Ir al contenido

Jesús: ¿Dachi Akõrebaaka?

Jesús: ¿Dachi Akõrebaaka?

ARIBIAURÃBA kʉ̃risiabadau, Trinidad —jara kʉ̃ria ɓuu, ãchia ijãabadaurã nau chi Akõre, chi Warr mauɗe espíritu santo baara aɓa ɓuu ẽbẽradu nii— ãchia ijãabadau nadu “chi creencia religión cristianaɗebena”. Mau adua, chi cardenal John OʼConnorba jarasia Trinidad “jãra dachia kawaabai ɓuu ãrĩãdu doiɗubena neeruuka ɓuu, dachirãba poyaa kawaɗaabai ɓuu”. ¿Sakayua chaarea ãrĩã ɓua kawai baita chi trinidad ʉ̃rʉbena?

Karta religionɗebena jara ɓuuba naka a ɓua: “Chi trinidadɗebena jaradea ɓuu unuwẽa chi Bibliaɗe” (Diccionario crítico de teología, ediciones Akal). Mauɗeeba, chi jãuɗe ijãa nuree siɗa ãrĩã jʉrʉ panua Bibliaɗe versiculorãɗe ãchia mau unuɗayua, bariara nau aseeruuba junebena ãyaa jaraaruu adua.

Juan 1:1ɗe jara ɓuu

Aɓa chi textorãɗebena ãyaa jara ɓuura Juan 1:1bʉ. Dachi Akõre Beɗea Karta chi beɗea chiwiɗi deaɗa ʉ̃rʉbena naka jara ɓua eɗa: “Chi beɗea ɓuasii mau beɗea Dachi Akõre ome ɓuasii [griego beɗeaɗe, ton theón], biawãra mau Dachi Akõre maka ɓuasii [griego beɗeaɗe, theós]”. Nau versiculoɗe ome chi sustantivoɗebena griego “Dachi Akõre” baita nee ɓua. Chi naa kuɓuu [theón] naeɗe wã kuɓua chi beɗea ton —a ɓuudu nau artículo definido griego, mau kapunia beɗeaɗe “el”, ẽbẽra beɗeaɗe “chi”— mauɗeeba kuitaa panuu chi Dachi Akõre poder joma bara ɓuu beɗea ɓua. Maamina, chi aɓabena beɗea theós odoewẽa chi artículo definido. ¿Ãchia kuɓuɗai olvidasiɗaka? Ochiaɗaika.

¿Sakayua chaarea ãrĩã ɓua kawai baita chi Trinidad ʉ̃rʉbena jaradeabadau?

Naa, kawabaraaɗai evangelio Juanɗebena griego koiné (oɗe beɗeabadauɗe) nau beɗea norma bara ɓua saka utilizayu chi artículo definidoɗebena. Chi Bibliaɗebena ãrĩã wiɗikabarii Archibald Thomas Robertson biʼia jara ɓua chi sujeto mauɗe predicado baara chi artículo odoe panuuɗe jãuba jara kʉ̃ria panuu “omea definidorã mauba ãchi omeerã ara aɓauɗe panuu, mauɗeeba ãchi cambiaɗai ɓua”. Ichia beɗea ɓuu Mateo 13:38ɗebena, jãma lea panua: “Chi ne uu nuɓuu [griego beɗeaɗe, ho agrós] nau druabʉ [griego beɗeaɗe, ho kósmos]”. Chi gramaticaɗeeba kawa panua, chi iujãa jãu siɗa chi drua.

Maamina ¿saka ɓua chi sujetoba artículo definido ira ɓuuɗe, maamina chi predicado baara ira ɓuuwẽe, jari Juan 1:1ɗebena kĩra? Nau versiculoɗebena beɗea panuuɗe, chi kuitaa ɓuu James Allen Hewettba naka jara ɓua: “Jãu beɗeaɗe, chi sujeto mauɗe predicado baara ãyaa panua, ãchi omea ara aɓauɗaa niɗauwẽe”.

Nauɗebena kawayua, chi kuitaa ɓuuba chi 1 Juan 1:5ɗebena beɗea ɓua, chi jãma jara ɓuu “Dachi Akõre ʉ̃ɗaa kuɓuu”. Griegoɗe, chi beɗea “Dachi Akõre” unubi ɓuu ho theós, jaraibʉrã, chi artículo definido ome. Maamina, chi beɗea “ʉ̃ɗaa” baita (fos) naeɗe artículo wãkaa. ¿Kãare unubi kʉ̃ria ɓua nauba? Hewettba jara ɓua: “Waaburu jarai ɓua Dachi Akõre ʉ̃ɗaa kuɓuu, maamina chi ʉ̃ɗaa kuɓuu Dachi Akõrewẽe”. Juan 4:24ɗe biɗa ara jãka unubi ɓua (“Dachi Akõre Jauridu nii”) mauɗe 1 Juan 4:16ɗe (“Dachi Akõre kʉ̃riadu bara ɓuu”). Ara ãbuarãɗe chi sujetorã griegoɗe artículo definido bara panua, maamina chi beɗearã “Jauri” mauɗe “kʉ̃ria” baara wãʼãe ɓua. Chi sujetorã mauɗe chi predicadorã baara cambiaɗakaa, jãarã versiculorãba jara kʉ̃riaɗawẽe “chi Jauri Dachi Akõre” aɗapeɗa mauɗe “chi kʉ̃ria Dachi Akõre”.

¿Kaiba maebʉrã saka nia?

Ẽbẽrarã ãrĩã chi cultura greciaɗebenaba mauɗe Bibliaɗebena tradusibadaurãba kʉ̃risiabadau Juan 1:1ɗebenaɗe jara kʉ̃riawẽe chi kai “chi Beɗea”, bari beɗeaɗayua ichi saka niiɗebenadu. Chi Comentario al Nuevo Testamento, William Barclayɗebenaba, jara ɓuu: “Chi trʉ̃ba artículo determinado odoewẽeɗe, jãu trʉ̃ adaubadaa adjetivo kĩra. Juanba jaraabasia [...] Jesús ara chi Dachi Akõredu nii, bari Jesús Dachi Akõre kĩra nii” (cursivarã chi ɓʉbariiɗebena). Ara jãka, chi ẽbẽra religionɗebena ãrĩã kuitaa nii, Jason David BeDuhnba, jara ɓua: “Griego beɗeaɗe, chi beɗeaɗe eɗa ɓʉ ɓeebʉrã jari Juan1:1ɗebena kĩra chi articulomaa kuɓuɗawẽebʉrã chi beɗea theós, chi ẽbẽra leamaa ɓuuba unuyua chi jãu jara kʉ̃ria ɓuu ‘Dachi Akõre aɓaɓuuɗebenaʼ.[...] Chi artículo ira ɓuuwẽeɗe chi beɗea theós mauɗe ho theós baara ãyaa panee ɓua ara jãka chi ‘Dachi Akõre aɓaɓuuɗebenaʼ mauɗe ‘Dachi Akõre ɓuuʼ kĩraka. Mauɗe naka a ɓua: “Juan 1:1ɗe, ãchia jarabudauɗe chi beɗeaɗebena jãma beɗeamaa panuuwẽe chi Dachi Akõre joma poder bara niiɗebena, bari Dachi Akõre kĩra niiɗebena”. Chi libroɗe Juan. Texto y Comentario, Juan Mateosɗe (chi Nueva Biblia Española tradusibarii) Juan Barreto ome trajaɗa baɗa, araɓau jara ɓoosia Juan 1:1, 2ɗebena: “Chi õbea ɓes unubi ɓuu nauɗe [versiculorã] chi beɗea “Dachi Akõreɗebena”, chi naabena mauɗe chi õbeauba, odoe panua chi artículo determinado (chi Dachi Akõre); chi omeɗebenaba, ira ɓuuwẽe (chi Dachi Akõre kĩra nii)”. Chi karta Análisis Gramatical del Griego del Nuevo Testamentoɗe, chi ẽbẽra ãrĩã kuitaa nii iglesia catolicaɗebena Max Zerwickba jara ɓua: “‘Chi Beɗea Dachi Akõre kĩra ɓoosiaʼ pred[icado] art[ículo]swẽa, ãrĩã jara ɓua saka ɓuu chi Beɗea”. Chi kartaba protestanteɗebena Clave Lingüística del Nuevo Testamento Griegoɗe ara jãka jaradea ɓua.

Jesusba biʼia jaraɗa basia ichi mauɗe ichi Akõre ome ãyaa niɗau

¿Dachirãba “kawaɗaabai ɓubaaka akawara” kai Dachi Akõre? Jesusba maka kʉ̃risiawẽa ɓoosia, ichia ʉtaa wiɗisiiɗe ãyaa ɓoosia ichi mauɗe ichi Akõre ome. Ichia jarasia: “Waa chokae nibayua bichi ʉ̃rʉbena kawabaraaɗai, chi Dachi Akõre aɓaburu nii bẽrã, mauɗe chi bichia bʉeɗa baɗa ʉ̃rʉbena Jesucristo” (Juan 17:3). Dachirãba ijãaɗarã jãu fácil mauɗe arikʉɗe ɓuu Jesusba jaraɗa Bibliaɗebena, respetaɗayua ara chi ɓuu kĩra: chi Dachi Akõre Warr, Dachi Akõre kĩra nii. Maubapeɗa, Jeowa kʉ̃riaɗayua kĩrabara chi aɓa ɓuu “Dachi Akõre ariɗe nii” kĩra.