat. 24:7-14).
Aka qhipa urunakan amuyasipxañäni
3. ¿Kunatsa cristianonakax amuyumpi sarnaqañasa?
3 Apóstol Pedrox akham sasaw qillqatayna: “Taqi kunan tukusiñapax jakʼankiwa, ukatpï jumanakax wali amuytʼampi sarnaqapxañamaxa, ukhamarak oracionsa jan jaytas lurapxañamaxa” sasa (1 Ped. 4:7). Ukhamasti, kunanakas aka urunakan pasaski taqi ukanakat amuyasiñasawa, ukhamatwa Jesusax alaxpachan apnaqaskatap amuyañäni. Ukampis janiw aliqakix uk yatiñasäkiti, jan ukasti ukarjam wali amuyumpi sarnaqañasawa. Niyakixay aka jan wali urunakax tukusxchinixa, akham sasaw Jesusax arkirinakapar säna: “Amuyasipxamaya, janiw yatipktati utanin kunüru puriñapsa [Supayan apnaqat akapachar taripañataki]” sasa (Mar. 13:35, 36).
4. Akapachan munañaparjam sarnaqir jaqinakax kunjamäpxisa ukat Jehová Diosan Qhanañchirinakapax kunjamäpxarakisa uk qhanañchtʼma (“Jan waltʼäwinakax qalltxiwa” siski uk uñxattʼäta).
4 Jaqinakax Supayan apnaqataw jan amuyuni sarnaqasipki. Ukat kunanakatï Criston apnaqaskatap uñachtʼayki ukanakxa, janiw akchʼas amuyapkiti. Ukampis chiqpach cristianonakax uk sum amuyapxi, kunanakas pasïr patak maranakanx pasawayi ukanakatxa wal amuytʼasipxi. Khä 1925 maranxa, kunsa Uraqpachan Nayrïr Jachʼa Chʼaxwäwix uñachtʼäwayi ukat kunanakampis pasäna taqi ukanakatwa Jehová Diosan Qhanañchirinakapax sum amuytʼapxäna, ukhamatwa Cristox 1914 maran alaxpachan Apnaqirjam uttʼasitapa amuyapxäna. Ukat ukharakiw Supayan apnaqat aka jan wali urunakan tukusiñapax qalltxäna. Ukat Nayrïr Jachʼa Chʼaxwäwir janïr mantkasaxa, jakasiñax janiw jichjamäkänti, sasaw yaqhip yatxattʼat jaqinakax sapxaraki ( “Jan waltʼäwinakax qalltxiwa” siski uk uñxattʼäta).
5. ¿Kunatsa wali amuyumpi sarnaqaskakiñasa?
5 Kunanakatï 1914 marat aksarux pasawayki ukanakaxa, qhipa urunakan jakaskataswa uñachtʼayistu. Ukhamasti niyaw Jehová Diosax Yuqapampi chʼaman angelanakapar pʼiqtʼayani, ukhamata Supayan akapachapar jan mayampitaki tukjañataki (Apo. 19:11-21). Ukampis chiqpach cristianonakax aka qhipa urunakan wali amuyumpi jan qarjtasa sarnaqañasawa, ukwa Diosax muni (Mat. 24:42). Ukatxa, uka uru suykasax kuntï Cristox lurapxätaw siskäna uk lurañasarakiwa.
Taqi chiqanwa yatiyasiñapa
6, 7. ¿Aka qhipa urunakanxa kunjamsa Diosan Apnaqäwipat yatiyañax wal jilxattawayi?
6 Kuntï Jehová Diosan Qhanañchirinakapax aka qhipa urunakan lurasipki ukaxa, aka jan wali pachan tukusiñapwa uñachtʼayaraki, ukhamwa Bibliax qhanañchi. Kunanakas aka qhipa urunakan pasañapäna uka tuqinakat parlkasaw Jesusax Uraqpachan yatiyir sarañ tuqit parlarakitayna, ukatwa akham säna: “Diosan reinopat aka suma yatiyäwisti aka uraqpachanwa yatiyatäni, ukhamat taqi markanakan yatipxañapataki, ukatsti akapachan tukusiñapaw jutani” sasa (Mat. 24:14).
7 Jichhax Jesusan uka arunakapat mä qhawqha amuytʼañäni. Kunapachatï 1914 maran aka qhipa urunakan tukusiñapax qalltkäna ukhaxa, mä qhawqhanikiw Diosan arunakapat yatiyirix utjäna. Ukampis jichhax waltʼatapuniwa. Paqallq millón jilaw aka Uraqpachan yatiyasipki. Ukat janiw ukakïkiti, jan ukasti niya patak waranqa tamanakaw utjaraki. Ukatxa, 2008 maran Jesusan jiwäwipa amtañatakix niya tunka millón jaqinakampiw Jehová Diosan Qhanañchirinakapar yaptʼasiwayi. Ukhamasti, khuri marat sipansa walipuniw yapxattawayi.
8. ¿Kunatsa Supayan jarkʼatpachas Diosan arunakapat wali sum yatiyaskaktanxa?
8 “Akapach diosa[na]”, mä arunxa, Supayan jarkʼatpachasa ukhamaw Diosan Apnaqäwipatxa janïr aka urunak tukuskipan taqi chiqan wali sum yatiyasiski (2 Cor. 4:4). Chiqansa, Supayax taqi akapachxar munañaniwa, politiconakasa yupaychäwinakas munañaparjam apnaqatawa, ukat qullqi tuqis jan ukax yänak tuqis jaqinakarux apnaqarakiwa. Ukampis ¿kunjamatsa Diosan Apnaqäwipat wali sum yatiyasiski? Jehová Diosan yanaptʼataw yatiyasktanxa. Ukhamatwa Supayan jarkʼatpachas wali muspharkañ yatiyasiski.
9. ¿Kunatsa Diosakipuniw yanaptʼaskitu sasax sisna?
9 Chiqansa, janiw jaqin chʼamapampikix Diosan arunakapat ukham yatiyksnati, janirakiw markapas jilxatkaspati. Jan ukasti, Diosaw Jupat ukat amtanakapat yatiqañsa yanaptʼistu. Jupatï markapar jan yanaptʼkaspa jan ukax jan chʼamap churkaspa ukhaxa, janiw Apnaqäwipat yatiyirix chʼamasampikix sarksnati (Mateo 19:26 liytʼasiñapawa). Ukhamasti, khitinakatix Diosar luqtañ munapki ukat amuyumpi sarnaqapki ukanakan chuymapxa qullan ajayuw chʼamañchaskani, ukhamatwa Diosan arunakapat yatiyañax wali sum phuqasini, “ukatsti akapachan tukusiñapaw jutani”. Uka urux wali jakʼankxiwa.
Jachʼa tʼaqhisïwi
10. ¿Jachʼa tʼaqhïsiw urunakat Jesusax kamsänsa?
10 Aka jan wali urunakax ‘jachʼa taqhisïwi’ siski uka urunakanwa tukusini (Apo. 7:14, MT). Qhawqha urünisa ukxa, janiw Bibliax qhanañchkiti, ukampis Jesusax akham sasaw säna: “Ukürunakanxa walja tʼaqhisiñanakaw utjarakini. Ukham tʼaqhisiñsti janiw jichhürkamax khitis uñjkiti aka uraqi luraski ukürutpacha, ni uka pasatats utjkarakiniti” sasa (Mat. 24:21). Amuytʼañäni, Uraqpachan Payïr Jachʼa Chʼaxwäwinxa, niya phisqa tunka jan ukax suxta tunka millón jaqinakaw jiwarawayapxi, wali axsarkañapunïnwa. Ukhamasti, jachʼa taqhisïwix wali tʼaqhiskañ urunakäniwa, ¡janipuniw ukham urunakax mä kutis jichhakamax utjawaykiti! Ukat uka urunakax Armagedonan tukusini. Ukhamatwa Jehová Diosax Supayan aka jan wali pachaparux jan mayampitak tukjani (Apo. 16:14, 16).
11, 12. ¿Kunjamsa jachʼa tʼaqhisïwix qalltani?
11 Kunapachas uka wali tʼaqhisiñ urunakax qalltani ukxa, janiw Bibliax qhanañchkiti, ukampis kunapachatï akapach apnaqäwinakax kʼari yupaychäwinakar tʼunjani ukhaw qalltani sasaw amuytʼayistu. Apocalipsis 17 ukat 18 jaljanakanwa uka tuqit parli, uka kʼari yupaychäwinakax qʼañu sarnaqir warmir uñtasitaw akapach apnaqirinakampi qʼañunak jan ukax jan walinak lurapxi sasaw saraki. Ukat Apocalipsis 17:16 jiskʼa tʼaqanxa, niyaw akapach apnaqirinakax “uka qʼañu warmirux [uñisipxani]” sasaw qhanañcharaki, ukat “qʼalalpacharaki irpanukupxani, janchipsti manqʼapxarakiniwa, ninampirakiw nakhantayapxani” sarakiwa.
12 Kunapachatï uka urux purinini ukhaxa, kuntï akapach apnaqirinakax lurañ amtapki uk ‘lurañwa Diosax’ chuymanakapar uchani, ukhamatwa taqi kʼari yupaychäwinakar tukjapxani (Apo. 17:17). Ukhamasti, Diosas kʼari yupaychäwinakar tukjkaspa ukhamäniwa. Chiqansa, uka kʼari yupaychäwinakax walja tiempow jan walinak lurawayapxi ukat kʼarinak yatichawayapxi. Diosan yupaychirinakaparus tukjañatakiw arknaqawayapxi, ukatwa Diosax jupanakar tukjani. Maysa tuqitxa, kʼari yupaychäwinakax wiñayatakis utjañapäkaspa ukhamwa jaqinakax amuyapxi. Ukampis Jehová Diosan Qhanañchirinakapax janiw ukham amuyktanti. Ukatwa aka qhipa urunakanxa, kʼari yupaychäwinakax tukjatäniwa sasax yatiyasktanxa.
13. ¿Kunatsa kʼari yupaychäwinakax jankʼakiw tukjatäpxani sasax sisna?
13 Ukat uka kʼari yupaychäwinak tukusir uñjasax wal jaqinakax jachapxani. “Akapachankir reyinakasti, [...] ‘¡Ay! ¡Babilonia jachʼa marka, kunaruraki purtasti! ¡Jankʼakirakis mutuyäwimax purinixä!’” sasin jachapxani, sasaw Bibliax qhanañchi (Apo. 18:9, 10, 16, 19). Ukhamasti, kʼari yupaychäwinakax mä akatjamata jankʼak tukjataw uñjasipxani.
14. Kunapachatï Diosan uñisirinakapax markapar tukjañataki sartapkani ukhaxa, ¿kunsa Jehová Diosax lurani?
14 Ukat kʼari yupaychäwinakax qʼala tukjatäxapxani ukhaxa, Jehová Diosan luqtirinakaparuw tukjañ munapxarakini, ukhakamaw Diosan taripäwipatxa yatiyasini (Eze. 38:14-16). Ukat Diosan markapar tukjañataki sartapxani ukhaxa, Jehová Dios contras sartapkaspa ukhamäniwa, Jupaw arxatistani. Arupanxa akham sistuwa: “Aqkiri colerasiñaxanwa arsta, [...] Nayaw jupanakampi uñtʼayasirakïxa, jupanakasti nayan Tatitütaxa yatipxarakini” sasa (Ezequiel 38:18-23 liytʼasiñapawa). Ukatxa, “khititix llamktʼi markaxaruxa, ukax nayan nayraxaruw llamktʼaski” sasaw saraki (Zac. 2:8). Ukhamasti, kunapachatï markapar qallasipkani ukhaw Jehová Diosax uñisirinakapar tukjañataki sartasini, ukhamaw uka wali tʼaqhisiñ urunakax tukuyani, uka tukuyäwix Armagedón satawa. Cristow wali chʼamani angelanakar Diosan munañaparjam pʼiqtʼani, ukhamatwa Supayan akapachapar jan mayampitaki tukjani.
Kun lurañas wakisispa
15. Aka ñanqha pachax niyaw tukusini, ¿uk yatisax kun lurañas wakisispa?
15 Niyakixay aka ñanqha pachax tukusiñampïskchixa, ¿kun lurañas wakisispa? Pedrox akham sasaw qillqatayna: “Taqi kunas ukham tukjaschini ukaxa, jumanakax ¡kunja Tatit chuymas jupar wali katuyasita jakapxañamaxa!” sasa (2 Ped. 3:11). Ukhamasti, kuntï Diosax maykistu ukarjam sarnaqañatak wal chʼamachasiñasawa, mä arunxa, Dios chuym sarnaqañasawa, ukhamatwa Diosar munasitas uñachtʼayañäni. Ukat janïr akapach tukuskipanxa, Diosan Apnaqäwipat suma yatiyäwinak taqi chuyma yatiyasaw Jupar munasitas uñachtʼayaraktanxa. Ukat Pedrox akham saskakiwa: “Taqi kunan tukusiñapax jakʼankiwa, ukatpï jumanakax [...] oracionsa jan jaytas lurapxañamaxa” sasa (1 Ped. 4:7). Ukhamasti, qullan ajay tuqi ukat aka Uraqinkir markam tuqi yanaptʼapxita sasin jan qarjtas mayisiñasawa. Ukhamatwa Diosar jukʼamp jakʼachasiñäni ukat Jupar wal munasitassa uñachtʼayarakiñäni.
16. ¿Kunatsa Jehová Diosan arunakapar istʼañasa?
16 Aka qhipa jan wali urunakan Diosar istʼañasapuniwa, Arupanxa akham sistuwa: “Sarnaqäwinakamanxa sum amuyasipxam. Yatiñ kankañampi jakapxam, janirak jan yatirinakjamaxa. Jan tiempxa ina chʼusaru tukuyapxamti, urunakax jan walïxatap layku” sasa (Efe. 5:15, 16). Jichhax jan walinakakiw kawkins utjaski, janiw kunas nayrjamäxiti. Supayax kunayman tuqitwa jaqinakar sallqji, ukhamata Diosan munañap jan lurapxañapataki. Ukampis jiwasax Diosan luqtirinakapjamax ukanakat wal amuyastanxa, janipuniw kunäkipansa Diosat jithiqtañ munktanti. Ukhamasti, aka jan wali pachax niyaw tukusxani, ukatwa Jehová Diosan amtanakapar wal atinistanxa (1 Juan 2:15-17 liytʼasiñapawa).
17. Jiwatanakax jaktanipxani ukhaxa, kunjamsa Armagedón pasirinakax jikxatasipxani uk qhanañchtʼma.
17 Maysa tuqitxa, jiwatanakarus Jehová Diosax jaktayarakiniwa, kuna laykutix ‘jan aski jaqinakas aski jaqinakas jaktanipxaniwa’ sasaw Arupax qhanañchi (Hech. 24:15, MT). Jiwatanakax jaktanipxaniw sasin sum qhanañchistu. Ukhamasti jan payachasis Jehová Diosan arsutapar atinisiñäni. Isaías 26:19 jiskʼa tʼaqanxa, akham siwa: “Juman jiwirinakaxa jakatatapxaniwa, [...] aka uraqin ikirinakasti ikinakapatxa sartapxaniwa, kusisiñatwa arnaqasipxarakini. [...] Jiwatanakax jakatatapxarakiniwa” sasa. Uka arunakaxa, kunapachatï israelitanakax Babiloniat markapar kuttʼapkäna ukhaw nayraqat phuqasïna. Ukampis chiqapuniw jutïrin phuqasini. Jiwatanakax jaktanipxani ukat familiaranakapampi jikisxapxani ukhaxa, ¡wali kusiskañapunïniwa! Jïsa, Supayan apnaqat akapachax niyaw tukusxani, mä arunxa, niyaw mä suma Uraqin jakasxañäni. Ukhamasti jichhürunakanx wali amuyumpi sarnaqañasawa.
¿Amttati?
• ¿Kuna tuqitpunsa Jesusax yatichirïna?
• ¿Kunjamsa jichhürunakan Diosan Apnaqäwipat yatiyasiski?
• ¿Kunatsa wali amuyumpi sarnaqaskakiñasa?
• ¿Kunjamsa Hechos 24:15 jiskʼa tʼaqax chuymachistu?
[Jisktʼanaka]
[16, 17 janan recuadropa/fotopa]
Jan waltʼäwinakax qalltxiwa
Alan Greenspan sat chachax 2007 maranxa, La era de las turbulencias. Aventuras en un nuevo mundo sat libro apsutayna. Uka chachax niya pä tunka maranakjamaw Estados Unidos markan Reserva Federal, mä arunxa, kawkhantï markpachataki qullqi tuqit uñjapki ukan pʼiqtʼäna. Ukatxa 1914 marat nayrax kunjams jaqinakax jakasipxäna ukat uka marat qhiparux kuna jan waltʼäwinakas pasatayna uka tuqitwa libropan akham sas qillqatayna:
“Janïr 1914 marax purinkäna uka nayra yatiyäwinakarjamaxa, taqi kunas walikïskaspas ukat wali suma jakañarus sarantasipkaspa ukhamwa jaqinakax amuyapxäna. Kunattix 1800 maranakanwa, jaqinakar irnaqayañatak aljañax chhaqtayatäxäna. Chʼaxwäwinakas jukʼat jukʼat chhaqtasmachänwa. [...] Uka maranakanxa, kunaymaninakwa uñstayapxäna, sañäni: autonaka, teléfono, trenanaka, lusa qhana, cine ukat utatakis walja yänakwa uñstayapxarakïna. Ukat jaqinakan kʼumara jikxatasipxañapatakix kunayman qullanaka ukat manqʼañanakaw utjäna, ukhamarak qʼuma umasa. Ukanak uñjasax wali suma jakäwis utjkaspa ukhamänwa jupanakatakixa [...]. Ukat taqi ukanakax janis tukusirïkaspa ukhamwa jaqinakax amuyapxäna” sasa.
Ukat saskakïnwa: “Nayrïri Jachʼa Chʼaxwäwin janis añcha tukjäwix utjkchïnxa, ukampis Payïri Jachʼa Chaxwäwit sipansa jukʼamp jan walïnwa, kunattix jaqinakax wali suma jakäwi suyapkäna ukwa tukjäna. Walpun muspharta, janïr uka Nayrïr Jachʼa Chʼaxwäwi utjipanxa, jaqinakax wali suma jakäwi suyapxäna ukat jupanakatakix janis tukusirïkaspa ukhamänwa. Nayra patak maranakat sipansa amtäwinakasax wali mayjäxiwa, ukampis inas sum amuystana. Nayrïr Jachʼa Chʼaxwäwix kunjamtï jaqinakax wali sum jakasiñ munapkänxa, ukwa qʼal chhaqtayawayi. Ukhamax jaqi jiwthapiyirinakasa aka Uraqi juntʼutataski ukasa jan ukax populismo siski ukanakasa, ¿taqinin sum jakasiñataki amtanakarus tukjarakpachäniti? Chiqas janiw khitis uk sumpach yatktanti” sasa.
Greenspan chachax kuntï Benjamin M. Anderson qullqi tuqit yatxattʼat yatichiripax siskatayna (1886-1949) uka arunakwa akham sas amtasïna: “Khitinakatï Nayrïr Jachʼa Chʼaxwäwi utjkän uka nayra tiempon jakapkäna uka chachanakasa warminakas wali llakitaw uka urunakat amtasipxi. Janis kuna jan waltʼäwis utjañapäkaspa ukhamwa nayrax amuyapxäna, ukampis jichhax janiw khitis ukham amuyxiti” sasa (Economics and the Public Welfare [Qullqi tuqita ukat taqinin sum jakasipxañap tuqita]).
G. J. Meyer sat chachax 2006 maranwa A World Undone (Aka pachan jan waltʼäwinakapa) sat libropanxa niya ukham saraki: “Kunapachatï uka jan waltʼäwinakat amtktan ukhaxa, taqi kunas ‘janiw nayrjamäxiti’ sasa. Chiqansa, ukax ukhamäskapunïnwa sasaw Nayrïri Jachʼa Chʼaxwäwit sistanxa [1914-1918]. Uka jachʼa chʼaxwäwix qʼalpunwa mayjtʼayawayi: janiw qurpanakaki, gobiernonakaki ukat markanakan jakäwipak mayjtʼayawaykiti, jan ukasti kuntï akapachan uñjktan ukat jiwaspachas kunjamsa jikxatastan ukanakampachwa qʼal mayjtʼayawayi. Chiqpachansa, uka qhipatxa janiw kunas nayrjamäxänti, qʼala mayjtʼatapuniwa” sasa.
[18 janan fotopa]
Jehová Diosax wali chʼaman angelanakapwa Armagedonan khitanini