Chaʼan maʼ ñumel ti yambʌ video

¿Dios ba jiñi Jesús?

¿Dios ba jiñi Jesús?

CABɅL miʼ yʌlob chaʼan jiñi ñuc bʌ cʌntesa ti ñopbalʌl tac jiñʌch jiñi Trinidad, yom bʌ i yʌl, jiñi Tatʌl, jiñi i Yalobil yicʼot jiñi Chʼujul bʌ espíritu uxtiquilob pero miʼ sujtelob ti juntiquil jach Dios. Jiñi cardenal John O’Connor tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi Trinidad «jiñʌch junchajp maʼañic bʌ ba ora mi caj i mejlel lac chʼʌmben i sujm». ¿Chucoch wocol miʼ cʼotel lac chʼʌmben i sujm jiñi cʌntesa chaʼan Trinidad?

Jiñi libro Diccionario crítico de Teología, ediciones Akal tsiʼ yʌlʌ chaʼan «jiñi Trinidad maʼañic mi lac taj ti jiñi Tsʼijbujel tac». Jin chaʼan, cabʌl muʼ bʌ i ñopob jiñi Trinidad an i chaʼleyob wersa i sʌclañob yaʼ ti Biblia versículo tac muʼ bʌ i mejlel i coltan jiñi muʼ bʌ i ñopob, anquese an i qʼuextʌbeyob i sujmlel muʼ bʌ i yʌl jiñi versículo tac.

Muʼ bʌ i yʌl Juan 1:1

Jumpʼejl versículo muʼ bʌ i wen qʼuextʌbeñob i sujmlel jiñʌch Juan 1:1. Jiñi Biblia I tʼan Dios ti chʼol Tumbalá miʼ yʌl: «Tiʼ cajibal pañimil an jini Tʼan. Añʌch jini Tʼan yicʼot Dios [ti griego, ton theón]. Jini Tʼan Diosʌch [ti griego, theós]». Ti ili versículo, chaʼyajl miʼ tilel jiñi tʼan «dios». Jiñi ñaxam bʌ baqui miʼ tilel jiñi tʼan dios mach cojach miʼ yʌl theón añʌch i chaʼan jaʼel jiñi tʼan ton cʌmbil bʌ ti chʼol bajcheʼ jiñi tʼan jiñi, come jiñʌch junchajp bajcheʼ miʼ yʌjqʼuel ti chʼʌmbentel i sujm chaʼan woli i tajtʌl ti tʼan jiñi Dios mach bʌ añic i pʼisol i pʼʌtʌlel. Pero jiñi i chaʼpʼejlel mucʼʌch i yʌl theós. ¿Bajcheʼ an i sujmlel jiñi? Laʼ laj qʼuel.

¿Chucoch wocol miʼ cʼotel lac chʼʌmben i sujm jiñi cʌntesa chaʼan Trinidad?

Ti ñaxan, yom mi lac chʼʌmben i sujm chaʼan jiñi i juñilel Juan tsaʼ tsʼijbunti ti jiñi griego koiné, jumpʼejl tʼan ñʌmʌl bʌ i cʼʌñob jiñi lac piʼʌlob ti jimbʌ ora. I ti jiñi tʼan, añʌch tʼan tac muʼ bʌ i cʼʌn chaʼan miʼ yʌjqʼuel ti chʼʌmbentel i sujm majqui woli i yʌjlel. Juntiquil wiñic wen yujil bʌ chaʼan Biblia i cʼabaʼ Archibald Thomas Robertson, miʼ tsictesan chaʼan cheʼ bʌ ti jumpʼejl tʼan an majqui woli i tajtʌl ti tʼan wen ñucʌch i cʼʌjñibal jiñi i mach yomic miʼ qʼuextʌntel. Tsiʼ yʌlʌ chaʼan jumpʼejl ejemplo muʼ bʌ i mejlel lac taj jiñʌch Mateo 13:38, muʼ bʌ i yʌl: «Jiñi i lumilel [ti griego, ho agrós] jiñʌch jiñi pañimil [ti griego, ho kósmos]». Come ila mucʼʌch i tsictesʌntel chuqui woli i tajtʌl ti tʼan cheʼ bʌ miʼ cʼʌjñel jiñi tʼan jiñi, maʼañic miʼ cʼotel lac chʼʌmben i sujm chaʼan jiñi i lumilel trigo jiñʌch pañimil.

Pero, ¿chuqui miʼ yujtel cheʼ yaʼ ti Juan 1:1 mucʼ jach i yʌl jiñi tʼan «juntiquilʌch dios» i cojach jumpʼejl baqui miʼ tilel jiñi tʼan jiñi? Jiñi especialista James Allen Hewett miʼ yʌl chaʼan jiñi versículo: «Ti jiñi texto, jiñi woli bʌ i tajtʌlob ti tʼan mach junlajalobic, qʼuexelobʌch».

Chaʼan mi lac chʼʌmben i sujm iliyi, jiñi especialista miʼ taj ti tʼan 1 Juan 1:5, baqui miʼ yʌl chaʼan Dios jiñʌch sʌcjamañiyel. Ti griego, jiñi tʼan «Dios» miʼ yʌl ho theós, i miʼ chʼʌm tilel jiñi tʼan jiñi. Pero jiñi tʼan «sʌcjamañiyel» (fos) maʼañic miʼ majlel jiñi tʼan jiñi. ¿Chuqui yom i yʌl ili? Jiñi especialista miʼ yʌl: «Miʼ mejlel ti ajlel chaʼan Dios jiñʌch sʌcjamañiyel, pero maʼañic miʼ mejlel ti ajlel chaʼan jiñi sʌcjamañiyel jiñʌch Dios». I cheʼʌch mi lac taj laj qʼuel jaʼel ti Juan 4:24 muʼ bʌ i yʌl: «Dios juntiquilʌch espíritu», yicʼot ti 1 Juan 4:16 muʼ bʌ i yʌl: «Dios cʼuxbiyajʌch». Ti ili chaʼpʼejl texto, mucʼʌch i chʼʌm tilel jiñi tʼan jiñi chaʼan miʼ tajtʌl ti tʼan jiñi Dios, pero chaʼan jiñi tʼan «espíritu» yicʼot «cʼuxbiya» maʼañic miʼ chʼʌm tilel jiñi tʼan jiñi. Jin chaʼan, maʼañic miʼ mejlel ti ajlel chaʼan jiñi espíritu jiñʌch Dios o chaʼan jiñi cʼuxbiya jiñʌch Dios.

¿Woli ba i yʌl majqui woli i taj ti tʼan o jumpʼejl jach melbalʌl?

Cabʌl muʼ bʌ i chaʼleñob ti estudiar jiñi tʼan griego yicʼot jiñi traductorob chaʼan jiñi Biblia, miʼ yʌlob chaʼan Juan 1:1 maʼañic woli i yʌl majqui «jiñi Tʼan», woli jach i yʌl jumpʼejl i melbal. Juntiquil traductor chaʼan Biblia i cʼabaʼ William Barclay miʼ tsictesan: «Cheʼ bʌ maʼañic miʼ cʼʌjñel jiñi tʼan jiñi ti jumpʼejl cʼabaʼʌl, lajal jach bajcheʼ jumpʼejl tʼan. Jiñi apóstol Juan maʼañic tsiʼ yʌlʌ chaʼan Jesús Diosʌch, tsaʼʌch i yʌlʌ chaʼan Jesús cheʼʌch bajcheʼ Dios». Yambʌ especialista i cʼabaʼ Jason David BeDuhn miʼ yʌl: «Ti griego, mi jiñi tʼan am bʌ ti Juan 1:1 maʼañic miʼ yotsʌbentel jiñi tʼan ho chaʼan jiñi tʼan theós, jiñi lectorob miʼ mejlel i cʼotel i chʼʌmbeñob i sujm chaʼan woli i tajtʌl ti tʼan jiñi Dios. Jin chaʼan, cheʼ bʌ ti jumpʼejl parte miʼ yʌl theós i ti jiñi yambʌ parte ho theós, tsiquilʌch chaʼan mach lajalic cheʼ bʌ woli i yʌjlel ‹juntiquil dios› yicʼot ‹Dios›. Ti Juan 1:1, jiñi Tʼan mach jiñic jiñi Dios mach bʌ añic i pʼisol i pʼʌtʌlel, juntiquil jach lajal bʌ bajcheʼ dios». Yambʌ juntiquil wiñic i cʼabaʼ Joseph Henry Thayer tsaʼ bʌ i chaʼle coltaya chaʼan miʼ chaʼlentel ti traducir jumpʼejl Biblia ti inglés tsiʼ yʌlʌ: «Jiñi Tʼan juntiquilʌch dios, pero mach yoque jiñic jiñi mero Dios».

Jesús tsiʼ jamʌ alʌ chaʼan mach lajalic cheʼ bajcheʼ i Tat

Cheʼ jiñi, ¿maʼañic ba miʼ mejlel lac ñaʼtan majqui jiñi mero Dios? Mucʼʌch. Jesús tsiʼ jamʌ alʌ chaʼan mach lajalic cheʼ bajcheʼ i Tat ti jumpʼejl oración tsaʼ bʌ i yʌlʌ. Tsiʼ yʌlʌ: «Ili yom i yʌl cuxtʌlel mach bʌ añic miʼ jilel: Cheʼ miʼ cʼotel i cʌñetob, jatet jiñi cojach bʌ i sujm bʌ Dios, yicʼot jiñi tsaʼ bʌ a choco tilel, Jesucristo» (Juan 17:3). Mi mucʼʌch lac ñop ili tʼan tac, mi caj laj qʼuel ti ñuc Jesús bajcheʼ i yalobil Dios i mi caj lac chʼujutesan Jehová bajcheʼ «jiñi cojach bʌ i sujm bʌ Dios».