Go na content

Go na table of contents

A fiti taki wi e prèise Yehovah leki wán man

A fiti taki wi e prèise Yehovah leki wán man

A fiti taki wi e prèise Yehovah leki wán man

„Prijse MASRA!”​—PS. 111:1.

1, 2. San „Haleluya” wani taki? Fa den skrifiman fu den Kresten Griki Buku fu Bijbel gebroiki a wortu disi?

„HALELUYA!” Sma gwenti bari a wortu dati na ini den kerki fu Krestenhèit. Son sma lobi fu taki a wortu disi te den e taki nanga trawan. Ma wan lo sma no sabi san a santa wortu disi wani taki, èn furu trawan di e gebroiki a wortu disi, no e libi na wan fasi di e gi Gado grani (Tit. 1:16). Wan Bijbel wortubuku e taki dati „Haleluya” na „wan wortu di den skrifiman fu difrenti psalm e gebroiki fu gi ala sma deki-ati fu prèise Yehovah makandra nanga den”. Fu taki en leti, furu Bijbel sabiman e sori taki „Haleluya” wani taki „’Prèise Yah,’ [noso] Yehovah”.

2 Wi kan frustan taki na ini Da Bijbel na ini Sranantongo, a wortu dati vertaal nanga „Prijse MASRA!”, na Psalm 111:1. * Na Openbaring 19:1-6, yu kan feni a vertaling fu wan Griki wortu di komoto fu a wortu ’haleluya’. A wortu dati di skrifi fo leisi, na fu sori taki sma sa prisiri te falsi bribi kon na wan kaba. Te dati pasa, dan tru anbegiman sa abi tumusi bun reide fu gebroiki a wortu „Haleluya” na wan lespeki fasi.

Den bigi wroko fu Gado

3. San na a moro prenspari reide fu san ede wi e kon makandra doronomo?

3 A skrifiman fu Psalm 111 e kari furu reide fu san ede a fiti taki wi e prèise Yehovah leki wán man. Vers 1 e taki: „Mi sa prijse MASRA [Yehovah] nanga mi heri hati, na ini da komakandra foe da opregti soema, en na ini da komakandra.” Yehovah Kotoigi na ini a ten disi wani du a srefi sani dati. A moro prenspari reide fu san ede wi e kon makandra doronomo na ini den gemeente èn na bigi konmakandra, na fu prèise Yehovah.

4. Fa libisma kan suku fu kon sabi den wroko fu Yehovah?

4 „Dem wroko foe MASRA [Yehovah] de bigi, en ala dem soema disi abi prisiri na dem ini soekoe foe dem” (Ps. 111:2). Luku a wortu „soekoe”. Soleki fa wan buku e taki, dan a vers disi kan abi fu du nanga libisma di e ’denki dipi fu den wroko fu Gado èn di e ondrosuku a wroko dati finifini’. Den difrenti sani di Yehovah meki e tyari bun furu wini kon gi wi. A ben poti a son, grontapu, èn a mun na a yoisti presi, èn ala den sani disi e wroko heri bun makandra. Na so a du kon taki a grontapu disi e kisi a waran nanga a leti di a abi fanowdu. Na so a du kon tu taki dei nanga neti de, taki alenten nanga dreiten de, èn taki falawatra nanga frudu e kon.

5. San kon na krin di sabiman kon frustan moro bun fa hemel nanga grontapu seti?

5 Sabiman kon sabi furu sani di abi fu du nanga a grontapu fu wi. Den kon si taki te yu e luku a son nanga den tra planeiti di e drai na en lontu, dan grontapu de na a yoisti presi. Den kon si tu taki a mun fu wi no bigi tumusi èn a no pikin tumusi tu. Boiti dati, a mun meki na so wan fasi taki a e drai sondro problema lontu grontapu. A fasi fa den difrenti planeiti, a son, nanga a mun seti na hemel, èn a fasi fa den e wroko makandra, e meki taki doronomo wi e kisi den difrenti pisi ten fu a yari di moi srefisrefi. Boiti dati, sabiman kon sabi moro fini tu fa den krakti fu a naturu e wroko. Dati meki, na ini wan artikel, wan sabiman ben taki disi fu a fasi fa ala sani na hemel nanga grontapu meki nanga wan krinkrin marki: „A makriki fu frustan fu san ede so furu sabiman kenki den prakseri na ini den 30 yari di pasa. Den kon si taki buweisi no de di e sori taki hemel nanga grontapu kon fu densrefi. O moro wi e kon frustan na sortu koni fasi a grontapu fu wi seti, o moro reide wi abi fu bribi taki wan koni sma meki en” (The Designed ‘Just So’ Universe).

6. Fa yu feni a fasi fa Gado meki libisma?

6 Wan tra bigi wroko fu Gado, na a fasi fa a meki wi (Ps. 139:14). Di Gado meki libisma, dan a gi den wan frustan, wan skin di abi ala prenspari pisi na ini, èn a gi den sosrefi a krakti èn a koni fu wroko. Fu eksempre, a koni di Gado gi wi fu taki èn fu arki, èn sosrefi a koni di wi abi fu leisi èn fu skrifi, na wondru trutru. Furu sma abi den koni dati. Boiti dati, a skin fu wi di man tanapu leti-opo, meki na wan tumusi wondru fasi tu. Iya, a fasi fa yu skin meki, a fasi fa a e buweigi, a fasi fa a e wroko, èn a fasi fa a e teki nyanyan so taki wi kan kisi krakti, na sani di e meki wi kisi bigi lespeki gi Gado. Ma fu taki en leti, den sani di sabiman du, na noti te yu e luku a tumusi moi fasi fa den senwe fu wi e meki taki wi man denki, taki wi man firi, man tesi, man yere, man si, èn man smeri. Fu taki en leti, na fu di libisma abi den koni disi, meki den man du spesrutu sani. Srefi sabiman di abi bun furu sabi nanga koni, no ben o man meki den tin finga fu wi di moi srefisrefi èn di wi kan gebroiki fu du bun furu sani. Aksi yusrefi a sani disi: ’Sma ben o man meki moimoi sani èn den ben o man bow kefalek sani efu Gado no ben gi den finga?’

Den bigi wroko fu Gado nanga den fasi fu en

7. Fu san ede wi musu si Bijbel leki wan fu den bigi wroko fu Gado?

7 Tra bigi wroko fu Yehovah, na den tumusi moi sani di a du gi libisma, soleki fa Bijbel e tyari dati kon na krin. Bijbel srefi na wan fu den bigi wroko fu Yehovah, èn den difrenti tori na ini a buku dati e kruderi na wan heri moi fasi nanga makandra. A buku disi di de tra fasi leki iniwan tra buku, trutru na wan buku di ’Gado srefi meki sma skrifi, èn ala den sani di de na ini a buku disi bun fu gi leri’ (2 Tim. 3:16). Fu eksempre, a fosi buku fu Bijbel, namku Genesis, e sori fa Gado tyari wan kaba kon na ogridu na a ten fu Noa. A di fu tu buku, Exodus, e sori fa Yehovah puru Israel na ini katibo na Egepte, èn na so a meki sma kon frustan taki en na a tru Gado. A kan taki a psalm skrifiman ben abi den sani dati na prakseri di a taki: [Yehovah] Hem wroko abi bigi nem nanga glori, en Hem gerechtigheid [noso regtfardikifasi] de tan foe teego. A ben meki dem membre Hem wondroewroko; MASRA sori gnade [noso switifasi] en dem de foeroe nanga sari-hati” (Ps. 111:3, 4). Yu no feni taki den sani di Yehovah du na ini den hondrohondro yari di pasa èn na ini a ten disi, na sani di e meki wi memre a ’biginen nanga a glori’ fu en?

8, 9. (a) Fa den sani di Gado du e difrenti fu den furu sani di libisma e du? (b) Sortu fasi fu Gado yu lobi?

8 Luku taki a psalm skrifiman e poti prakseri tu na den tumusi moi fasi fu Yehovah. A e taki dati Yehovah de regtfardiki, taki a abi glori, èn taki a abi sari-ati gi sma. Soleki fa yu sabi, sondu libisma nofo tron no e du sani na wan regtfardiki fasi. Nofo tron den sani di den e du e sori taki den gridi, taki den abi bigi-ai, èn taki den abi heimemre. Wi kan si dati te wi e luku den ogri-ati fetisani di libisma e meki fu man feti den orloku di densrefi e suku, èn fu man meki moni. Den sani disi e tyari bun furu pina nanga bigi problema kon gi milyunmilyun sma di no abi noti fu du nanga den orloku disi. Boiti dati, furu sani di libisma e du e tyari takru bakapisi kon gi den pôtiwan di den e kwinsi. Kande furu sma e memre a fasi fa trawan gebroiki srafu fu bow den piramide, noso den bun bigi ston-oso. Den piramide disi moro furu ben de grebi fu den heimemre Farao. Boiti dati, furu fu den sani di libisma e du na ini a ten disi no e kwinsi trawan nomo, ma den e „pori grontapu” tu.​—Leisi Openbaring 11:18.

9 Ma den sani di Yehovah e du de heri tra fasi, fu di ala ten a e du san reti! Wan fu den sani di a du, na taki a seti sani so taki sondu libisma man kisi frulusu. A sani disi e sori taki a abi sari-ati nanga libisma. Fu di Gado sorgu gi wan lusu-paiman, meki a „sori sma taki a de regtfardiki” (Rom. 3:25, 26). Iya, „Hem gerechtigheid, [noso regtfardikifasi] de tan foe teego”! Èn a pasensi di Gado abi nanga libisma, e sori taki a de wan Gado di abi switifasi. Son leisi, a ben e begi den srefi fu drai baka gi den takru fasi fu den èn fu du san reti.​—Leisi Esekièl 18:25.

A e du san a pramisi

10. Te wi e luku fa Yehovah hori ensrefi na a frubontu di a meki nanga Abraham, dan san wi e leri fu en?

10 „A ben gi njanjan na dem soema disi de frede Hem; A de membre Hem akkorderi [noso frubontu] foe teego” (Ps. 111:5). Soleki fa a sori, dan a psalm skrifiman ben e taki fu a frubontu di Gado ben meki nanga Abraham. Yehovah ben pramisi fu blesi den bakapikin fu Abraham, èn a taki dati den ben o teki den portu fu den feanti fu den abra (Gen. 22:17, 18; Ps. 105:8, 9). Na ini a fosi kontru fu den pramisi disi, den bakapikin fu Abraham kon tron a pipel fu Israel. A pipel dati ben de na ini katibo na Egepte wan heri pisi ten, ma ’Gado memre a frubontu di a ben meki nanga Abraham’, èn a frulusu den (Ex. 2:24). A fasi fa Yehovah handri bakaten nanga den, e sori taki a abi switifasi trutru. A gi den nyanyan fu krakti den skin èn a gi den rai di ben o yepi den fu tan hori densrefi na den markitiki fu en (Deut. 6:1-3; 8:4; Neh. 9:21). Na ini den hondrohondro yari baka dati, a pipel fu Israel drai baka gi Gado furu leisi. Ma toku Gado seni den profeiti fu en fu gi den deki-ati fu drai kon baka na en. Moro leki 1500 yari baka di Gado ben frulusu den Israelsma fu Egepte, a seni en wan-enkri gebore Manpikin kon na grontapu. Furu fu den Dyu ben weigri fu tron bakaman fu Yesus, èn den gi pasi taki sma kiri en. Baka dati, Yehovah teki wan nyun pipel, namku „na Israel fu Gado”. Makandra nanga Krestes, a pipel dati na den salfu bakapikin fu Abraham di Yehovah ben o gebroiki fu blesi libisma, soleki fa A ben pramisi.​—Gal. 3:16, 29; 6:16.

11. Fa Yehovah e tan „membre Hem [frubontu]” di a ben meki nanga Abraham?

11 Yehovah e tan „membre Hem [frubontu]”, èn sosrefi den blesi di a pramisi fu gi wi nanga yepi fu a frubontu disi. Na ini a ten disi, a e gi wi furu leri so taki wi kan tan abi wan tranga bribi, èn a e du dati na ini moro leki 400 tongo. Boiti dati, a e yere wi te wi e begi en fu gi wi den sani di wi abi fanowdu fu tan na libi. A sani dati e kruderi nanga den wortu disi: „Gi wi tide a brede di wi abi fanowdu gi a dei disi.”​—Luk. 11:3; Ps. 72:16, 17; Yes. 25:6-8.

A tumusi bigi makti fu Yehovah

12. Fa Israel fu owruten kisi „na erfenis foe dem heiden soema”?

12 „A ben sori Hem pipel da krakti foe dem wroko foe Hem, so dati A sa gi dem da erfenis [noso a famirigudu] foe dem heiden soema” (Ps. 111:6). A kan taki a psalm skrifiman ben e taki fu wan tumusi prenspari sani di pasa na ini a historia fu Israel. Dati na a wondrufasi fa Gado frulusu den fu Egepte. Di Yehovah meki den Israelsma go na ini a Pramisi Kondre, dan den ben man teki kownukondre abra di ben de na a owstusei èn na a westsei fu Yordan-liba. (Leisi Nehemia 9:22-25.) Iya, Yehovah gi Israel „da erfenis foe dem heiden soema”]. Dati na trutru wan heri moi fasi fa Gado sori a krakti fu en!

13, 14. (a) Sortu krakti wroko di Gado du na ini Babilon, a psalm skrifiman ben kan abi na prakseri? (b) Sortu tra bigi sani Yehovah du fu frulusu a pipel fu en?

13 Ma wi sabi heri bun taki aladi Yehovah du so furu sani gi Israel, toku a pipel no ben sori lespeki gi en, èn den no ben sori lespeki tu gi Abraham, Isak, nanga Yakob, den afo fu den. Den opo densrefi teige Gado, teleki A meki Babilon puru den na ini a kondre fu den, fu tyari den go na ini katibo (2 Kron. 36:15-17; Neh. 9:28-30). Wan tu Bijbel sabiman e taki dati efu a skrifiman fu Psalm 111 ben de na libi baka di Israel ben komoto na ini katibo na Babilon, dan a ben abi moro reide fu prèise Yehovah, fu di ala ten A e du san a pramisi èn fu di A de wan makti Gado. Den fasi disi fu En ben de fu si di a puru den Dyu na ini katibo na Babilon, wan kownukondre di noiti no ben e fri den katiboman fu en.​—Yes. 14:4, 17.

14 Sowan feifi hondro yari baka dati, Yehovah gebroiki a krakti fu en na wan moro bigi fasi srefi. A seti sani so taki libisma di abi berow, no abi fu de srafu moro fu sondu nanga dede (Rom. 5:12). A sani dati opo a pasi gi 144.000 libisma fu tron salfu bakaman fu Krestes. Na ini 1919, Yehovah gebroiki a krakti fu en fu frulusu a pikin grupu fu den salfuwan disi di ben de na ini katibo fu falsi bribi. Efu Gado no ben gebroiki a krakti fu en fu horibaka gi den salfuwan disi, dan den noiti no ben o man du den sani di den du na ini den lasti dei disi. Efu den salfuwan e tan getrow te na dede, dan den sa tiri grontapu komoto fu hemel makandra nanga Yesus Krestes, èn a sani dati o tyari wini kon gi libisma di abi berow (Openb. 2:26, 27; 5:9, 10). Den sa kisi grontapu leki gudu èn dati sa de wan moro bigi gudu leki a wan di Israel fu owruten ben kisi.​—Mat. 5:5.

Gronprakseri di de fu têgo èn di de fu frutrow

15, 16. (a) San na wan tu fu den wroko fu Gado en anu? (b) Sortu wet Gado ben gi Israel fu owruten?

15 „Dem wroko foe Hem anoe de waarheid nanga kroetoe; ala Hem komanderi de troe. Dem tan faste foe teego; A doe dem na ini waarheid nanga opregti fasi” (Ps. 111:7, 8). Ete wan tu fu den ’wroko fu [Yehovah] en anu’ na den tu plata ston pe den tin prenspari wet gi Israel ben skrifi na tapu (Ex. 31:18). Den wet disi, èn sosrefi ala den tra wet di tron wan pisi fu a Wet di Gado ben gi Moses, abi fu du nanga gronprakseri di de fu têgo èn di de fu frutrow.

16 Fu eksempre, wan fu den komando noso wet di ben skrifi na tapu den plata ston ben taki: „Mi, Yehovah un Gado, na wan Gado di wani taki sma musu anbegi en wawan.” A wet e taki moro fara dati Yehovah „e du bun gi den wan di lobi [en] èn di e hori densrefi na den komando fu [en], iya, srefi gi ala den dusundusun bakapikin fu den di musu kon ete”. Den plata ston ben abi gronprakseri tu na den tapu di bun fu ala ten. Wan tu fu den gronprakseri na „lespeki yu papa nanga yu mama” èn „yu no musu fufuru”. Wan tra gronprakseri, na a tumusi bun wet di e warskow wi fu no angri fu abi sani di de fu tra sma.​—Ex. 20:5, 6, 12, 15, 17.

Wi musu abi frede gi wi santa Frulusuman

17. Sortu reide den Israelsma ben abi fu sori lespeki gi a santa nen fu Gado?

17 „A ben seni verloesoe go na hem pipel; a ben komanderi Hem akkorderi foe teego; Hem nem de santa en bigi” (Ps. 111:9). A kan taki disi leisi sosrefi a psalm skrifiman ben e prakseri fa Yehovah hori ensrefi na a frubontu di a ben meki nanga Abraham. Dati meki Yehovah no frigiti a pipel fu en di ben de srafu na ini Egepte fu owruten fosi, èn katiboman na ini Babilon bakaten. Na ini ala tu situwâsi, Gado frulusu a pipel fu en. Srefi efu Yehovah ben du soso den tu sani dati gi Israel, toku a pipel disi ben musu abi lespeki gi a santa nen fu Gado.​—Leisi Exodus 20:7; Romesma 2:23, 24.

18. Fu san ede yu e si en leki wan grani fu tyari a nen fu Gado?

18 Kresten na ini a ten disi musu du a srefi sani dati tu. Gado puru wi na ini katibo fu sondu nanga dede di ben e meki taki wi de sondro howpu. Wi musu du ala san wi man fu libi na wan fasi di e kruderi nanga a fosi sani di kari na ini a Wi Tata begi. Dati na: „Meki yu nen kon santa” (Mat. 6:9). Te wi e denki dipi fu a bigi nen dati, dan dati musu meki wi kon abi frede gi Gado. A skrifiman fu Psalm 111 ben sabi krin san a wani taki fu abi frede gi Gado. A ben taki: „Da frede foe MASRA [Yehovah] de da bigin foe sabi; ala dem soema disi hori Hem komanderi abi wan boen froestan.”​Ps. 111:10.

19. Na san wi sa poti prakseri na ini a tra artikel?

19 Te wi abi a yoisti frede gi Gado, dan dati sa yepi wi fu tegu gi san ogri. A sa yepi wi tu fu sori den moi fasi fu Gado di kari na ini Psalm 112. Wi sa poti prakseri na a psalm dati na ini a tra artikel. A psalm dati e sori san wi musu du fu tron wan fu den milyunmilyun sma di sa prèise Gado fu têgo. A fiti taki A e kisi a prèise dati. „Hem prijse de tan foe teego.”​Ps. 111:10.

[Futuwortu]

^ paragraaf 2 Den tekst fu Psalm 111 na ini na artikel disi, èn den di fu Psalm 112 teki puru fu Da Bijbel na ini Sranantongo.

Denki dipi fu den aksi disi

• Fu san ede a fiti taki wi e prèise Yehovah leki wán man?

• Sortu fasi fu Yehovah e kon na krin na ini den wroko fu en?

• Fa yu e si a grani di yu abi fu tyari a nen fu Gado?

[Aksi fu a tori disi]

[Prenki na tapu bladzijde 20]

A moro prenspari reide fu san ede wi e kon makandra, na fu prèise Yehovah

[Prenki na tapu bladzijde 23]

Ala den wet fu Yehovah abi fu du nanga gronprakseri di de fu têgo èn di de fu frutrow