“HKRISTAN hpung a madung sharin achyin lam” gaw Masum Raitim Langai Karai re ngu masha law law shadu ma ai. Dai sharin achyin lam hku nga yang, Kawa, Kasha hte chyoi pra ai wenyi ni gaw marai hkum masum rai nna, Karai langai sha re. “Masum Raitim Langai Karai sharin achyin lam gaw anhte n chye na lu hkra lachyum sung ai” ngu saradaw kaba Jawn O Kawn-na tsun ai. Masum Raitim Langai Karai gaw hpa majaw n chye na na daram lachyum sung ai kun?

Hkrang Madun Chyum Laika Ga Htai Chyum hta, lam yan langai hpe tsun dan da ai. “Masum Raitim Langai Karai gaw Chyum Laika sharin achyin lam n re. Chyum Laika hta dai lam hte seng nna tsun da ai chyum daw langai pyi n nga ai” ngu na dai laika buk hta tsun da ai. Masum Raitim Langai Karai gaw, “Chyum Laika sharin achyin lam n re” ai majaw, dai sharin achyin lam hpe hkap la da ai ni gaw, shanhte a sharin achyin lam hpe madi shadaw ya na chyum daw ni hpe, aging agang tam ai sha n-ga, n re ai hku pyi madun dan ma ai.

N jaw ai hku masha ni jailang nga ma ai chyum daw langai gaw, Yawhan 1:1 re. Chyoi Pra Ai Chyum Laika hta ndai hku hti lu ai: “Shawng ningpawt e Mungga nga ai; dai Mungga gaw Karai Kasang [Grik: tōn thāȯnʹ] hte rau rai nga ai rai nna, dai Mungga nan Karai Kasang [Grik: thāȯsʹ] rai nga ai.” Ndai chyum daw hta hte·osʹ (Karai Kasang) ngu ai Grik gasi lahkawng lawm ai. Shawng na ga si re ai hte·osʹ ngu ai ga si a shawng hta, tōn (tup hkrak matsun ai ga si) lawm ai majaw, dai gaw Chyahtum Chyalai n-gun rawng ai Karai Kasang hpe tsun nga ai re. Nambat lahkawng ga si hte·osʹ a shawng hta gaw, tup hkrak matsun ai ga si n lawm ai. Tup hkrak matsun ai ga si re ai tōn hpe n dum shami ngam wa ai kun?

Yawhan a Kabu Gara Shiga Laika hpe Koine (sh) masha law malawng lang ai Grik amyu ga hte ka da ai. Dai amyu ga hta, tup hkrak matsun ai ga si hpe akyu jashawn ai hte seng nna laksan rip kawp tara ni nga ai. Galaw ai wa (subject) hte shabyin gintang (predicate) lahkawng yan hta tup hkrak matsun ai ga si lawm yang “dai lahkawng yan gaw tup hkrak re ai, maren sha re ai, langai sha re nna bung ai, gahti galai lang mai ai” ngu na chyum hpaji du A. T. Rawbat-san tsun ai. Ga shadawn, “hkauna [Grik, ho a·grosʹ] ngu ai gaw, ndai mungdan [Grik, ho koʹsmos] re ai” ngu tsun da ai Mahte 13:38 hpe shi madun wa ai. Dai ga yan hku nga yang, ndai mungdan gaw hkau na re ai hpe anhte chye na lu ai. Tsun mayu ai gaw, hkauna hte mungdan gaw maren mara bung ai majaw dai ni hpe gahti galai mai lang ai.

Raitim, Yawhan 1:1 hta tsun da ai hte maren galaw ai wa hta, tup hkrak matsun ai ga si lawm nna, shabyin gintang hta tup hkrak matsun ai ga si n lawm yang gaw gara hku kun? “Dai ga yan ni gaw, galaw ai wa hte shabyin gintang gaw n bung ai, maren n re ai, gara hku mung langai sha n mai byin ai” ngu chyum hpaji du Jim Elen Hewet gaw dai chyum daw hpe ga shadawn hku nna tsun dan ai.

“Karai Kasang gaw nhtoi rai nga ai” ngu ai 1 Yawhan 1:5 hpe ga shadawn hku nna Hewet tsun ai. Madung Grik Chyum Laika hta “Karai Kasang” hpe ho hte·osʹ ngu tsun da nna, tup hkrak matsun ai ga si lawm ai. Raitim, “nhtoi” a matu Grik ga si phos hta gaw, tup hkrak matsun ai ga si n lawm ai. Dai majaw, “Karai Kasang gaw nhtoi rai nga ai ngu na tsun mai tim, nhtoi gaw Karai Kasang re ngu na gaw tsep kawp n mai tsun ai” ngu Hewet tsun ai. Dai zawn ga shadawn ni hpe, “Karai Kasang gaw Wenyi rai nga ai” hte “Karai Kasang gaw tsaw ra ai myit rai nga ai” ngu ai chyum daw ni hta mung mu lu ai. (Yawhan 4:24; 1 Yawhan 4:16) Dai chyum daw lahkawng yan hta lawm ai, galaw ai wa hta tup hkrak matsun ai ga si ni lawm nna, shabyin gintang re ai “Wenyi” hte “tsaw ra ai myit” ni hta tup hkrak matsun ai ga si ni n lawm ai. Dai majaw dai galaw ai wa hte shabyin gintang ni hpe gahti galai na n tsun ai. Tsun mayu ai gaw, “Wenyi gaw Karai Kasang re ai” “tsaw ra ai myit gaw Karai Kasang re ai” ngu na n mai tsun ai.

Yawhan 1:1 gaw, “Mungga” kadai re ai hpe ahkyak shatai nna tsun ai n re ai sha, Mungga a atsam ningja hpe ahkyak shatai tsun nga ai re ngu Grik chyum hpaji du ni hte Chyum Laika ga gale ai ni law law hkap la ma ai. Chyum Laika ga gale ai wa Wiliyan Bakale gaw “[Kasa Yawhan] gaw hteos a shawng hta tup hkrak matsun ai ga si hpe n lang da ai majaw, dai gaw amyu hpan hpe madun dan ai re, . . . Mungga gaw Karai Kasang hte maren mara bung ai wa re ngu na Yawhan tsun mayu ai n re. Asan sha tsun na nga yang, Yesu gaw Karai Kasang re ngu na shi tsun nga ai n re.” Chyum hpaji du Jesan Debit Badu mung dai hte maren tsun dan wa ai: “Grik laili laika ni hta Yawhan 1:1 hta lawm ai nambat 3 na ga yan hte maren hteos a shawng hta tup hkrak matsun ai ga si hpe n ka da yang, dai gaw ‘Karai langai’ hpe tsun nga ai hpe laika hti ai wa gaw shi hkrai shi chye na na re. . . . shawng hta tup hkrak matsun ai ga si n lawm ai hteos hte shawng hta tup hkrak matsun ai ga si lawm ai ho hteos gaw tsawmra shai ai.” Shi ndai hku kahtap tsun ai: “Yawhan 1:1 hku nga yang, Mungga gaw langai sha re ai Karai Kasang n re ai. De a malai, Karai Kasang zawn Wenyi hkum re ai.” American Standard Version Ga Gale Chyum hpe ka lajang wa ai chyum hpaji du Jozep Hinnari Teya a ga hku nga yang, “Logos [shing nrai, Mungga] gaw Karai Kasang zawn hpung atsam kaba ai wa raitim, htani htana asak hkrung ai Karai n re.”

Karai Kasang kadai re ai ngu ai lam gaw, “lachyum sung nna makoi magap da ai lam” re kun? Yesu a matu gaw dai zawn byin na masa n nga ai. Hpa majaw nga yang, “Htani htana asak ngu ai chyawm gaw, langai sha rai nga ai hte teng man re ai nang Karai Kasang hpe mung, nang shangun dat ai wa Yesu Hkristu hpe mung, shanhte chye chyang lu ai hpe, ngu ai, rai nga ai” ngu akyu hpyi nna, Karai Wa hte shi gaw grai shai ai hpe Yesu asan sha tsun wa ai majaw re. (Yawhan 17:3) Anhte gaw Yesu hpe kam nna, asan sha re ai Chyum Laika sharin ya ai lam ni hpe chye na na nga yang, shi hpe Karai Kasang a Kasha hku nna hkungga lara na re. Dai sha n-ga, Yehowa hpe mung, ‘langai sha rai nga ai hte teng man re ai Karai Kasang’ hku nna nawku na re.