Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Bible etịn̄ n̄kpọ aban̄a “n̄wed Jashar” ye “n̄wed mme ekọn̄ Jehovah.” (Josh. 10:13; Num. 21:14) Edi n̄wed mbiba emi isịneke ke otu mme n̄wed Bible. Ndi ẹkeda edisana spirit Abasi ẹwet mmọ, ekem mmọ ẹsop?

Ntak ndomokiet idụhe ndinịm ke ẹkeda edisana spirit ẹwet mme n̄wed emi ndien ke mmọ ẹkesosop. Mme andiwet Bible ẹma ẹsitịn̄ n̄kpọ ẹban̄a mme n̄wed oro ẹkedude ke eyo mmọ. Ndusụk ikọ oro mme owo mîwakke nditịn̄ aba mfịn ẹdọn̄ọ ke mme n̄wed emi. Ke uwụtn̄kpọ, 1 Chronicles 29:29 etịn̄ aban̄a “n̄wed Samuel ete-n̄kukụt,” “n̄wed Nathan prophet,” ye “n̄wed Gad ete-n̄kukụt.” Ekeme ndidi n̄wed mbita emi ẹtịn̄ n̄kpọ ẹban̄a Akpa ye Udiana Samuel, mîdịghe n̄wed Judges.

Mîdịghe, ekeme ndidi mme enyịn̄ n̄wed oro ẹsiakde onyụn̄ ebebiet mme enyịn̄ n̄wed Bible, okposụkedi emi mmọ mîdịghe mme n̄wed Bible. Yak ida mme n̄wed eset inan̄ emi ke uwụtn̄kpọ: “n̄wed ikọ ndidem Judah,” “n̄wed ndidem Judah ye Israel,” “n̄wed ndidem Israel,” ye “n̄wed ndidem Israel ye Judah.” Okposụkedi n̄wed mbinan̄ emi ẹkade ndibiet enyịn̄ n̄wed Bible oro nnyịn isikotde akpa ye udiana Ndidem; owo ikadaha edisana spirit Abasi iwet mme n̄wed emi, ke ntre mmọ isịneke ke otu mme n̄wed Bible. (1 Ndi. 14:29; 2 Chron. 16:11; 20:34; 27:7) Etie nte mmọ ẹdi mme n̄wed mbụkeset oro ẹkedude ke ini prọfet Jeremiah ye Ezra ẹkewetde mme mbụk Bible.

Ih, mme andiwet Bible ẹma ẹsitịn̄ ẹban̄a, mîdịghe ẹnam ndụn̄ọde ke mme n̄wed mbụkeset oro ẹkedude ke eyo mmọ. Esther 10:2 etịn̄ aban̄a “n̄wed ikọ eyo ndidem Media ye Persia.” Luke n̄ko ama anam ndụn̄ọde ada ewet Gospel esie. Enye ama ‘ọtọn̄ọ ke ntọn̄ọ etiene kpukpru n̄kpọ nnennen nnennen.’ Oro edi ke Luke ama okot onyụn̄ anam ndụn̄ọde ke mme n̄wed mbụkeset oro ẹkedude ke eyo esie man enye ekpekeme ndibat udịm ubon Jesus oro nnyịn isikotde ke Gospel Luke. (Luke 1:3; 3:23-38) Okposụkedi emi owo mîkadaha edisana spirit iwet mme n̄wed oro Luke akadade anam ndụn̄ọde, edisana spirit akada enye usụn̄ ndiwet Gospel esie. Ke ntre, Gospel Luke enyene ufọn ọnọ nnyịn.

Etie nte “n̄wed Jashar” ye “n̄wed mme ekọn̄ Jehovah” ẹdi n̄wed mbụkeset, edi owo ikadaha edisana spirit iwet mmọ. Ke ntre, Jehovah ikekpemeke mmọ nte ekekpemede mme n̄wed Bible. Ndụn̄ọde oro nditọ ukpepn̄kpọ Bible ẹkenamde owụt ke mme n̄wed emi ẹdi uto ye ikwọ oro ẹkewetde ẹban̄a en̄wan nditọ Israel ye mme asua mmọ. (2 Sam. 1:17-27) N̄wed ndụn̄ọde Bible kiet ọdọhọ ke etie nte mme n̄wed emi ẹdi “n̄wed uto ye mme n̄wedikwọ oro mme akwa-ikwọ ke Israel ẹketịmde ẹbon ke eset.” Idem ndusụk iren oro Abasi ọkọnọde odudu ndinam utom nte mme prọfet ye mme okụt-n̄kukụt ndusụk ini, ẹma ẹsiwet mme n̄wed idemmọ oro Abasi mîkoyomke ẹda ẹbuak ye N̄wed Abasi emi “[ọfọnde] ndida nnọ ukpep, nsua nnọ owo, nnen̄ede mme n̄kpọ” ke eyo nnyịn emi.—2 Tim. 3:16; 2 Chron. 9:29; 12:15; 13:22.

Nnyịn ikemeke ndidọhọ ke Bible ndisiak enyịn̄ ndusụk n̄wed oro ẹkesikotde ke eset ọwọrọ ke ẹkeda odudu spirit Abasi ẹwet mmọ. Nte ededi, Jehovah Abasi ama anam ẹtịm n̄wed oro ọdọn̄ọde “ikọ” esie ẹnịm, ndien n̄wed emi ‘oyodu ke nsinsi.’ (Isa. 40:8) Ke akpanikọ, mme n̄kpọ oro Jehovah akanamde ẹwet ẹsịn ke n̄wed Bible 66 oro nnyịn inyenede mfịn ẹdi mme n̄kpọ oro ẹdin̄wamde nnyịn ‘itịm idot, iben̄e idem ọyọhọ ọyọhọ ndinam eti utom ekededi.’—2 Tim. 3:16, 17.