Yehova Ufwaninwe Kutendelwa na Batwe Bonso Pamo
Yehova Ufwaninwe Kutendelwa na Batwe Bonso Pamo
“Tendelai Yehova”!—MIT. 111:1.
1, 2. Le kishima “Aleluya” kishintulula bika, ne i kingidijibwe namani mu Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu?
“ALELUYA!” Kino kishima kivwanikwanga divule mu bipwilo bya Kine Kidishitu. Bamobamo bapitulukanga’kyo mu mīsambo yabo ya mobukila mobukila. Ino, i batyetye kete bayukile buluji bwakyo bujila, kadi ngikadila ya bavule bengidijanga’kyo ifutulujanga Leza. (Tet. 1:16) Dibuku dimo dishintulula bishima bya mu Bible dilombola’mba, “Aleluya” i “kishima kingidije balembi bavule ba mitōto mwanda wa kwita bonso belunge nabo mu kutendela Yehova.” Kunena na bubine, befundi bavule ba Bible banenanga’mba kishima “Aleluya” i kunena’mba: “‘Tendelai Yah,’ [ko kunena’mba] Yehova.”
2 Pa kino, mu Mukanda Ukola, kino kishima kitanwa mu Mitōto 111:1 i kyalamunwe’mo amba: “Tendelai Yehova”! Muneneno wa Kingidiki wa kino kishima utanwa misunsa iná mu Kusokwelwa 19:1-6, pasapulwa mfulo ya mutōtelo wa bubela. Poukafula, batōtyi ba bine bakekala na bubinga bwa pa bula bwa kwingidijija kishima “Aleluya” na bulēme.
Mingilo Yandi Mikatampe
3. Le i kitungo’ka kine kyotupwidilanga kitatyi ne kitatyi?
3 Mulembi wa Mitōto 111 uleta bubinga buvule botufwaninwe kutendelela Yehova batwe bonso pamo. Vese 1 unena’mba: “Nkamufwijako Yehova ne mutyima wami onso, mu kidye kya boloke, ne mu kipwilo.” Dyalelo, Batumoni ba Yehova nabo badi na uno mutyima umo onka. Kitungo kine kyotutaninwanga ku kupwila kitatyi ne kitatyi mu bipwilo byetu ne ku bitango i kutendela Yehova.
4. Le bantu babwanya kukimba mingilo ya Yehova namani?
4 “Mīngilo ya Yehova i mikatampe, īkimbilwa ne boba bonso nabo baloelelwe monka.” (Mit. 111:2) Ta mutyima ku kishima “īkimbilwa.” Mungya bilembwa bimo, uno vese utala bantu bamona mingilo ya Leza bu “byo bya kutangidija kumeso na kulangulukila’po bininge ne kwifunda.” I mutūle’ko dyuba, ntanda, ne kweji, byonso biobanga, kusaka’mba ntanda ikale ifikilwa na kyanga ne kitōkeji, bufuku ne mwinya, buyo ne bushipo, kuyula ne kutūka kwa mema.
5. Lelo kwivwanija kwa bantu mwikadile diulu ne ntanda kulombola bika?
5 Befundi ba sianse i basokole bintu bivule bitala pa kifuko kidi’po ntanda mu imbuo ijokoloka ku dyuba pamo ne mujokolokelo, bukata, ne mutyika wa kweji. Mwingidilo ne muswelo ukwatañene ino imbuo ya mūlu i mukwashe twikale na kushinta kulumbuluke kwa bitatyi. Kadi, befundi i bajingulule bivule pa kujalala kwa bukomo bwa kipangila mūlu ne panshi. O mwanda polofesele umo wa mingilo ya busendwe wanenene mu kishinte kimo (“ Un Univers conçu ‘ par hasard ’ ”) amba: “Bipēla kwivwanija kine kyashintyile befundi ba sianse milangwe mu myaka 30 mipite ne kwitabija amba bilomba lwitabijo lukatampe pa kwitabija amba ntanda i mitambile’ko ayo mine na mu kitulumukila. Tudi na bubinga bwa kwitabijija amba kudi umpangi wa ñeni kitatyi kyotwivwanija senene mwikadile kīkalo kyetu kya kutendelwa.”
6. Le ulanga namani pa muswelo Leza waāpungile muntu?
6 Mwingilo mukwabo mukata wa bupangi i muswelo witupangile Leza. (Mit. 139:14) Pa kupanga bantu, webapele ñeni, ngitu, ne biungo byayo bya kutendelwa, ne bwino ne bukomo bwa kwingila. Kimfwa, bukomo bwitupele Leza bwa kwisamba ne kwivwana, pamo ne bwa kusoneka ne kutanga i kingelengele’po kashā. Bantu bavule badi na buno bukomo. Kadi kudi kintu kya kwana mu buno bupunga—muswelo wimananga muntu. Bupunga ne bujalale bwa umbidi obe, pamo ne mwingidilo wa ngitu ne moisambakenya bidibwa ne kuleta bukomo i kintu kityikukwa. Kutabukidila, mwingidila tujilojilo pa kukupa milangwe ne byumvwanino kebidingakanibwapo nansha pamo na bilongele befundi ba sianse. Bine, byonso bilonga muntu kebibwanikapo kulongwa shi kekudipo ñeni ne byumvwanino bipelwe mwanā muntu. Nansha ke sendwe wa ñeni, mufundijibwe namani kabwanyapo kulonga kintu kilumbuluke, kingila mu muswelo utulumukwa pamo bwa biungo dikumi bingila bwa nkwato—ke minwe ne byala kadi. Wiipangule’po bidi amba, ‘Lelo kudi mingilo ne busendwe bwa kutendelwa bikokeja kulongwa pampikwa minwe ipungilwe na bwino itupele Leza?’
Mingilo Mikatampe ya Leza ne Ngikadila Yandi
7. Mwanda waka tufwaninwe kubadila Bible mu mingilo mikatakata ya Leza?
7 Mu mingilo mikatakata ya Yehova mubadilwa ne bintu bya kutendelwa byalongele bantu, pamo na mwikilombwela Bible. Bible mwine bidi i mwingilo ukwatañene mu muswelo utulumukwa. I mwishile na mabuku makwabo, mwanda aye i wa “ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza kadi [wa] kamweno pa kufundija.” (2 Tem. 3:16, New World Translation) Kimfwa, mukanda umbajinji wa Bible wa Ngalwilo ulombola muswelo wāsubwile Leza ntanda mu mafuku a Noa. Mukanda wa bubidi, wa Divilu, ulombola muswelo wābingije Yehova bu-Leza bwandi na kukūla Isalela mu bupika bwa mu Edipito. Mobimwekela mulembi wa mitōto wādi umona bino binkumenkume mu milangwe pa kutononwa anene amba: “Mīngilo [ya Yehova] bo buleme ne bulopwe; kadi boloke bwandi bulādila monka nyeke, wavulukija mīngilo yandi ya kutendelwa; Yehova i wa buntu, muyūle lusalusa.” (Mit. 111:3, 4) Lelo ubulwepo kwitabija amba mingilo ya Yehova mu mānga yonso, kubadila’mo ne bintu bilongekele mu bobe būmi, ivulukija “buleme ne bulopwe” bwandi?
8, 9. (a) Lelo mingilo ya Leza i mishile na ya bantu muswelo’ka? (b) Le i ngikadilo’ka imo imo ya Leza ikusangaja?
8 Yuka kadi amba mulembi wa mitōto i mutele patōka ne ngikadilo milumbuluke ya Yehova, kimfwa boloke, buntu, ne lusalusa. Nobe uyukile amba mingilo ya bantu ba bubi divule dine keimaninangapo pa boloke. Divule ilombolanga lwiso, makomwa-meso, ne mitatulo. Kino i kimweke mu byabulwi bipunga bantu bya kulwa nabyo mavita obakolomona ne mwanda wa kukimba lupeto. Byonso bino biletanga bufudile kebuneneka ne nzuba ku midiyo ne midiyo ya bantu bakubulwa mambo. Kadi mingilo mivule ya bantu iloñwanga na kudīla balanda pa mutwe na kwibamwesha malwa. Kimfwa kimo kitelanga bavule i kya bapika bobādi bobakijanga milawalawa ya mabwe. Mo mwādi mujikwa Bafelo ba mitatulo. Pakwabo kadi, mingilo mivule ya bantu ba ano mafuku keimweshangapo enka bantu malwa kete, ino kadi ikalanga ‘yonakanya pano panshi.’—Tanga Kusokwelwa 11:18.
9 Bine, mingilo ya Yehova i mishile kulampe na ya bantu, mwanda i mimanine pa boloke! Mu mingilo yandi mudi ne mutyima wa lusa-lusa wa kupandija bantu ku bubi. Pa kuleta kikūlwa, Leza ‘wālombwele boloke bwandi.’ (Loma 3:25, 26) Bine, “boloke bwandi bulādila monka nyeke”! Pa bitala buntu, Leza wēbulombwele na kutūkijija bantu ba bubi mutyima. Mwenda mafuku, wāfikile enka ne kwibesashila, paādi wibazenza baleke mashinda abo mabi ne kulonga byoloke.—Tanga Ezekyele 18:25.
Leza Ufikidijanga Milao Yandi
10. Le i kimfwa’ka kishile Yehova kilombola’mba i wa binebine pa bitala kipwano kyaāpwene na Abalahama?
10 “Wapana bidibwa kudi boba bamwakaminwe; ukavulukanga nyeke kipwanino kyandi.” (Mit. 111:5) Bimweka’mba pano mulembi wa mitōto wādi wisambila pa kipwano kyāpwene Leza na Abalahama. Yehova wālaile kwesela lukunwa lwa Abalahama dyese ne kunena’mba bakayata kibelo kya balwana nabo. (Ngal. 22:17, 18; Mit. 105:8, 9) Mu kufikidila kubajinji kwa ino milao, lukunwa lwa Abalahama lwāikele ke muzo mutuntulu wa Isalela. Uno muzo wāmuninwe bupika mu Edipito kitatyi kilampe, ino kupwa “Leza kuvuluka wavuluka kipwano kyandi ne Abalahama ne Isake ne Yakoba mwine.” (Div. 2:24) Muswelo wādi nabo Yehova ulombola’mba bine i wa buntu. Wēbapele byakudya bya kukwasha ngitu yabo ne bidibwa bya ku mushipiditu bya kulama ñeni ne mityima yabo. (Kup. 6:1-3; 8:4; Neh. 9:21) Mu myaka tutwa yālondele’po, uno muzo wādi uvundamina Leza bitatyi bivule, nansha Leza byaādi wibatumina bapolofeto ba kwibadyumuna’mba bamujokele. Myaka 1500 ne musubu pa kupwa kukūla Bene Isalela mu Edipito, Leza wātumine wandi Mwana wa bunka pano pa ntanda. Bayuda bavule bāpelele Yesu ne kumwipaya. Kupwa, Yehova wābunda muzo mupya wa ku mushipiditu, ke wa “bene Isalela ba Leza” kadi. Yehova wālaile kwesela bantu kupityila ku lukunwa lwa ku mushipiditu lwa Abalahama, mubadilwa Kidishitu pamo ne uno muzo.—Ngat. 3:16, 29; 6:16.
11. Lelo Yehova ‘uvulukanga nyeke kipwanino kyandi’ kyaāsambile na Abalahama namani?
11 Yehova ‘uvulukanga nyeke kipwanino kyandi’ ne kuleta madyese alaile kupityila ku akyo. Dyalelo, uletanga bidibwa bya ku mushipiditu bivule mu ndimi 400 ne musubu. Kadi, ulondololanga nyeke ku milombelo yetu potumulomba kwitupa bisakibwa byetu bya ku ngitu, kukwatañana na bino binenwa bya amba: “Bēkale kwitupapo bidibwa byetu bya mafuku onso, mo bukila, mo bukila.”—Luka 11:3; Mit. 72:16, 17; Is. 25:6-8.
Bukomo bwa Yehova Bulenga Nzuba
12. Lelo Isalela wa kala wāpelwe “bupyane bwa mizo” namani?
12 “Walombola bantu bandi bukomo bwa mīngilo yandi, pa kwibapa bupyane bwa mizo.” (Mit. 111:6) Mobimwekela kinkumenkume kimo kya kutendelwa mu mānga ya Isalela kyādi padi na mulembi wa mitōto mu ñeni i kingelengele kya kukūlwa kwabo mu Edipito. Ku mfulo, Yehova pa kutweja Bene Isalela mu Ntanda ya Mulao, bāikele na bukomo bwa kunekenya malopwe a kutunduka ne kushika kwa Munonga wa Yodano. (Tanga Nehemia 9:22-25.) Eyo, Yehova wāpele Isalela “bupyane bwa mizo.” Bine, Leza wālombwele bukomo bwandi patōkelela!
13, 14. (a) Mobimwekela I kilomboji’ka kya bukomo bwa Leza kyādi nakyo mulembi wa mitōto mu ñeni pa Babiloni? (b) Le i bilongwa’ka bikwabo bya bukūdi bukatampe kutabuka bilongele Yehova?
13 Ino tuyukile amba, nansha Yehova byāwibalongele bino byonso, Isalela kāmulēmekelepo nansha kulēmeka bashabo bene mpika, ba Abalahama, Isaka, ne Yakoba. Bāendelele kutombokela Leza, nandi wāingidija Babiloni mwanda wa kwibaseleja bu misungi. (2 Bil. 36:15-17; Neh. 9:28-30) Shi mulembi wa Mitōto 111 wāikele’ko kupwa kwa kujoka mu bupika bwa Babiloni, pamo na munenena befundi ba Bible bamobamo, wādi nanshi na bubinga bwa kutendela Yehova pa mwanda wa dikōkeji ne bukomo bwandi. Leza wālombwele ino ngikadila na kukūla Bayuda mu Babiloni—umbikalo kewādipo na kibidiji kya kulekelela bapika.—Is. 14:4, 17.
14 Myaka tutwa tutano pa kupita’po, Yehova wāingidije bukomo bwandi mu muswelo wa pa bula mwanda wa kukūla bantu besāsa ku bupika bwa bubi ne lufu. (Loma 5:12) Pa kino, bantu 144000 bashitwidilwe kibelo kya kwikala bu balondi ba Kidishitu bashingwe māni a mushipiditu. Mu mwaka wa 1919, Yehova waingidije bukomo bwandi mwanda wa kunyongolola basheleshele ba mu bashingwe māni mu bupika bwa butōtyi bwa bubela. Byonso byobalonga mu ano mafuku a mfulo bikokejikanga enka pa bukomo bwa Leza. Shi balame kikōkeji kyabo kufika ne ku lufu, nabya bakabikala pamo na Kidishitu momwa mūlu, pangala pa kamweno ka bantu besāsa. (Kus. 2:26, 27; 5:9, 10) Bakapyana ntanda mikatampe kutabuka ne yoya yāpyene Isalela wa kala.—Mat. 5:5.
Misoñanya Ikulupilwa, Kadi ya Nyeke
15, 16. (a) Lelo i bika bibadilwa mu mingilo ya makasa a Leza? (b) Lelo Leza wāpele Isalela wa kala misoñanya’ka?
15 “Mīngilo ya makasa andi i binebine ne kutyiba-mambo; kadi bitongwe byandi byonso i bya binebine. Bibakankamikwa nyeke na nyeke, byalongwa mu binebine ne boloke.” (Mit. 111:7, 8) Mu “mīngilo ya makasa” ya Yehova mwādi ne bipapo bibidi bya mabwe pālembelwe mbila dikumi ya mvubu yāpelwe Isalela. (Div. 31:18) Ino mbila, pamo ne bijila bikwabo byādi bibadilwa mu Mukanda wa Bijila wa Mosesa wa kipwano, byonso bimanine pa misoñanya ikulupilwa, kadi ya nyeke ne nyeke.
16 Kimfwa, mu yoya mbila, nansha’mba bijila, byādi bilembwe pa bipapo, mwādi musoñanya umo unena’mba: “Amiwa Yehova Leza obe ne Leza wa mukao.” Kadi unena pakwabo amba Yehova ‘ukwatyilwanga kanye ku tununu ne tununu twa boba bamusenswe, balama bijila byandi.’ Kadi bipapo bya mabwe byādi na misoñanya ya mvubu kitatyi kyonso pamo na bwa ino inena amba, “lemeka shobe ne inobe mwine kumo,” ne amba, “kokeba, mhm,” pamo ne kijila kiyampe mpata kipeleja kwabila bintu bya bakwabo.—Div. 20:5, 6, 12, 15, 17.
Mukūdi Wetu Ujila, Mwakamibwe
17. Lelo Bene Isalela bādi na bubinga’ka bwa kulēmekela dijina dya Leza bu dijila?
17 “Watuma bukūdi ku bantu bandi; wasomanya kipwanino kya nyeke na nyeke; wa bu-ujila ne bu-mwakamibwe e dijina dyandi.” (Mit. 111:9) Kadi, mulembi wa mitōto wādi padi ulamine mu ñeni dikōkeji dya Yehova ku mulao waālaile Abalahama. Pa kino, Yehova kālekelepo bandi bantu mu bupika bwa Edipito wa kala, ne bwa mu Babiloni. Mu bino bitatyi byonso bibidi, Yehova wākūdile bantu bandi. Nansha ke pa bino bilongwa bibidi kete, Bene Isalela bādi bafwaninwe kulēmeka dijina dya Leza amba i dijila.—Tanga Divilu 20:7; Loma 2:23, 24.
18. Mwanda waka umona’mba kutendela dijina dya Leza i dyese?
18 Dyalelo nadyo mo monka ne ku Bene Kidishitu ba bine, nabo i bakulwe mu bupika bwa bubi ne lufu kokebadipo na kikulupiji. Tufwaninwe kulonga bukomo bwetu bonso twiendeje mungya kintu kibajinji kitelelwe mu lulombelo lwa kimfwa, amba: “Dijina dyobe dijile kijila.” (Mat. 6:9) Kulangulukila pa dino dijina dya ntumbo kuketutonona twakamwe Leza. Mulembi wa mukanda wa Mitōto 111 wādi na kwakamwa kwa Leza kwendele’mo, wānene amba: “Kwakamwa Yehova e ngalwilo ya ñeni; bonso balonga bīne bino’bi [boba balama bijila byandi] badi ne kuyūkidija kulumbuluke.”—Mit. 111:10.
19. Le i bika byotukabandaula mu kishinte kilonda’ko?
19 Kwakamwa Leza kwendele’mo kwitukwasha tushikwe bibi. Kadi kwitukwashanga twiule ngikadilo ya Leza milumbuluke pamo na moilombwedilwe mu mukanda wa Mitōto 112, otukabandaula mu kishinte kilonda’ko. Uno mutōto ulombola byotufwaninwe kulonga amba tukabadilwe mu midiyo ya bantu bafwaninwe kukatendela Leza nyeke ne nyeke. Aye ye ufwaninwe mitendelo yonso. “Lutendelo lwandi lulādila monka nyeke.”—Mit. 111:10.
Bipangujo bya Kulangulukila’po
• Mwanda waka Yehova ufwaninwe kutendelwa na batwe bonso pamo?
• Lelo i ngikadilo’ka ya Yehova isokokele mu mingilo yandi?
• Lelo umwene namani dyese dya kutendela dijina dya Leza?
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Kifwatulo pa paje 20]
Kitungo kine kyotutaninwanga ku kupwila kitatyi ne kitatyi i kutendela Yehova
[Kifwatulo pa paje 23]
Bijila bya Yehova byonso bimanine pa misoñanya ikulupilwa, kadi ya nyeke ne nyeke