Sta-o ti jkʼupil kʼopta jkotoltik li Jeovae

«Ichʼbiluc ta mucʼ li Mucʼul Diose.» (SAL. 111:1)

1, 2. 1) ¿Kʼusi smelolal li jpʼel kʼop «aleluya», xie? 2) ¿Kʼu yuʼun chichʼ tunesel «aleluya» li ta Tsʼibetik ta Griego Kʼop ti chalbe skʼoplal Cristoe?

 «¡ALELUYA!» Jaʼ jech chichʼ aʼyel li ta xchʼulna buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklomtak Cristoe. Akʼo mi ep krixchanoetik jech chalik kʼalal chloʼilajike, ep ti mu snaʼik ti jaʼ jun chʼul kʼope xchiʼuk ti oy smelolale. Jech xtok, ep krixchanoetik ti tstunesik li jpʼel kʼop taje chchopol kʼoptaik Dios ta stalelalik (Tito 1:16). Jlik diksionario ta sventa Vivliae chal kaʼitik ti «aleluyae» jaʼ la «jpʼel kʼop chalik li jtsʼibajometik yuʼun jayibuk salmo sventa chalbeik jteklum ti akʼo skʼupil kʼoptaik li Jeova xchiʼukike». Jech xtok, ep ti buchʼutik chchanbeik skʼoplal Vivliae chalik ti jpʼel kʼop aleluyae jaʼ la smelolal skʼupil kʼoptael Jah, jaʼ xkaltik, li Jeovae. Li ta Vivlia tsotsile xi jelubtasbile: «Ichʼbiluc ta mucʼ li Mucʼul Diose».

² Jaʼ yuʼun xi laj yichʼ jelubtasel li ta Salmo 111:1 ta Xchʼul Cʼop Jtotic Dios, ta skʼop Chenalhó: «Ichʼbiluc ta mucʼ li Mucʼul Diose». Toj lek ta albel skʼoplal xtok ti chanib velta te ta jtatik ta tsʼibetik ta griego kʼope —ta Revelación 19:1-6 li ta Traducción del Nuevo Mundo—, jaʼ chalbe skʼoplal ti laj xa li jecheʼ relijione. Kʼalal mi kʼot ta pasel taje, mas to ep srasonal yuʼunik li yajtuneltak Dios sventa xi tskʼupil kʼoptaik ti kuch xa yuʼune: «¡Aleluya!».

Li kʼusitik mukʼtik spasoj Jeovae

3. ¿Kʼusi ti ta jpastik ti toj tsots skʼoplal kʼalal ta jtsobilan jbatike?

³ Li buchʼu la stsʼiba li Salmo 111 toj ep srasonal chakʼ kiltik ti kʼu yuʼun sta-o ti jkʼupil kʼopta jkotoltik li Jeovae. Xi chal li ta versikulo 1: «Cʼalal te jmoj tsobolun jchiʼuc li bochʼotic tucʼ cʼusi tspasique, ta scotol coʼnton ta xquichʼ ta mucʼ li Mucʼul Diose». Jaʼ jech ta jnoptik ek li yajrextikoutik Jeova avie. Ti kʼu yuʼun ta jtsobilan jbatike —ta tsobobbail xchiʼuk ta mukʼta tsobajeletik—, jaʼ sventa ta jkʼupil kʼoptatik li Jeovae.

4. ¿Kʼuxi xuʼ jnopbetik lek skʼoplal yabteltak li Jeovae?

⁴ «Toj mucʼtic cʼusitic spasoj li Mucʼul Diose; xuʼ tsnopic lec cʼu xʼelan li bochʼotic oy ta yoʼntonic tscʼan tsnaʼique.» (Sal. 111:2.) ¿Mi la avakʼ venta ti xi chale: «Xuʼ tsnopic lec cʼu xʼelan li bochʼotic oy ta yoʼntonic tscʼan tsnaʼique»? Jlik livro ti chalbe skʼoplal kʼusitike, chal kaʼitik ti jaʼ la skʼoplal li krixchanoetik «ti solel chakʼ tajek ta yoʼontonik snopbel skʼoplal xchiʼuk xchanbel lek skʼoplal» li yabteltak Diose. Mu albajuk kʼuyepal yabtel li Jeovae xchiʼuk oy kʼusitik tspasik ta jujuntal ti toj labal sbae. Jech kʼuchaʼal liʼe, sventa jtabetik lek xkʼixnal xchiʼuk sakil li Kʼakʼale, li Balumile xchiʼuk li Ue laj yakʼ lek ta yavil, sventa jaʼ jech oyuk kʼakʼaltik xchiʼuk akʼobaltik, ti kʼuyelan chkʼep batel o yorail voʼtik xchiʼuk ti kʼuyelan chjel batel li kʼuyepal yaʼlel nabe.

5. ¿Kʼusi yakʼoj ta naʼel li kʼusitik xchanojbeik lek skʼoplal li sientifikoetik ta sventa li vinajel-balumile?

⁵ Li sientifikoetike xchanojbeik lek skʼoplal ti  sta-o tajek ti bu jotukal oy li Balumil ta sistema solar, ti bu chjoyibaje xchiʼuk ti kʼu smukʼul li Ue. Ti kʼuyelan jmoj ch-abtej li kʼusitik ta vinajele jaʼ toj alakʼ sba-o yuʼun ti kʼuyelan chjel batel ti kʼakʼaletike. Jech xtok, ta kʼunkʼun chichʼ aʼibel echʼel smelolal ti kʼuyelan toj lek parejo ch-abtej batel li mantaletik ta sventa li vinajel-balumile. Ta sventa ti vaʼ yelane, xi la stsʼiba li jchanubtasvanej ta Ingeniería Mecánica ta jun loʼil ti jaʼ sbi «El diseño perfecto del universo» (Ti kʼuyelan toj lek tukʼ yichʼoj pasel li vinajel-balumile): «Mu tsotsuk ta aʼibel smelolal ti kʼu yuʼun ep sientifikoetik ti jelem tal li kʼusi chalik ti leʼ xa tal ta 30 jabile; chalik ti skʼan la toj mukʼ xchʼunel koʼontontik sventa chichʼ alel ti ta jech noʼox la pas tal stuk li vinajel-balumile. Kʼalal mas chkaʼibetik smelolal ti kʼuyelan toj kʼupil sba yakal ch-abtej li kʼusitik ta jbalumiltike, mas lek jamal chkiltik ti oy jun jpʼijil jpasvaneje».

6. ¿Kʼu yelan chavil ti kʼu yelan la spasutik li Diose?

⁶ Jtos ti kʼusi toj lek spasoj xtok li Jeovae jaʼ li krixchanoe (Sal. 139:14). Kʼalal la spas Dios taje, laj yakʼbe snopben xchiʼuk toj ep yabtejebtak ta sbekʼtal sventa tspas ep ta tos kʼusitik chtun, jech kʼuchaʼal abtelaletik o yan kʼusitik. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Diose yakʼoj jmotontik, jaʼ ti xi xtojob ta kʼopojele, ta xchikintael, ta skʼelel xchiʼuk ta stsʼibael vun, taje jaʼ skʼelobiltak juʼelal. Ep krixchanoetik ti jech staoj smotonike. Yan xtok ti kʼusi toj labal xa noʼox sba spasoje jaʼ li sbakiltak krixchanoe xchiʼuk ti xuʼ tukʼ chvaʼie. Toj echʼ xa noʼox labal sba ti kʼuyelan pasbilutike, ti mu xi jlome xchiʼuk ti kʼuyelan tspas ta yip jbekʼtaltik li kʼusitik ta jlajestike. Ti kʼuyelan yan sba yutsil nitajtik li jchʼuxuviltik xtoke, ti toj lek ch-abtej yuʼun li jnopbetik xchiʼuk li kʼusitik oy ta jbekʼtaltik sventa chkaʼitik li kʼusitike, mu xkoʼolaj ta jyalel xchiʼuk li kʼusitik tspasik sientifikoetike. Jech onoʼox ta melel, skotol li kʼusitik pasem yuʼun li krixchanoetike jaʼ koliyal ti kʼuyelan pasbil li jnopbentik xchiʼuk li kʼusitik oy ta jbekʼtaltik sventa chkaʼitik li kʼusitike. Manchuk xa onoʼox mi toj pʼij ta jyalel ti injenieroe mu onoʼox spas yuʼun jtosuk lekil kʼupil sba abtejebal kʼuchaʼal li sniʼ skʼob krixchanoe. ¿Mi mu jechuk ti mu stakʼ jpastik mukʼtik abtelaletik o labalik sba abtejebaletik ti chʼabaluk yakʼoj jkʼobtik li Diose?

Li kʼusitik mukʼtik spasoj Jeova xchiʼuk li stalelale

7. ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ jtos yabtel Dios ti stuk noʼox jech li Vivliae?

⁷ Li Chʼul Tsʼibetike ep ta tos chalbe skʼoplal yabteltak Dios ti toj mukʼtike xchiʼuk te skʼoplal li ta matanaletik yakʼojbe li krixchanoetike. Jun taje jaʼ li Vivliae, ti stuk noʼox jech ta skoj ti parejo lek tukʼ chkʼopoje. Mu xkoʼolaj ta yan livroetik, yuʼun «jaʼ laj yacʼ ta naʼel ta sventa svuʼel stuc li Diose. Jech lec chtun ta sventa chanubtasel» (2 Tim. 3:16). Jech kʼuchaʼal li Genesise, li baʼyel slivroal Vivliae chakʼ ta ilel kʼuxi la slokʼes Dios li choplejal ta Balumil li ta skʼakʼalil Noee. Jech li Éxodo eke, li xchibal livroe, chakʼ ta ilel kʼuxi la skolta lokʼel Jeova li j-israeletik ti mosoinbilik ta Egiptoe, vaʼun jaʼ jech vinaj ti jaʼ noʼox jaʼ stuk melel Diose. Ti kʼalal xi la skʼejinta li jtsʼibajom yuʼun Salmoe yikʼaluk van jaʼ yakal tsnop taje: «Toj yan yutsil, toj cʼupil sba li yabtele; li slequil stuqʼuile sbatel osil te oy o. Mu xchʼay o ta oʼntonal ti toj labalic sba cʼusi spasoje; jaʼ jcʼanvanej jcʼuxubinvanej stuc li Mucʼul Diose» (Sal. 111:3, 4). Ta melel, li kʼusitik spasoj Jeova leʼ xa tale xchiʼuk li ta jkʼakʼaliltike, jaʼ svulesobil ta joltik ti «toj yan yutsil [xchiʼuk ti] toj cʼupil sba[e]».

8, 9. 1) ¿Kʼuxi mu xkoʼolaj li yabtel Dios xchiʼuk li yabtel krixchanoetike? 2) ¿Kʼusi jtosukal stalelal Dios ti mas toj lek chavil voʼote?

⁸ Kakʼtik lek venta xtok ti chalbe lek skʼoplal slekil talelaltak Jeova li jtsʼibajom yuʼun Salmoe, jech kʼuchaʼal tukʼilal, chkʼanvan xchiʼuk ti chkʼuxubinvane. Jkotoltik jnaʼojtik ti jaʼ ta skoj xpichʼetel yoʼontonik, ta yitʼixal yoʼontonik xchiʼuk ta stoyobbailik kʼusi tspasik li krixchanoetik ti chʼabal stukʼilike, jaʼ toj jutuk ti ta tukʼilal tspasike. Jun svinajeb taje jaʼ li tukʼetik ti tspasik li krixchanoetike, ti jaʼ tsaʼo ep skʼulejalike, yuʼun jaʼ tstunesik li ta pas kʼopetik ti tslikes stukike. Pe kʼuchaʼal jnaʼojtik une, ta smiyonal noʼox krixchanoetik yiloj svokolik li ta pas kʼopetik taje akʼo mi muʼyuk smulik. Jech xtok, sventa chkʼot ta pasel yabtel li krixchanoetike jaʼ mas chilbajinik li povreetike. Jech li ta voʼnee chaʼa, la stunesik ep mosoiletik sventa tsvaʼanik li piramideetik ta Egiptoe, ti tun ta smukobbail li jtoyba faraonetike. Jech li avi eke, maʼuk noʼox chil-o svokol krixchanoetik li kʼusitik tspas krixchanoetike, moʼoj, yuʼun yakal tsokesik li Balumil  xtoke (kʼelo Apocalipsis 11:18, Ta Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose, ta skʼop Chamula).

⁹ ¡Toj jelel ta jyalel yabtel maʼ li Jeovae! Ta tukʼilal onoʼox tspas maʼ yabtel stuke. Jtos li yabtel taje jaʼ ti la spoj li krixchanoetik ta xkʼuxul yoʼontone. Jaʼ «jech ivinaj ti tucʼ yoʼnton[e]» (Rom. 3:25, 26). Ta melel: «li slequil stuqʼuile sbatel osil te oy o». Jech xtok, yakʼoj ta ilel ti skʼanoj li jpas mulil krixchanoetike yuʼun oy smalael yuʼun ta stojolalik. Oy bateltike chaʼa, ta slekil yoʼonton laj yalbe krixchanoetik ti akʼo xikta ti xchopol kuxlejalike xchiʼuk ti akʼo spasik li kʼusi tukʼe (kʼelo Ezequiel 18:25).

Chkʼot ta pasel yuʼun Jeova li kʼusi yaloje

10. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti tukʼ ta sventa li trato spasoj xchiʼuk Abrahame?

¹⁰ «Jaʼ chacʼbe sveʼelic li bochʼotic yichʼojic ta muqʼue; mu xchʼay o ta yoʼnton li cʼusi xchapanoj ta stojolique.» (Sal. 111:5.) Li kʼusi chal jtsʼibajom yuʼun Salmoe jaʼ la skʼoplal yaʼeluk li trato spasoj Dios xchiʼuk Abrahame. Li Jeovae laj yalbe Abraham ti chakʼbe bendision li snitilulale xchiʼuk ti «tsalbil ta xcʼot yuʼun li yajcontraique» (Gén. 22:17, 18; Sal. 105:8, 9). Ta baʼyele jaʼ kʼot ta pasel ta stojolalik li snitilultak Abraham ti kʼalal epik xaʼoxe, ti kʼalal kʼotik ta jteklum li Israele. Toj jal te ochik ta mosoil ta Egipto li j-israeletike, pe li Dios une «itʼab ta yoʼnton cʼusi xchapanojic onoʼox xchiʼuc li Abrahame» xchiʼuk la skolta lokʼel (Éxo. 2:24). Ti kʼalal kolemik xaʼox lokʼel li j-israeletike laj yilbeik slekil yoʼonton li Jeovae, yuʼun mu jaʼuk noʼox makʼlinatik, yuʼun akʼbat sveʼelik ta mantal xtok (Deu. 6:1-3; 8:4; Neh. 9:21). Kʼalal echʼem xaʼox jayibuk siglo skolelik li j-israeletike, ep ta velta muʼyuk la xchʼunbeik smantal li Diose, akʼo mi ep ta velta laj yalbe mantal ta stojolal yaj-alkʼoptak sventa tstukʼibtas li stalelalike. Kʼalal mas xaʼox ta 1,500 jabil skolel lokʼel li Israele, la stak tal li jun noʼox xNichʼon ta Balumil li Jeovae, pe jaʼ ep li judioetik ti la spʼajike xchiʼuk ti laj yakʼik ta milele. Jaʼ yuʼun la svaʼan yan jteklum li Diose, jun jteklum ti «Israel [...] sventa [Dios]» la sbiine. Li jteklum taje jaʼ kʼotemik ta snitilulal Abraham xchiʼuk li Jesuse, ti jaʼ chtunesatik yuʼun Jeova sventa chakʼbeik bendision li krixchanoetik kʼuchaʼal onoʼox yaloje (Gál. 3:16, 29; 6:16).

11. ¿Kʼuxi snaʼoj-o ta jkʼakʼaliltik Jeova li trato spasoj xchiʼuk Abrahame?

¹¹ Li trato spasoj Jeova xchiʼuk Abrahame snaʼoj-o xchiʼuk li bendisionetik laj yal chakʼe. Li avi kʼakʼale ep chakʼ veʼlil ta mantal ta mas ta chanib sien jeltos kʼopetik. Jech xtok, yakal-o chakʼbe yajtuneltak li kʼusitik chtun yuʼunike, sventa tstakʼ li kʼusi xi chichʼ kʼanele: «Acʼbuncutic tal jveʼelcutic ta jujun cʼacʼal» (Luc. 11:3; Sal. 72:16, 17; Isa. 25:6-8).

Li sjuʼel Jeova ti toj labal sbae

12. ¿Kʼuxi laj yakʼbe Jeova li voʼne Israel li «yosil sbanamilic li yantic lumetique»?

¹² «Laj yacʼbe yil steclumal ti oy stsatsal li yabtele; laj yacʼbe yichʼbeic yosil sbanamilic li yantic lumetique.» (Sal. 111:6.) Yikʼaluk van yakal tsnopbe skʼoplal jtosuk pojelal yiloj Israel li jtsʼibajom yuʼun Salmoe: jaʼ ti kʼalal kolik lokʼel ta sjuʼel Dios ta Egiptoe. Kʼalal akʼbatik permiso yuʼun Jeova sventa ch-ochik ta Albil Balumil li j-israeletike, la stsalik ep ajvaliletik ta xchaʼjotal yukʼumal Jordán (kʼelo Nehemías 9:22-25). Jaʼ jech, li Jeovae «laj yacʼbe yichʼbeic yosil sbanamilic [...] yantic lumeti[k]» li Israele. ¡Toj yan to sba ti kʼuyelan laj yakʼ ta ilel sjuʼele!

13, 14. 1) ¿Kʼusi van jtosukal kʼotem ta stojolal Babilonia ti la snopbe skʼoplal li jtsʼibajom yuʼun Salmoe? 2) ¿Butik yan pojvanem li Jeovae?

¹³ Pe kʼuchaʼal jnaʼojtike, akʼo mi toj ep kʼusi la spas Jeova ta stojolal li judioetike muʼyuk bu xichʼik ta mukʼ li Diose, li Abrahame, li Isaaque xchiʼuk li Jacob ti jaʼ smoltotakike. Ep ta velta la stoy sbaik ta stojolal Dios, jaʼ yuʼun li Diose la stunes Babilonia sventa x-ikʼatik batel ta mosoil (2 Cró. 36:15-17; Neh. 9:28-30). Mi kʼotem xaʼox ta pasel kʼalal kuxi li jtsʼibajom yuʼun Salmo 111 taje, kʼuchaʼal chal jlom chanem krixchanoetike, mas to me ep srasonal chaʼi sventa tskʼupil kʼopta Jeova ta skoj li stukʼil yoʼontone xchiʼuk li sjuʼelal laj yakʼ ta ilel kʼalal la skolta lokʼel judioetik ta stojolal li Babiloniae, jun lum ti mu snaʼ skolta lokʼel li smosotake (Isa. 14:4, 17).

¹⁴ Te van voʼobuk siglo ta mas tsʼakale, mas to toj labal sba ti kʼuyelan laj yakʼ ta ilel sjuʼel Jeova kʼalal la spoj lokʼel ti mosoinbilik toʼox yuʼun mulil xchiʼuk lajel li krixchanoetik ti sutesoj yoʼontonike  (Rom. 5:12). Jaʼ jech la sta smoton 144,000 krixchanoetik ti kʼotik ta yajtsʼaklomtak Jesuse xchiʼuk ti laj yichʼik tʼujel ta chʼul espiritue. Li ta sjabilal 1919 la stunes sjuʼel yan velta xtok li Jeovae, sventa tspoj lokʼel li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta balumil ti mosoinbilik toʼox yuʼun li jecheʼ relijione. Li kʼusitik kʼotem ta pasel yuʼun li yajtsʼaklomtak Cristo ta slajebal kʼakʼale, jaʼ noʼox koliyal li ta skoltaobba Diose xchiʼuk li ta sjuʼele. Vaʼun mi tukʼ ichamike, ta xbatik ta vinajel xchiʼuk tsventainik li Balumil xchiʼuk Jesús sventa tstabeik sbalil li krixchanoetik ti chchʼunik mantale (Apo. 2:26, 27; 5:9, 10). Mas to toj mukʼ smoton tstaik, jaʼ mu sta li voʼne Israele (Mat. 5:5).

Li beiltaseletik yuʼun Diose stakʼ jpat lek koʼontontik yuʼun xchiʼuk te-o

15, 16. 1) ¿Kʼusitik jlomuk yabtel li Diose? 2) ¿Kʼusi mantaletik akʼbatik yuʼun Jeova li voʼne Israele?

¹⁵ «Li cʼusitic spasoje puru lec, xchiʼuc puru tucʼ; mu snaʼ xjel o li mantaletic yuʼune. Jaʼ jech chcom o sbatel osil cʼalal to ta slajeb banamil; yuʼun tucʼ pasbil, xchiʼuc melelic.» (Sal. 111:7, 8.) Jlom «li cʼusitic [spasoj]» Jeovae jaʼ li chaʼpech ton ti te la stsʼiba li lajuneb mantal ti tsots skʼoplal ta sventa li steklumal Israele (Éxo. 31:18). Li mantaletik taje xchiʼuk li yan mantaletik ti te skʼoplal ta sMantal Moisese te lokʼem tal ta beiltaseletik ti stakʼ jpat lek koʼontontik yuʼune xchiʼuk ti te-oe.

¹⁶ Jech kʼuchaʼal liʼe, jun li mantal ti te tsʼibabil ta tone xi chal kaʼitike: «Vuʼun jtuc Mucʼul Diosun avuʼunic, vuʼun Diosun ti toj itʼix coʼnton me yan cʼusi chavichʼic ta muqʼue». Xchiʼuk xi to chal echʼel xtok li Jeovae: «Pero li bochʼo chiyichʼun ta muqʼue, me chchʼunbun jmantale, ep cʼux ta coʼnton, acʼo me cʼalal to jmil (1,000) ta cʼol smomnichʼnabic». Li chaʼpech ton taj xtoke, yichʼoj beiltaseletik ti te-o sbatel osile, jech kʼuchaʼal liʼe: «ichʼo ta mucʼ atot ameʼ» xchiʼuk «mu me xaʼelcʼajic», jech xtok te chal ti mu jpichʼ-oʼontatik li kʼusitik yuʼun yan krixchanoe, taje jaʼ jun mantal ti chakʼ ta ilel ti snaʼoj lek kʼusi nopem xaʼi tspas li krixchanoetike (Éxo. 20:5, 6, 12, 15, 17).

Li Jpojvanej kuʼuntike chʼul xchiʼuk ta jxiʼtatik ta skoj ti kichʼojtik ta mukʼe

17. ¿Kʼu yuʼun skʼan xakʼik venta j-israeletik ti chʼul li sbi Diose xchiʼuk ti skʼan ichʼbel ta mukʼe?

¹⁷ «La stacbe tal coltael li steclumale; sbatel osil mu xlaj scʼoplal o li cʼusi xchapanoje. Jaʼ noʼox stuc Chʼul Dios, jaʼ noʼox stuc xiʼbil.» (Sal. 111:9.) Jaʼ van jech la snop yan velta xtok li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti kʼuyelan tukʼ kʼot ta pasel yuʼun li trato spasoj Jeova xchiʼuk Abrahame. Tukʼ laj yakʼ ta ilel yoʼonton li Dios kʼalal muʼyuk la sten komel li steklumal ta Egipto ti bu mosoinbilike, mi jaʼuk la  sten komel xtok li ta Babilonia ti bu chukbilike. La skolta lokʼel li ta xchibal lum taje. Ti vaʼ yelan pojatik lokʼel chib velta yuʼun Dios li judioetike, jaʼ van laj yakʼik-o venta jechuk ti chʼul li sbi Diose xchiʼuk ti skʼan ichʼbel ta mukʼe (kʼelo Éxodo 20:7 xchiʼuk Romanos 2:23, 24).

18. ¿Kʼu yuʼun jaʼ jun mukʼta matanal chavil ti avichʼojbe sbi li Diose?

¹⁸ Li yajtsʼaklomutik Cristo avi eke kichʼojtik pojel lokʼel li ta mulil xchiʼuk lajelale, ti jaʼ jun mosoinel ti toj echʼ noʼox chopole. Jaʼ yuʼun skʼan xkakʼbetik yipal jech xi jkuxi kʼuchaʼal chichʼ kʼanel ta slikebal li orasion padrenuestroe: «Ichʼbiluc ta mucʼ [o chʼultajesbiluk] abi», ti xie (Mat. 6:9). Mi ta jnoptik lek kʼusi smakoj batel li mukʼta biil taje, ta me jxiʼtatik ta skoj ti kichʼojtik ta mukʼe. Li jtsʼibajom yuʼun Salmo 111 laj yaʼibe lek smelolal li xiʼtael taje, yuʼun xi laj yale: «Ti bijilile ta xichʼ tael yuʼun ti xiʼtabiluc ti Diose; ti buchʼu ta xiʼtae [ti ta xakʼ ta xkuxlejalik li smantaltake], oy lec snopbenal yuʼun un» (Sal. 111:10, Ch).

19. ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal li ta yan xchanobile?

¹⁹ Jaʼ me tskoltautik ta spʼajel choplejal ti jxiʼtaojtik li Diose. Jaʼ me tstij koʼontontik xtok ti akʼo jchanbetik li kʼupilik sba stalelaltak Dios ti te chichʼ alel ta Salmo 112, ti jaʼ ta jkʼelbetik skʼoplal ta yan xchanobile. Li salmo taje chal kaʼitik kʼusi skʼan jpastik sventa teuk jkʼoplaltik li ta smiyonal noʼox krixchanoetik ti tskʼupil kʼoptaik Jeova ta sbatel osile. Sta-o ta jyalel ti jech jpasbetik li jDiostike. Jech kʼuchaʼal xi chal li jtsʼibajom yuʼun Salmoe: «Ichʼbiluc o ta mucʼ sbatel osil li Diose» (Sal. 111:10).

Sjakʼobiltak sventa chichʼ nopel

• ¿Kʼu yuʼun sta-o ti jkʼupil kʼopta jkotoltik li Jeovae?

• ¿Kʼusitik stalelaltak Jeova chkiltik li ta kʼusitik spasojane?

• ¿Kʼu yelan chavil ti jaʼ jmotontik ti kichʼojbetik sbi li Diose?

[Sjakʼobiltak sventa xchanobil]

[Lokʼol ta pajina 20]

Ti kʼusi mas tsots skʼoplal ta jpastik kʼalal ta jtsobilan jbatike jaʼ ti ta jkʼupil kʼoptatik li Jeovae

[Lokʼol ta pajina 23]

Skotol li smantaltak Diose te lokʼem tal ta beiltaseletik ti stakʼ jpat lek koʼontontik yuʼune xchiʼuk ti te-oe